Transcript Download hier de brochure als PDF

Leeratelier Strategie
2014-2015
Tiende uitvoering
Het Leeratelier Strategie
Een goede strateeg is onmisbaar voor een goed functionerende, publieke institutie.
Overheden staan immers vaak voor complexe opgaven: ze moeten zorgvuldig balanceren
tussen belangen in complexe beleidsnetwerken, maar tegelijkertijd daadkrachtig
optreden. Publieke instituties moeten ‘vitaliteit’ in netwerken genereren door ruimte te
geven aan professionals, maar óók handelen als bestuurskrachtig regisseur. En zo zijn er
nog tal van andere ogenschijnlijk onverenigbare opgaves die niet zelden op het bureau
van ‘de strateeg’ terecht komen.
Van de strateeg wordt dan ook veel verwacht: een strateeg moet kunnen opereren als
‘uitkijkpost’, ‘bruggenbouwer’, ‘dwarskijker’, ‘geheugen van de organisatie’,
‘evenwichtskunstenaar’, ‘waakhond’, ‘organisator voor dialoog en reflectie’,
‘kenniscentrum’ of ‘hofnar’ – al deze verschillende metaforen proberen ‘strategie’ te
begrijpen en tegelijkertijd te mythologiseren. Wat al deze begrippen vooral gemeen
hebben, is dat ze uitdrukken dat strategie niet vanzelfsprekend is. Lange termijn denken,
een integrale beleidsaanpak en het betrekken van externe ‘stakeholders’ zijn ambities die
vaak een zekere spanning oproepen in de dagelijkse praktijk van het openbaar bestuur.
Het Leeratelier Strategie verkent deze beelden en ambities en samen met docenten
verkennen deelnemers de verwachtingen, dilemma’s en werkpraktijken achter de
verwachtingsvolle metaforen. Hierbij wordt ‘strategie’ niet bezien als iets wat
organisaties ‘hebben’ in de betekenis van de strategie, in plaats daarvan wordt strategie
gezien als iets wat mensen ‘doen’, als iets wat vorm krijgt door dagelijks handelen van
professionals in het openbaar bestuur en in specifieke omstandigheden: strategie als
handelingspraktijk dus.
Op deze manier daagt het Leeratelier Strategie deelnemers uit de verbinding te leggen
met strategische ambities en doelstellingen van de organisatie in relatie tot hun eigen
handelen. Hoe ga je als strateeg met ambigue verwachtingen om? Hoe balanceer je als
strateeg tussen schijnbaar tegengestelde belangen? En welk handelingsrepertoire
ontwikkel je als strateeg om meerwaarde te creëren voor je organisatie?
Het Leeratelier Strategie is ontwikkeld voor professionals die strategisch werk verrichten
bij het Rijk of andere overheidsinstellingen met vijf tot tien jaar werkervaring. De
omvang van de deelnemersgroep van het Leeratelier Strategie ligt rond de 20 deelnemers
per uitvoering.
Na afloop van het Leeratelier Strategie zijn de deelnemers in staat om:
-
1
De verschillende benaderingen van ‘strategie’ te doorgronden en in perspectief te
plaatsen;
Strategie te begrijpen als een dagelijkse handelingspraktijk;
Gevolgen van de specifieke context van de overheid voor strategievorming te
begrijpen;
Een rijk en gevarieerd handelingsrepertoire te ontwikkelen om in de eigen
werkpraktijk productief te kunnen opereren als strateeg;
Te reflecteren op de eigen werkpraktijk door inzichten uit theoretische concepten
en ervaringen van andere strategen.
Opzet van het Leeratelier
Strategen moeten beschikken over een gevarieerd handelingsrepertoire in dynamische en
complexe omstandigheden. Hiertoe biedt het Leeratelier Strategie een unieke
leeromgeving waarin deelnemers kennismaken met de grote variëteit van benaderingen
en praktijken van strategievorming. Deelnemers komen niet alleen kennis ‘halen’, want
de interactie tussen docent en deelnemers en tussen deelnemers onderling staat centraal
en vormt een belangrijk onderdeel van de leerervaringen. Zo leren deelnemers van
inspirerende topdocenten, van elkaar en van elkaars werkpraktijken.
Het Leeratelier Strategie bestaat uit vier modulen, een introductiedag en een
slotbijeenkomst. De introductiedag staat in het teken van wederzijdse kennismaking en
het afstemmen van verwachtingen tussen deelnemers, decaan en leermanager van de
opleiding. Voor de introductiedag moeten deelnemers een portret maken van hun
werkpraktijk, waarbij zij aangeven wat de rol van strategie is. Ook wordt gevraagd om ten
minste twee leervragen te formuleren die duidelijk maken wat de strategische
vraagstukken zijn waar zij mee worstelen. Deze dilemma’s vormen bij aanvang van de
leergang een belangrijk ankerpunt; zij dienen als vertrekpunt voor reflectie op de
professionaliteit van overheidsstrategen.
In de vier modulen worden verschillende aspecten van de strategische functie bij de
overheid verkend. Elke module bestaat uit drie bijeenkomsten van elk twee dagdelen (te
weten een ochtend en een middag). De bijeenkomsten staan in het teken van
kennisvergaring en het delen van (wetenschappelijke) inzichten over strategievorming in
interactieve sessies met vooraanstaande docenten uit het netwerk van de NSOB. Daarbij
worden deze inzichten steeds uitvoerig geïllustreerd door verhalen en voorbeelden uit de
praktijk.
Module 1: Strategie tussen inhoud en proces
Wat doen strategen nu eigenlijk? Deze op het eerste oog eenvoudige vraag blijkt in de
praktijk lastig te beantwoorden. Dé strateeg bestaat namelijk niet; niet voor niets zijn
strategische functies op verschillende plekken in overheidsorganisaties te vinden. In
algemene zin kan worden gesteld dat de functie te maken heeft met het formuleren van
een strategie, maar de realisatie ervan is echter niet vanzelfsprekend; naast de inhoud
blijkt de proceskant van strategie minstens net zo belangrijk te zijn. Tijdens deze eerste
module wordt nader ingegaan op de ambiguïteit van het werk van strategen en de
complexiteit van het veld waarin zij opereren.
Aan bod komen:
 De professionaliteit van de strateeg;
 Strategieën voor het ontwikkelen van kracht zonder macht;
 Verschillende typen strategievorming.
2
Module 2: Strategie tussen politieke en ambtelijke rationaliteit
Strategie bevindt zich in een dubbelzinnige positie als het gaat om politiek-ambtelijke
verhoudingen. Enerzijds moet een strateeg tegenwicht bieden voor politieke
opportuniteit en ‘de waan van de dag’, anderzijds dienen strategen wel voldoende
aansluiting te vinden bij het politieke spel omdat hun werk anders weinig effect en gezag
heeft. In deze tweede module wordt nader ingegaan op deze spanningsvolle praktijken
door meer inzicht te bieden in de politieke context waarin strategen dienen te opereren.
Aan bod komen:
 Strategie als sturingsmechanisme van de staat;
 Inzicht in politiek-ambtelijke verhoudingen;
 Reflectie op de eigen positionering ten opzichte van de politiek.
Module 3: Strategie tussen stabiliteit en verandering
De omgeving waarin strategen opereren kenmerkt zich eerder door grote dynamiek dan
stabiliteit. Zo krijgt strategie steeds meer vorm in een context waarin de media dominant
aanwezig is. Dat heeft allerlei consequenties, waaronder een toenemend belang van
(aandacht) voor framing in strategische processen. Maar strategen bewerkstelligen zelf
ook verandering: strategievorming beoogt veelal een element van gedragsverandering ten
aanzien van bestaande organisatorische praktijken. In deze derde module wordt de
kracht van verhalen behandeld als strategie te midden van veranderingen.
Aan bod komen:
 Media en strategie;
 De taal, symboliek en framing van strategische vraagstukken;
 De rol van ‘narratives of change’ bij cultuurverandering.
Module 4: Strategie tussen omgeving en organisatie
In een netwerksamenleving heeft het openbaar bestuur geen vanzelfsprekende centrale
sturende rol. In plaats daarvan zijn overheidsorganisaties in hun dagelijkse werk veelal
onderdeel van een breder veld van maatschappelijke en andere bestuurlijke partijen. Het
sensitief maken van de organisatie voor samenwerking met partijen van buiten geldt in
veel gevallen als een belangrijke strategische opgave voor veel overheidsorganisaties. In
deze module wordt ingegaan op de professionele uitdagingen om verbindend op te
treden tussen de omgeving en de eigen organisatie.
Aan bod komen:
 Strategievorming door interactie;
 Balanceren tussen orde en chaos;
 De verbindende rol van strategen.
Eindopdracht
Gedurende het leeratelier wordt middels het werken aan een (groeps-)opdracht
gereflecteerd op de verkregen inzichten tijdens de bijeenkomsten en de eigen strategische
professionaliteit van de deelnemers. De bevindingen van de deelnemers dienen tenslotte
tijdens de slotbijeenkomst gepresenteerd te worden ter afsluiting van het leeratelier.
3
Planning en rooster
De totale omvang van het Leeratelier Strategie bedraagt 27 dagdelen. De inhoudelijke
bijeenkomsten tijdens de modulen bestaan uit een ochtend- en een middagsessie. Voor
de introductiebijeenkomst is een gehele dag gereserveerd en de slotbijeenkomst vindt
plaats op een middag.
De studielast bestaat uit:
 het bijwonen van de bijeenkomsten (27 dagdelen in totaal);
 de voorbereiding op bijeenkomsten door middel van literatuurstudie en
eventuele opdrachten;
 zelfstandig en groepswerk ten behoeve van de eindopdracht.
De totale studiebelasting voor het Leeratelier Strategie bedraagt daarmee ongeveer 220
uur.
Het Leeratelier Strategie zal aanvangen met de introductiebijeenkomst op dinsdag
18 november 2014 en eindigen met de slotbijeenkomst op donderdag 28 mei
2015. Hieronder treft u het rooster voor het Leeratelier Strategie 2014-2015 aan.
Rooster Leeratelier Strategie 2014-2015
(Wijzigingen voorbehouden)
Module
Week Datum
Startdag
47
dinsdag 18 november 2014
module 1
48
dinsdag 25 november 2014
module 1
module 1
module 2
module 2
module 2
module 3
module 3
module 3
module 4
50
51
02
04
06
10
12
14
15
donderdag 11 december 2014
donderdag 18 december 2014
dinsdag 13 januari 2015
donderdag 22 januari 2015
dinsdag 3 februari 2015
donderdag 5 maart 2015
donderdag 19 maart 2015
dinsdag 31 maart 2015
donderdag 9 april 2015
module 4
module 4
Slotbijeenkomst
17
21
24
donderdag 16 april 2015
dinsdag 12 mei 2015
donderdag 28 mei 2015
Docent(en)
Prof.dr. Mark van Twist
Prof.dr. Mirko Noordegraaf
Dr. Scott Douglas
Prof.mr.dr. Ernst ten Heuvelhof
Mevrouw drs. Ellen van Doorne
Prof.dr. Paul Frissen
Prof.dr. Paul 't Hart
Prof.mr.dr. Stavros Zouridis
Prof.dr. Mark van Twist
Prof.dr. Marcel Veenswijk
Prof.dr. Michel van Eeten
Prof.dr. Mark van Twist en
dr. Martijn van der Steen
Prof.dr.ing. Geert Teisman
Mevrouw prof.dr.ir. Katrien Termeer
Prof.dr. Mark van Twist en jury
Alle bijeenkomsten vinden plaats in het pand van de Nederlandse School voor Openbaar
Bestuur (NSOB) aan het Lange Voorhout 17 te Den Haag.
4
Deelnamekosten en
aanmelden
Deelnamekosten
De kosten voor deelname aan het Leeratelier Strategie 2014-2015 bedragen € 7.200,00.
Dit bedrag betreft opleidingskosten, literatuur- en verblijfskosten. Het bedrag is
vrijgesteld van BTW.
Aanmeldingsformulier
U kunt zich aanmelden door middel van het aanmeldingsformulier. Dit formulier vindt u
terug op onze website: www.nsob.nl.
Het ingevulde en ondertekende aanmeldingsformulier ontvangen wij graag digitaal
(gescand). U kunt het aanmeldingsformulier mailen aan projectmanager Marije Plooijvan Ruiten: [email protected].
Uiteraard kunt u het formulier ook per post aan ons toezenden:
NSOB
Antwoordnummer 93289
2509 WB DEN HAAG
In beide gevallen ontvangen wij graag tevens een (digitale) pasfoto voor het maken van
een deelnemerslijst voor de betrokkenen bij de leergang.
Deadline aanmelding
De deadline voor aanmelding voor deelname aan het Leeratelier Strategie 2014-2015 is
9 oktober 2014.
Inschrijving
Inschrijving voor het leeratelier vindt plaats op volgorde van binnenkomst van de
aanmeldingsformulieren bij de NSOB.
5
Organisatie van de opleiding
Organisatie van de opleiding
Prof. dr. M.J.W. (Mark) van Twist is als decaan van het Leeratelier Strategie de
eindverantwoordelijke voor de leergang.
Drs. Nancy Chin-A-Fat is als leermanager verantwoordelijk voor de inhoudelijke
ondersteuning van de leergang.
Drs. Marije Plooij-van Ruiten is als projectmanager verantwoordelijk voor de organisatie
van de leergang.
Meer informatie
Voor inhoudelijke informatie over het Leeratelier Strategie kunt u terecht bij de
leermanager van de opleiding, drs. Nancy Chin-A-Fat: [email protected] of 0703024935.
Voor overige vragen kunt u contact opnemen met drs. Marije Plooij-van Ruiten,
projectmanager van het Leeratelier Strategie: [email protected] of 070-3024921
Voor meer algemene informatie over de NSOB kunt u terecht op onze website:
www.nsob.nl.
6
Huishoudelijke en logistieke
informatie
Bericht van verhindering
Voor het leeratelier Strategie geldt een aanwezigheidsverplichting. Indien u door zeer
bijzondere omstandigheden bent verhinderd verzoeken wij u dit tijdig aan de betreffende
leermanager door te geven. Afwezigheid wordt geregistreerd; bij te hoog verzuim kan een
aanvullende opdracht gegeven worden.
Collegezaal
In de collegezaal zijn een video, overheadprojector en een beamer aanwezig. Wanneer u
deze apparatuur voor een presentatie wenst te gebruiken, verzoeken wij u vooraf de
leermanager hierover te informeren. Het verdient aanbeveling de apparatuur
voorafgaand aan het college te testen.
Cursusmateriaal
Het cursusmateriaal wordt digitaal aan u verstrekt via de digitale leeromgeving Viadesk.
Het cursusmateriaal is bij het collegegeld inbegrepen.
Digitale leeromgeving
Tijdens het leeratelier wordt gebruik gemaakt van de digitale leeromgeving Viadesk. Een
uitnodiging voor Viadesk, met uw inloggegevens, ontvangt u per e-mail op (of kort voor)
de startdag van het leeratelier. Veel mededelingen m.b.t. het leeratelier worden op
Viadesk geplaatst. Het verdient aanbeveling Viadesk regelmatig te raadplegen.
Evaluaties
Per module ontvangt u via e-mail een evaluatieformulier dat wij uiterlijk een week na
afsluiting van het betreffende onderdeel van u ingevuld retour ontvangen. De resultaten
van de evaluaties worden anoniem aan de betreffende docent ter hand gesteld. De
evaluaties worden gebruikt om conclusies te kunnen trekken over het leeratelier Strategie
en voor eventuele aanpassingen die voor een duurzaam behoud van de leergang
noodzakelijk zijn.
Logistiek
Het NSOB-pand waarin de opleiding wordt verzorgd beschikt niet over
parkeerfaciliteiten voor deelnemers. Betaald parkeren in de directe omgeving is mogelijk.
Parkeergarages zijn onder het Malieveld (uitrijkaarten bij de huismeester van de NSOB
verkrijgbaar) en onder het Plein (geen uitrijkaarten verkrijgbaar).
Wifi
Het gebouw is voorzien van wifi. De inlogcode daarvoor is te verkrijgen bij de front office.
7
Contactpersonen
Decaan:
Prof. dr. M.J.W. (Mark) van Twist
Leermanager:
Mevrouw drs. N.M.H. (Nancy) Chin-A-Fat
[email protected]
070 3024935
Projectmanager:
Mevrouw drs. M. (Marije) Plooij-van Ruiten
[email protected]
070 3024921
8