Transcript Handelingsgerichte Taaldiagnostiek bij

Handelingsgerichte taaldiagnostiek bij
meertalige kinderen
13.11.2014
NOOD AAN GOEDE DIAGNOSTIEK
Valkuil = kans op meetfouten
HANDELINGSGERICHTE
TAALDIAGNOSTIEK BIJ
MEERTALIGE KINDEREN
• Onderdiagnose
− “tekorten zijn te wijten aan de meertalige context”
• Overdiagnose
Charlotte Mostaert
Symposium
Alle taal centraal
13.11.2014
Alle taal centraal
HANDELINGSGERICHTE DIAGNOSTIEK
ONDERBOUWDE DIAGNOSTIEK
Voorwaarden:
• Inzicht in individuele en omgevingsfactoren
• Inzicht in normale tweedetaalverwerving
• Aandacht voor alle talen
Paramedici
KIND
Primaire
omgeving
3
Secundaire
omgeving
Alle taal centraal
Een meertalig kind vergt
een meertalig onderzoek
Charlotte Mostaert
Code Thomas More
4
Alle taal centraal
ALLE TAAL CENTRAAL
1
Handelingsgerichte taaldiagnostiek bij
meertalige kinderen
13.11.2014
DIAGNOSTISCH TRAJECT
•
•
•
•
•
Mooi,
maar hoe doe je dat?
Alle taal centraal
8
AANMELDING
Aanmelding
Intake/anamnese
Diagnostisch onderzoek
Verwerking en interpretatie
Advies
BIJKOMENDE UITDAGING
Hulpvraag centraal
• Wie initieerde?
• Verwachtingen?
• Beeld van de hulpverlening?
Cultuursensitieve zorg
Alle taal centraal
9
10
Alle taal centraal
ANAMNESE
ANAMNESE
Extra bevraging over meertalige context
Hulpmiddelen
ouders
• Anamnese Meertaligheid
(Blumenthal & Julien, 1999; herwerkte
versie, 2009)
• Taalaanbodprofiel
• Taalgebruikersprofiel
− Via www.kentalis.nl
ouders
• Anamnese Meertalige Kinderen
(Sig, intervisiewerkgroep meertalige
kinderen, 2006)
− Via www.sig-net.be
− Beschikbaar in verschillende talen
school
kind
11
Alle taal centraal
Charlotte Mostaert
Code Thomas More
12
Alle taal centraal
2
Handelingsgerichte taaldiagnostiek bij
meertalige kinderen
13.11.2014
ANAMNESE
ANAMNESE
kind
school
Focus op schooltaalgebruik
Hulpmiddelen
• Schoolaspecten
• Kindgebonden aspecten
• Leerkrachtgebonden aspecten
• Foto-interview (Mytylschool Tilburg, 2013)
• Taal en emotie
(LUCIDE Toolkit Meertaligheid in het onderwijs)
13
Alle taal centraal
14
Alle taal centraal
DIAGNOSTISCH ONDERZOEK
DIAGNOSTISCH ONDERZOEK
• Gehooronderzoek
• Onderzoek naar cognitieve vaardigheden
• Taalonderzoek
• Gehooronderzoek
• Onderzoek naar cognitieve vaardigheden
− Meer weten?
» De Kerf, L., & Mostaert, C. (2014). Intelligentieonderzoek anders
bekeken: een toepassing bij meertalige kinderen. Signaal [in
press]
» Vorming: Intelligentieonderzoek bij meertalige kinderen en
jongeren – 7/05/2014
inschrijven via www.code.thomasmore.be/kalender
• Taalonderzoek
15
Alle taal centraal
16
Alle taal centraal
TAALONDERZOEK
TAALONDERZOEK
Genormeerd testmateriaal: knelpunten
Genormeerd testmateriaal: knelpunten
• Inhoudelijke/culturele bias
• Taalkundige bias
− “Alle kinderen delen dezelfde ervaringen”
− “Alle kinderen leren dezelfde woordenschat”
17
Alle taal centraal
Charlotte Mostaert
Code Thomas More
− Eigen taal testleider/kind
− Testtaal
− Noodzakelijke basis aan ‘schooltaal’
18
Alle taal centraal
3
Handelingsgerichte taaldiagnostiek bij
meertalige kinderen
13.11.2014
TAALONDERZOEK
TAALONDERZOEK
Genormeerd testmateriaal: knelpunten
Alternatieven?
• Psychometrische bias
• Statisch onderzoek
− Normering niet representatief
− Normering voor meertalige kinderen?
− Testmodificaties
• Dynamisch onderzoek
− Test-Teach-Retest
Casusvoorbeeld Kwok (8;04 – groep 4)
19
Subtest
Ruwe score
Normgroep
Percentielscore
Passieve
woordenschat
(TAK)
80-19=61
8;00-8;05
(Nederlandstalig)
<10
8;00-8;05
(anderstalig)
50
Alle taal centraal
• Spontane taalanalyse
20
Alle taal centraal
TAALONDERZOEK
TAALONDERZOEK
Testmodificaties
Test-Teach-Retest
•
•
•
•
•
•
Herhalen van instructie (eventueel in moedertaal)
Uitbreiden instructie
Gebruiken concreet materiaal
Testen voorbij plafond
Extra voorbeelden
Spreiden testafname
We gaan niet op zoek naar wat het kind al weet, wel naar
HOE het kind leert
• Test
− Woordomschrijvingen geven
• Teach
− Actief ondersteunen leerproces/focus op metacognitieve niveau
− Andere karakteristieken?
• Retest
− Nagaan proces (strategieën) in plaats van product
21
Alle taal centraal
22
TAALONDERZOEK
TAALONDERZOEK
Spontane taalanalyse
Spontane taalanalyse
Voordelen
Nadelen
• Natuurlijke situatie
• Ook pragmatiek (naast
semantiek & morfosyntaxis)
• Bruikbaar bij jonge kinderen
• Tijdsintensief
• Uniforme
beoordelingscriteria?
• Representatief taalstaal?
• Vereist kennis en ervaring
23
Alle taal centraal
Charlotte Mostaert
Code Thomas More
Alle taal centraal
• Verzamelen taalstaal
−
−
−
−
Spel
Interview
Gesprek
Narratieven
» !! MAIN (Gagarina et al., 2012; Nederlandse vertaling door Blom & de
Jong)
Downloaden via http://www.zas.gwz-berlin.de/zaspil56.html
24
Alle taal centraal
4
Handelingsgerichte taaldiagnostiek bij
meertalige kinderen
13.11.2014
TAALONDERZOEK
TAALONDERZOEK
Spontane taalanalyse
Analyse van de moedertaal
• Hoe analyseren?
• Via spontane taalanalyse
− Micro-analyse
» Morfosyntactische accuratesse
» Syntactische complexiteit
» Gemiddelde uitingslengte?
− Macro-analyse
» Verhaalopbouw
− i.s.m. tolk/taalanalist
Cursus Taaldiagnostiek bij meertalige kinderen
• Traject Diagnostiek voor logopedisten
• Traject Taalanalyse voor tolken
Meer info:
[email protected]
[email protected]
25
Alle taal centraal
26
Alle taal centraal
TAALONDERZOEK
TAALONDERZOEK
Rol van de taalanalist
Analyse van de moedertaal
• Ondersteunt de logopedist in het onderzoeken van de
moedertaal
• Heeft grondige kennis van de moedertaal + Nederlands
• Heeft inzicht in de linguïstische structuur van taal
• Heeft inzicht in de (meertalige) taalontwikkeling
• Heeft (beperkte) kennis van taalstoornissen
Bijkomende uitdagingen:
• Onderscheid transfer- en ontwikkelingsfouten
• Is de observatie in lijn met de verwachtingen o.b.v.
taalaanbod?
• Is géén logopedist
27
Alle taal centraal
28
Alle taal centraal
TAALONDERZOEK
TAALONDERZOEK
Interessante naslagwerken
Te onthouden:
• Compendium of the World's Languages, 3rd Edition (2013)
(George L. Campbell, Gareth King)
• The International Guide to Speech Acquisition (2007)
(Sharynne McLeod)
• Tijdens taalonderzoek in Nederlands krijgt ook de
moedertaal een plaats
• Onderzoek thuistaal is cruciaal
• Combinatie formeel en informeel onderzoek
• Taalstoornis als stoorniskenmerken in elke taal
• Kwalitatieve analyse staat voorop!
• meertaligheidentaalstoornissenvu.wikispaces.com
• Werken over moedertaalinterferentie
− Opvragen bij [email protected]
29
Alle taal centraal
Charlotte Mostaert
Code Thomas More
30
Alle taal centraal
5
Handelingsgerichte taaldiagnostiek bij
meertalige kinderen
13.11.2014
VERWERKING EN INTERPRETATIE
Mogelijkheden van het kind
Sterkte-zwakteanalyse
Mogelijkheden
van het kind
Beperkingen van het kind
Contactgericht
TB (in elke taal)
Goede non-verbale
communicatie
TP (in elke taal)
Articulatie
Probleemoplossend
vermogen
Bedreigende
factoren van
de omgeving
SWOT
Visuele vaardigheden
Beperkingen/
moeilijkheden
van het kind
Normaal gehoor
SWOT
Socio-economische
situatie thuis
Bezorgdheid ouders
Beschermen
de factoren
van de
omgeving
31
Beperkte cognitieve
mogelijkheden
Beperkt taalaanbod
Betrokkenheid
school/CLB/OCMW
Kansen in de omgeving
Alle taal centraal
Taalsituatie thuis
Bedreigingen in de omgeving
ADVIES
ZIN IN MEER?
• Gebaseerd op sterkte-zwakteanalyse (label ondergeschikt)
Bekijk het vormingsaanbod van Code
www.code.thomasmore.be/kalender
• Tips voor begeleiding
− Directe therapie
− Indirecte therapie
− Belang van teamwork!
• Taalanalyse, het ontbrekende puzzelstuk. De rol van
taalanalisten in screening en diagnostiek bij meertalige
kinderen – 12.02.2015
• Handelingsgerichte taaldiagnostiek bij meertalige kinderen
- 26.02.2015
• Intelligentieonderzoek bij meertalige kinderen en jongeren
– 7.05.2015
• Cursus Taaldiagnostiek bij meertalige kinderen (voor
logopedisten en tolken) – 22.04.2015, 26.05.2015 & 2.06.2015 +
individueel online traject
33
Alle taal centraal
34
Alle taal centraal
WAT HEEFT CODE NOG MEER TE BIEDEN?
WAT HEEFT CODE NOG MEER TE BIEDEN?
Advies bij twijfel/vragen
• Vraag & antwoord
Voor ouders
www.code.thomasmore.be/hulpverlening-endienstverlening/consultancy/vraag-en-antwoord
• Hulp en advies bij twijfels en zorgen
• Diagnostiek van taalproblemen
• Brochure over taalontwikkeling in een meertalige context
www.code.thomasmore.be/code/folders
Tweemaandelijkse nieuwsbrief
Meer info via www.code.thomasmore.be/code/nieuwsbrieven
• Gratis brochure:
Downloaden via www.code.thomasmore.be/code/folders
• Gratis infoavonden over meertalig opvoeden:
Inschrijven via
www.code.thomasmore.be/expertisegebieden/meertaligheid/
begeleiding/infoavonden
Volg Code Thomas More op Facebook of op LinkedIn via
Expertise centre Code!
35
Alle taal centraal
Charlotte Mostaert
Code Thomas More
36
Alle taal centraal
6
Handelingsgerichte taaldiagnostiek bij
meertalige kinderen
13.11.2014
Charlotte Mostaert
[email protected]
• Tel. 03 241 08 09
• E-mail: [email protected]
• Website: www.thomasmore.be/code
Contact
Charlotte Mostaert
Code Thomas More
7