Transcript 08.09 vragen advies Rein - Besluitvorming gemeente De Marne

Vragen leden ambtelijke werkgroep op het stuk van REIN en antwoorden daarop:
Vraag 1 - Alexandra Das, gemeente Winsum
Er wordt de hele tijd gesproken over letteraandelen voor de 4 VVWNG-gemeenten. Zijdelings wordt
Groningen wel genoemd. Wat betekent het als Groningen geen huishoudens inbrengt: mogen zij dan wel
via de quasi-inhouse constructie voor ons gaan inzamelen? Of blijft dat zo omdat De Marne, Winsum en
Bedum een GR met hen hebben en zij toch al bij ons inzamelen?. En ik dacht dat op termijn de regeling
ook zou kunnen worden opengesteld voor andere gemeenten, als die dat zouden willen.
Antwoord Sijtze Bijker, jurist Omrin
Zolang de gemeente Groningen geen aandeelhouder is, maar de MDG wel wordt
‘ingehuurd’/gecontracteerd voor het uitvoeren van de afvalinzameling, is dat in beginsel een
aanbestedingsplichtige opdracht vanuit Afvalinzameling Noord-Groningen, in vervolg AIG.
Zoals al eerder besproken is het afhankelijk van de precieze vorm van samenwerking (om welke bedragen
gaat het, wat wordt precies van welke partij ingehuurd, voor welke periode) of daadwerkelijk moet
worden aanbesteed dan wel dat onderhandse opdrachtverlening kan plaatsvinden.
Het inlenen van personeel/detachering is een zogenoemde II.B-dienst (met II.B wordt verwezen naar de
desbetreffende bijlage bij het BAO), waarvoor een beperkt Europees aanbestedingsregiem geldt, voor
zover de drempelwaarde wordt overschreden.
Zoals al besproken wordt die drempelwaarde (op dit moment € 200.000) in dit concrete geval inderdaad
overschreden, uitgaande van bijna 3 fte in te huren personele formatie van de MDG voor door de
inzamel-BV uit te voeren werkzaamheden.
Relevant bij detacheringsopdrachten is vervolgens of al dan niet sprake is van een duidelijk
grensoverschrijdend belang. Dat is hier niet aan de orde, zodat geen Europese aanbesteding en geen
voorafgaande bekendmaking hoeft plaats te vinden.
Pas als Groningen mede-aandeelhouder wordt (en dus huishoudens inbrengt c.q. inzameling door het
gezamenlijke bedrijf laat uitvoeren), maakt zij ook deel uit van de constructie van quasi-inbesteding.
Terugvallen op de bestaande GR tussen de drie gemeenten en MDG zou de merkwaardige situatie met
zich brengen dat AIG wordt opgericht als eigen inzamelbedrijf, terwijl MDG dan de uitvoering zou blijven
doen o.b.v. de gemeenschappelijke regeling tussen de individuele gemeenten en MDG. In dat geval
bestaat er geen formele relatie met AIG, terwijl de oprichting van AIG nu juist is bedoeld om de
inzameling als regiobedrijf zelf te gaan uitvoeren (en daarmee passend binnen de quasi-inhouse).
De opzet van vier gemeenten die aandeelhouder worden van NV Fryslân Miljeu en middels letteraandelen
specifieke zeggenschap over de eigen BV krijgen, maakt het mogelijk dat op een later moment andere
gemeenten tot NV Fryslân Miljeu kunnen toetreden tegen uitgifte van aandelen van dezelfde categorie
(dus met dezelfde letter). Op die manier zijn ook in Friesland sinds de start van Fryslân Miljeu na verloop
van jaren steeds meer gemeenten toegetreden; dan weer kwamen er twee letteraandeelhouders A bij,
dan weer een letteraandeelhouder B, etc.
Vraag 2 - Alexandra Das, gemeente Winsum
Op p.2 onderaan derde alinea: aan de letteraandelen zijn specifieke winst en zeggenschapsrechten
verbonden: wil dit inderdaad zeggen dat de winst alleen naar de deelnemers in de letter-BV gaat, en dat
wij ook zeggenschap houden over de uitvoering van de inzameling?
Antwoord Sijtze Bijker, jurist Omrin
De zeggenschap van de gemeenten over de inzameling zelf wordt geregeld via de raam- en
prestatieovereenkomst die elk van de gemeenten met het eigen bedrijf AIG sluit. Deze overeenkomsten
maken maatwerk voor elke gemeente mogelijk; de gemeente kan hiermee vastleggen welke taken zij
door AIG wil laten uitvoeren en welke prestaties daaraan worden verbonden. Ook worden in de
overeenkomsten de tarieven vastgelegd (die vervolgens jaarlijks in onderling overleg tussen elke
gemeente en AIG worden herijkt c.q. opnieuw bepaald voor het daaropvolgende jaar). Vaststelling van de
specifieke taken/prestaties/tarieven gebeurt dus niet in de aandeelhoudersvergadering.
Naast deze contractuele relatie tussen gemeente en AIG is er dan nog de aandeelhoudersrelatie tussen de
gemeente en NV Fryslân Miljeu en het regiobedrijf. Het gaat dan om de specifieke
aandeelhoudersrechten, zoals vaststelling van de jaarrekening, rechten m.b.t. benoeming/ontslag van de
bestuurder, eventuele toezichthouders/RvC-leden, de strategie van het bedrijf, etc. Bovendien kunnen via
de letteraandelen specifieke rechten worden toegekend m.b.t. de eigen regio-BV.
In deze constructie geldt in ieder geval dat de winst die in de eigen regio-BV wordt gemaakt, ook alleen
ten goede komt aan de eigen letteraandeelhouders die aan deze BV zijn gerelateerd (mits passend in de
dividendregeling die in de statuten wordt geregeld, waarbij gebruikelijk is dat een deel van de winst wordt
gereserveerd, ook weer voor de eigen BV, en een deel wordt uitgekeerd).
Vraag 3 - Alexandra Das, gemeente Winsum
Op p. 2 de vierde alinea: Toezicht op en inspraak in de nieuw op te richten besloten (regio) vennootschap
verlopen daardoor via het toezicht op de bestuurder van die besloten vennootschap: Fryslân Milieu. Ik
snap deze zin niet. Wie houdt er nu toezicht op het bestuur van de BV, gezien dit door Fryslân Milieu zal
worden uitgevoerd. Hebben wij daar zelf ook nog een functie in?
Antwoord Sijtze Bijker, jurist Omrin
NV Fryslân Miljeu wordt statutair bestuurder (en enig aandeelhouder) van AIG. Als NV Fryslân Miljeu als
bestuurder van AIG een bepaald besluit wil nemen – laten we als voorbeeld een investering van 250.000
nemen -, dan is het mogelijk dat wordt vastgelegd dat de desbetreffende letteraandeelhouders daaraan
eerst hun goedkeuring moeten verlenen. In de praktijk zal dit echter niet te vergaand moeten worden
gereguleerd, omdat voorkomen moet worden dat de bestuurder van de BV voor elk besluit eerst AvAgoedkeuring moet hebben voordat zij kan besluiten. Dit zou de slagvaardigheid en efficiency van de BV
niet ten goede komen. Gemeenten geven met hun keuze om de afvalinzameling in een BV onder te
brengen, de directe sturing uit handen (uiteraard met inachtneming van de contractuele invloed die ze
houden, zie hiervoor onder 2) om daarmee een zo efficiënt mogelijk eigen inzamelbedrijf op te zetten.
Tegelijkertijd vereist de quasi-inhouse constructie dat de gemeenten wel relevante zeggenschap over die
BV moet kunnen uitoefenen. Dat zal op maat moeten worden uitgewerkt.
Vraag 4 - Alexandra Das, gemeente Winsum
Is er tegen de uitspraak van de Rechtbank Leeuwarden geen hoger beroep aangetekend?
Antwoord Sijtze Bijker, jurist Omrin
Dat klopt; Sita en Van Gansewinkel hebben hoger beroep tegen de uitspraak van de rechtbank
Leeuwarden aangetekend en verloren; zie bijgesloten uitspraak of link:
http://uitspraken.rechtspraak.nl/inziendocument?id=ECLI:NL:GHARL:2013:6675
Vraag 5 - Jacob Hellinga, gemeente De Marne
Maatschappelijk kapitaal: wel of geen volstorting?
Antwoord Sijtze Bijker, jurist Omrin
Het maatschappelijk kapitaal moet worden gezien als het plafond waarboven geen aandelen kunnen
worden uitgegeven zonder dat de statuten worden gewijzigd. Als dit op voorhand voldoende ruim is
gesteld, wordt daarmee ruimte gecreëerd voor later toetredende gemeenten.
Het geplaatste aandelenkapitaal is het kapitaal dat door de onderneming daadwerkelijk is uitgegeven via
de uitgifte van aandelen, waarvoor de onderneming gelden van de toetredende aandeelhouders heeft
ontvangen (normaalgesproken zal het geplaatste kapitaal gelijk zijn aan het gestorte kapitaal).
Vraag 6 - Jacob Hellinga, gemeente De Marne
Betrokken aandeelhouders gaan niet zelf bestuur voeren, maar moet daarvoor een andere bestuurder
benoemd uit eigen geledingen of derden?
Antwoord Sijtze Bijker, jurist Omrin
In het FM-model wordt NV Fryslân Miljeu de statutair bestuurder van AIG.
Vraag 7 - Jacob Hellinga, gemeente De Marne
Toezicht over de bestuurder wordt uitgeoefend door de AvA en deze moeten zich houden aan de
wettelijke vereisten; wat zijn de wettelijk vereisten?
Antwoord Sijtze Bijker, jurist Omrin
O.g.v. het Burgerlijk Wetboek komen aan de AvA alle bevoegdheden toe die niet aan het bestuur of aan
anderen is toegekend (art. 2:217/2:107 BW). De AvA heeft o.g.v. de wet een aantal bevoegdheden die
niet aan andere organen kunnen worden toegekend, zoals benoeming/schorsing/ontslag van de
bestuurder, wijziging van statuten en uitgifte van aandelen. Daarnaast kan in de statuten voor specifieke
besluiten een goedkeuringsrecht voor de AvA worden geregeld.
Vraag 8 - Arjen Kuik, gemeente Eemsmond
Letteraandelen: elke gemeente een ander soort aandeel (met andere voorkeursrechten)? Hoe wordt
daarmee omgegaan?
Antwoord Sijtze Bijker, jurist Omrin
Het is niet zo dat élke gemeente een ander soort aandeel krijgt, maar elke groep gemeenten. In principe
zullen de voorkeursrechten van elke groep aandeelhouders niet wezenlijk van elkaar verschillen (is nu ook
niet het geval bij de Friese letteraandeelhouders A t/m D), maar het is in beginsel mogelijk om tussen elke
groep te differentiëren. Belangrijker is echter dat een groep aandeelhouders met dezelfde soort
letteraandelen, daardoor verzekerd is van de specifieke relatie met de eigen BV (en dus met het resultaat
daarvan).
Vraag 9 - Arjen Kuik, gemeente Eemsmond
Stel AIG maakt winst en NV Fryslan Miljeu maakt verlies. Vindt er dan verrekening plaats? Is er een
winstuitkering en zo ja wat is het effect bij bovenstaande situatie?
Hoe wordt omgegaan met eventuele verliezen van de BV en de NV?
Antwoord Tedo Rijm, financiën Omrin
Het is nog nooit voorgekomen en is ook niet echt waarschijnlijk, maar als de BV winst maakt en de NV als
geheel niet kan er op de letteraandelen nog steeds dividend worden uitgekeerd zolang de
dividendreserve positief en dividenduitkering de continuïteit van de onderneming niet in gevaar brengt.
De huidige dividendreserve is circa € 2,5 miljoen en zal dus niet zomaar negatief worden. Eventuele
verliezen bij de BV of NV worden in mindering gebracht op de reserves, er is geen plicht tot bijstorting
door de aandeelhouders.