Transcript Doel - 11 congressen

Welkom!
11 congressen in samenwerking met Hogrefe Uitgevers
Emotiegerichte therapie
(Emotion Focused Therapy, EFT)
Combinatie van
 Cliëntgerichte/experiëntiële psychotherapie
 Emotietheorie(en)
 Proces-experiëntiële methoden, inclusief
Gestalt-therapie technieken (Frits Perls)
EFT-individual versus EFT-couples
 EFT-i : Emotion focused therapy for individuals
Greenberg, L.S. (2002) Emotion-Focused Therapy: Coaching clients to
work through their feelings. Washington DC: American Psychological
Association
 EFT-c : Emotionally focused therapy for couples
Johnson, S.M. (2004). The practice of emotionally focused marital
therapy: Creating connections. New York: Brunner/ Routledge.
Inhoud masterclass
1. Theoretische inbedding
2. Doelstelling EFT (waar gaat het in therapie om)
3. Therapeutische processen en methoden
4. Illustratie therapeutische technieken d.m.v.
videofragmenten en zelfervaring (focusingoefening)
Historie vanuit CCT-kader

Laura Rice & David Wexler (1974): Innovations in
Client-Centered Therapy.


Introductie van evocative unfolding als therapeutische
‘techniek’ (“The evocative function of the therapist”)
Rice & Greenberg (1984): Patterns of change.

Introductie van begrip ‘marker’ en ‘taakanalyse’
(onderzoeksgericht)
Emotietheorie (1)
Het belang van emoties:
 Emoties zijn bepalend voor hoe iemand naar zichzelf
en zijn omgeving kijkt
 Emoties leiden tot actietendensen (bijv. aanvallen of
vluchten)
 Emoties vertellen ons wat we nodig hebben
Emotietheorie (2)
Emoties versus cognities: What comes first? (Zajonc, 1980)

Dialectisch-constructivistisch standpunt t.a.v. begrijpen van
emoties: symbolisering van (lichamelijk gevoelde)
gewaarwordingen van gebeurtenissen die daardoor hun
betekenis krijgen

Emotieschema’s: gedifferentieerde structuren van belevingen
die door opdoen van nieuwe ervaringen geconstrueerd worden
Emotietheorie (3)
Adaptieve versus maladaptieve emoties

Adaptieve primaire emoties
o Passend in de situatie (bijv. woede bij bedreiging)
o Helpen om constructief met de situatie om te gaan (bijv. assertief
optreden, of uit situatie weggaan)

Inadequate primaire reacties
o Staan effectief optreden in de weg
o Komen veelal voort uit ‘slechte’ leerervaringen (bijv. in paniek raken als
iemand dichtbij komt, a.g.v. misbruik ervaring in het verleden)
Emotietheorie (3)
Primaire versus secundaire emoties

Primaire emoties
o meestal minder toegankelijk
o zijn veelal kwetsbaar (verdriet, angst, eenzaamheid, niet gezien worden)
o onderliggend aan secundaire emoties

Secundaire emoties
o gemakkelijker om mee om te gaan dan primaire emoties (bijv. tonen
van boosheid i.p.v. verdriet, irritatie, verwijten maken)
Emotietheorie (3)
Instrumentele emoties

Al dan niet bewust bedoeld om anderen te beïnvloeden
o Krokodillentranen tonen om steun te krijgen
o Boosheid tonen om dominantie te onderstrepen
o Schaamte tonen om ‘aangepastheid’ te fingeren

Staan los van eigenlijke emotionele reactie
Emotietheorie (4)
Emotieregulatie
 Emoties kunnen overspoelend zijn (onderregulatie)
 Emoties kunnen niet herkend worden, men heeft er
geen contact mee (overregulatie)
(Doelen van) Emotiegerichte therapie
 Bewustwording
 Expressie
 Regulering
 Reflectie
 Transformatie
…… van Emoties
Aspecten van emotionele verandering
 Bewustwording (d.m.v. evoceren van emoties)
 Expressie (m.n. ook verwoording ervan)
 Regulering (o.a. door focusing techniek)
 Reflectie
(op de gesymboliseerde beleving, waardoor
nieuwe betekenissen gevormd kunnen worden)
 Transformatie
(“emotion by emotion”, d.w.z.
dialectische synthese van aan elkaar tegengestelde
emotieschema’s)
Emotiegerichte therapie
Combinatie van relationele en taakgerichte interventies

Relationeel: veilig klimaat scheppen (‘Rogeriaanse’
condities), met nadruk op empathie

Taakgerichte interventies op basis van ‘markers’
(=processignalen)
Emotiegerichte therapie
Stappen in EFT-protocol (16 sessies):

Empathic bond: listen to the most painful core emotional
(disadaptive) scheme (“Use the pain-compass”)

Emotional evocation (“You can’t leave a place until you’ve
arrived at it”)

Emotional transformation (by regulation, by giving it another
meaning, or by competive emotions)
Greenberg, Rice & Elliott (1993):
Facilitating emotional change
 Introductie van zes therapeutische taken:
 Systematic evocative unfolding at a marker for a
problematic reaction point
 Experiential focusing for an unclear felt sense
 Two-chair dialogue at a self-evaluative split
 Two-chair enactment for self-interruption split
 Empty-chair work and unfinished business
 Empathic affirmation at a marker of intense vulnerability
6 therapeutische taken
Evoceren (Systematic evocative unfolding at
a marker for a problematic reaction point):
Doel:


problematische reactie(s) exploreren
nieuwe kijk op de wereld en op zichzelf krijgen
6 therapeutische taken
Focusing (Experiential focusing for an unclear felt sense):
Doel:


Vage gevoelens verhelderen
Eventueel ook emotie reguleren
6 therapeutische taken
Tweestoelendialoog (Two-chair dialogue
at a self-evaluative split):
Doel:

Integratie van incongruente belevingen,
ambivalente gevoelens of interne conflicten
6 therapeutische taken
Tweestoelenrollenspel (Two-chair
enactment for self-interruption split):
Doel:

Geblokkeerde belevingsaspecten tot uitdrukking
laten komen
6 therapeutische taken
Legestoeldialoog (Empty-chair work and
unfinished business):
Doel:

Onuitgesproken gevoelens en behoeften naar
anderen uiten en leren accepteren
6 therapeutische taken
Empathische bevestiging (Empathic
affirmation at a marker of intense vulnerability):
Doel:


Zelfvertrouwen vergroten, zich sterker gaan voelen
Nu vooral (‘self-soothing’): meer compassie met
zichzelf krijgen
Elliott, Watson, Goldmann & Greenberg (2004):
Learning emotion-focused therapy
 Verdere differentiatie van
therapeutische taken (van 6 naar 12),
maar deze blijken niet wezenlijk
verschillend van die uit 1993.
12 therapeutische taken



Procestaken m.b.t. empathie:


Empathisch exploreren
Empathisch bevestigen
Relationele taken:


Vestigen van de werkrelatie
Bespreken van de werkrelatie
Belevingsgerichte procestaken:



Ruimte maken
Focussen
Gevoelens toelaten en (laten) uiten (bijv. legestoel dialoog)
12 therapeutische taken

Verwerkingstaken:




Vertellen van trauma
Betekenis onderzoeken
Systematische evocatieve ontvouwing
Ensceneringen:



2-stoelendialoog (bij self-evaluative split)
2-stoelenrollenspel (bij self-interruption split )
Legestoeldialoog (bij unfinished business)
Greenberg, Rice & Elliott (1993):
Facilitating emotional change
 Introductie van zes therapeutische taken:
 Systematic evocative unfolding at a marker for a
problematic reaction point
 Experiential focusing for an unclear felt sense
 Two-chair dialogue at a self-evaluative split
 Two-chair enactment for self-interruption split
 Empty-chair work for unfinished business
 Empathic affirmation at a marker of intense vulnerability
(later als ‘self-soothing’ taak geïntroduceerd)
Taak: evoceren
“Systematic evocative unfolding at a marker for a
problematic reaction point”, ofwel:

Onderzoeken van een problematische reactie in een
bepaalde situatie

Uitgangspunt:
Bewerking van één (exemplarische) situatie levert meer
op dan bespreking van allerlei lastige situaties in zijn
algemeenheid (specificiteit versus generaliteit).
Procedure evocatieve ontvouwing
1. Vaststelling problematische situatie.
2. Inleving in de concrete situatie.
3. Beschouwing van affectieve en cognitieve reacties
op aanwezige stimuli.
4. Explicitering van operationele persoonlijke schemata
5. Bijstelling/vernieuwing persoonlijke schemata
Focusing






(Gendlin, 1978)
Stap 1:
Ruimte maken
Stap 2:
Felt Sense
Stap 3:
Handvat zoeken
Stap 4:
Resoneren
Stap 5:
Vragen stellen
Stap 6:
Ontvangen
Stoelendialogen
 2 stoelen dialoog bij ‘conflict-splits’
 2 stoelen rollenspel bij zelf-interrupties
 Lege stoel dialoog bij ‘unfinished business’
‘Emotion coaching’
1.
De cliënt helpen zich bewust te worden van zijn emoties, deze
te verwoorden en als zodanig te aanvaarden
2.
Het identificeren van de primaire gevoelens van de cliënt
3.
Evalueren of primaire emotie een (in)adequate reactie is op
situatie
4.
Identificeren van destructieve overtuigingen die met primaire
emoties gepaard gaan
5.
Naar alternatieve adaptieve emotionele reacties en
behoeften zoeken
6.
Helpen onaangepaste emoties en destructieve overtuigingen
te veranderen
Literatuur

Leslie Greenberg (2012).
Emotiegerichte therapie in de praktijk.
Amsterdam: Hogrefe.

Takens, R.J. (2013).
Emotiegerichte psychotherapie: Een introductie.
Tijdschrift Cliëntgerichte Psychotherapie, 51, 6-27.
Opleidingen in EFT
 Apanta-academy Veldhoven
www.apanta-academy.nl
 Emotion Focused Therapy for individuals level I

Data: 29, 30 en 31 oktober en I november 2014
Docent: Jeanne Watson