Transcript hoekenwerk in de kleuterklas en eerste leerjaar samen

Hoekenwerk met kleuters en eerste leerjaar
Een leerkracht legt uit hoe zij hoekenwerk organiseren met de derde kleuterklas en het
eerste leerjaar samen. Verder zie je welke hoeken aan bod komen. Vooral in de kookhoek
kun je wat diepgaander een kijkje nemen.
Welke voordelen zie je aan het systeem om hoeken in te richten voor de derde kleuterklas
en het eerste leerjaar samen?
op welke manieren zou je de overgang kleuter-eerste leerjaar nog kunnen bevorderen?
‘Ik ga niet graag meer naar school, daar moet je alleen maar spelen’, zegt Ellen uit de derde
kleuterklas in de maand maart.
Sommige kleuters kijken vol verlangen uit naar het eerste leerjaar. Voor anderen gaat die
periode gepaard met stress en angst. Buikpijn, eet- en slaapstoornissen zijn
veelvoorkomende problemen bij kinderen voor en tijdens de eerste maanden van het eerste
leerjaar. De grote school wordt vaak voorgesteld alsof het daar nu ernstig zal worden, alsof
er nu pas echt geleerd zal worden. De leerkracht van het eerste leerjaar wordt daarbij wel
eens als boeman voorgesteld die elke fout, elk storend gedrag zal bestraffen: ‘Pas maar op
tot je in het eerste leerjaar zit!’
‘In de kleuterschool was het plezant, nu ga ik niet graag meer naar school. In het eerste
leerjaar mogen we niet meer spelen’, zegt Matthias op het einde van het eerste leerjaar.
Spijtig dat kinderen van zeven, die nog heel veel jaren onderwijs voor zich hebben, al zo
denken na pas 1 jaar lager onderwijs…
Er moet natuurlijk in beide klassen geleerd worden. De tegenstelling tussen ‘spelen’ en
‘werken’ is niet echt relevant. Het gaat in de eerste plaats over al dan niet leren en niet over
spelen of werken. Leren, of nieuwe inzichten of vaardigheden verwerven, kan op
verschillende manieren. Spelen en werken kunnen allebei ‘leerelementen’ inhouden!
Misschien kunnen we beter ‘betrokkenheid’ als criterium gebruiken. De graad van
betrokkenheid geeft immers aan of het kind echt ‘leert’, dus ‘ontwikkelt’.
In de lagere school zijn de leerinhouden meestal in vakken opgesplitst, in de kleuterschool
moeten ze geïntegreerd worden in spelactiviteiten.
Overleg tussen de leerkracht van de derde kleuterklas en het eerste leerjaar is van cruciaal
belang.
Om de overgang tussen kleuter zijn en lagerschoolkind worden op een soepele wijze te laten
verlopen, rekening houdend met individuele verschillen, moeten er duidelijke afspraken
gemaakt worden en overlegd worden tussen de leerkrachten van beide klassen. Hoe meer
de leerkrachten op de hoogte zijn van wat en hoe er geleerd wordt in beide klassen, hoe
beter ze de kinderen kunnen begeleiden die voor bepaalde leergebieden vlugger of trager
evolueren.
Daarenboven kunnen er enkele activiteiten samen worden georganiseerd.
Dat kan in contractwerk: voor sommige kinderen is contractwerk een nieuwe werkvorm.
Kinderen die echter al in de derde kleuterklas één à twee moet-taakjes per week kregen,
zien in het contractwerk een uitbreiding van een werkwijze die ze reeds kennen.
Dat kan, zoals je in het filmpje ziet, ook in hoekenwerk: de speelleerhoeken uit de
kleuterklas kunnen ook in de lagere school geïntegreerd worden. Een schrijfhoek, leeshoek,
rekenhoek, luisterhoek, ontdekhoek, winkelhoek, computerhoek,… Belangrijk is dat het
materiaal aansluit bij het niveau van de leerlingen.
In basisschool De Kleine Prins (Lennik) werken de collega’s van de derde kleuterklas en van
het eerste leerjaar al langer samen.
Juf Hilde (derde kleuterklas): “We doen elk jaar enkele activiteiten met de kleuters en het
eerste leerjaar samen: een Bob de Bouwer-maquette ontwerpen, ochtendgymnastiek, een
krant maken of we ‘lezen’ samen. Die van het eerste leerjaar lezen dan eenvoudige zinnetjes
voor die de kleuters uitbeelden: “Tik je neus met je teen. Sta op één been.” Tijdens een kijk-en
doenamiddag maken we dan uitgebreid kennis. We proberen zo een vertrouwensband te
kweken zodat op 1 september niet alles nieuw is.”
Juf Els (eerste leerjaar): “Met de juffen van de derde kleuterklas hebben we de kalenders op
elkaar afgestemd. De figuren van de weekkalender uit de kleuterklas keren bijvoorbeeld
terug in onze agenda. Dat is herkenbaar voor de kinderen, net zoals de getalbeelden: die
gebruiken ze in de kleuterklas ook. We hebben ook speel- en leerhoeken, net zoals ze in de
derde kleuterklas een lees- en schrijfhoek hebben en een rekenhoek. Ik doet ook bewaking
tijdens één middag op de kleuterspeelplaats. De kleuters kennen me dus al.”
 Goede praktijkvoorbeelden van activiteiten en organisatievormen kan je vinden in:
CASTERMANS, J., Interactie derde kleuterklas – eerste leerjaar. Oostmall, De Sikkel, 1995.
Bronnen:
http://www.klasse.be/ouders/12226/
Van breuk naar brug. Overgang van de kleuterschool naar de lagere school.’ uit het boek DELRUE, A., VAN
AVONDT, E., Daar kies ik voor. Leuven, Acco, 1998.