Transcript Vreeswijk ........ de Prinses Beatrixsluis!

Vreeswijk ........ de Prinses Beatrixsluis!
door Joop Terpstra
De foto die Peter Stennekes voor de omslag van de Cronyck uitgaven 2014 heeft gemaakt,
geeft een schitterend beeld van de in 2013 jubilerende Prinses Beatrixsluis (75 jaar). In
aansluiting daarop heb ik dit keer voor mijn fotorubriek deze sluis gekozen, die tot de
zeventiger jaren van de twintigste eeuw Europa’s grootste binnenvaartsluis was. Toen werd
die 'titel' overgenomen door de Volkeraksluis [gelegen nabij Willemstad (N.-Br.)].
De Prinses Beatrixsluis is de
afgelopen jaren gerenoveerd. De sluisdeuren
stamden nog uit 1938 en
zijn nu vervangen, net als
de kabels. De komende
jaren gaat Rijkswaterstaat
opnieuw aan het werk bij
het complex, want de
belangrijke scheepvaartverbinding tussen Amsterdam
en Rotterdam loopt vast,
Foto: collectie Historische Kring Nieuwegein; inv. code ANS 1011 aldus de dienst. Dat komt
vooral doordat de passerende schepen steeds groter zijn geworden. Daarom legt Rijkswaterstaat tussen 2016 en 2020
een derde schutkolk aan. Bovendien wordt het Lekkanaal verbreed. Er komen extra
ligplaatsen bij de sluis en de waterkering wordt verzwaard.
Op woensdag 23 maart 1938 is de Prinses Beatrixsluis zonder veel plichtplegingen in
gebruik genomen. De tijd leende zich niet voor veel feestelijkheden: Er was oorlogsdreiging
en als gevolg van de nieuwe scheepvaartverbindingen via het Amsterdam-Rijnkanaal en
het Lekkanaal, leek Vreeswijk economisch een zeer donkere toekomst tegemoet te gaan.
De foto hierboven geeft een
beeld van deze gebeurtenis in
maart 1938.
Rechts: de Prinses Beatrixsluis
in 1940. In de sluis enkele
kolenschepen. De drukte is
niet te vergelijken met de
situatie van nu! Het lijkt
symbolisch: Donkere wolken
pakken zich samen boven de
sluis. Enkele maanden later
zou de Tweede Wereldoorlog
Foto: collectie Historische Kring Nieuwegein; inv. code ANS1028
uitbreken.
18
Een stukje geschiedenis: Vreeswijks’ Oude Sluis vormde tot 1892 de toegang tot de Lek
voor het scheepvaartverkeer vanuit Amsterdam en Utrecht. In 1824 werd deze sluis
grondig gerestaureerd, hoewel toen al duidelijk was dat een nieuwe scheepvaartverbinding
hoognodig was.
De nieuwe scheepvaartverbinding via het Merwedekanaal en de Vreeswijkse
Koninginnensluis, werd op 4 augustus 1892 officieel geopend door de toen 11-jarige
Koningin Wilhelmina en Koningin-regentes Emma. Al na enkele jaren bleek ook deze
nieuwe verbinding onvoldoende capaciteit te bezitten en op 27 maart 1931 werd een wet
van kracht waarin werd bepaald dat er een nieuwe scheepvaartverbinding zou komen: in
casu via het Amsterdam-Rijnkanaal en het Lekkanaal.
Het is eind februari
1963 als aan een van
de strengste winters na
de Tweede Wereldoorlog een einde lijkt te
komen. Een tanker
verlaat de Prinses
Beatrixsluis en baant
zich een vaarweg
tussen de ijsschotsen.
Van nabij wordt het
'huzarenstukje'
gadegeslagen door
(uitgevroren??)
Foto: collectie Historische Kring Nieuwegein; inv. code DV0235
bouwvakarbeiders.
In 1968 werd door H.C. van Dijk onderstaande ansichtkaart van de Prinses Beatrixsluis
uitgegeven. Het motorschip 'Amsterdam' verlaat de westelijke schutkolk op weg naar de
Lek. Bij de ansicht wordt vermeld dat de afmetingen van de schutkolk zijn: Nuttige lengte
225 meter bij een
breedte van 18 meter
en een diepgang van
2,9 meter. Dat laatste
is later verhoogd tot
3,3 meter. Ter
vergelijking de
afmetingen van een
kolk van de
Volkeraksluis: Lengte
308,9 meter, breedte
24 meter en diepte
4,75 meter.
Foto: collectie Historische Kring Nieuwegein; inv. code ANS1079
19