Transcript VierSlagLeren geeft kwaliteitsimpuls aan primaire

VierSlagLeren geeft kwaliteitsimpuls aan het primaire proces
Betere leerkrachten,
beter onderwijs
Hoe breng je meer kwaliteit voor de klas? Hoe geef je ervaren leerkrachten
de mogelijkheid een masteropleiding te volgen in combinatie met hun
huidige baan? Hoe kun je afgestudeerde leerkrachten binden aan je
organisatie en behouden voor het onderwijs? Hoe breng je vernieuwing,
innovatief handelen en passie om te onderzoeken binnen de onderwijsteams? #Overzicht sprak hierover met Ans Weterings, directeur-bestuurder
van Stichting Op Kop en Anne Looijenga, manager Centrum voor
Ontwikkeling van de Katholieke Pabo Zwolle en projectleider VierSlagLeren.
Anders denken, anders doen!
De stichting Op Kop verzorgt het
De Katholieke Pabo Zwolle, afgekort
heeft een gebrek aan innovatief en
basisonderwijs in de gemeenten Steen­
KPZ, is een lerarenopleiding met ruim
onder­zoekend vermogen omdat de
wijkerland en Zwartewaterland. Binnen
650 studenten en ongeveer 80 mede­
zittende generatie leerkrachten
Op Kop werken 20 openbare basis­
werkers. Deze studenten waarderen
daar niet voor is opgeleid. Maar voor
scholen en 1 school voor speciaal
de KPZ al jaren als beste pabo en beste
instroom van jonge leerkrachten is
basisonderwijs samen. Circa 235
kleine hogeschool van Nederland. De
nauwelijks ruimte.’
medewerkers verzorgen het onderwijs
KPZ leidt op tot het bachelorsdiploma
Anne: ‘Ik moet met lede ogen aanzien
aan ruim 1900 leerlingen. Op Kop kent
leraar basisonderwijs en verzorgt
dat de KPZ goede leerkrachten opleidt
kleine en grote scholen, de kleinste met
hoogwaardige opleidingen, trainings-,
maar dat die maar mondjesmaat instro­
zo’n 25 en de grootste met rond de
advies- en begeleidingsactiviteiten voor
men in het basisonderwijs. Zo gaan goed
300 leerlingen. Er is sprake van terug­
leraren, middenkader en schoolleiders
opgeleide en enthousiaste startende
loop in leerlingen op het platteland en
in het primair onderwijs.
leraren verloren voor de arbeidsmarkt.
een stabilisatie in met name de regio
Tijd voor actie dus.’
Steenwijk. Op Kop heeft ontslagbeleid,
Krachten bundelen
kent een terugloop in de formatie en
Gevraagd naar de aanleiding voor hun
ject VierSlagLeren, waarbij KPZ en zes
kan daardoor geen nieuwe leerkrachten
samenwerking steken Ans en Anne
participerende besturen uit de regio de
aantrekken.
direct van wal. Ans: ‘Onze organisatie
krachten bundelden om het tij te keren.
Die actie kwam in de vorm van het pro­
#overzicht.
Links Anne Looijenga en rechts Ans Weterings.
Toekomstperspectief
opleiding Leren en Innoveren, waarin
ontwikkelingstrajecten worden als
Het doel van het project is jonge leraren
veel aandacht is voor de kwaliteit van
good practice binnen de besturen
toekomstperspectief bieden. Voor Ans
de leraar.
verspreid, waardoor er een collectief
Weterings en haar organisatie zijn ook
Naast een dag studie krijgen de leraren
leereffect ontstaat.
leren, innoveren en het doen van onder­
een dag extra verlof om te werken
zoek belangrijke drijfveren om deel te
aan een schoolontwikkelingstraject,
nemen aan het project. De samen­
of aan onderwijsvernieuwing of
Is VierSlagLeren
betaalbaar?
werkings­partners hebben de stichting
–verbetering. De startende leraren
Het Ministerie van OCW geeft ruimte
VierSlagLeren opgericht. 21 startende
vervangen in die dagen de ervaren
voor goede initiatieven, maar we
leraren komen voor twee jaar in dienst
leraren voor de klas. De starter krijgt
hebben ook te maken met beperkende
bij deze stichting en worden gedeta­
dus de kans om werkervaring op te
wetgeving en ontbrekende financiering.
cheerd op een van de deelnemende
doen en de huidige leerkracht volgt
Is VierSlagLeren dan wel betaalbaar?
scholen. Zowel de startende als de
weer een opleiding. Het mes snijdt
Anne: ‘Het project is ontstaan uit ambitie.
ervaren leraren volgen de master­
zo aan twee kanten. De school­
Jonge leraren een goede toekomst
“De kwaliteit van het onderwijs valt of
staat met de kwaliteit van de leerkracht”
bieden; starters en huidige leraren de
kans bieden zich verder te ontwikkelen.
Het project is niet gebaseerd op bestaan­
de wet- en regelgeving, en slechts deels
op bestaande financierings­­bronnen.
Dit vraagt dus om veel overleg met
besturen en bestuursraden, vakbonden,
OCW en DUO, het arbeidsmarktplatform
PO, Instituut GAK maar ook met
belastingdienst, APG, Vervangingsfonds
et cetera. De initiatief­nemers zijn vinding­
rijk geweest en erin geslaagd een slui­
tende begroting te maken, met slechts
een geringe financiële bijdrage van de
deelnemende besturen. De eigen
bijdrage per school per jaar bedraagt
voor school­jaar 2013/2014 slechts
€ 4.500,-.’
Wat levert het op?
‘Voor Op Kop is dit de enige kans om
jonge leerkrachten aan te trekken’,
verduidelijkt Ans. ‘Sommige leraren zijn
al voor het 6e jaar op rij in het RDDF
geplaatst en van invalwerk is nagenoeg
geen sprake. Er komt dus haast geen
vers bloed in de organisatie.
Met VierSlagLeren is daar verandering
in gekomen. Bij Op Kop nemen vier
ervaren leerkrachten en vier startende
leerkrachten deel. Bij het afronden
van deze masteropleiding neemt het
percentage LB-leerkrachten flink toe;
een kwaliteitsimpuls voor het team,
de school en de organisatie. Maar
ook voor de andere deelnemende
besturen. De onderzoeksresultaten
van alle 42 trajecten worden namelijk
met elkaar gedeeld. En het maakt
mensen nieuwsgierig, er wordt op een
positieve manier op elkaar gelet en
van elkaar geleerd. Het zet ook collega’s
die de master niet volgen aan het
denken: kan het beter, kan het anders?
Dat draagt zichtbaar bij aan de arbeids­
“Het kan niet zo zijn
dat een PABO leraren
opleidt om werkeloos
thuis te zitten”
#overzicht.
vreugde van de leerkracht en de
van het onderwijs. Ondernemerschap
kwaliteit van het onderwijs. Je ziet het
doet zijn intrede.’
positieve effect op het team, de leer­
Anne: ‘Ook voor de KPZ heeft VierSlag­
kracht en de leerling. Daarnaast biedt
Leren veel voordelen. Vooral 3e en 4e
het de ervaren leerkracht ook een
jaars studenten krijgen perspectief,
kans. Een master vraagt normaliter
de docenten komen veel meer met
20 uur studie per week, wat met een
praktijksituaties in aanraking en
volledige baan bijna niet te doen is.
verzorgen meer en bredere begeleiding
Met dit project dus wel. In de huidige
van leerkrachten. Er is sprake van een
opzet biedt VierSlagLeren voor de
gezonde kruisbestuiving tussen
startende leerkracht nog geen baan­
opleidings­instituut en het onderwijsveld.’
garantie na het behalen van de master.
Hier ligt wel een uitdaging voor de
Alleen maar winnaars
deelnemende besturen. Wij willen
Het project kent alleen maar winnaars,
deze leerkrachten immers niet voor
daar zijn Ans en Anne duidelijk in. Ans
het onderwijs verloren laten gaan.
heeft de doelstellingen van VierSlagLeren
Daar zal Op Kop dus zijn best voor
vertaald naar een kwaliteitsimpuls voor
moeten gaan doen. Dus niet alleen
haar eigen organisatie. Vooral op het
een onderzoekende houding vragen
gebied van verdieping en verbreding.
en verwachten van de leerkracht, maar
Jezelf beter leren kennen, de individuele
ook van onszelf. Daar zit de spin-off
leerlingen beter leren kennen, de
van het project.’
groepsdynamiek bevorderen en je
Wat doet het met de
kwaliteit en uitstraling
van de school?
steeds afvragen hoe het beter en wel­
licht anders kan. Zij geeft wel aan dat
de school in de juiste ontwikkelingsfase
voor een dergelijk project moet zitten.
Ans merkt dat de houding van team­
De school en het team moeten er klaar
leden op scholen waar leerkrachten
voor zijn, anders vallen de stukjes van
deelnemen aan het project verandert.
de puzzel niet op hun plek. De KPZ
‘Mensen worden scherper, onderne­
speelt hier een belangrijke rol in.
mender en kritischer’, zegt ze. ‘Naar an­
deren maar ook naar zichzelf. Met alle
Niet iedere school en iedere leerkracht
respect voor de ervaren leerkrachten,
komt in aanmerking voor VierSlagLeren.
maar de ouders laten duidelijk merken
Voor zowel de master als voor het
dat ze de jonge startende leerkrachten
project gelden toelatingseisen.
op school erg waarderen. Er is meer
VierSlagLeren levert veel op maar is
balans. De werving voor de pilot verliep
een zwaar traject voor de deelnemers.
traag omdat men niet wist wat men
‘Daar zit ook weer een kracht in’, geeft
kon verwachten. Dat is nu anders. Een
Ans aan. ‘De groepsdynamiek doet zijn
dergelijk traject biedt perspectief, uit­
werk. Door de intensieve contacten
zicht op een baan, de mogelijkheid om
tussen de deelnemers ontstaat een
jezelf te ontwikkelen maar ook om met
hechte groep, die elkaar niet laat vallen.
anderen onderzoeksresultaten in de
Ze slepen elkaar er als het ware door­
praktijk te brengen en daarmee zicht­
heen. Tot nu toe is er nog niemand
baar een impuls geven aan de kwaliteit
uitgevallen.’
Initiatief wordt beloond
de lerarenbeurs. De startende leer­
oog op een krappere arbeidsmarkt
De pilot verloopt uiterst succesvol en
krachten krijgen daarnaast een baan­
over twee jaar een mooie opsteker is.
heeft veel media-aandacht gekregen.
garantie en na afloop van de opleiding
Maar scholen krijgen ook een impuls,
Dat is ook het Ministerie van OCW niet
een vaste aanstelling voor minimaal
omdat hoger opgeleide leraren met
ontgaan. Omdat de voordelen duidelijk
twee dagen per week. De ervaren en
nieuwe ideeën en de drive om te onder­
zijn, verzorgt het Arbeidsmarktplatform
de beginnende leerkracht vormen een
zoeken goed zijn voor de ontwikkeling
PO de landelijke uitbreiding van VierSlag­
duo en hebben meestal samen een
van de school. Scholen krijgen meer
Leren met subsidie van OCW. Daarbij
klas. Ook het vervolg kent dus alleen
kwaliteit in huis. Waarom hebben we
volgen 200 ervaren leerkrachten een
maar winnaars. Startende leerkrachten
dit niet eerder bedacht?
zelfgekozen master of tweedegraads­
krijgen weer uitzicht op een baan in
> FRANK SMID
opleiding met de lerarenbeurs. Zij wor­
het onderwijs en ervaren leerkrachten
den daarbij minimaal twee dagen per
zijn met hun opleiding op zak breder
week vrijgesteld van lesgevende taken.
inzetbaar en kunnen makkelijker naar
De vrijgekomen uren worden ingevuld
het VO overstappen. Schoolbesturen
door 200 startende leerkrachten die
vergroten hun kansen om startende
ook een master naar keuze volgen met
leraren aan te trekken, wat met het
“Het mes snijdt
aan vier kanten”