Transcript Kwaliteit van zorg

4/15/2014
Van thuis naar het
verpleeghuis in Europa
Prof. dr. Jan Hamers
Department of
Health Services Research
Focusing on Chronic Care and Ageing
NRC Handelsblad 11-11-2013
De Limburger 13-11-2013
1
4/15/2014
HOMEPAGE AWO
Kenmerken
– Multidisciplinair
– Duo-aanstellingen
– Optimale infrastructuur
– Langdurige
projectlijnen
• Ontwikkeling,
evaluatie, implementatie
en borging innovaties
Dagblad De Limburger, 11-02-2014
2
4/15/2014
RightTimePlaceCare
Het ontwikkelen van
best-practice
strategieën in de
overgang van thuiszorg
naar verpleeghuiszorg
voor ouderen met
dementie en hun
mantelzorgers
3
4/15/2014
RightTimePlaceCare (RTPC)
Vergelijkend onderzoek
– 8 landen
6 Workpackages
–
–
–
–
–
–
WP1 Organisatie
WP2 Zorgsystemen
WP3 Survey
WP4 Economische vergelijking
WP5 Best practice stategieën
WP6 Disseminatie
Basema Afram
Hanneke Beerens
Hilde Verbeek
Michel Bleijlevens
Elles Lenaerts
Sandra Zwakhalen
Dirk Ruwaard
Jan Hamers
4
4/15/2014
Hoofdstudie RTPC: WP3
Klinische dataverzameling over ruim 2.000 ouderen
met dementie en hun mantelzorgers
Specifieke doelgroep: “Kantel-punt” van zorg
– Ouderen met dementie die thuis wonen maar een
(ver)groot risico hebben op opname
– Ouderen met dementie die recent zijn opgenomen in een
verpleeghuis (max. 3 maanden)
Hoofdvragen
Wat zijn factoren die samenhangen met
verpleeghuisopname en hoe kijken mantelzorgers
hier tegenaan?
Hoe zijn de kwaliteit van zorg en kwaliteit van leven
voor ouderen met dementie?
Hoe is de belasting van mantelzorgers?
5
4/15/2014
Deelnemers
Thuiszorg
“Kantelpunt”
1223 Thuiswonend
Verpleeghuis
791 recent opgenomen
126 overgang
thuis
verpleeghuis
950 na 3 maanden
650 na 3 maanden
Methoden van dataverzameling
Interviews
– Ouderen met dementie
– Mantelzorgers
– Verzorgenden/verpleegkundigen
Gestandaardiseerde vragenlijsten
Open vragen aan mantelzorgers
Trainingsbijeenkomst en data-audit om procedure
te standaardiseren in alle deelnemende landen
6
4/15/2014
Kanttekeningen voor interpretatie
Conceptueel kader is anders per land
– Bijv. verpleeghuis / mantelzorger / thuiszorg in Spanje is
anders dan in Nederland
Selectie deelnemers per land
– Niet per sé representatief voor het gehele land
Relatief korte follow-up periode
Deelnemers zijn een specifieke groep! Houd dit in het
achterhoofd bij de presentatie van de resultaten
Factoren die samenhangen
met verpleeghuisopname
Department of
Health Services Research
Focusing on Chronic Care and Ageing
7
4/15/2014
Waarom willen we dit weten?
Beleid gericht op zolang mogelijk thuis wonen
Data ontbreken om de beslissing te ondersteunen
wanneer thuiszorg of verpleeghuiszorg beter is
Opnameproces beter begeleiden
– Crisis-situaties voorkomen
– Begeleiden van mantelzorgers
Vragen
1. Welke factoren hangen samen met opname in een
verpleeghuis?
2. Welke redenen voor opname geven mantelzorgers
aan?
8
4/15/2014
Kenmerken mensen die recent zijn
opgenomen
Grote verschillen tussen landen
– Ter illustratie:
• Het alleen wonen voor opname
• Cognitieve status
• Ervaren zorgbelasting
9
4/15/2014
Factoren die met opname
samenhangen
Mensen met dementie
>
>
<
<
<
<
alleen wonen
comorbiditeit
cognitieve status
ADL
gedragsproblemen
depressieve symptomen
Mantelzorger
< partner
< zorgbelasting
Grote verschillen gevonden tussen landen
Predictoren van opname
Transitie na 3 maanden (n=126)
Mensen die de transistie maakten hadden:
<
>
>
>
>
cognitieve status
neuropsychiatrische symptomen
alleen wonend
depressieve symptomen
ervaren zorgbelasting
10
4/15/2014
Redenen volgens mantelzorgers
Drie thema’s:
1. Persoon met dementie (84%)
zoals: gedrag, cognitie, zorgafhankelijkheid enz.
2. Mantelzorger zelf (28%)
overbelasting en ‘niet in staat te zorgen voor’
3. Formele zorg (9%)
onvoldoende formele zorg en aanbevolen/gedwongen opname
Redenen volgens mantelzorgers (2)
Meest genoemde redenen:
Gedrag
Zorgafhankelijkheid
Cognitie
Overbelasting mantelzorger
Gevaar
11
4/15/2014
Samenvatting van de resultaten
Niet één kenmerk/reden doorslaggevend voor
opname
– Verschillen tussen de landen
Drie factoren die consistent terugkomen
– Zorgafhankelijkheid/ADL
– Zorgbelasting van mantelzorg
– Gedrag(sproblemen)
Wat betekent dit voor de zorg?
Opname is context-specifiek
– Op individueel niveau kijken wat nodig is
Inspelen op de ‘universele’ redenen
– ADL, gedrag en zorgbelasting
– Mantelzorg helpen met omgang in (gedrags)veranderingen
12
4/15/2014
Kwaliteit van leven en zorg voor
mensen met dementie: is het
gras bij de buren altijd groener?
Department of
Health Services Research
Focusing on Chronic Care and Ageing
Kwaliteit van leven
Wat is van belang voor een goede kwaliteit van
leven?
–
–
–
–
–
–
–
Lichamelijke gezondheid
Sociale contacten
Stemming
Iets te doen hebben
Zelfwaardering
Financiële situatie
Etc.
13
4/15/2014
Kwaliteit van leven: vragen
Hoe is de kwaliteit van leven van mensen met
dementie?
– Thuiswonenden die risico lopen op
verpleeghuisopname
– Mensen die recent zijn opgenomen
Zijn er verschillen tussen
Europese landen?
Kwaliteit van leven: meningen van
mensen met dementie
maximum
Recent opgenomen
Thuiswonend
minimum
14
4/15/2014
Kwaliteit van leven: meningen van
zorgverleners
maximum
Recent opgenomen
Thuiswonend
minimum
Kwaliteit van zorg
Vrijheidsbeperkende maatregelen
Gewichtsverlies
Pijn
Doorligwonden
Valincidenten
Psychofarmaca
Depressieve symptomen
Overlijden na 3 maanden
15
4/15/2014
Kwaliteit van zorg: vragen
Hoe is de kwaliteit van zorg die geleverd wordt aan
mensen met dementie?
– Thuiswonenden die risico lopen op
verpleeghuisopname
– Mensen die recent zijn opgenomen
Zijn er verschillen tussen
Europese landen?
Kwaliteit van zorg: verpleeghuis
Veel doorligwonden
- Estland: 14%
(EU gemiddelde: 7%)
Veel vrijheidsbeperkende
maatregelen:
- Spanje: 83%
- Estland: 48%
- Finland: 40%
(EU gemiddelde: 32%)
Veel psychofarmaca:
- EU gemiddelde: 70%
- Frankrijk: 90%
- Spanje: 81%
16
4/15/2014
Kwaliteit van zorg: verpleeghuis
Nederland:
-
-
Psychofarmaca
voorgeschreven: 68%
(EU gemiddelde: 70%)
Toepassing
vrijheidsbeperkende
maatregelen: 16%
(EU gemiddelde: 32%)
Kwaliteit van zorg: thuiswonenden
Veel gewichtsverlies:
- Zweden: 32 %
(EU gemiddelde: 21%)
Veel vrijheidsbeperkende
maatregelen:
- Duitsland: 20%
- Spanje: 18%
(EU gemiddelde: 10%)
Veel psychofarmaca:
- EU gemiddelde: 56%
- Frankrijk: 76%
- Spanje: 74%
17
4/15/2014
Kwaliteit van zorg: thuiswonenden
Nederland:
-
-
Psychofarmaca minst vaak
voorgeschreven: 38%
(EU gemiddelde: 56%)
Vrijheidsbeperkende
maatregelen minst vaak
toegepast: 3%
(EU gemiddelde: 10%)
Conclusies
Kwaliteit van leven:
– Geen grote verschillen tussen thuis en verpleeghuis
– Nederland scoort relatief goed
– Spanje en Estland scoren lager dan andere landen
Kwaliteit van zorg:
– Veel variatie: landen en woonomgevingen hebben
allemaal hun sterke en minder sterke punten
– Er zijn geen punten waar Nederland in verhouding tot
andere landen slecht scoort: overall scoort Nederland
goed
18
4/15/2014
Wat betekent dit voor de zorg?
Het is (mede) aan zorgverleners om kwaliteit van
leven centraal te blijven stellen
– Heb aandacht voor wat mensen belangrijk vinden
persoonsgerichte zorg
– Schenk aandacht aan depressieve symptomen en
gedragsproblemen
Met de huidige trend om mensen zo lang mogelijk
thuis te laten wonen, krijgt de thuiszorg steeds
meer verantwoordelijkheden
– Uitdaging: toepassing van vrijheidsbeperkende
maatregelen en voorschrijven van psychofarmaca laag
houden
Vervolgstappen
Nieuw projecten gestart (voortbordurend op
resultaten RTPC)
• Actifcare
• Zorginnovatie: mantelzorg ‘nieuwe stijl’
Verspreiding resultaten
• AWO-symposium
• Videopresentaties & website
– www.academischewerkplaatsouderenzorg.nl
• Presentaties
• Publicaties
– Special section: Journal of Advanced Nursing
19
4/15/2014
Bedankt voor uw aandacht
Department of
Health Services Research
Focusing on Chronic Care and Ageing
20