Transcript Houtskeletbouw is niet langer beperkt tot gebieden met

DOSSIER
Houtskeletbouw is niet langer
beperkt tot gebieden met
een weinig draagkrachtige
bodem, bosrijke gebieden
of goedkope SOD. Met de
strengere energienormen en de
nieuwe technologieën zijn de
toepassingen sterk geëvolueerd,
van energiezuinige woningen
tot kantoorgebouwen in CLT,
zo bleek op de volgeboekte
infosessies ‘Houtskeletbouw
anno 2014’ van het NAV.
Houtskeletbouw anno 2014 Ir.-arch. Bruno Deraedt van BAST architects & engineers uit
Gent lichtte de hedendaagse ontwerpmatige mogelijkheden
inzake houtskeletbouw toe. Vooral samengesteld hout, in 3
types (gelamelleerd hout, I-liggers, CLT) verkrijgbaar, heeft
voor een technische (r)evolutie gezorgd. Binnen gelamelleerd
hout zijn er GL (horizontale lamellen van ong. 25mm), LVL
(vertikale lamellen uit fineerlagen van 3 mm), LSL (constructief hout op basis van houtvlokken) en I-vormige samengestelde liggers, elk met hun toepassingsgebieden. Een buitenbeentje is cross laminated timber (CLT), massiefhoutenplaten
die geen krimp geven en als afwerking kunnen worden gebruikt. CLT-i- is een geïsoleerde variante, in combinatie met
isolatie.
Wandopbouw
DIMENSION
We onderscheiden diverse types houtskeletbouw: platformbouwwijze (ter plekke opgebouwd of in functie van de prefabricatie), balloonbouwwijze (wanden hebben voorrang) en
quasi-balloon. Qua funderingsaanzet is een muurplaat op een
isolerende blok (cellenbeton) met EPDM afgedicht het meest
courant. Wandopbouw verloopt via meerdere stappen. Stap
1 (stel- of grondregel) en stap 2 (structuur) zijn evident. Bij
stap 3, het uitstijven van de plaat, zijn er 2 mogelijkheden.
Buiten voor traditionele dampdichte bouw, en binnen voor
bio-ecologische dampopen bouw, met als extra functies:
luchtdichtheid en damprem. Wat met de luchtdichtheid van
deze platen in functie van een passiefhuis? Bij OSB III of IV is
56
geen luchtdichtheidsattest voorhanden. Dunne hardgeperste
houtvezelplaten of spaanplaten met coating zijn een optie om
luchtdichtheid van de uitstijvingsplaat te garanderen. Stap
4 betreft de andere wandzijde. Traditioneel gebruikt men
buiten OSB en een dampopen regendichte folie, binnen een
PE-folie. Dit resulteert in een dampdichte constructie. Bioecologisch is er door het gebruik van een winddichte houtvezelplaat het surplus van de isolerende afscherming van de
koudebrugwerking van hout. Bij stap 5, de isolatie bij een
dampopen systeem, wordt met inblaasisolatie of isolatiematten gewerkt, en de luchtdichting via naden of folies bevestigd.
Stap 6 betreft de leidingenspouw bij een dampopen systeem.
Tenslotte is er de afwerking binnen en buiten. Inertie wordt
bepaald door de massa in wanden en vloeren. Houtskeletbouw, van een licht tot matig zwaar constructietype (EPB), typeert zich door een kleine tijdsconstante, snelle opwarming,
en snelle afkoeling in de zomer.
Lucht- en dampdichtheid
Een luchtdicht gebouw vergt een goede ventilatie. Deraedt:
“Een mechanische ventilatie vraagt een goede luchtdichtheid van n50 (Vlaanderen). In Duitsland is dit <1 voor systeem D en <0,6 voor passiefhuizen. Dampdichtheid is even
belangrijk want openingen in de dampdichting veroorzaken
bouwfysisch gevaar. Aan de buitenzijde zo dampopen mogelijk bouwen geniet de voorkeur, omdat de structuur dan zo
goed mogelijk kan uitdrogen. Vooral bij houtskelet is voldoen-
DOSSIER
de drogingsreserve essentieel. In Vlaanderen is er vooralsnog geen norm. De Duitse DIN 68800 definieert Sd-waarde
binnen, als 6 maal Sd buiten. Naargelang de wandopbouw
(traditioneel of bio-ecologisch) zijn er verschillende principes
en risico’s. De intelligente damprem kan een oplossing zijn
bij dampdichte buitenzijdes. Indien men bij een dampdichte
buitenzijde – buiten én binnen dampdicht dus – de diffusie
berekent volgens DIN 4108, bedraagt het verschil (uitdrogingsreserve) 28 g/m². Indien het buiten dampdicht is en
binnen dampopen, bedraagt dit 295 g/m². Bij een plat dak
wordt best een vochtvariabele damprem toegepast. Voor een
compact koud dak zijn vereist: een intelligente damprem, waterabsorberende isolatie en bezonning voor uitdroging. Een
dampdichte buitenzijde kan, mits een correcte bouwfysische
berekening.”
Nieuwbouw, renovatie & optopping
Enkele praktijkvoorbeelden passeerden de revue. De nieuwbouwwoning – een ontwerp van BAST architects/engineers
- was een vlot toegankelijk energie-plus huis (passief, warmtepomp…) dat demontabel gebouwd was. Na diverse houtbouwsystemen (CLT, massiefbouw) te hebben overwogen
01
werd toch voor een doorgedreven prefab houtskeletbouw
geopteerd, inclusief ramen, gevelbekleding en luchtdichting.
Het neerzetten van deze structuur nam amper vier dagen
in beslag. Voor het isoleren werd met inblaaswol gewerkt,
de gaten werden getapet. Aan de binnenzijde werd als afwerking een drielagige plaat aangebracht in combinatie met
leembepleistering. De buitenzijde werd afgewerkt met lattenwerk in vurenhout. Voor een laag energie renovatie van een
rijwoning die werd uitgebreid, opteerden de architecten voor
houtskeletbouw omwille van ecologie en de voorkeur voor
lichte materialen aan de achterzijde. Een derde voorbeeld
betrof een optopping: een directeurswoning boven, gecombineerd met een toonzaal beneden. De toonzaal rust op twee
zware betonkolommen waarop een houten plateau werd
aangebracht. Coffyn Architect opteerde voor houtskeletbouw
omwille van de eigen prefabricatie en de lichte bouwwijze.
Bij een kantoorgebouw, ontworpen door Bontinck Architecture & Engineering, werd geopteerd voor voorhanggevels in
houtskeletbouw. Voor de inertie in het gebouw werd gekozen
voor lichte gevels – die koudebrug enveloppes creëren. Ir.arch. Koen Willem gaf nog een overzicht van de bestaande
praktijkoplossingen van de partners. (Door Philip Declercq)
01 BelgaClima: BelgaPOWERSEALPF
02 EURABO: Steico I-profielen
BelgaPOWERSEALPF is een hoogwaardige, blijvend elastische, extreem sterke
luchtdichtingslijm op rol. Deze is geschikt voor snelle en luchtdichte aansluiting van alle folies uit het BelgaClima
gamma met aangrenzende bouwelementen zoals beton, steen, hout, pleister,
aluminium en PVC. Extreem vormstabiel
onder andere door ingebouwde diagonaalwapening (geen koudvloei, ook niet
bij temperatuur >40°C). Verpakking: 15
rollen van 16 m lengte per doos.
www.belgaclima.be
Houtskeletbouw met Steico I-profielen van
EURABO maakt een isolatiepakket tot 40
cm mogelijk zonder koudebruggen. Met het
‘slimme’ I-profiel kunnen overspanningen
tot 8m gerealiseerd worden voor dak- of
vloerroosteringen. Ook in combinatie met
staalbouw, metselwerk en beton worden
houten I-profielen gebruikt als dragend element of als onderdeel van het isolatiepakket.
Ze zijn duurzaam: houtgebruik wordt tot 2/3
teruggedrongen en het materiaal beschikt
over het FSC-label voor verantwoord bosbeheer. www.eurabo.be
»
02
03 Gyproc: DuraGyp Comfort
03
DIMENSION
Comfort-platen zijn met houtvezels versterkte gipsplaten waaraan glasvezels zijn toegevoegd. Ze
garanderen een hoge stootvastheid en zijn te herkennen aan het gele karton. Gyproc DuraGyp Comfort gipsplaten zijn bovendien voorzien van de luchtzuiverende werking ACTIVair die aldehyden in
het binnenklimaat neutraliseert. Ze kunnen zowel in de residentiële sector, als in de utiliteitsbouw
in houtskeletbouw worden toegepast. Op het vlak van onder meer geluidwerendheid en brandweerstand zijn er goede resultaten. www.gyproc.be
57
»
DOSSIER
04 ISOVER Insulsafe Plus Wood
04
ISOVER Insulsafe Plus Wood zijn hoogwaardige, ongebonden, waterafstotende glaswolvlokken voor het inblazen in
houtskeletstructuren en daken. Deze bieden goede thermische eigenschappen en een optimale vulling bij het inblazen. De voordelen van de snelheid van het inblazen worden
gecombineerd met deze van glaswol. Insulsafe Plus Wood
kan gebruikt worden voor daken, plafonds, vloeren in houten structuur en houtskeletbouwwanden. Het betreft een
volledig systeem in combinatie met het versterkt vochtregulerend dampscherm Vario KM triplex, Vario KB1, Vario KB1
patch en Vario DoubleFit. www.isover.be
06
05
05 Sto lanceert StoTherm In Aevero
Wanneer isolatie langs de buitenzijde
van een gebouw niet mogelijk is, biedt
StoTherm In Aevero, met zijn extreem
dunne systeemopbouw, een oplossing.
De innovatieve binnenisolatieplaat
Sto-Aevero heeft een warmtegeleidingscoëfficiënt van slechts 0,016 W/
(m K). Dankzij deze plaat, op basis van
aerogel, werd een systeem, dunner
dan conventionele binnenisolatiesystemen, ontwikkeld. Aerogel is een materie die vergelijkbaar is met een gedroogde gel, die voorheen enkel in de
ruimtevaarttechnologie werd gebruikt.
www.sto.be
07
06 Reynaers Aluminium:
Hi-Finity schuifraam
Wanneer technologie en creatief
design samengaan, wenken nieuwe perspectieven. Zo blijkt uit de
nieuwste uitbreiding van het HiFinity aluminiumsysteem met driedubbele beglazing. Deze nieuwe
versie van het verzonken geplaatst
schuifraam met ultraslank design
maakt doorlopende raampartijen
mogelijk, conform de strengste vereisten voor energie-efficiëntie. Het
resultaat is een volledig transparant
hoog-isolerend raam met een lichte
en elegante uitstraling. Hi-Finity
werd voor zijn ultra-isolerende en
duurzame karakter beloond met
het Zwitserse MINERGIE® kwaliteitslabel. www.reynaers.be
07 Silka logische basis voor houtskeletbouw
Silka kalkzandsteen van Xella is een 100% natuurlijk massief product met een hoge thermische inertie en een goede akoestische isolatie,
geschikt voor duurzaam bouwen. In de houtskeletbouw wordt Silka gebruikt als dragende
structuur. De eigenschappen en luchtdichtheid
ervan verminderen de energiebehoefte en
verhogen het comfortgevoel. Silka is vochtregulerend en geluidsisolerend. Zijn thermische
inertie met gunstige faseverschuiving limiteert
hevige temperatuurverschillen, waardoor de
energievraag daalt en oververhitting vermeden wordt. www.xella.be
08 PROMAT lanceert
PROMATECT®-100
PROMATECT®-100, een gipsgebonden
calciumsilicaatplaat, vormt de basis
van brandwerende compartimentering in de houtskeletbouw. De platen
zijn gemakkelijk te verwerken, kunnen
naadloos opgevoegd, perfect afgewerkt
en zelfs gebogen worden voor de realisatie van mooie architecturale wanden of plafonds. Promat beschikt over
tal van geteste éénlaagse oplossingen
met PROMATECT®-100 voor bescherming van belaste houten plafonds en
dakkappen voor REI 60, en dragende
houten wanden met cellulose isolatie
voor REI 90. www.promat.be
08
09 UNILIN: dampremmende, luchtdichte bouwplaten
DIMENSION
Vapourblock® van Unilin is een vooraf aangebracht dampscherm met een μ-waarde
van 185. Dit wordt industrieel aangebracht op spaanplaat en garandeert een constante
μ-waarde over het volledige oppervlak. Dit in tegenstelling tot de traditionele houten
plaatmaterialen waar de μ-waarde steeds een gemiddelde is. Dergelijke platen hebben
dampdichte maar ook zeer dampopen zones. De Vapourblock® afwerking van Unilin,
beschikbaar op Durélis, Naturspan en Hydroflam spaanplaat, is geschikt voor wand-,
vloer- en dakconstructies. www.unilin.com
58
09