Transcript Hoe introverten hun zichtbaarheid kunnen vergroten

PRAKTIJK
Buitengewoon
Eline Sluys
Help introverten om te durven delen
Hoe introverten hun
zichtbaarheid kunnen
vergroten
Eline Sluys
Introverte mensen krijgen vaak te horen dat ze te weinig zichtbaar zijn. Wat ze ook
proberen, het lukt ze maar niet om zich krachtiger te profileren. Het probleem is dat
ze denken dat ze daarvoor extraverter moeten worden. Help je introverte cliënten
daarom ontdekken dat dit niet nodig is.
38
LoopbaanVisie nr. 3 - augustus 2014
PRAKTIJK
Woorden als solliciteren en profileren roepen bij veel mensen spanning op. Voor introverten geldt dat nog veel sterker
dan voor extraverten. Veel introverten zijn gaan denken dat
zij zichzelf niet kunnen verkopen. Het probleem is dat ze
aannemen dit op een extraverte manier te moeten doen.
Dat lukt ze niet, maar het is ook helemaal niet nodig het
zo te doen. Introverten zijn prima in staat om overtuigend
duidelijk te maken waar hun kwaliteiten liggen op hun eigen weloverwogen, bedachtzame wijze. In dit artikel geef
ik tips om introverte cliënten te helpen hun zichtbaarheid te
vergroten op een manier die bij ze past.
Van nature minder zichtbaar
Veel introverten zijn ervan overtuigd dat zij zichzelf niet kunnen profileren. In een bepaald opzicht is dat ook waar. Zij
kunnen zich niet laten gelden op een extraverte manier.
Toch denken ze vaak dat dit nodig is. Dat komt omdat ze
keer op keer te horen krijgen dat ze meer van zichzelf moeten laten horen en dat ze minder bescheiden moeten zijn.
Ze denken dat de boodschap is dat ze extraverter moeten
worden. Voor introverten is dat een problematische boodschap. Als je een extravert aanspoort om gewoon de stoute
schoenen aan te trekken en te laten zien wat hij in huis
heeft, nodig je hem uit om een beroep te doen op zijn natuurlijke neiging om zijn focus naar buiten te richten. Dat
zal hem helpen zijn angst om zich te profileren te overwinnen. Dezelfde boodschap is voor een introvert echter eerder
ondermijnend dan bemoedigend. Het vraagt van hem dat
hij zich gedraagt op een manier die regelrecht tegen zijn
aanleg indruist. Hij is daarom niet gebaat bij aansporingen
die voortkomen uit een extravert wereldbeeld. Help hem
liever ontdekken hoe hij zijn zichtbaarheid kan vergroten op
een manier die past bij zijn introverte aanleg!
De kracht van introverte mensen ligt in hun vermogen om
voldoening te halen uit hun innerlijk. In deze snelle, luidruchtige en op de buitenkant gerichte samenleving voelt
dit echter lang niet altijd als een kracht. Want om je overtuigend te profileren, moet je je juist manifesteren in de
buitenwereld. Dat betekent voor introverten een extra grote
stap uit hun comfortzone. Het is vaak lastig voor ze om de
toegevoegde waarde van hun kwaliteiten zichtbaar te maken, omdat veel van die kwaliteiten niet zo zichtbaar zijn.
Denk aan het vermogen anderen de ruimte te geven en
zich lange tijd achter elkaar te concentreren om verdieping
Buitengewoon
en kennis te verwerven. Mooie eigenschappen, waar zij
veel profijt van kunnen hebben in hun werk. Het zijn alleen
geen kwaliteiten waar je makkelijk mee scoort in deze tijd
waarin ‘zelfprofilering’ hoog in het vaandel staat. Daardoor
realiseren veel introverten zich niet dat juist hun introverte eigenschappen hun sterke punten zijn. Sterker nog, ze
ervaren deze kwaliteiten eerder als een last dan als een
waardevol talent. En dat is jammer, want introverte mensen blinken uit in focus, concentratievermogen, doorzettingsvermogen en diepgang. Dat zijn zonder enige twijfel
eigenschappen die waarde toevoegen voor de organisatie.
Het zal ze lukken om dat zichtbaar te maken als zij ontdekken dat ze daarbij wel degelijk een beroep kunnen doen
op hun innerlijke hulpbronnen. Het belangrijkste wat je dan
ook voor je introverte cliënt kunt doen, is hem helpen zijn
introverte aanleg te erkennen. Als je dat doet, ontsluit je
voor hem de toegangspoort tot die innerlijke hulpbronnen.
Daarbij is het zinvol is om met je cliënt stil te staan bij een
vijftal thema’s, die ik in het vervolg van dit artikel bespreek.
De kracht van introverte mensen ligt in
hun vermogen voldoening te halen uit
hun innerlijk
Kennis over introversie
De belangrijkste eerste stap is dat de cliënt begrijpt wat de
verschillen zijn tussen introverte en extraverte mensen en
dat deze verschillen bepalend zijn voor de manier waarop
mensen dingen ervaren en doen. Ook is het van belang dat
hij zich realiseert dat het een niet minder waard is dan het
ander. Voor veel cliënten is het een enorme opluchting als
zij ontdekken dat er niets mis met ze is, maar dat hun brein
gewoon anders functioneert. En dat het dus prima is dat ze
graag tijd alleen doorbrengen of dat ze eerst moeten nadenken voordat ze een mening gevormd hebben. Die kennis draagt bij in grote mate aan hun zelfacceptatie.
Het verschil tussen introverte en extraverte mensen wordt
bepaald door de vraag of hun focus intern of extern ligt.
Dit verschil heeft een biologische achtergrond. Een introvert
richt zijn bewustzijn en energie op de binnenwereld. Zijn
LoopbaanVisie nr. 3 - augustus 2014
39
PRAKTIJK
Buitengewoon
brein geeft er de voorkeur aan te broeden op ideeën en
gedachten in plaats van er direct naar te handelen. Bij het
verwerken van prikkels vertoont het brein van introverten
vooral activiteit in het gedeelte van de hersenen dat betrokken is bij interne verwerkingsprocessen, zoals het integreren van informatie en oplossen van complexe problemen.
Als een introvert een prikkel krijgt, verwerkt hij die dus door
naar binnen te keren. Vanwege deze interne gerichtheid,
heeft hij tijd en rust nodig om prikkels te verwerken en
ideeën in zich op te laten komen. Het brein van extraverten
laat vooral activiteit zien in de gebieden waar externe verwerkingsprocessen plaatsvinden, zoals gezicht, gehoor, gevoel en smaak. Ook vertonen de hersenen van extraverten
meer activiteit in gebieden die in verband worden gebracht
met het zoeken van sensaties en beloningen. Als een extravert een prikkel krijgt, verwerkt hij die door snel te reageren
om zo de kans te vergroten dat hij een respons terugkrijgt.
Omdat hun hoofd nooit stilstaat,
beseffen ze niet hoe passief en gesloten
ze op anderen overkomen
Hij keert zich dus naar buiten (Cain, 2013, Helgoe, 2013 en
Olsen, 2008).
De interne gerichtheid van introverten betekent dat zij niet
zozeer letten op wat er om ze heen gebeurt, maar veel
meer op wat dat in hen oproept. Hun drijfveer is niet om
zo veel mogelijk verschillende ervaringen op te doen, maar
vooral veel te weten over wat zij ervaren. Introverten kunnen uitstekend alleen zijn met hun eigen gedachten. Hun
binnenwereld geeft ze veel voldoeding en ze voelen daardoor minder motivatie om actie te ondernemen en een
stempel te drukken op hun omgeving. Vanuit een extravert perspectief bekeken, lijkt het alsof een introvert zich
door zijn interne focus afkeert van de buitenwereld. Wie
met deze bril op kijkt, gaat voorbij aan het gegeven dat
die beweging ook ergens naar toe gaat, namelijk naar het
gebied waar de introvert het meeste belang aan hecht en
dat voor hem een bron van voldoening is. (Helgoe, 2013)
Dat domein bevat voor hem een groot potentieel aan zelf-
40
LoopbaanVisie nr. 3 - augustus 2014
vertrouwen en vervulling. Om dat te kunnen voelen, moet
hij echter wel zijn eigen introverte aanleg begrijpen en
erkennen. Dat is een essentiële stap om te beseffen dat
hij wel degelijk in staat is om zich krachtig te profileren op
een introverte manier. Verklaar daarom deze verschillen en
raad hem aan zich te verdiepen in dit onderwerp (zie de
literatuurlijst).
Kwaliteiten
Als een cliënt zijn introverte aanleg eenmaal erkent, kan
hij gaan voelen hoe waardevol zijn introverte eigenschappen zijn. Dat gevoel zijn veel introverten in de loop van hun
leven kwijtgeraakt. Ze blinken onder andere uit in ‘doordenken’: zij kunnen zeer zorgvuldig en langdurig luisteren
naar anderen en wat gezegd wordt verwerken tot hun
eigen weloverwogen en goed doordachte verhaal. Dat is
een prachtig talent, maar in situaties waarin zij zich moeten profileren, is het niet effectief. Het sluit niet aan bij wat
er op dat moment van ze gevraagd wordt, namelijk dat
zij zich concentreren op de buitenwereld en snel en overtuigend reageren. In het werkende leven ervaart je cliënt
waarschijnlijk veel vaker dat situaties en eisen slecht passen bij zijn aanleg. Op den duur kan dat zijn zelfvertrouwen
ondermijnen. Hij raakt de verbinding met zijn sterke punten
kwijt. Het is dan belangrijk dat hij deze verbinding (weer)
kan vinden. Help hem daarom in te zien dat waar hij last
van heeft, de keerzijde is van waar hij goed in is. Ga op zoek
naar zijn kwaliteiten en naar manieren om die effectiever in
te zetten. Help hem ontdekken welke vaardigheden hij kan
gebruiken in situaties waarin hij last heeft van zijn talenten.
Autonomie en authenticiteit
Introverten hebben van nature minder behoefte om in actie
te komen en invloed uit te oefenen op hun omgeving. Ze
zijn vaak zo gewend om af te stemmen op de verwachtingen van anderen, dat ze nauwelijks beseffen dat ze zelf
ook invloed kunnen en moeten uitoefenen om hun doelen
te bereiken. Vaak hebben ze niet eens een helder beeld
van hun doelen. In plaats van zich af te vragen wat ze zelf
willen, doen ze automatisch wat er van ze verwacht wordt.
Help ze daarom om hun autonomie te vergroten door ze
laten stilstaan bij de vraag hoe zij omgaan met hun eigen
verwachtingen en die van hun omgeving. Laat ze nadenken
over hun drijfveren en dromen. Laat ze inzien dat zij net als
PRAKTIJK
ieder ander hun eigen verwachtingen als leidraad mogen
nemen. Help ze ontdekken dat ze zich in gesprekken autonoom kunnen opstellen en laat ze oefenen met assertief
gedrag. Introverten geven vaak een invulling aan het begrip profileren die ver van ze afstaat. Ze denken dat zij zich
zichtbaar moeten maken door zichzelf flink op de borst te
kloppen. Die overtuiging belemmert ze om zich op een authentieke manier te profileren. Help je cliënt daarom deze
overtuiging om te buigen. Als hij profileren opvat als het delen van zijn kennis en expertise om anderen te helpen, zal
hij ervaren dat hij daarbij gebruik kan maken van de sterke
punten die hij van nature heeft: luisteren, kennis vergaren,
vragen stellen. Daarom is het ook heel effectief om je cliënt
in contact te brengen met zijn drijfveren en dromen. Als hij
daar verbinding mee maakt, zal hij in zichzelf de moed en
de motivatie vinden om te gaan delen.
Effectiever communiceren
Introverten gaan veel effectiever communiceren als zij zich
bewust worden van de sterke punten en de valkuilen van
hun introverte karakter in het contact met anderen. Hun belangrijkste troef is hun natuurlijke voorsprong als het gaat
om luisteren (Bouwmeester, 2014). Die stelt ze in staat om
vertrouwen te winnen en langdurige relaties op te bouwen. Dit talent is nog effectiever als zij leren niet alleen
te luisteren, maar vervolgens ook een bijdrage te leveren
aan de communicatie door hun eigen ideeën naar voren te
brengen. Help je cliënt daarom zijn gespreksvaardigheden
te ontwikkelen.
De belangrijkste valkuil van introverten is misschien wel dat
zij zich vaak niet realiseren dat de buitenwereld niets merkt
van alle activiteit die vanbinnen plaatsvindt. Omdat hun
hoofd nooit stilstaat, beseffen ze niet hoe passief en gesloten ze op anderen overkomen. Het oprechte enthousiasme
dat ze voelen, is lang niet altijd zichtbaar. Ze moeten dan
ook leren om effectief gebruik te maken van hun taalvermogen en non-verbale communicatie. In mijn boek staan
tal van praktische oefeningen die daarbij kunnen helpen
(Sluys, 2014).
Introverten zijn heel zorgvuldig en nemen altijd de waarde
van andere meningen mee in hun oordeel. Ze vinden het
vanzelfsprekend om genuanceerd te werk te gaan. Wat ze
daarbij niet beseffen, is hoe onzeker en aarzelend ze overkomen door geen stellige uitspraken te doen. Houd je cli-
Buitengewoon
ënt daarom een spiegel voor, maar vraag niet van hem dat
hij in een extravert verandert. Maak hem bewust van zijn
automatische communicatiepatronen en laat hem oefenen
zich stelliger en assertiever op te stellen, bijvoorbeeld met
behulp van de Roos van Leary.
Stappen durven zetten
Introverten denken voortdurend over van alles na. Over wat
ze hebben opgemerkt en wat dat in henzelf teweeg heeft
gebracht. Maar ook over alles wat ze moeten doen om een
klus te klaren. Daarbij denken ze vaak zo ver vooruit dat de
moed ze al in de schoenen zakt voordat ze zijn begonnen.
Het kost ze vaak moeite van denken naar doen te komen.
Ze komen niet vanzelf in actie, maar moeten een duidelijk
plan hebben om in beweging te komen. Moedig je cliënt
dan ook aan om zijn drijfveren en dromen te vertalen naar
procesdoelen die binnen zijn capaciteitenzone liggen. Leer
hem om taken op te breken in kleine, behapbare stappen
waar hij deadlines aan koppelen.
In mijn praktijk ervaar ik iedere keer weer hoe krachtig het
is als een cliënt ontdekt dat hij zijn vergeefse pogingen om
maar extraverter te worden mag opgeven. Dat hij alles al
in huis heeft om een ijzersterke indruk te maken. Dan blijkt
hij opeens over een enorme hoeveelheid energie en daadkracht te beschikken. En dan kan hij met durf en vertrouwen
zichtbaar maken wat niet vanzelf zichtbaar is! ■
Eline Sluys helpt als coach en trainer introverte mensen hun
zichtbaarheid te vergroten op een manier die past bij hun
specifieke aanleg. Daarnaast is zij docent communicatieve
vaardigheden bij Hogeschool Windesheim. Zij schreef het
boek Succesvol solliciteren voor introverte mensen.
Literatuur
•
Bouwmeester, M. De succesvolle introvert. http://
www.desuccesvolleintrovert.nl
•
Cain, S. (2012). Quiet. The power of introverts in a
world that can’t stop talking. London: Penguin Group.
•
Helgoe, L.A. (2013). Introvert power. Naperville:
Sourcebooks
•
Olsen, L. M. (2008). Introvert door het leven. Kampen:
Uitgeverij Ten Have.
•
Sluys, E. (2013). Succesvol solliciteren voor introverte
mensen. Houten: LannooCampus
LoopbaanVisie nr. 3 - augustus 2014
41