Transcript Stalverrijking bij vleesvarkens Inleiding

6de Vlaamse Fokkerijdag
5/11/2014
Stalverrijking bij vleesvarkens
Anneleen Bulens
Dier&Welzijn | Huisdierengenetica
[email protected]
Inleiding
• Onderdeel van het FOD Project:
“Onderzoek naar aanpassingen van het management of verrijkingselementen ter voorkoming van kannibalisme bij vleesvarkens”
• Managementaanpassingen:
- Gescheiden opfok
- Schuilpanelen
- Platformen
• Omgevingsverrijking:
- Strotabletten
- Elektronische voerbakken
Stalverrijking bij gespeende biggen
Anneleen Bulens
1
6de Vlaamse Fokkerijdag
5/11/2014
Inleiding
• Richtlijn 2001/93/EC:
“Elk varken moet toegang hebben tot een aangepaste
hoeveelheid materiaal om onderzoeks- en manipulatieactiviteiten uit te voeren”
• Roostervloer  gebruik grote hoeveelheden beddingmateriaal
Exploratie
Schadelijk gedrag
Probleemanalyse
Schadelijk
gedrag
Stalverrijking bij gespeende biggen
Anneleen Bulens
2
6de Vlaamse Fokkerijdag
5/11/2014
Probleemanalyse
• Prevalentie:
- Varkens 40 – 50 kg
- 0.60% van de geslachte varkens
- Op probleembedrijven: letsels bij 50% van de varkens
• Onschadelijk probleem
 ernstig probleemgedrag:
- Staartbijten
- Oorbijten
- Bijten aan andere delen van het lichaam (poten, flank)
Beïnvloedende factoren
Genetica
Geslacht
Seizoen
Klimaat
Gezondheid
Leeftijd en gewicht
Schadelijk
gedrag
Hokdensiteit
Karakter
Afleidingsmateriaal
Voersamenstelling
Huisvesting
Stalverrijking bij gespeende biggen
Anneleen Bulens
3
6de Vlaamse Fokkerijdag
5/11/2014
Beïnvloedende factoren
Hokdensiteit
Hoge hokdensiteit → staartbijten↑
Geslacht
Mannelijke dieren zijn vaker slachtoffer
Klimaat
Hoger niveau van ammoniak → staartbijten↑
Huisvesting
Grote groepen → staartbijten↑
Voersamenstelling Lage eiwitopname → staartbijten↑
Type vaderdier?
Hoger mager vlees % → staartbijten↑
Afleidingsmateriaal
•
•
•
•
Richtlijn 2001/93/EC: stro, hooi, hout, zaagsel
Eigenschappen ideaal materiaal
Verlies van interesse!
Productiestadia, locatie materiaal, beschikbaarheid
Stalverrijking bij gespeende biggen
Anneleen Bulens
4
6de Vlaamse Fokkerijdag
5/11/2014
Afleidingsmateriaal
• Probleem: roostervloer en mestverwijderingssysteem
• Oplossing: kleine hoeveelheden materiaal
• Doel: effect nagaan van strokokers op gedrag van vleesvarkens
• Bijkomende vraag: invloed type (groei versus geconformeerd)
op effect van strokokers?
M&M: dieren en huisvesting
• 2 groepen van 130 varkens (25-120kg), verspreid over twee
bedrijven
• Twee types:
- hoge slachtkwaliteit, lagere groei (Type 1; Conformatie)
- hogere groei, lagere slachtkwaliteit (Type 2; Groei)
Groei
Conformatie
Stalverrijking bij gespeende biggen
Anneleen Bulens
Beer
Groei
Karkas
Index
A
57
-9.2
101
B
45
-5.9
103.5
C
62
-2.6
116.1
D
-38
21.3
124.2
E
16
17.5
146.5
F
-23
19.7
124.3
5
6de Vlaamse Fokkerijdag
5/11/2014
M&M: applicatie
•
•
•
•
MIK Toy (MIK International AG)
Verticale koker
Opening met staafje
Gevuld met geperste strotabletten
• 1 koker per vijf varkens
• Ad libitum toegang tot stro
• Positie: 1 scheidingswand
M&M: metingen
• Gedragsobservaties 1x per week
• Stroverbruik: per hok en per gewichtstraject
• Groei: individuele weging
o
o
o
o
Stalverrijking bij gespeende biggen
Anneleen Bulens
bij opzet
6 weken na opzet
12 weken na opzet
bij slacht
6
6de Vlaamse Fokkerijdag
5/11/2014
Staart
• Staart gerelateerd P < 0.0001
• Oor gerelateerd P = 0.0418
• Bijten P = 0.0132
Gem. frequenie/min.
Resultaten: gedrag
0,0045
0,004
0,0035
0,003
0,0025
0,002
0,0015
0,001
0,0005
0
a
b
Controle
Stro
Groep
Oren
a
Gem. frequentie/min.
Gem. frequentie/min.
Bijten
0,01
0,009
0,008
0,007
0,006
0,005
0,004
0,003
0,002
0,001
0
b
Controle
0,02
0,018
0,016
0,014
0,012
0,01
0,008
0,006
0,004
0,002
0
a
b
Controle
Stro
Stro
Groep
Groep
Resultaten: gedrag
Oren
a
b
Controle
Stro
Groep
Gem. frequentie/min.
Gem. frequentie/min.
Oren
0,02
0,018
0,016
0,014
0,012
0,01
0,008
0,006
0,004
0,002
0
0,02
0,018
0,016
0,014
0,012
0,01
0,008
0,006
0,004
0,002
0
a
a
a
b
Conformatie
Groei
Controle
Stro
Groep
• Binnen types: Conformatie P = 0.257; Groei P = 0.074
• Binnen groepen: Controle P = 0.0085; Stro P = 0.0016
Stalverrijking bij gespeende biggen
Anneleen Bulens
7
6de Vlaamse Fokkerijdag
5/11/2014
Resultaten: gedrag
Bijten
Bijten
0,01
0,012
Gem. frequentie/min.
Gem. frequentie/min.
0,012
a
0,008
b
0,006
0,004
0,002
a
a
b
0,006
Conformatie
0,004
Groei
0,002
0
Controle
a
0,01
0,008
0
Stro
Controle
Groep
Stro
Groep
• Binnen types: Conformatie P = 0.162; Groei P = 0.0381
• Binnen groepen: Controle P = 0.0203; Stro P = 0.0036
Competitie/Agressie
Gem. frequentie/min.
Resultaten: gedrag
b
a
Controle
a
Stro
a
a
Kopstoten
Bestijgen
Gedrag
a
Bijten
Liggen
0,69
Gem. frequentie/min.
• Agressief/competitie
(kopstoten, bestijgen, bijten
naar kop) P = 0.0045
• Liggen P = 0.0026
0,09
0,08
0,07
0,06
0,05
0,04
0,03
0,02
0,01
0
0,68
0,67
0,66
0,65
0,64
0,63
0,62
Controle
Stro
Groep
Stalverrijking bij gespeende biggen
Anneleen Bulens
8
6de Vlaamse Fokkerijdag
5/11/2014
Resultaten: stroverbruik
Gem. totaal verbruik/applicatie
Stroverbruik
3,00
2,50
2,00
1,50
1,00
0,50
0,00
Stage 1 (20 - 50kg)
Stage 2 (50 - 80kg) Stage 3 (80 - 120kg)
Tendens tot verschil (P = 0.0805)
Resultaten: stroverbruik
• Geen verschil tussen posities
• Geen verschil tussen types
Stalverrijking bij gespeende biggen
Anneleen Bulens
2.000
1.500
1.000
500
0
Voor
Achter
Positie
Bedrijf 2
Gem. totaal stroverbruik/applicatie
• Bedrijf 1: 11 varkens/hok
• Bedrijf 2: 15 varkens/hok
Gem. totaal stroverbruik/applicatie
Bedrijf 1
2.500
2,50
2,00
1,50
1,00
0,50
0,00
Voor
Midden
Positie
Achter
9
6de Vlaamse Fokkerijdag
5/11/2014
Resultaten: groei
Groei
140
*
120
*
Gem.gewicht
100
80
Controle
60
*
Stro
40
20
0
Start
W2
W3
Slacht
Weegmoment
Resultaten: groei
Slacht
140
Gem. gewicht (kg)
120
a
a
b
a
100
80
Conformatie
60
Groei
40
20
0
Controle
Stro
Groep
• Binnen types: Conformatie P = 0.0428; Groei P = 0.889
• Binnen groepen: Controle P = 0.0022; Stro P = 0.218
Stalverrijking bij gespeende biggen
Anneleen Bulens
10
6de Vlaamse Fokkerijdag
5/11/2014
Discussie & Conclusie
Gedrag:
• Strotabletten verlagen ongewenst gedrag
→ combinatie wroet- en kauwmateriaal
• Competitie ↑
→ hoger activiteitsniveau
→ nieuwheidsaspect
• Effect hangt af van type varken (conformatie vs. groei)
• Resultaten van derde bedrijf?
Discussie & Conclusie
Groei:
• Varkens met toegang tot stro worden zwaarder
• Type 2 varkens (groei) zijn in het algemeen en in de
controlegroepen zwaarder
Maar:
• In de strogroepen bereiken type 1 varkens (conformatie)
dezelfde gewichten als type 2 varkens
Opmerking: resultaten derde bedrijf
Stalverrijking bij gespeende biggen
Anneleen Bulens
11
6de Vlaamse Fokkerijdag
5/11/2014
Met dank aan:
Dier&Welzijn (KU Leuven):
Bert Driessen
Jos Van Thielen
Sanne Van Beirendonck
Huisdierengenetica (KU Leuven):
Nadine Buys
Steven Janssens
Praktijkbedrijven
FOD Volksgezondheid, Veiligheid van
de Voedselketen en Leefmilieu
Stalverrijking bij gespeende biggen
Anneleen Bulens
12