4 juni 2014

Niet geregistreerd wat dan?

Een introductie

• dr. Annejet P. Meijler Programmadirecteur Geneesmiddelen 4 juni 2014 1

W

orkshop ‘Niet geregistreerd wat dan?’

• Introductie • Uitleg Annejet Meijler Compassionate use programma Birte van Elk Leveren op artsenverklaring Annejet Meijler • Discussie aan de hand van 2 casussen Hantzen Stevenson 4 juni 2014 2

V

an illegaal tot geregistreerd

Illegaal Collegiale levering Geregistreerde geneesmiddelen Ongeregistreerde geneesmiddelen

4 juni 2014 3

B

eschikbaarheid ongeregistreerde geneesmiddelen

Leveren op artsenverklaring Compassionate use programma

4 juni 2014 4

C

ompassionate use

L

everen op artsenverklaring

Compassionate use programma  Fase van klinische trial naar registratie Leveren op artsenverklaring  Beschikbaarheid voor de individuele patiënt 4 juni 2014 5

D

ilemma’s ongeregistreerde geneesmiddelen

 Beschikbaarheid versus registratiebeginsel Optimaal: Is het bijna geregistreerd of is het echt individueel  Alles ertussen in: wat doen we daarmee, wat vinden we daarvan  Aspecten van omzeilen of uitstellen van registratieprincipe      Te? groot aantal patiënten waarvoor het middel wordt aangevraagd Fase van ontwikkeling van het geneesmiddel Wordt het geneesmiddel gepusht Vermindert het de motivatie om een reguliere trial te starten?  Is er iets bekend over de benefit/risk o Hoe zit het met de bekostiging o Ethische component 4 juni 2014 6

Aanvrager Voorafgaande toestemming / goedkeuring (Eind)verant woordelijke / uitvoerende Vergoeding

Apotheekbereidingen Collegiale leveringen Leveren op artsenverklaring Compassionate use Doorleveren op bestelling, ter hand stellen ‘gewoon’ op recept Fabrikant, groothandelaar, apotheekhoude + artsenverklaring Fabrikant / farmaceutisch bedrijf IGZ ziet achteraf toe op naleving circulaire IGZ CBG Apotheekhoudenden In principe wel Aanvrager, arts Aanvrager, arts Meestal wel Geneesmiddel wordt meestal kosteloos ter beschikking gesteld 4 juni 2014 7

Niet geregistreerd, wat dan?

Collegedag Utrecht 4 juni 2014

Birte van Elk [email protected]

Compassionate use programma wettelijke kader

 In de Richtlijn 2001/83 – nationale bevoegdheid  Geïmplementeerd in geneesmiddelenwet(artikel 40 lid 3(f)

geneesmiddel waarvoor aanvraag bij het Bureau is ingediend of nog klinische proeven gaande zijn (…)

 Verdere uitwerking in Ministeriele Regeling (artikel 3.18) …

Degene die voornemens is een geneesmiddel voor gebruik in schrijnende gevallen beschikbaar te stellen, dient daartoe een verzoek (.. Incl. informatie over onderzoeksstatus van het geneesmiddel) om goedkeuring in bij het College.

Criteria Compassionate use programma

Fabrikant dient bij verzoek te omschrijven;  Schrijnende gevallen (levensbedreigend zonder geneesmiddel)  Geen geregisteerd alternatief (beschikbaar in NL op de markt) of nog niet geregistreerd alternatief aantoonbaar effectiever;  Duidelijke omschreven cohort (specifieke indicatie)  Beschikbare (pre-)klinische gegevens  Aangeven of er elders in Europa compassionate use programma loopt

4-6-2014

Validering & beoordeling

 Fabrikant dient verzoek in;   Validering: betreft het een artsenverklaring of compassionate use? Afstemming met IGZ. Geen geregistreerd alternatief voor indicatie/patiëntenpopulatie?  Beoordeling door College (voldaan aan criteria? Loopt er een registratie?). Neemt 1 -2 maanden in beslag Bij goedkeuring - welke indicatie is toegestaan - looptijd van maximaal 1 jaar - publicatie op de CBG website - afspraken over melden bijwerkingen  Bij

voornemen tot afwijzing

beschikbaar te stellen). wordt in veel gevallen naar alternatieven met IGZ gezocht (om geneesmiddel voor patiënten

Dagelijkse praktijk

  Iedere casus is verschillend! Geen geregistreerd alternatief -> innovatief geneesmiddel    Soms is er een geregistreerd alternatief maar niet voor deze specifieke cohort (of patiënten uitbehandeld) Verlenging van een compassionate use programma (na 1 jaar) In veld onduidelijkheid of het artsenverklaring betreft of compassionate use programma vs ‘

nooit geschoten altijd mis

’

Overzicht op CBG website goedgekeurde programma’s

4/06/2014

Dilemma’s voor CBG

     Cohort betreft patiënten die wel of juist niet deelnamen aan de klinische studie ? Vond klinische studie in NL plaats of in andere lidstaat? Afweging goedkeuring op (pre-) klinische data – registratie is nog lopende (indien uiteindelijke oordeel negatief is?) Omgaan met veiligheidsdata In welke gevallen verlenging na 1 jaar ?   Geregistreerde alternatieven (geregistreerd na goedkeuring van compassionate use programma, nog niet geregistreerde geneesmiddelen veelbelovend) Openbaarheid van gegevens (betreft nog niet geregistreerd geneesmiddel)

Compassionate use programma Europees wettelijke kader

Verordening 726/2004 artikel 83 – CHMP kan nationale agentschappen nationaal):

adviseren

om compassionate use programma toe te staan op hun grondgebied (als fabrikant indient      Gebruik in schrijnende gevallen Reden van medeleven Groep patiënten die lijden aan chronische ziekte, ziekte die gezondheid ondermijnt of levensbedreigend Niet op bevredigende wijze met goedgekeurd geneesmiddel kan worden behandeld Aanvraag voor een handelsvergunning moet zijn ingediend of

klinische proeven gaande zijn

Conclusie

 Het betreft vertrouwelijke informatie (immers geneesmiddel is nog niet geregsitreerd)  Vragen of onduidelijkheden over compassionate use programma’s zijn te stellen per email (firma’s, patiënten, artsen)  Op website van CBG zijn de laatste goedgekeurde programma’s en hun looptijd terug te vinden. Informatie up to date  IGZ en CBG trachten oplossingen te vinden indien geen compassionate use programma betreft of geen artsenverklaring 4/06/2014

4 juni 2014 Leveren op artsenverklaring

Niet geregistreerd wat dan?

Leveren op

•

Artsenverklaring

dr. Annejet P. Meijler Programmadirecteur Geneesmiddelen 4 juni 2014 18

L

everen op artsenverklaring



Wettelijke basis

 Art. 40, 3 e lid onder c. van de Geneesmiddelenwet  regelt de bevoegdheid van IGZ om vooraf toestemming te geven en betreft een uitzonderingssituatie op de registratie eis  Art. 3.17 van de Regeling Geneesmiddelenwet  geeft de voorwaarden waaronder kan worden afgeleverd 4 juni 2014 19

4 juni 2014 P

roces Leveren op artsenverklaring

20

E

ssentie beoordeling

 Uitgangspunten: bevoegde, geen geregistreerd alternatief, artsenverklaring  In principe voor elk type product voor elke indicatie   Geen beoordeling op veiligheid en effectiviteit van het geneesmiddel Navraag bij het CBG  http://igz.nl/onderwerpen/geneesmiddelen/productie_en_ distributie_geneesmiddelen/aanvragen_toestemming/ 4 juni 2014 21

T

oestemming en dan

 Toestemming in het algemeen op indicatieniveau voor één jaar  Early phase: toestemming per patiënt  Verlengingsaanvraag is mogelijk  Toename van het aantal aanvragen zichtbaar 4 juni 2014 22

A

antal aanvragen op artsenverklaring neemt toe

Bevoegden voor afleveren van een geneesmiddel zonder handels- vergunning Aantal verzoeken 2012 Aantal verzoeken 2013 Openbare apotheek Ziekenhuisapotheek

10 114 11 164

Groothandel/fabrikant

TOTAAL 81 205 139 314 4 juni 2014 23

R

eden voor aanvraag op artsenverklaring

4 juni 2014 24

 Het registratiebeginsel is één van de peilers van de geneesmiddelenwet.  Kwaliteit, de benefit/risk ratio en de farmacovigilantie optimaal geregeld Niet-geregistreerde geneesmiddelen bevinden zich in een soort regulatoir vacuüm: verantwoordelijkheid ligt primair bij de arts Er is geen registratiedossier waarop kan worden teruggevallen 4 juni 2014 25

Casus I

• • • • Een bedrijf wil een niet-geregistreerde geneesmiddel leveren ten behoeve van een indicatie bij kinderen. Het product is geregistreerd in Frankrijk voor een andere indicatie bij volwassenen. Uit de documentatie van de aanvraag blijkt, dat afgeleverd zal worden aan een ziekenhuis. Het behandelprotocol met het product in dit ziekenhuis is bij de aanvraag bijgesloten, voorzien van internationale literatuur waaruit rechtvaardiging van de toepassing bij kinderen voor een andere indicatie zou blijken. 4/06/2014

Casus I

Bij de aanvraag is een aanvraag voor leveren op artsenverklaring is van belang:

• • • • • • Geregistreerd in andere EU lidstaat: waarom dan toch procedure bij IGZ in NL? Standaardbehandeling met een niet-geregistreerd geneesmiddel: kan dat? Aantal patiënten: gaat het hier nog om individuele gevallen waarvoor de regeling bedoeld is? Werkzaamheid en veiligheid: rol igz hierin vs verantwoordelijkheid arts Duur van de toestemming: jaar in jaar uit? En registratie dan ?” Off label gebruik: een dilemma 4/06/2014

Casus II

• • Firma wil een combinatie therapie X beschikbaar stellen voor patiënten die vallen onder desbetreffende indicatie. De combinatie therapie bestaat uit een

geregistreerde

product en een

niet geregistreerde

product. • Uit de documentatie van CHMP/EMA blijkt dat er voor de

combinatie therapie Y

een registratieaanvraag is ingediend. Uit de documentatie van de firma wordt duidelijk dat er voor deze

combinatie therapie X

ook een aanvraag lopende is. Beiden voor dezelfde indicatie. 4/06/2014

Casus II

Bij de aanvraag voor een compassionate use programma is van belang:

• • • • Is er een geregistreerd alternatief voor de indicatie ? Worden beide producten A en B in 1 combinatietherapie geregistreerd? Alleen een compassionate use programma voor het (nog) geregistreerd product B is niet mogelijk. Data van werkzaamheid van belang. Duur van de toestemming is 1 jaar voor combinatie therapie X, maar als combinatie therapie Y eerder wordt geregistreerd en op de markt in Nederland beschikbaar – komt compassionate use programma voor X te vervallen. 4/06/2014