Transcript (Mis)match tussen Secundair Onderwijs en UGent bij

Brede School:
ontwikkelingen in
Nederland
Lia Blaton
Universiteit Gent – Steunpunt Diversiteit & Leren
Januari 2014 – ter informatie
Inhoud
Brede School in Nederland: geschiedenis
Evoluties in Nederland
Verschijningsvormen Brede School
Brede School en het lokale beleid?
Noden en uitdagingen
BREDE SCHOOL IN NEDERLAND:
GESCHIEDENIS
Brede School in Nederland:
geschiedenis
Begin jaren ’90
– Rotterdam (brede school), Groningen
(vensterschool), Nijmegen (wijkschool)
– Aanleiding: achterstandsbestrijding - nood aan
intensief samenwerkingsverband
– Andere gemeenten volgden met soortgelijke
initiatieven
Brede School in Nederland:
geschiedenis
2000: beleidsnota brede scholen
– Ministerie Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
(OCW) en Volksgezondheid, Welzijn en Sport
(VWS)
• Brede school = netwerk van onderwijs, welzijn en zorg
voor kinderen en hun ouders.
• Rol voor lokale overheid in ontwikkeling van brede
scholen
• Ontwikkeling ondersteunen via gericht inzetten van
beschikbare instrumenten
Brede School in Nederland:
geschiedenis
2007: impuls brede scholen, sport en cultuur
– Akkoord werd de intentie ondertekend om met een meer gebundelde inzet van geldstromen
te komen tot grotere samenhang in het aanbod van onderwijs, sport, cultuur en
buitenschoolse opvang. De regierol van gemeenten moet daartoe versterkt worden. De
middelen werden ingezet voor de personele component van de bekostiging van de brede
scholen.
– Vervolgens hebben de staatssecretarissen van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) en
Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) gemeenten op 7 augustus 2007 rechtstreeks per
brief geïnformeerd over de Impuls brede scholen, sport en cultuur (PO/ZO/200730206). Het
gaat hierbij om structurele rijksmiddelen ten behoeve van gemeenten voor de inzet van
professionals die een brug vormen tussen de genoemde sectoren (een vanaf 2008 oplopend
aantal tot in totaal 2500 fte combinatiefuncties in 2012) en daarmee deze sectoren tevens
verbreden en versterken.
– 2008: start combinatiefuncties
– De Impuls loopt van 2008 t/m 2012 en wordt uitgevoerd onder regie van de gemeenten.
Gemeenten ontvangen een bijdrage van de rijksoverheid en ‘matchen’ deze met eigen
middelen. In het eerste jaar financiert de rijksoverheid 100%. In de jaren daarna betaalt het
rijk ca. 40% en gemeenten ca. 60%.
– http://www.combinatiefuncties.nl/
Brede School in Nederland:
geschiedenis
Kern: instellingen werken samen om zo de
ontwikkelingskansen van kinderen te vergroten en
ontwikkeling te verrijken.
1999: Vijf profielen van een brede school: achterstanden,
verrijking, wijk, zorg & opvang. Later: multifunctionele
accommodatie
2009: Jaarbericht brede school: “Er is sprake van brede school
ontwikkeling wanneer scholen een bredere functie hebben dan die van
onderwijsgever alleen en wanneer zij structureel samenwerken met
meerdere partners op het gebied van welzijn, zorg, kinderopvang, sport
en/of cultuur. (…) Daarbij kan de brede school verschillende vormen
aannemen zoals geïntegreerde huisvesting, samenwerkende instellingen in
één gebouw of versterking van de samenwerking tussen bestaande
voorzieningen.”
Bronnen: Studulski & Peterink, 2012; Pirard,
Ruelens & Nicaise, 2004; Landelijk Steunpunt
Brede Scholen, 2011)
EVOLUTIES IN NEDERLAND
Evoluties in Nederland
Maatschappelijke & politieke/beleidsmatige
ontwikkelingen
1. Krimpregio’s
2. Nieuwe tijden in onderwijs en opvang
3. Verlengde dagarrangementen en
combinatiefunctionarissen
4. Integrale kindcentra
5. Doorgaande lijn
(1) Krimpregio’s
Krimpregio’s
– Ontgroening & vergrijzing op het platteland
– = demografische krimp
Veroorzaakt druk:
– Scholen komen beneden opheffingsnorm
– Kwaliteit van kleine voorzieningen onder druk
Dan: samenwerking als kans om
voorzieningen overeind te houden
(2) Andere tijden in
onderwijs en opvang
2009: Werkagenda nieuwe tijden onderwijs en
opvang
Website
Modellen voor andere schooltijden
– Het vijf-gelijke-dagenmodel
– Het bioritme-model
– Het 7-7 model of integraal kindcentrum
Andere tijden in onderwijs en opvang
Het vijf-gelijke-dagenmodel
Bioritme-model
Integraal kindcentrum
•vijf identieke schooldagen, van 8 tot
14 uur of van 8.30 tot 14.30 uur
•geen vrije woensdag- en
vrijdagmiddag
•korte lunchpauze met leerkrachten in
de klas (geen aparte
overblijfvoorziening)
•naschoolse opvang sluit elke dag
direct aan op de lessen
•gaat verder dan het continurooster,
dat wel de middagpauze verkort, maar
houdt vast aan begintijd en vrije
woensdagmiddag
•het leren volgt het bioritme van de
kinderen, het onderwijs maakt gebruik
van de momenten van maximale
alertheid (10-12 uur voor leren en
presteren en 14.30 -16.30 voor
repeteren).
•extra lange middagpauze met sport,
cultuur en andere activiteiten, verzorgd
door de kinderopvang of andere
organisaties
•leerkrachten gebruiken de lange
middagpauze voor voorbereiding,
vergadering, bijscholing
•voor kinderen van werkende ouders is
er na schooltijd opvang
•aaneengesloten programma met
afwisseling in blokken met onderwijs,
opvang, sport en ontspanning
•het gehele jaar open, geen collectieve
schoolvakanties
•één loket voor ouders en kinderen
•geïndividualiseerd onderwijs
•eenduidig pedagogisch beleid
•één team van medewerkers vanuit
verschillende disciplines
•concentratie van voorzieningen in één
gebouw
Bron
(3) Verlengde dagarrangementen
Dagarrangement
– Ontstaan: 2002: Commissie dagarrangementen
– Samenhangend en op elkaar aansluitend aanbod
tussen 7.30u en 18.30u dat de basisschool,
buitenschoolse opvang en andere welzijns- of
vrijetijdsorganisaties samen verzorgen voor alle
kinderen van een school of een wijk.
– Drieledige doelstelling: opvang, rust en een
toegankelijk vrijetijdsaanbod
– Onderdeel van brede school
Verlengde dagarrangementen en
combinatiefunctionarissen
Projecten dagarrangementen en combinatiefuncties
–
–
1. Een project dagarrangement heeft ten doel bij te dragen aan de ontwikkeling van een doorlopend aanbod
tussen ten minste twee van de volgende sectoren:
• a. activiteiten op de terreinen van het welzijnsbeleid van de gemeenten, betreffende welzijn jeugd,
kinderopvang en sport, als bedoeld in artikel 2, onderdelen a, b en h van de Welzijnswet 1994;
• b. primair onderwijs, bedoeld in de Wet op het primair onderwijs;
• c. voortgezet onderwijs, bedoeld in de Wet op het voortgezet onderwijs en de Wet op de
expertisecentra,
• d. culturele activiteiten, uitgevoerd door cultuurinstellingen, die bijdragen aan de
ontwikkelingsmogelijkheden van kinderen tot en met 16 jaar.
2. Een project combinatiefunctie heeft ten doel een functie te realiseren die wordt uitgevoerd door één
persoon, waarbij de werkzaamheden zich uitstrekken tot twee of meer van de sectoren omschreven in het
eerste lid, ten behoeve van het uitvoeren van een dagarrangement. (OCW-regeling, 2006)
Project Brede Impuls combinatiefuncties (voorheen: Impuls brede scholen, sport en cultuur):
–
Ook in 2013 kunnen gemeentes subsidies krijgen om combinatiefunctionarissen aan te stellen.
“De combinatiefunctionarissen die via dit project aan het werk waren, werden voornamelijk ingezet in het
onderwijs, een sportvereniging of een culturele organisatie. Door de uitbreiding met buurtsportcoaches is
de naam van het project in 2012 veranderd in Brede impuls combinatiefuncties. Deze buurtsportcoaches
kunnen samenwerkingsverbanden leggen tussen sport- en beweegaanbieders aan de ene kant en zorg- en
welzijnsinstellingen, of het bedrijfsleven aan de andere kant. ” (Bron)
(4) Integraal kindcentrum
Ontstaan:
– Onderwijs & kinderopvang dichter/beter op elkaar afstemmen
Wat?
– Een voorziening waarin professionals met uiteenlopende achtergronden vanuit één
organisatie werken aan de ontwikkeling van kinderen van 0 tot 12 jaar.
Een kindcentrum voldoet aan volgende kenmerken:
–
–
–
–
–
–
Eén visie
0-12 jaar
Breed aanbod (onderwijs, opvang, zorg, sport, spel)
Hele dag, het hele jaar door
Eén team, één organisatie
Eenduidige communicatie met ouders
Filmpje IKC
En … Brede School?
(5) Doorgaande lijn
Doorgaande lijn: ononderbroken ontwikkeling
van kinderen om hun talenten te ontplooien in
verschillende omgevingen.
Thuisomgeving-buurt-opvang-onderwijs
Opvang – onderwijs: geen gescheiden werelden,
gericht op ontwikkeling van het kind.
Doorgaande lijn: niemand kan het alleen.
Partners zijn noodzakelijk & complementair.
VERSCHIJNINGSVORMEN
BREDE SCHOOL NEDERLAND
Verschijningsvormen Brede School
Landelijk Steunpunt Brede Scholen (2011)
– DS: inzicht geven in trends, knelpunten en ontwikkelingen
van Brede School.
– Beschrijving van verschijningsvormen van brede school.
Aantal brede scholen in Nederland
2001: 450  2009: 1200
Verschijningsvormen
– Evolutie!
– BS = lokaal verhaal (omgeving, inzichten, veranderende
onderwijs- en jeugdbeleid)
Verschijningsvormen Brede School
Type
Klassieke Brede
School
Netwerk in de
buurt
Breed
Compact
voorzieningen model
gebouw
Integraal
model
Drijfveer
Achterstandsbestrijding
Verrijken
Versterken
Achterstandsbestrijding
Verrijken
Versterken
Buurt
Dienstverlening
instellingen
Bundelingen
voorzieningen voor
dorp/wijk/buurt
Efficiënt gebruik van
voorzieningen en
personeel
Dagarrangement voor
onderwijs en opvang
Profilering van school
Dagprogramma met
kind centraal,
ontwikkelingen kind in
context
Visie
Doorgaande
ontwikkelingslijnen
Achterstandsbestrijding
Ouderbetrokkenheid
Sociale (wijk)cohesie
Benutten gebouwen
Zorg in- en om de school
Doorgaande
ontwikkelingslijnen
Achterstandsbestrijding
Ouderbetrokkenheid
Sociale (wijk)cohesie
Zorg in- en om de school
Benutten gebouw
Doorgaande lijn in
voorzieningen
Ontmoeting (sociale
cohesie)
Doorgaande
ontwikkelignslijnen
Achterstandsbestrijdig
n
Ouderbetrokkenheid
Sociale (wijk)cohesie
Benutten gebouwen
Zorg in en om de
school
dagarrangementen
Doorgaande
ontwikkelingslijnen
Efficiënte organisatie
Doelgroep
(achterstands)leerlingen
0-4 jarigen
4-12 jarigen
Zorgleerlingen
Ouders
Buurtbewoners
(achterstands)leerlingen
0-4 jarigen
4-12 jarigen
Zorgleerlingen
Ouders
Buurtbewoners
0-4 jarigen
4-12 jarigen
buurtbewoners
0-4 jarigen
4-12 jarigen
buurtbewoners
0-4 jarigen
4-12 jarigen
ouders
Bron
BREDE SCHOOL &
HET LOKALE BELEID?
Brede School en het lokale beleid?
Gemeenten: brede scholen
BS vaak onderdeel van gemeentelijk beleid
– Zeer verschillend
– 50% van gemeenten is actief betrokken bij opzet
brede school
– Andere gemeenten: bottom-up benadering
(Studulski & Peterink, 2012)
Brede School en het lokale beleid
Bron: Studulski & Peterink, 2012
NODEN & UITDAGINGEN?
Noden en uitdagingen?
Algemeen:
• Bezuinigingen
– Vb. kinderopvang
• Krimpregio’s
• Hoe ontwikkelen die IKC zich, ervaringen? ….
Specifiek voor BS in actie:
• Interprofessioneel samenwerken
• Versterken van samenwerkingsverbanden
• Kwaliteitsopvolging/effecten
• Verdieping van werking
• Doelgerichtheid van acties
• + cfr. Verschijningsvorm: per verschijningsvorm van brede scholen worden
specifieke kansen & risico’s aangegeven.
MEER LEZEN?
Nederland
Materialen
Landelijk Steunpunt Brede Scholen (2011). Verschijningsvormen Brede Scholen 2011.
Landelijk Steunpunt Brede Scholen: Den Haag.
Studulski, F. & Peterink. S. (red.). (2012). Nieuwe trends in brede scholen en kindcentra.
Amsterdam: Uitgeverij SWP.
Doornenbal, J., Van Oenen, S. & Pols, W. (red). (2012). Werken in de brede school. Een
pedagogische benadering. Bussum: Uitgeverij Coutinho.
Studulski, F. i.s.m. de klankbordgroep integraal kindcentrum (2010). Op weg naar een
integraal kindcentrum. Amsterdam: Uitgeverij SWP.
Doornenbal, J. (2012). Opgroeien doe je maar één keer. Pedagogisch ontwerp voor het
kindcentrum. Meppel: Ten Brink.
Verhagen, S., Calkoen, P., Jurrius, K. & Verheijke, J. (2012). Opvoeden en ontmoeten in de wijk. Het
ontwikkelen van een gezamenlijke pedagogische visie in de brede school. Lectoraat Participatie en
Maatschappelijke ontwikkeling, Kenniscentrum Sociale Innovatie, Hogeschool Utrecht.
Nederland
Websites
Sardes: www.sardes.nl
Landelijk Steunpunt Brede Scholen: http://www.bredeschool.nl/
Andere tijden & integraal kindcentrum:
http://www.anderetijdeninonderwijsenopvang.nl/
Brede School
Volgende publicaties kan je vinden op www.diversiteitenleren.be
Meer lezen?
Eindrapport Brede School. Verslaggeving en
aanbevelingen na drie jaar proefprojecten Brede
School in Vlaanderen en Brussel (2010)
www.diversiteitenleren.be  brede school  onderzoek  eindrapport
Pirard, F., Ruelens, L. &Nicaise, I. (2004). Naar een brede
school in Vlaanderen. Leuven: Katholieke Universiteit
Leuven, Hoger Instituut voor de Arbeid.
Vragen? Opmerkingen
Geef een seintje …
[email protected]
Steunpunt Diversiteit & Leren
Sint-Pietersnieuwstraat 49
9000 Gent
www.diversiteitenleren.be