Transcript RC 14. Tentamentraining

Supplement responsiecollegestof Onderneming en Recht 2014-2015
RC 14.
Tentamentraining
Met ingang van dit jaar is de opzet van het vak Onderneming en Recht veranderd. Zo
bestaat het tentamen volledig uit casusposities waarover open vragen worden gesteld.
Ook is dit jaar het stappenplan ingevoerd, om studenten te helpen bij een meer
systematische beantwoording van meer uitgebreide en/of moeilijke vragen.
Bij het tentamen in januari 2015 zult u de volgende opmerking aantreffen:
Beantwoord de vragen kort en bondig. U dient uw antwoorden altijd te motiveren. Bij
enkele vragen dient u dit te doen aan de hand van het zogenaamde stappenplan:
1.
Wat zijn de relevante feiten in de casus
2.
Wat is het probleem ofwel de rechtsvraag
3.
Welke rechtsregel(s) zijn hiervoor van belang
4.
Analyse van de rechtsregel(s) en toetsing van de feiten aan de rechtsregel(s)
5.
Daaruit vervolgens een conclusie trekken.
Opgave 1
Alex, Hua en Yasmine zijn enkele jaren geleden een bedrijf gestart dat zich bezighoudt
met het ontwikkelen van computergames. Toen zij destijds het businessplan opstelden
kwam daaruit naar voren dat de kosten om dit bedrijf te beginnen ongeveer € 30.000
zouden zijn. Alex en Hua hebben ieder € 10.000 ingebracht, en Yasmine heeft enkele
computers met een waarde van € 10.000 in economische eigendom ingebracht. Alex,
Hua en Yasmine hebben afgesproken dat zij winst en verlies op gelijke voet delen.
a. Hoe moet de samenwerking tussen Alex, Hua en Yasmine ondernemingsrechtelijk
worden gekwalificeerd? Motiveer uw antwoord aan de hand van het stappenplan.
De samenwerking kan met motivering tot een maatschap of een vof worden
gekwalificeerd, door toetsing aan art. 7A:1655 BW.
Na enkele jaren blijkt dat het bedrijf zeer winstgevend is geworden. Alex en Hua willen
het bedrijf op grotere schaal voortzetten, maar Yasmine wil uit het bedrijf stappen zodat
haar winstaandeel aan haar kan worden uitgekeerd. Alex, Hua en Yasmine besluiten de
overeenkomst die zij waren aangegaan te beëindigen en Yasmine haar winstaandeel uit
te keren, waarna Alex en Hua het bedrijf samen zullen voortzetten. De computers die
Yasmine had ingebracht zijn nog € 4.000 waard zijn.
b. Welk bedrag zijn Alex en Hua bij ontbinding aan Yasmine verschuldigd vanwege
de waarde-vermindering van de computers?
Alex en Hua zijn ieder € 2.000 aan Yasmine verschuldigd. Omdat de winst en het verlies
op gelijke voet worden verdeeld en de computers nog € 4.000 waard zijn komt de
waardevermindering van € 6.000 voor rekening van alle drie de vennoten. Ieder draagt
dus voor € 2.000 in het verlies.
Alex en Hua willen het bedrijf voortzetten met het geld dat zij na het beëindigen van de
over-eenkomst met Yasmine overhebben. Zij hebben bovendien een investeerder
gevonden die bereid is € 40.000 als risicodragend kapitaal ter beschikking te stellen.
Alex, Hua en de inves-teerder komen het volgende over: (1) Alex en Hua zullen het geld
dat zij na het beëindigen van de overeenkomst met Yasmine overhebben inbrengen in
een nieuw bedrijf, en de inves-teerder zal € 40.000 als risicodragend kapitaal ter
beschikking stellen, en (2) gelet op de omvang van het nieuwe bedrijf moet gekozen
worden voor een rechtsvorm waarbij geen van drieën persoonlijk aansprakelijk kan
worden gesteld voor de schulden het bedrijf. Verder willen Alex, Hua en de investeerder
rekening houden met de mogelijkheid van een beursgang.
Facebook.com/SlimStuderen
1
Supplement responsiecollegestof Onderneming en Recht 2014-2015
c. Welke rechtsvorm is geschikt voor het nieuwe bedrijf?
De NV is de geschikte rechtsvorm voor het nieuwe bedrijf.
Opgave 2
Lees het onderstaande bericht.
TNT-aandeelhouders stemmen in met splitsing
(Novum/Dow Jones) – De splitsing van TNT in een apart post- en een apart
expressbedrijf gaat definitief door, nadat een woensdag gehouden buitengewone
aandeelhoudersvergadering instemde met het splitsingsvoorstel. Van het uitstaande
aandelenkapitaal van TNT was 66,3% woensdag op de vergadering aanwezig. Daarvan
stemde 99,7% voor de splitsing. Donderdag zullen TNT Express en het postbedrijf, dat
verder gaat onder de naam PostNL, een aparte positie op de beurs krijgen. Beide
fondsen belanden in de AEX. De volledige splitsing van de post- en expressactiviteiten
werd in augustus vorig jaar aangekondigd. De stap volgde op aanhoudende druk van
aandeelhouders, die menen dat het groei-ende onderdeel Express meer waarde kan
creëren zonder het krimpende postbedrijf […]
Verschillende aandeelhouders hebben TNT de afgelopen jaren gevraagd de strategische
opties van het expressbedrijf te overwegen en open te staan voor de interesse van
mogelijke kopers. Met name de Amerikaanse bedrijven Fedex Corp. (FDX) en United
Parcel Service Inc. (UPS) worden regelmatig genoemd als kandidaten om TNT Express
eventueel over te nemen […]
De splijting werd niet zonder slag of stoot goedgekeurd. Aandeelhouders toonden zich
kritisch over de beschermingsconstructie van TNT Express, die een eventuele overname
onnodig zou bemoeilijken. Zo heeft een stichting, in het leven geroepen door TNT, bij een
overname de mogelijkheid een meerderheid van het stemrecht toe te eigenen.
a. Is de instemming van de aandeelhouders voldoende om de splitsing van TNT in
een apart post- en een apart expressbedrijf definitief tot stand te brengen?
Nee, ook moet er een notariële akte van splitsing worden verleden (art. 2:334n BW).
b. Welk gevolg heeft de splitsing voor de aandeelhouders van TNT?
Zij worden aandeelhouder van zowel het postbedrijf PostNL als het expressbedrijf TNT
Express (art. 2:334e BW).
c. Waarom kan de beschermingsmaatregel bij TNT Express een eventuele overname
onnodig bemoeilijken?
Een eventuele overnemer wil normaliter de meerderheid van de aandelen/stemmen
verwerven. Als de meerderheid van de aandelen/stemmen worden verkregen door de
beschermingsstichting, frustreert dat de overname (tijdelijk of definitief).
Stel dat een meerderheid van 60% van het aanwezige aandelenkapitaal tegen een
decharge van de Raad van Bestuur van TNT stemt om aan te geven dat de
aandeelhoudersvergadering het niet eens is met de beschermingsconstructie voor TNT
Express. Nog geen week later blijkt dat één van de leden van de Raad van Bestuur in de
periode voor de splitsing van TNT de betaling van een vordering van één van de
schuldeisers van TNT persoonlijk een jaar lang heeft tegengehouden, waardoor de
schuldeiser schade heeft geleden.
Facebook.com/SlimStuderen
2
Supplement responsiecollegestof Onderneming en Recht 2014-2015
d. Kan de onbetaald gebleven schuldeiser van TNT de bewuste bestuurder
aansprakelijk stellen en is het feit dat de aandeelhoudersvergadering geen
decharge heeft verleend aan de Raad van Bestuur nog van invloed op uw
antwoord?
De schuldeiser kan de bestuurder persoonlijk aansprakelijk stellen ex art. 6:162 BW nu
hem een ernstig verwijt kan worden gemaakt, nu hij wist of behoorde te weten dat door
zijn bewerkstelligde of toegelaten handelswijze van de vennootschap tot gevolg zou
hebben dat de vennootschap niet zou nakomen en ook geen (tijdig) verhaal zou bieden
waardoor de schuldeiser schade oploopt. Hier is sprake van betalingsonwil/‘frustratie van
verhaal’, de tweede grond genoemd in Ontvanger/Roelofsen (het noemen van het arrest
New Holland Belgium/Oosterhof is ook goed).
Decharge ziet alleen op interne aansprakelijkheid en niet op externe aansprakelijkheid,
dus de bestuurder zal nu persoonlijk aansprakelijk zijn.
Stel dat de aandeelhouders tijdens de zelfde buitengewone vergadering van TNT een
bepaald voorstel aannemen met 72% van de stemmen. Het agendapunt blijkt echter niet
in de agenda bij de oproeping te zijn opgenomen.
e. Is het genomen besluit geldig, nietig of vernietigbaar? Motiveer uw antwoord aan
de hand van het stappenplan.
Vaststelling feiten
Aanwezig is 66,3% van het aandelenkapitaal en er is een besluit genomen met 72% van
het aanwezige aandelenkapitaal op een buitengewone vergadering van TNT. Dit
agendapunt is niet in de agenda bij de oproeping meegenomen.
Relevante rechtsregels
Art. 2:114 en 2:15 BW.
Analyse en conclusie
Op grond van art. 2:114 lid 1 aanhef en onder a BW dient bij de oproeping o.a. het te
behandelen onderwerpen vermeld te worden. Lid 2 zegt dat omtrent onderwerpen
waarvan de behandeling niet bij de oproeping is aangekondigd, kan niet wettig worden
besloten, tenzij het besluit met algemene stemmen wordt genomen in een vergadering
waarin het gehele geplaatste kapitaal is vertegenwoordigd. Nu noch voldaan is aan het
unanimiteitsvereiste noch aan de quorumeis, kunnen geen wettige besluiten worden
genomen. De vraag is nu of dit al dan niet en fundamenteel gebrek is. I.c. is in strijd
gehandeld met de wettelijke bepaling van art. 2:114 lid 1 BW die het tot stand komen
van besluiten regelt ex art. 2:15 lid 1 aanhef en onder a BW, namelijk het tostandkomen
van besluiten tijdens de buitengewone vergadering van TNT en dus is het genomen
besluit vernietigbaar. Op grond van lid 3 kan een besluit alleen vernietigd worden door
een uitspraak van de rechtbank door hetzij door iemand met een redelijk belang hetzij
door de rechtspersoon zelf.
Facebook.com/SlimStuderen
3
Supplement responsiecollegestof Onderneming en Recht 2014-2015
Opgave 3
Frits is enig aandeelhouder van Fastfood BV, producent van hamburgers en kroketten.
Het bestuur van Fastfood BV bestaat uit drie personen: Gerard is algemeen directeur,
Anita is financieel directeur en Christel is directeur marketing. In de statuten van
Fastfood BV staan onder meer de volgende bepaling:
1. Het bestuur van de vennootschap bestaat uit 3 leden; een algemeen bestuurder
(voorzitter), een financieel bestuurder en een bestuurder marketing. Iedere bestuurder
is slechts bevoegd de vennootschap te vertegenwoordigen na goedkeuring te hebben
verkregen van de algemene vergadering. In het handelsregister zijn de namen van alle
bestuurders van Fastfood BV opgenomen, waarbij ook voor iedere bestuurder de
statutaire beperking van de vertegenwoordigingsbevoegdheid is vermeld.
a. Gerard koopt in naam en voor rekening van Fastfood BV zes ton rundvlees en
verzuimd daarvoor goedkeuring te vragen van de algemene vergadering. Geef
aan of Fastfood BV gebonden is aan deze vertegenwoordigingshandeling. Motiveer
uw antwoord aan de hand van het stappenplan.
Op grond van de wet is iedere bestuurder zelfstandig bevoegd de vennootschap te
vertegenwoordigen (zie ook art. 2:240 lid 2 BW). De bevoegdheid tot
vertegenwoordiging die aan individuele bestuurder toekomt is onbeperkt en
onvoorwaardelijk, voor zover uit de wet niet anders voortvloeit (2:240 lid 3 BW). De in
de statuten opgenomen voorwaarde vloeit niet uit de wet voort en heeft dus geen
externe werking, ook al is deze voorwaarde ingeschreven in het handelsregister. De
vennootschap is dus gebonden aan de vertegenwoordigingshandeling.
b. Geef aan welke gevolgen het handelen van Gerard voor hem kan hebben in zijn
verhouding tot Fastfood BV.
a. Het handelen van Gerard kan aanleiding zijn voor de AvA Gerard als bestuurder te
schorsen of ontslaan (altijd mogelijk zonder opgave van reden vennootschapsrechtelijke
rechtsverhouding ex art. 2:244 lid 1 BW te verbreken) en/of:
b. Gerard kan als bestuurder jegens de vennootschap aansprakelijk zijn ex art. 2:9 BW
mits hem een ernstig verwijt kan worden gemaakt (en de vennootschap bovendien
schade heeft geleden) .
Opgave 4
De Engelse vennootschap Cattle Food Limited en de Nederlandse vennootschap
Veevoeders BV willen een gezamenlijke dochtervennootschap oprichten in Nederland
waarin zij onder naam ‘Klein Dieren Voedsel (aangevuld met de benaming van de
rechtsvorm)’ voer voor kleine huisdieren willen produceren. Tijdens de gesprekken
hierover komen verschillende kwesties aan de orde. Enkele daarvan zijn:
a. Cattle Food Limited stelt voor dat alle oprichtingsdocumenten van de gezamenlijke
dochtervennootschap in het Engels worden opgesteld: heeft dit gevolgen voor de
keuze van de rechtsvorm van de dochtervennootschap?
De keuze kan dan niet op een NV of BV vallen omdat art. 2:65/176 BW bepaalt: ‘De akte
van oprichting van [NV: een naamloze vennootschap/BV: de vennootschap] wordt
verleden in de Nederlandse taal’. De maatschap, VOF en CV zijn overeenkomsten die in
elke gewenst taal kunnen worden opgesteld.
Facebook.com/SlimStuderen
4
Supplement responsiecollegestof Onderneming en Recht 2014-2015
b. Veevoeders BV stelt voor dat Cattle Food Limited en Veevoeders BV
goedkeuringsrechten krijgen voor een groot aantal handelingen waarbij de
gezamenlijke dochtervennootschap wordt vertegenwoordigd en waarbij tegenover
derden een beroep kan worden gedaan op die goedkeuringsrechten: heeft dit
gevolgen voor de keuze van de rechtsvorm van de dochtervennootschap?
De keuze kan dan niet op een NV of BV vallen omdat op grond van artikel 2:140/240 BW
goedkeuringsrechten geen externe werking hebben. Een overeenkomstige regeling geldt
niet voor de personenvennootschappen waar alle (in het handelsregister gepubliceerde)
beperkingen van de vertegenwoordigingsbevoegdheid externe werking hebben.
Facebook.com/SlimStuderen
5