Transcript stellingen waarover wordt gedebatteerd.

Stellingen Grondwet Festival
Zaterdag 29 maart 2014
1. Artikel 98 van de grondwet gaat over de militaire dienstplicht. Het pleidooi om, nu de militaire
dienstplicht is opgeschort, een maatschappelijke dienstplicht in te stellen is regelmatig hoorbaar.
Voorstanders zeggen bijvoorbeeld dat de maatschappelijke dienstplicht een goed instrument is om
jongeren verantwoordelijkheids- en inlevingsgevoel bij te brengen. Tegenstanders hebben grote
moeite met het verplichtende karakter. De stelling luidt: Jongeren moeten een maatschappelijke
dienstplicht vervullen.
2. De grondwet regelt onze grondrechten als burger van Nederland, zoals de vrijheid van
meningsuiting en het recht op privacy. Maar de grondwet zegt niks over de plichten die een burger
zou moeten hebben. In 1998 heeft de InterAction Council een Universele Verklaring van de
Verantwoordelijkheden van de Mens opgesteld. Deze groep van oud-staatshoofden, onder wie
Helmut Schmidt, Dries van Agt, Jimmy Carter en Giscard d’Estaing, beoogde hiermee een nieuwe
balans tussen rechten en plichten te bewerkstelligen. Het overkoepelende doel is om een ander
concept van burgerschap te bevorderen, dat niet alleen van burgers vraagt de rechten van anderen
ongemoeid te laten, maar daarnaast verlangt dat burgers in positieve zin bijdragen aan een betere
samenleving en wereld. De stelling luidt: Naast grondrechten dienen er ook grondplichten te
worden opgenomen in de grondwet.
3. De Belg David van Reybrouck bepleitte onlangs om de verkiezing van volksvertegenwoordigers te
vervangen door een systeem van loting. Die procedure werd volgens hem door denkers als
Aristoteles, Rousseau en Montesquieu omschreven als democratischer dan verkiezingen. Steden als
Athene, Florence en Venetië maakten er eeuwenlang dankbaar gebruik van. De stelling luidt: Het
verkiezen van volksvertegenwoordigers door loting is een goed idee.
4. Social media zijn een laagdrempelige vorm van communicatie. Regelmatig halen bijzondere
tweets of Facebook posts het nieuws. In Leiden zijn vorig jaar zelfs alle scholen gesloten na een
bedreiging die werd geuit op een internetsite. Via social media lijken mensen zich vrij te voelen om
alles te zeggen, waardoor er ook veel kwetsende uitspraken worden geuit. De stelling luidt:
Kwetsende uitspraken via social media moeten strenger worden bestraft.
5. Hoofdstuk 3 van de grondwet gaat over de inrichting en samenstelling van de Staten-Generaal.
De Tweede Kamer is in theorie een afspiegeling van de bevolking. Jongeren worden in de praktijk
echter sterk ondervertegenwoordigd in de Tweede Kamer. De Tweede Kamer telt namelijk slechts 5
leden onder de 30 jaar. De stelling luidt: Om een evenwichtige leeftijd verdeling in de Tweede
Kamer te krijgen moeten partijen worden verplicht een quotum aan jongeren op hun lijsten te
zetten.
6. Naast klassieke grondrechten worden in de grondwet ook sociale grondrechten genoemd (artikel
19-23). Een sociaal grondrecht vraagt om een actief optreden van de overheid, bijvoorbeeld om het
recht op werk, huisvestiging of onderwijs te waarborgen. Deze sociale grondrechten zijn meestal niet
afdwingbaar bij de rechter, dit zou ook leiden tot onhoudbare situaties. In dit debat staat de vraag
centraal of sociale grondrechten überhaupt wel onderdeel moeten zijn van de grondwet. De stelling
luidt: Sociale grondrechten in de grondwet dienen te worden geschrapt.
7. Het is de dag waarop de grondwet 200 jaar bestaat en Nederland stilstaat bij de betekenis van
onze grondwet. Misschien gebeurt dit wel veel te weinig en zouden burgers veel vaker in aanraking
moeten komen met de grondwet. De stelling luidt: Iedere Nederlander moet de grondwet via
internet ondertekenen bij het bereiken van de 18-jarige leeftijd.