Transcript Ontwikkeling van een protocol voor opsporing en interventies van

GOUD symposium
Workshop slikproblemen
opsporen en interventies
Welkom
Inleiding
• Voorstellen workshopleiders
• Doel en opzet workshop
• Inventarisatie aanwezige
disciplines
Resultaten GOUD
Hoe vaak komen slikstoornissen voor?
Met welke factoren hangen slikstoornissen
samen?
Hoe vaak worden slikstoornissen
herkend?
Resultaten GOUD - methoden
• Dysphagia Disorder Survey
• Deel 1: gerelateerde factoren
• Deel 2: maaltijdobservatie
• 3 consistenties geobserveerd op 8 items
Resultaten GOUD - indeling
• Geen dysfagie: score 0
• Lichte dysfagie: score 1 of hoger, geen
score op items van de faryngeale fase
• Matige dysfagie: score 1 of hoger, wel
score op items van de faryngeale fase
• Ernstige dysfagie: sondevoeding
Resultaten GOUD - deelnemers
• 931 cliënten geobserveerd
• 473 mannen (50,8%)
• Gemiddelde leeftijd 61,6 jaar (range 5093)
Mate VB
Licht
Matig
Ernstig
Onbekend
Resultaten GOUD - prevalentie
Resultaten GOUD - associaties
•
•
•
•
•
Hogere leeftijd
Down syndroom
Rolstoelafhankelijkheid
Afhankelijk van anderen bij het eten
Gebruik van benzodiazepines
NB: geen onafhankelijke associatie met
mate VB.
Resultaten GOUD - herkenning
• Dossiers beschikbaar van 824 cliënten
• Slechts 68 van hen hadden een diagnose
slikstoornis
•  Van cliënten met een slikstoornis
volgens DDS stond in 89,5% dit niet
vermeld in dossier
Resultaten GOUD
• Prevalentie van slikstoornissen bij ouderen
met een VB vergelijkbaar met
verpleeghuispopulatie
• Slikstoornissen niet alleen een probleem
van de EMB-clienten
• Herkenning onder de maat
 Zorgverbeteringsproject
Zorgverbeteringsproject
Doelen ZVP
• De ontwikkeling en geëvalueerde
implementatie van een protocol voor
proactieve opsporing en interventie van
slikproblemen.
• Betere bewustwording van eventuele
aanwezigheid van slikproblemen bij
woonbegeleiders.
Fasen ZVP
•
•
•
•
Voorbereidingsfase
Uitvoeringsfase
Evaluatiefase
Implementatiefase
Voorbereidingsfase
• Opstellen protocol voor diagnosticeren
slikstoornissen
• Ontwikkelen scholing woonbegeleiders
• Inventariseren van (multidisciplinaire)
interventiemogelijkheden
• Vaststellen uitkomstmaten
Uitvoeringsfase
•
•
•
•
30 cliënten met slikproblemen includeren
Nulmeting
Interventie gedurende 3 maanden
Effectmeting
Evaluatiefase
• Vergelijken uitkomstmaten nulmeting en
effectmeting
• Vervolgens breed implementeren
(indien het werkt)
stellingen
• Doel: mening uiten
• JA-plek
• NEE-plek
• Geen mening= blijven zitten
LET OP: het gaat om MENINGEN dus
het is altijd goed wat je doet
Instrumenten opsporen
slikproblemen
• DDS (inleiding): slikstoornis
• Signaleringslijst verslikken (> 50
jaar): slikstoornis én risico op
verslikken
• Choling Risk Assessment(CRA): risico
op verslikken
Signaleringslijst Verslikken
• www.kennispleingehandicaptensector.nl
CRA
• CRA bekijken
• 10 items
• Voorspellende waarde voor incident
met adembelemmering binnen 5 jaar
• Weging van items: arts en logo
samen voor beslissing wel of geen
actie
• Overige onderzoekslijsten
Slikken is…
Coördinatie
Spierspanning
Goede samenwerking
Genoeg kracht
Sensibiliteit
Voelen wat er
gebeurt
Onderzoeks methoden
• FEES: slangetje via neus in keel
• Slikvideo: wereldwijd gouden standaard
– 2 filmpjes DVD Dynamic Swallow
Fase 1: Orale fase
Signalen van problemen:
• Moeite met afhappen
• Eten en drinken loopt uit de mond
• Voedsel verspreidt zich door de mond zonder een bolus
te vormen
•Te weinig kauwbewegingen voor het type bolus
• Sabbelen in plaats van kauwen
• Hamsteren en proppen
Fase 2: Transport fase
Signalen van problemen:
• meer dan één keer naslikken om het eten
en drinken weg te krijgen
• resten achter op de tong, in de wangzak of in de keel
NA het slikken
Fase 3: Faryngeale fase
Signalen van problemen:
• Vieze neus en niezen
mogelijke oorzaak: huig en achter-keelwand maken geen
goede afsluiting
• Hoesten, kokhalzen en benauwdheid
mogelijke oorzaak:
- eten of drinken in luchtpijp of op stembanden
- resten in keelholte
Fase 4: Oesofageale fase
Signalen van problemen:
• Hoesten na het eten
• Teruggeven van eten: in de mond of naar middenoor
• Kloppen op de borst
mogelijke oorzaak: verminderde peristaltiek of slecht/niet
openen van de onderste slokdarm kringspier
Welke factoren beïnvloeden
het slikken?
signalering
•
•
•
•
•
•
Hoesten of kuchen
Benauwdheid
Pijn
Voedsel weigering
Gewichtsafname
Longontstekingen
LET OP: stille aspiratie
interventiemogelijkheden
•
•
•
•
•
•
Houding
Eet- en drinkmateriaal
Consistentie (dikte én structuur)
Risicovoedsel
Hoeveelheid
Begeleiding:
– Tempo, instructie, fysieke hulp, strategie
– Omgeving: plaats, rust
– Medisch: gebit, mondhygiëne, medicijnen
(bijwerkingen en moment van inname)
Interventie bruikbaar?
•
•
•
•
Niveau van de cliënt
Zelfstandigheid
Waaruit bestaat kwaliteit van leven
Mening
Interventiemogelijkheden CRA
• Document tips voor aanpassing
– Indien tijd, kort bekijken
ouderen
• Verminderde heffing strottenhoofd
• Krachtverlies
• vermoeidheid
Dementie
• Reflexen
• Smaak
• handeling
Eet- & drinkteam:
•
•
•
•
•
Ter beschikking?
Welke disciplines?
Doel bekend?
Functioneert het goed?
Zijn er tips ter verbetering / wat zijn de
voorwaarden voor een goed werkend Eet& drinkteam?
Document complexe eet- en
drinkcasuïstiek
• Concept document
• Voorbeeld als uitgangspunt voor
verbeterproject
• Gebruik het gerust: feedback is welkom!
– mail je reactie naar:
[email protected] of
[email protected]
Tot slot
• Bedankt voor je bijdrage
• Feedback voor het protocol van ZVP?
– Vul naam en mailadres in op lijst