Transcript 2. Tinne Vangheel

Luchtdichtheid en toegankelijkheid: twee
voorbeelden van technische evoluties
voor tegelzetters en plafonneerders
in duurzaam bouwen
Tegels, bepleisteringen en duurzame
gebouwen
Seminarie, 20 maart 2014
Tinne Vangheel [email protected] Duurzaam bouwen
◘  Één visie, drie pijlers
§  Ecologische dimensie
§  Sociale dimensie
§  Economische dimensie
◘  Twee voorbeelden: luchtdichtheid en toegankelijkheid
◘  Informatiebronnen
Luchtdichtheid
Luchtdichtheid
Wat en waarom?
◘  Eisen EPB-regelgeving: steeds strenger!
◘  Thermisch isoleren + ventileren + luchtdicht bouwen
§  zoals waterdichtheid: lekken beperken tussen binnen- en
buitenomgeving
◘  Verbetering energieprestaties gebouw met 15%
◘  Comfort
Luchtdichtheid
Wat indien niet luchtdicht?
◘  Tocht voelbaar
◘  Thermisch isolatie zou efficiënter kunnen werken
◘  Koude lucht koelt huizen iets meer af dan wenselijk
◘  Eventuele condensatieproblemen
Luchtdichtheid
Wie?
◘  Alle bouwberoepen!
Materialen: lucht-­‐ en dampschermen (bij houtskeletbouw en +mmerwerk), bepleisteringen en beton Uitvoering blowerdoorproef voor uitvoering betegeling Luchtdichtheid
Hoe?
◘  Tegelzetters
§  Op de hoogte van de aanwezigheid, de aard en de plaats van de
luchtschermen
§  Betegeling in wezen geen invloed op het uiteindelijke
luchtdichtheidsniveau MAAR!! opletten voor schade aan
luchtdichtheidsmaatregelen van voorgangers
◘  Plafonneerders
§ 
§ 
§ 
§ 
Belangrijke bijdrage! maar nog vaak niet opgenomen in bestek
de omkadering van binnendeuren die zich nabij verticale buitenwanden
het horizontale bovenvlak van de neg
de oppervlakken die verhuld worden door bepaalde afwerkingen (bv. het
muurgedeelte tussen het verlaagde plafond en het eigenlijke plafond).
Luchtdichtheid
Hoe?
◘  Enkele technische details
§ 
§ 
§ 
§ 
§ 
§ 
Verbinding schrijnwerk
Plaatsing venstertablet
Betegeling dagkanten
Muurvoet
Plaatsing plinten
Binnendeur in de buurt van een zijgevel
Luchtdichtheid
Verbinding schrijnwerk
Stopprofiel met rugvulling en soepele voeg Ofwel inwerking membraan ! Goede aanslui+ng op ondergrond ! Geen blazen noch plooien ! Geen taak plafonneerder Luchtdichtheid
Verbinding schrijnwerk en plaatsing venstertablet
Aanslui+ng schrijnwerk en metselwerk mbv membraan Plaatsing venstertablet na bepleistering Niet inwerken! Plaatsing venstertablet
Luchtdichtheid
Plaatsing venstertablet
Plaatsing met noppen: onder raamkader Luchtdichtheid
Betegeling dagkanten
Afstand scharnier raam en bepleistering voldoende groot! Aanbeveling: minstens 50% van lengte betegeling op stabiele ondergrond Luchtdichtheid
Muurvoet
OplePen overbrugging vochtscherm! Luchtdichtheid
Muurvoet: plaatsing plinten
Uitsteken an+-­‐capillaire barrière/vochtscherm Bepleistering tot min 1 cm boven afgewerkte vloerbetegeling Bij membraan: oplePen voor beschadiging bij afsnijden randstrook Luchtdichtheid
Binnendeur in de buurt van een zijgevel
Luchtdichtheid
Toegankelijkheid
Toegankelijkheid
Waarom toegankelijk bouwen?
Vergrijzing van de bevolking 30 % van de bevolking wordt geconfronteerd met een handicap-­‐ situa;e Toegankelijkheid
Definities
◘  Enkele definities - toegankelijkheid:
▪  Integrale toegankelijkheid betekent dat gebouw, omgeving en
dienstverlening bereikbaar, betreedbaar en bruikbaar moeten zijn
voor iedereen. Iedereen moet deze bovendien op een onafhankelijke
en gelijkwaardige manier kunnen gebruiken. [Enter vzw]
▪  An accessible environment is one which a disabled person can enter
and make use of independently or with help from a partner or
assistant, including being able to escape in the event of fire or other
emergency. [BS 8300 – Verenigd Koninkrijk]
Uit beide defini+es blijkt het belang van de keten van toegankelijkheid, de omgeving, het gebouw en de dienstverlening moeten toegankelijk zijn. Toegankelijkheid
België – Regelgeving: België – Richtlijnen •  Vlaams Gewest: •  Enter – Vlaams Exper+secentrum •  BVR 5/6/2009 (BS 2/9/2009) tot Toegankelijkheid: vaststelling van een gewestelijke •  Vlaams Handboek Toegankelijkheid stedenbouwkundige verordening •  www.toegankelijkgebouw.be •  www.entervzw.be inzake toegankelijkheid van gebouwen •  CaWaB – Collec+f Accessibilité Wallonie – wijzigingen BVR 18/2/2011 (BS – Bruxelles 21/3/2011) •  Guide d’aide à la concep+on d’un •  Meer info: www.toegankelijkgebouw.be bâ+ment accessible •  Brussels Gewest: •  www.cawab.be •  GSV – Titel IV: Toegankelijkheid van gebouwen voor personen met beperkte mobiliteit •  Meer info: www.rru.irisnet.be •  Waals Gewest: Interna;onaal -­‐ Norm •  CWATUPE – ar+kels 414 & 415 •  ISO 21542 (2011): •  Building Construc+on – accessibility and usability of the built environment Toegankelijkheid
Inloopdouche
Inloopdouche
◘  Het realiseren van een drempelloze inloopdouche en
gelijktijdig het vrijwaren van een goede
bouwtechnische uitvoering
§ 
§ 
§ 
§ 
Schade door waterinfiltraties
Schade door waterstagnatie
Schade door loskomen van tegels
Geurhinder
◘  Plaats waterdichting: 2 mogelijkheden
Inloopdouche
Uitvoering principe 1
Principe 1: waterdichting vlak onder de tegel
Inloopdouche
Uitvoering principe 1
◘  De betegeling is niet waterdicht → een waterdich+ng wordt geplaatst vlak onder de tegel §  Waterscherm moet geschikt zijn voor hech+ng van betegeling §  Gebruiken van geschikte plaatsingsproducten – geschikte tegellijm §  Helling te voorzien – minimum 10 mm/m – naar het afvoerpunt of volgens de voorschrijen van de fabrikant §  Aandacht voor aansluitdetails
Inloopdouche
Uitvoering principe 1
BINNENTOEPASSING BUITENTOEPASSING ‘Vloeibaar’ aangebracht ETAG022 – part 1** (kit) NBN EN 14891 *(product) MaPen/membranen ETAG022 – part 2** (kit) geen referen+e Platen ETAG022 – part 3** (kit) geen referen+e *: geharmoniseerd sinds 03/2013 **: ETAG’s zijn richtlijnen die CE-­‐markering toelaten dmv ETA (European Technical Agrement) De voornaamste specifica;es hebben betrekking op de waterdichtheid, het scheur-­‐ en /of voegoverbruggend vermogen en de hech;ng (na verschillende verouderingen). Inloopdouche
Uitvoering principe 1
Inloopdouche
Uitvoering principe 2
Principe 2: waterdichting onder de dekvloer
Inloopdouche
Uitvoering principe 2
◘  De betegeling is niet waterdicht
→ een waterscherm wordt geplaatst onder de dekvloer §  Men maakt een kuip → waterdichtheid van de hoeken! §  Kuip bij voorkeur ook in helling geplaatst naar de afvoer §  Scheiding tussen dekvloer douche en dekvloer badkamer noodzakelijk §  Aanslui+ng met de afvoer op twee niveaus, afvoer beschikt dus over een “dubbele inlaat” §  Aandacht voor aansluitdetails Inloopdouche
Inbouwsituatie
◘  Aard van de draagstructuur
§ 
§ 
§ 
§ 
Hout, staal/beton, beton,…
Stabiliteit van de draagstructuur
Hygrothermische gevoeligheid
Doorbuiging
◘  Opbouw van de vloer
Inloopdouche
Aansluitingen
◘  Om waterinfiltraties te vermijden dienen aansluitingen
correct te worden uitgevoerd
§ 
§ 
§ 
§ 
Aansluiting met de wand
Aansluiting met de waterafvoer
Aansluiting met de rest van de (bad)kamer
Aansluitingen met bevestigingen/doorvoeren:
▪  Douchekraan, handgrepen, douchezitje,…
Inloopdouche
Aansluiting met de wand
Situa&e inloopdouche Tabel 3 TV227 Tabel 10 TV227 Tabel 12 TV227 Tabel 14 TV 227 Inloopdouche
Aansluiting met de wand
◘  De eisen die gesteld worden aan ondergrond, stelproducten,
tegels en eventuele profielen zijn ondermeer afhankelijk van de
blootstelling aan water
◘  Het loskomen van tegels treedt vooral op onderaan wanden of
ter hoogte van aansluitingen
§  WTCB Info-fiche N° 9: Loskomen van en/of scheurvorming in
binnenbetegeling, blootgesteld aan rechstreekse besproeiing met water
◘  Het loskomen van tegels kan verschillende oorzaken, maar
vaak ligt de oorzaak bij een ongeschikte ondergrond voor
vochtige ruimten:
§  Gipsgebonden
§  Houtachtige materialen
Inloopdouche
Aansluiting met de wand
Inloopdouche
Aansluiting met de wand
◘  Optrekken waterdichte membraan ter hoogte van de
wanden om waterinfiltraties erachter te vermijden
§  Belangrijk dat de hoeken waterdicht worden uitgevoerd
§  Verbinding met overlapping of met bijkomende stroken
Inloopdouche
Aansluiting met de waterafvoer
◘  Op 2 niveaus:
§  Niveau tegelvloer
§  Niveau waterafvoerend membraan
◘  Zeer belangrijke en kritische aansluiting
§  Omzeiling dient in alle gevallen vermeden te worden
◘  Types afvoer
§  Zijn ze voorzien van een waterslot waarvan de afsluithoogte
minimum 5 cm bedraagt?
Inloopdouche
Aansluiting met de waterafvoer
Inloopdouches
Aansluiting met de waterafvoer
◘  Akoestische performantie
§  NBN S01-400-1
§  Contactgeluidsisolatie
◘  Brandveiligheid
§  In bepaalde gevallen worden eisen gesteld aan de
brandweerstand van tussenvloeren. Bijvoorbeeld in
appartementen
§  De afvoer en sifon mogen in dergelijke gevallen deze
vereiste brandweerstand niet verminderen
Uitvoering van de inloopdouche - aansluitingen
Aansluiting met de rest van de (bad)kamer
◘  De mate waarin de overgang douche/badkamer belast
wordt met water is afhankelijk van heel wat factoren:
§ 
§ 
§ 
§ 
§ 
§ 
Helling van de vloerbedekking
Afmetingen van de douche
Positie en debiet van de douchekop
Afvoerdebiet waterafvoer en aansluitleiding
Aard van afscherming: vast, gordijn, geen
Gedrag van de gebruiker
◘  Gebruikte waterscherm in de douche voor een stuk
doortrekken in de (bad)kamer
Inloopdouche
Aansluiting met de rest van de (bad)kamer
Diam. 240 mm Debiet 14 l/min bij 2 bar dynamische druk (0,23 l/s) Debiet van de douchekop Afvoerdebiet waterafvoer en aansluitleiding Inbouwhoogte 9,5 cm Afvoerdebiet 0,4 l/s Aansluitleiding [TV200]: Helling: 1% minimum (0,5%) Dncal 50 mm Diam. 350 mm Debiet 36 l/min bij 3 bar dynamische druk (0,60 l/s) Debiet van de douchekop Afvoerdebiet waterafvoer en aansluitleiding Inbouwhoogte 19,5 cm Afvoerdebiet 0,74 l/s Aansluitleiding [TV200]: Helling: 1% minimum (0,5%) Dncal 50 mm Inloopdouche
Aansluiting met de rest van de (bad)kamer*
◘  Geen douchescherm of douchewand aanwezig
(*) CSTB – Guide pour la mise en œuvre d’une douche de plain-­‐pied dans les salles d’eau à usage individuel en travaux neufs Inloopdouche
Aansluiting met de rest van de (bad)kamer*
◘  Met douchescherm of douchewand
(*) CSTB – Guide pour la mise en œuvre d’une douche de plain-­‐pied dans les salles d’eau à usage individuel en travaux neufs Inloopdouche
Aansluiting met de rest van de (bad)kamer*
◘  Met douchewand aan één zijde
(*) CSTB – Guide pour la mise en œuvre d’une douche de plain-­‐pied dans les salles d’eau à usage individuel en travaux neufs Inloopdouche
Aansluiting met bevestigingen/doorvoeren
◘  Doorvoeren: kraan
◘  Bevestigingen: douchezitje, beugels, douchestang,…
Inloopdouche
Gebruiksveiligheid
◘  Slipweerstand!
§  Is afhankelijk van heel wat factoren:
▪  Oppervlakteruwheid, slijtage, vervuiling, onderhoud, tegelformaat,
uitvoering van de voegen,…
§  Verschillende testmethodes en normen
◘  Elektrische veiligheid
§  AREI artikel 86.10: badkamers
◘  Glasbreuk van douchewanden
Toegankelijkheid
Contrasten
Kiezen voor een luminan+econtrast eerder dan kleurcontrast: •  WTCB-­‐Dossier N°3/2009: Verlich+ng en contrast voor personen met een visuele beperking •  LRV 1 – LRV 2 ≥ 30 Toegankelijkheid
Materialen en verlichting
Tac+ele tegels of noppen Verlich+ng Glans vermijden Aanpasbaarheid
◘  Enkele definities – aanpasbaarheid:
▪  Aanpasbaar bouwen is een manier van ontwerpen en bouwen
waarbij nieuwe woningen en appartementen eenvoudig en tegen
lage kosten kunnen worden aangepast in functie van de
veranderende noden van de bewoners.
▪  Andere termen zijn levenslang wonen of meegroeiwonen (ruimer)
◘  Meer info:
▪  Ontwerpgids meegroeiwonen: www.meegroeiwonen.info
▪  Guide d’aide à la conception d’un logement adaptable:
http://www.construireadaptable.be/
Aanpasbaarheid
TD Brussel
Met de steun van de Technologische Dienstverlening ‘Duurzaam Bouwen en Duurzame Ontwikkeling in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest’, gesubsidieerd door het Brussels Ins+tuut voor Onderzoek en Innova+e (Innoviris). Referentiedocumenten
Technische Voorlichtingen
Referentiedocumenten
WTCB-Contact
◘  4 keer per jaar, waarbij 1 ste = thema
§  Nieuwe eisen, nieuwe risico’s;
houtskeletbouw; luchtdichtheid;
toleranties; bouwproces; duurzaam
bouwen
Referentiedocumenten
Normen
◘  Bouwnormen beschikbaar op WTCB-website
§  www.wtcb.be
◘  NBN Belgisch Normalisatieinstituut
§  www.nbn.be
◘  Normen-Antennes
§  www.normen.be
Referentiedocumenten
◘  WTCB-publicaties gelinkt aan deze uiteenzetting
TV 189 en 193 Dekvloeren
TV 199 en 201 Binnenbepleisteringen
TV 227 Muurbetegelingen
TV 237 Keramische binnenvloerbetegelingen
Toekomstige TV Luchtdichtheid
Binnenbepleisteringen en luchtdichtheid (2013/04.06)
Luchtdichtheid en de gevolgen voor de tegelzetter (2013/03.09)
Waterdichtheid onder gelijmde betegelingen (2010/02.11)
Luchtdichtheid van gebouwen: een case-study (2007/1
Toegankelijkheid van buitenschrijnwerk (2006/04.04 en 2007/1.12)
Loskomen van en/of scheurvorming in binnenbetegelingen, blootgesteld aan rechtstreekse
besproeiing met water (infofiche nr 9)
§  Contact nr 13 Duurzaam bouwen (1-2007)
§  Contact nr 33 Luchtdichtheid (1-2012)
§ 
§ 
§ 
§ 
§ 
§ 
§ 
§ 
§ 
§ 
§ 
◘  CSTB Guide pour la mise en œuvre d’une douche de plain-pied dans les salles
d’eau à usage individuel en travaux neufs
Dank voor uw aandacht!
Vragen?