Transcript Beeldende begrippen - Rogier van der Erve

Beeldende begrippen
!
!
Inhoud
!
Voorstelling
!
Genres
!
Expressie
!
Figuratief
!
Abstract
!
Realistisch
!
Ready made
!
Personificatie
!
Allegorie
!
!
!
!
[Terug]
= alles wat je kunt antwoorden op de vraag: waar gaat het
kunstwerk over? Denk aan voorstelling, symboliek, onderwerp,
sfeer, verhalen, achterliggende ideeën enz..
= alles wat je concreet kunt antwoorden op de vraag: wat stelt
het voor? Denk aan voorwerpen, personen, gebaren,
handelingen, omgevingen, situaties enz.
= soorten onderwerpen: stilleven (compositie van bewegingloze
objecten), historie (bijbel, mythologie, historische gebeurtenissen), landschap, portret, genre (alledaagse taferelen), abstract
uitdrukking van emoties, karakters enz. Dat kan zijn de expressie
van de afgebeelde figuren maar ook van de kleuren, de manier
van schilderen en/of de expressie van de kunstenaar zelf
een kunstwerk wordt figuratief genoemd als je een min of meer
herkenbare voorstelling van (en/of) voorwerpen, figuren,
omgeving ziet (wel of niet gefantaseerd)
Er is juist helemaal géén sprake van een (herkenbare )
voorstelling
De afgebeelde voorstelling is feitelijk zo waargenomen op een
bepaalde plaats/moment / of:
De voorstelling is ‘net echt’ / levensecht weergegeven (ook als
het puur fantasie is zoals Aliens en monsters).
bestaand object dat als kunst worden gepresenteerd (wc pot,
fietsenrek enz.)
uitbeelding van een begrip of idee door middel van een
mensfiguur met symbolische attributen. Voorbeeld: Vrouwe
Justitia met blinddoek, zwaard en weegschaal
Ook in een allegorie wordt een bepaald begrip of idee uitgebeeld,
wel of niet met personificaties. In een allegorisch schilderij
kunnen veel figuren en handelingen voorkomen. Ook kunnen de
voorwerpen van een stilleven samen verwijzen naar een begrip
zoals ‚vergankelijkheid’. Een film over oprukkende Aliens of een
dodelijk virus tenslotte kan bijv. een allegorie zijn op fascisme of
terrorisme.
!1
Vormgeving
!
!
Materialen
!
Technieken
Hoe en met welke middelen is het kunstwerk vormgegeven?
potlood, olieverf, acrylverf, hout, marmer, ijzer, textiel, plastic enz.
schilderen: de verf dik (pasteus) of dun gebruiken / wel of niet
zichtbare penseelstreken / schilderen in stippen / strakke egale
vlakken of juist vormen en kleuren in elkaar laten overlopen enz.
tekenen: met of zonder duidelijke omtreklijnen / arceren om
vorm, structuur of schaduw aan te geven / zachte manier van
tekenen of juist sterke contrasten
collage = toevoegen en/of samenvoegen van fragmenten uit
verschillende bronnen zoals foto’ s of andere materiaal
!
Schetsmatig
los, onderzoekend, niet precies of uitgewerkt
Schematisch
schematische plattegrond, dwarsdoorsnede, schematische
weergave van een mens enz.
!
!
Kunstdisciplines
!
Installatie
!
Formaat
!
Vorm
!
!
!
!
Niet ruimte-omvattend
schilderen, tekenen, video, grafisch ontwerpen, beeldhouwen,
fotografie, keramiek, grafiek (druktechnieken), textiel enz.
ruimtelijk kunstwerk waarbij op een specifieke locatie een
environment/omgeving wordt gecreëerd /opgebouwd/ uitgestald
met ‘heterogene’ elementen zoals readymades, constructies,
tekeningen, teksten, foto’s, video, geluid enz.
de grootte van het kunstwerk/beeldvlak /of: de verhouding tussen
hoogte, breedte (bijv. breedbeeldformaat) en evt. diepte
Een vorm (abstract of figuratief) wordt bepaald door de omtrek,
het oppervlak en de afmeting/formaat. De overgebleven vorm
tussen- en om figuren heen heet de restvorm.
Een vorm kan vaag of duidelijk zijn, organisch (natuurlijk) of
wiskundig (geometrisch) enz.
!
Wel ruimte omvattend (veel restvorm)
!2
Proporties
!
Plasticiteit
!
Ruimtesuggestie
of perspectief
!
Lijnperspectief
Perspectivisch
standpunt
!
maten / afmetingen / verhoudingen van- of tussen vormen en
figuren/objecten.
In 2D: de suggestie van bol, hol, oneffen-heden, volumes,
rondingen en plooien.
In 3D: nadrukkelijke rondingen, bolle en holle delen
alle middelen om ruimte-diepte-verte te suggereren in een plat
vlak
meetkundig tekensysteem met horizon (ooghoogte), vluchtlijnen
en verdwijnpunten om vanuit een bepaald standpunt diepte en
verkleining te suggereren
Positie van beschouwer/camera ten opzichte van een tafereel/
voorstelling. Drie variaties: hoog standpunt / normaal standpunt
(eye level/ooghoogte) / laag standpunt. Bij een laag standpunt
bijv. steekt het tafereel sterk boven de horizon (eye level) uit.
Kader/kadrering
de begrenzing en vorm van het beeldvlak, bijvoorbeeld d.m.v.
een lijn zoals bij strips / of:
de uitsnede die je kiest bij het maken van een foto, filmshot enz.
waarbij het gaat om de beste compositie.
Afsnijding
vormen worden opvallend ‘afgesneden’ door het kader / door de
rand van het beeldvlak. (gebeurt vaak onbedoeld bij foto’s)
!
Simultaneïteit
!
Fragmentatie
!
Anatomie
!
3D kunst
!
Kleur
!
!
(simultaan = gelijktijdig) Het gelijktijdig uitbeelden van verschillende (perspectivische) standpunten en/of momenten in één
(vaak gefragmenteerd) beeld.
ontleding van een figuur of beeld in kleine delen/vlakken
(kubisme/futurisme)
zichtbare bouw van een lichaam (skelet, spieren, aderen enz.)
een beeldhouwwerk is letterlijk ruimte-innemend en kan ook
ruimte-omvattend zijn (als de massa of lijnen ook lege vormen
omsluiten) We spreken over vorm (het object zelf) en restvorm
(lucht, lege ruimte, openingen enz.).
Primaire kleuren: rood, blauw en geel
Licht: rood, groen, blauw (RGB)
Drukwerk: cyaan (blauw), magenta (rozerood), yellow (CMY)
Secundaire kleuren zijn mengkleuren van primaire kleuren enz.
Kleurcontrasten: allerlei soorten contrasten zoals koud-warm en
complementair.
!3
Kleurencirkel
Veelgebruikt kleurenschema voor schilders en vormgevers. In
het midden de primaire kleuren enz.tegenover elkaar staan de
complementaire kleuren zoals geel en paars. Meer rechts de
warme kleuren en links de koude kleuren.
!
!
Stofuitdrukking
!
Licht/schaduw
!
Compositie
Symmetrisch
!
Statisch
!
Dynamisch
!
!
!
Kleurencirkel Johannes Itten
suggestie van glanzende, doffe, natte, droge, zachte of ruwe
materialen enz. Kan bijvoorbeeld ook slaan op de menselijke
huid. Belangrijk begrip in de figuratieve schilderkunst en razend
moeilijk voor een schilder!
meelicht: licht van achter de kijker op de voorstelling (zet de
voorstelling in het volle licht)
zijlicht: licht van opzij (geeft de mooiste schaduwen)
tegenlicht: licht van achter het tafereel ( je kijkt tegen het licht in)
Clair-obscur: sterke en soms dramatische schaduwwerking
= ordening van de beeldelementen in het beeldvlak (figuren,
vormen en kleuren) om een bepaalde samenhang te creëren.
Een compositie kan bepalend zijn voor hoe we een kunstwerk
ervaren. De kunstenaar kan onze blik als het ware sturen. Soms
is er sprake van een schematische ordening (de figuren vormen
bijv. samen een driehoek).
!
de compositie of figuur kan door een lijn of een vlak verdeeld
worden in twee delen die min of meer elkaars spiegelbeeld zijn.
Asymmetrisch = juist geen sprake van symmetrie
de compositie bevindt zich in evenwicht; horizontale en verticale
richtingen en/of symmetrie overheersen
de compositie bevindt zich niet in evenwicht, is levendig, zwierig,
grillig, onrustig; meestal veel diagonale richtingen en/of
asymmetrie en/of veel verschillende houdingen, richtingen
!4
Bewegingssuggestie
!
Abstraheren
!
Stileren
!
Deformeren
!
Idealiseren
!!
!!
EINDE
je kunt door de manier van vormgeving beweging suggereren.
Voorbeelden:
• gebruik van bewegings- of krachtlijnen zoals in Futurisme
20e eeuw en ook in stripverhalen
• onscherp maken van een omtrek/contour
•
bij foto’s: lange opnametijd kiezen of zelf bewegen bij het
maken van een foto, waardoor een nabeeld ontstaat
proces waarbij de zichtbare werkelijkheid steeds abstracter wordt
weergegeven.
Vb: vereenvoudiging van levensechte figuren en ruimtes tot
wiskundige figuren zonder perspectief
figuren zo vereenvoudigen dat ze een decoratief (= versierend)
karakter of duidelijke tekenstijl krijgen (geschikt voor het maken
van patronen, glas-in-loodramen, stripverhalen enz.)
Vb: de sierlijke vloeiende figuren, lijnen in de Jugendstil
Vb: Disney, Manga en Pokemon
figuren en/of ruimtes en/of kleuren vervormen om een bepaalde
expressie/ gevoelsuitdrukking te versterken
Vb: karikaturen, spotprenten enz.
!
Het op zo’n manier kunstmatig vormgeven, bewerken,
‘verbeteren’ van figuren, landschappen, architectuur enz. dat het
aan een ideaalbeeld / schoonheidsideaal voldoet (zie ook
inhoud)
[Terug]
!5