Transcript Leon Poels wint machtsstrijd bij SGL

Reconstructie
Leon Poels wint
machtsstrijd bij SGL
De machtsstrijd bij Stichting Gehandicaptenzorg Limburg is ten
einde. Zittend bestuurder Leon Poels triomfeert, maar regeert
een zwartgeblakerd koninkrijk.
Door Daan Marselis
H
Het zijn de eerste jaren van 2000. De
aanslagen in New York, de moord op
Pim Fortuyn en de inval in Irak schrikken de natie op. Jan Peter Balkenende
en de kopstukken van de LPF worden
wekelijks gepersifleerd in Kopspijkers.
Economisch kampt Nederland voor het
eerst sinds 1982 met krimp, terwijl de
zorgkosten sterk stijgen. Het kabinet
grijpt in in de AWBZ. Daarnaast introduceert het kabinet de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Duidelijk is ook dat in de zorg marktwerking
ingevoerd gaat worden. In zijn eerste
jaarverslag, dat over 2003, schrijft
bestuurder Guus de Jong van Stichting Gehandicaptenzorg Limburg dat
dit gaat leiden tot meer risico voor de
onderneming. SGL zal daarop inspelen
door hogere financiële reserves op te
bouwen. Daarnaast zullen de zorgtak
en het dienstverleningsproces ‘nog
verder worden geïndividualiseerd’.
De Jong is al sinds begin jaren tachtig
werkzaam bij SGL en haar voorgan-
32 Skipr • nr. 6 • juni 2014
gers. Eerst als locatiedirecteur van
activiteitencentrum Kerkrade. In 1999
wordt hij onder Han Noot de tweede
man van SGL. Als Noot vertrekt, blijft
De Jong als enig bestuurder achter.
Solvabiliteit
Inderdaad slaagt De Jong erin om SGL
te laten groeien. De omzet schiet omhoog van 24 miljoen in zijn eerste jaar
naar 43 miljoen zeven jaar later. De
Jong neemt honderd fte’s extra aan en
verbetert de schuldpositie: de solvabiliteit stijgt van 37 procent in 2003 naar
43 procent in 2006. Bij het vertrek van
De Jong is daar nog 26 procent van
over, dat is ruim boven de norm van 15
procent die het Waarborgfonds voor de
zorgsector hanteert.
Zoals De Jong in zijn eerste jaarverslag
aankondigt, onderneemt hij ook stappen om de zorgtak en de dienstverlening te scheiden. Twee jaar nadat hij de
voorzittershamer heeft overgenomen,
richt hij de Stichting Zorg en Onder-
steuning (SZO) op. Het is de bedoeling
dat de meer commerciële activiteiten
van SGL daarin worden ondergebracht.
Een maand later ziet de eerste besloten vennootschap het levenslicht. Het
betreft Tara-manda. Voortaan kunnen
cliënten van SGL aan het werk op zorgboerderij A gen Ling in Nuth, in winkel
Work-shop in Kerkrade of ze kunnen
de handen uit de mouwen steken op
manege Nijthuizen in Wijnandsrade
(allemaal in de buurt van Hoensbroek).
De dochter van De Jong gaat op de
manege aan de slag als psycholoog. De
dagelijkse leiding over Tara-manda
komt in handen van Desiree Timmermans, die voordien bij SGL werkte
en bovendien de geliefde van De Jong
is. Timmermans krijgt niet veel later
nog een taak; ze wordt samen met
Natascha Heunen bestuurder van
Speciaal Vervoer Limburg (SVL). Gezamenlijk geven ze leiding aan de
51 werknemers van de vervoerder.
Die vervoersmaatschappij wordt in
Gehandicaptenzorg • Belangenverstrengeling • Faillissement
twee etappes verworven. De helft van
de aandelen is van SGL, de rest van Tara-manda. Het is de eerste zuiver commerciële activiteit van SGL. De koop
van een vervoersmaatschappij past in
de visie van SGL dat cliënten zoveel
mogelijk hun eigen leven vorm moeten
kunnen geven. De vervoersdienst stelt
cliënten in staat om overdag activiteiten te ontplooien. SVL rijdt niet alleen
voor SGL. Ook andere organisaties
maken gebruik van de busjes van SVL.
De raad van toezicht is tevreden met
De Jong en voelt zich goed geïnformeerd, zo blijkt uit alle jaarverslagen.
Crisis
Toch breekt in het najaar van 2009 een
crisis uit op het hoofdkantoor aan de
Havikstraat in Sittard. De Jong komt
in conflict met Chantal van Esch, sinds
april 2009 algemeen directeur. Er worden stevige beschuldigingen geuit aan
het adres van De Jong. Van Esch vindt
steun bij leden uit het management-
team. De Jong is hun vertrouwen kwijt.
Uit onderzoek van KPMG uit 2012
blijkt later dat er vreemde dingen zijn
gebeurd. De Jong deed een aantal
dubieuze uitgaven, zo blijkt uit een tussenvonnis van de rechtbank in Roermond van 9 april 2014. Met de zaak
probeert SGL een deel van de schade
te verhalen op de oud-bestuurder. In
het tussenvonnis stelt de rechter dat
De Jong geen duidelijke administratie bijhield, dat hij in strijd handelde
met de zorgvuldigheidsregels en het
belang van SGL veronachtzaamde. Zo
kocht De Jong voor 45.000 euro aan
horloges. De klokjes gaf hij naar eigen
zeggen aan jubilarissen en gebruikte
hij als ruilmiddel om zes paarden aan
te schaffen voor de zorgmanege van
Tara-manda. Hij kocht boeken en films
ter waarde van bijna tienduizend euro.
Volgens SGL staat die ‘collectie’ op het
huisadres van De Jong, dat ook dienst
doet als kantoor. Kritisch is de rechter
ook over de ontslagvergoeding van
25.000 euro die Desiree Timmermans
meekreeg toen zij afzwaaide bij SGL.
Te meer omdat ze de dag erna aan de
slag ging als directeur bij Tara-manda
en later ook bestuurder werd bij Speciaal Vervoer Limburg. Allemaal aan
SGL verbonden partijen.
Belangenverstrengeling
De rechter stelt dat er sprake is van
belangenverstrengeling. De Jong doneerde voor 46.000 euro aan fysio- en
ergotherapeutische materialen aan de
Stichting Acasa. Die stichting runt in
Roemenië een zorgcentrum. Bestuurder bij die stichting is Jo Sampermans,
tevens vice-voorzitter van de raad van
toezicht van SGL. De Jong, zo stelt de
rechter, had zich van een schenking
aan Acasa moeten onthouden.
Over de kunstaankopen van De Jong
ter waarde van bijna 210.000 euro
spreekt de rechter zich pas uit in juni
van dit jaar. De werken werden volgens
De Jong als marketing ingezet bij
nr. 6 • juni 2014 • Skipr
33
Reconstructie
politieke cafés of werden weggegeven
aan vertrekkende medewerkers en
jubilarissen. SGL stelt echter dat de
werken niet traceerbaar zijn, terwijl De
Jong zegt dat de werken wel aanwezig
zijn. Andere claims van SGL zijn door
de rechter afgewezen. Ondertussen
onderzoekt de Fiscale Inlichtingen
en Opsporingsdienst of er sprake is
van strafbaar handelen door De Jong.
Nog voor de zomer van 2014 neemt de
FIOD daarover een voortgangsbesluit.
Machtsstrijd
De crisis op het hoofdkantoor in 2009
vormt voor de raad van toezicht aanleiding om de structuur van het concern
om te gooien. De Jong gaat de stichting
die de commerciële activiteiten ontplooit leiden. De raad van toezicht trekt
Leon Poels, voorheen Orbis, aan om de
zorgtak van SGL te besturen.
De beslissing vormt de opmaat voor
een openlijke machtsstrijd, waarin een
aantal oudgedienden een belangrijke
rol speelt. SGL kent namelijk een zeer
stabiele bestuurslaag. De mannen van
het eerste uur zijn in een enkel geval
veertig jaar later nog aan de organisatie verbonden. Neem Peter Olivers.
Hij is voorzitter van de organisatie
die in 1973 de eerste woonvorm van
SGL opent. Later blijft de Maastrichtenaar als lid van de raad van toezicht
betrokken. In 1990 zwaait hij af, om
in 2005 terug te komen als onbezoldigd bestuurder van Stichting Zorg en
Ondersteuning (SZO).
Dan is er Eddy van Puijenbroek. De
zelfstandig adviseur uit Venlo spant
zich al sinds 1985 in voor SGL. In
2006 volgt hij Wijnand Wijnen op als
voorzitter van de raad van toezicht,
34 Skipr • nr. 6 • juni 2014
‘SGL betaalt voor
de overwinning
een hoge prijs’
waarin Van Puijenbroek dan overigens al jaren zitting heeft. Een andere
toezichthouder loopt ook al jaren mee.
Eerdergenoemde Jo Sampermans is er
al sinds begin jaren 80 bij betrokken,
sinds 2002 als toezichthouder. Samen
met hun collega toezichthouders, stappen Sampermans en Van Puijenbroek
eind 2011 op. De aanleiding is een zaak
die de Ondernemingsraad tegen de
raad van toezicht is begonnen bij de
Governancecommissie. Van Puijenbroek keert later terug, maar dan als
bestuurder bij SZO.
Sancties
Vanwege de dubieuze transacties
ontslaat SGL De Jong via de rechter.
Het ontslag geldt per 1 januari 2013.
Hoewel zijn rol bij de deelnemingen
daarmee uitgespeeld is, blijft De Jong
zich na zijn ontslag bemoeien met het
beleid bij de deelnemingen, zo stelt
de curator van de inmiddels failliete
bedrijven SVL en Tara-Manda. De
curator stelt zelfs dat De Jong mogelijk
beschouwd moet worden als feitelijk
leidinggevende terwijl hij al ontslagen is. SGL legt de bedrijven daarom
sancties op. De instelling beëindigt de
contracten met de eigen vervoersmaatschappij, zorgboerderij en -manege
en betaalt de rekeningen niet meer.
Daarop vragen de bestuurders van die
bedrijven, veelal oudgedienden, het
faillissement aan van SGL. Ze proberen SGL zo alsnog tot betaling te dwin-
gen. Aanvankelijk gaat de rechtbank
met de claim van de oudgedienden
mee. In hoger beroep houdt het vonnis
geen stand, zo blijkt in april 2013.
Nu het niet gelukt is SGL via een faillissementszaak tot betalen te dwingen,
zoeken de bestuurders van SZO een
andere weg. Ze proberen Leon Poels de
zeggenschap over de gelieerde bv’s te
ontzeggen, door hem als bestuurder bij
SZO te ontslaan. Ze willen voorkomen
dat de bedrijven failliet gaan. Dat Poels
‘het kind met het badwater weggooit’,
zoals Olivers zegt. Maar in september
2013 worden de bestuurders van SZO
door de rechter geschorst.
SGL betaalt voor de overwinning een
hoge prijs. De vervoersmaatschappij
en de zorgboerderij gaan failliet. De
werknemers van de bedrijven staan op
straat en SGL ziet ingebracht kapitaal
wellicht niet meer terug. Het bedrijf
kan in de loop van 2014 mogelijk zelfs
een claim verwachten van de curatoren,
zegt een van hen.
De bestuurlijke strijd is sinds begin mei
2014 ten einde met een beslissing van
het gerechtshof in ’s-Hertogenbosch.
Die oordeelt dat Olivers, een van de
grondleggers van SGL, geheel terecht
is ontslagen bij SZO. De rechter verwijt
hem dat hij probeerde Poels als bestuurder te ontslaan bij SZO.
In juni is het vervolg van de procedure
om schade te verhalen op De Jong. Als
dan alles achter de rug is, kan Poels de
blik weer vooruit richten.