Transcript Bekijk document

Over verkeersveiligheid
Nieuwsbrief over ontwikkelingen op het gebied van verkeersveiligheidsbeleid en -kennis | Nº21
Beleid, wet- en regelgeving
- Inhaalverbod vrachtverkeer
aangepast
- Kentekenen, snelheidsverhoging
tractoren en motorvoertuigen met
beperkte snelheid
- Ontwikkelingen alcoholslot­
programma
- Aanpak veelplegers in het verkeer
- Samenwerking rijschoolbranche
- Schultz past regels voor testen met
zelfrijdende auto’s aan
- Tweede Kamer akkoord met hardere
aanpak drugsgebruik in het verkeer
- Nieuwe verkeersborden in 2015
- Sneller ingrijpen bij gevaarlijk gedrag
beginnende bestuurder
- Algemeen overleg wegverkeer en
verkeersveiligheid
- Registratie verkeersongevallen
verbeterd
Europa
- Safety Culture
- Europese winnaars op het gebied
van safety culture
- Aandacht voor de voetganger
- Europees fietsprogramma CHAMP
afgesloten
- Benelux-landen gaan samen het
wegvervoer inspecteren
- Commissaris voor Transport maakt
zich hard voor verkeersveiligheid
- Nieuwsbrief Europese Commissie
Projecten en
praktijkvoorbeelden
- Metingen voor het project
Schoolzones in volle gang
- Drentse campagne Ga Wijs Op Weg
in een nieuw jasje
- Drentse dodehoekcampagne
- Projecten TeamAlert vergroten
kennis over verkeersveiligheid
- Dodehoeksticker voor vrachtwagens
- CROW-Fietsberaad zoekt
fiets- en kantstroken
- ROC’s en Pabo’s in Zuid-Holland
klaar voor verkeersles
- Smartphonegebruik op de fiets
- Brede coalitie pakt probleem
spaakbeknelling op
- TotallyTraffic viert vijfde lustrum
- VVN-leerplan voor verkeerseducatie
in het basisonderwijs
- Eerste VVN Opa & Oma Fietsexamen
Kennis en publicaties
- Mobiliteit en gedrag
- Richtlijnen voor de bebakening en
markering van wegen
- Beleid en proces veilig werken aan
wegen
- Maatregelen op niet-autosnelwegen
- Leidraad opleiding incident
management
- De latente vraag in het wegverkeer
- Rijden onder invloed in Nederland
2002-2013
- Eerste resultaten onderzoek
senioren op weg
- Nieuw: verkeerseducatiepunt.nl
- Trendanalyse ROV Oost-Nederland
- Speed pedelec misschien toch niet
zo gevaarlijk
- Helft jonge automobilisten kan niet
van smartphone afblijven
- Motorrijders rijden veiliger na extra
training
- Instandhouding hoofd­wegen­net
- Onbewuste beïnvloeding: inspiratie
van buiten het verkeer
- Fietsstrook niet de enige oplossing
- Tem de robotauto
December 2014
- Veilig en met plezier wiel­rennen in
Zeeland
- Oratie over ITS en Human Factors
- Afwegingsmodel kruispuntvormen
en webtool Kruispuntverkenner
- Verkeersveiligheid provinciale wegen
- Je kind in het verkeer – wat iedere
ouder moet weten over
verkeersveiligheid
- Naar meer veiligheid op kruispunten
- Wegwijzer veilige mobiliteit voor
gemeenten
- Uitkomsten diepteonderzoek
fietsongevallen
- Begeleid rijden in Nederland: hoe
wordt 2toDrive in de praktijk
ingevuld?
- Hersenontwikkeling en ongevals­
risico van jonge bestuurders
- Verkeersveiligheidsonderzoek naar
vracht- en bestelverkeer
- Verkeersveiligheidsbalans 20002012
- Fietshelm redt levens
- Passen gemeenten de
Ontwerpwijzer fietsverkeer toe?
- Verkeersveilig­heids­aanbevelingen
voor 50 en 80 km/h-wegen
- Proefschrift over effectiviteit
verkeerseducatie jongeren
- Een duwtje in de goede richting naar
verkeersveilig gedrag
- Lasten van verkeersletsel ontleed
Nieuwe en bijgestelde
SWOV-factsheets
Congressen/bijeenkomsten
Terugblikken
Over verkeersveligheid | Nieuwsbrief
BELEID, WET- EN
REGELGEVING
Inhaalverbod vrachtverkeer
aangepast
Door toenemend vrachtverkeer en
uitbreiding van het wegennet is het
inhaalverbod voor vrachtwagens op
verschillende trajecten aangepast. Dit
zorgt voor een betere doorstroming
van het verkeer en draagt bij aan de
verkeersveiligheid.
Sinds 2003 geldt er tijdens de spits op
een aantal stukken snelweg een
inhaalverbod voor vrachtwagens. De
afgelopen jaren zijn veel snelwegen
verbreed tot drie of meer rijstroken.
Daar geldt voortaan geen inhaalverbod
meer voor vrachtwagens, omdat er
voldoende rijstroken zijn om veilig te
kunnen inhalen. Op ongeveer de helft
Nº21
2
December 2014
Kentekenen, snelheids­
verhoging tractoren en motor­
voertuigen met beperkte
snelheid
Op 8 oktober heeft minister Schultz
van Haegen in haar brief aan de
Tweede Kamer een toelichting
gegeven op een aantal punten over
landbouwverkeer en motorvoertuigen
met beperkte snelheid (MMBS’en).
Het gaat om:
het kentekenen van bepaalde categorieën tractoren en landbouwvoertuigen. Ze geeft een overzicht van
de belangrijkste voor- en nadelen
van de kentekenplicht voor deze
voertuigen;
de mogelijkheid om een snelheidsverhoging tot 40 km/h voor tractoren op bepaalde wegen op korte
termijn mogelijk te maken;
de aanpak van de tot MMBS omgebouwde personenauto’s. Dit wordt
gedaan om zo zonder APK en
wegenbelasting te kunnen rond­
rijden.
Opstelten van Justitie of het alcoholslot helemaal bij het strafrecht ondergebracht kan worden. In het strafrecht
kan de rechter bijvoorbeeld ook naar
de omstandigheden van de bestuurder
kijken. In december wordt de Tweede
Kamer verder geïnformeerd.
Aanpak veelplegers in het
verkeer
Er wordt al jaren gewerkt aan een
hardere aanpak en het uit de anonimiteit halen van veelplegers in het
verkeer. Per 1 januari 2015 wordt een
volgende stap gezet door een aantal
zogenoemde ‘hufterfeiten’ uit de
(administratiefrechtelijke) Wet Mulder
te halen en voortaan via het strafrecht
af te doen. Overtreders komen hierdoor direct in beeld bij justitie en zijn
daardoor minder anoniem. Minister
Opstelten geeft in zijn brief van 25 september aan welke feiten dit betreft. Het
gaat dan met name om de zwaardere
overtredingen, zoals het niet stoppen
voor een stopteken van de politie.
Ontwikkelingen
alcoholslotprogramma
Bron: Rijksoverheid.nl
van de snelwegen met twee rijstroken
geldt een inhaalverbod voor vracht­
wagens. Dit aantal blijft ongeveer
gelijk, maar wel betreft het soms
andere trajecten.
Half december 2014 zijn alle borden
door Rijkwaterstaat geplaatst. De
vrachtwagenchauffeurs krijgen bovendien informatie via de branche­
verenigingen en vakbladen. Ook laat
Rijkswaterstaat flyers verspreiden bij
grotere truckstops, vooral om ook
buitenlandse chauffeurs op de hoogte
te brengen.
Voor meer informatie klik hier.
Het opleggen van een alcoholslot voor
het rijden onder invloed is sinds begin
oktober bevroren nadat hierover door
de Raad van State kritische vragen
waren gesteld aan het CBR. Minister
Schultz van Haegen informeerde de
Tweede Kamer op 10 oktober in haar
brief over de redenen van het CBR over
deze stap en de vervolgacties.
Iemand twee keer straffen voor het
rijden met te veel alcohol in het bloed,
mag niet. Wie al rondrijdt met een
alcoholslot, mag dan niet nogmaals
door het Openbaar Ministerie strafrechtelijk worden bestraft voor het
rijden onder invloed. Dat is de uitspraak
van het gerechtshof in Den Haag in
arresten in drie zaken. Daarom gaat het
alcoholslot voorlopig in de ijskast.
De verwachting is dat de Raad van
State eind dit jaar definitief uitsluitsel
zal geven over de status van het alcoholslot. Minister Schultz van Haegen
bekijkt intussen samen met minister
Samenwerking rijschoolbranche
Minister Schultz van Haegen is via een
motie gevraagd om verdere samenwerking in de rijschoolbranche te
bevorderen, onder andere met als
doelen te komen tot een gezamenlijk
keurmerk en een klachtenmeldpunt. In
haar brief van 2 oktober gaat zij hierop
in. De branche is hier zelf voor verantwoordelijk en er zijn diverse initiatieven
en overleggen waar kwaliteit een
gespreksonderwerp is. Ze noemt nog
de ‘rijscholenkiezer’ als middel voor
ouders en cursisten om een goede
keuze te maken uit het aanbod. Daarnaast gaat zij nog in op beantwoording
van Kamervragen over het onbevoegd
lesgeven door rijinstructeurs.
3
Schultz past regels voor testen
met zelfrijdende auto’s aan
Minister Schultz van Haegen past de
ontheffingsregels aan, zodat vanaf
volgend jaar grootschalige tests met
zelfrijdende auto’s en vrachtwagens op
de openbare weg mogelijk zijn. De
RDW wordt bevoegd om voor de testritten ontheffing te verlenen. Het voorstel wordt begin 2015 aan de Tweede
en Eerste Kamer aangeboden. Als de
Tweede Kamer akkoord is met de
nieuwe regeling kunnen, behalve de
huidige kleinschalige tests, ook grotere
proeven starten. Meer informatie daarover is hier.
Tweede Kamer akkoord met
hardere aanpak drugsgebruik
in het verkeer
De Tweede Kamer heeft op 1 juli ingestemd met een wetsvoorstel van de
ministers Opstelten en Schultz van
Haegen dat het mogelijk maakt automobilisten, motorrijders en bromfietsers die door drugsgebruik een risico
vormen voor de verkeersveiligheid,
harder aan te pakken.
Gecombineerd gebruik van verschillende drugs of van drugs en alcohol in
het verkeer doet het risico op ernstig
of dodelijk letsel sterk toenemen.
Daarom geldt voor gecombineerd
gebruik een nullimiet. Bij gebruik van
één drug volstaan de zogeheten
gedragsgerelateerde grenswaarden. Bij
gebruik van alleen alcohol gelden de
huidige grenswaarden: 0,2 promille
voor de beginnende en 0,5 promille
voor de ervaren bestuurder.
Drugsgebruik in het verkeer kan sneller
worden opgespoord. Politieagenten
kunnen straks automobilisten, motorrijders en bromfietsers verplichten mee
te werken aan het afnemen van speeksel met behulp van een zogeheten
speekseltester. Die stelt vrij eenvoudig
vast of iemand drugs heeft gebruikt. De
analyse van het door een arts of verpleegkundige afgenomen bloed geeft
aan hoeveel er is gebruikt en blijft als
bewijsmiddel gelden.
Nieuwe verkeersborden in 2015
Nederland krijgt er vanaf 1 januari
veertien nieuwe verkeersborden bij.
De borden moeten leiden tot meer
duidelijkheid in verkeerssituaties.
Dat blijkt uit een ontwerpbesluit van
minister Schultz van Haegen.
Met de nieuwe borden kunnen tramof busbanen en de combinatie daarvan
beter worden weergegeven. Die
worden nu alleen op een onderbord
van een algemeen verbodsbord
getoond.
Ook is duidelijkheid gecreëerd over
passeerstroken. Dit gaat vooral over
rijbanen waarop landbouwvoertuigen
rijden om ander verkeer te laten passeren. Met de borden wordt wettelijk
vastgelegd dat landbouwvoertuigen
die strook moeten gebruiken en dat
het overige verkeer die strook niet
meer mag gebruiken als oneigenlijke
parkeerplaats.
De meest in het oog springende verkeersborden zijn die waarmee een
uitwijkplaats op smalle wegen wordt
aangeduid. Twee witte gebogen pijlen
op een blauw bord geven een plaats
aan waar een auto kort kan stilstaan
om een andere auto door te laten.
Sneller ingrijpen bij gevaarlijk
gedrag beginnende bestuurder
Sinds 1 oktober 2014 wordt sneller
actie ondernomen tegen beginnende
bestuurders die zich gevaarlijk of roekeloos gedragen in het verkeer. De
beginnersregeling wordt aangescherpt,
zodat bestuurders al bij twee in plaats
van drie strafpunten binnen vijf jaar
naar het CBR worden gestuurd voor
een rijvaardigheidsonderzoek. De
nieuwe norm moet de verkeersveiligheid vergroten.
Door de aangescherpte norm kan
eerder actie worden ondernomen in
de vorm van een tijdelijke schorsing
van het rijbewijs en een rijvaardigheidsonderzoek. Beginnende bestuurders krijgen strafpunten voor bumper­
kleven met een hoge snelheid, grote
snelheidsovertredingen en het veroorzaken van ernstige ongevallen.
Met deze aanpassing heeft minister
Schultz van Haegen de beginnersregeling uit 2002 in lijn gebracht met het
puntenrijbewijs voor alcoholgebruik in
het verkeer dat voor alle rijbewijsbezitters geldt. De norm hiervoor lag al op
twee straf­punten, waarna het rijbewijs
ongeldig wordt verklaard.
Algemeen overleg wegverkeer
en verkeersveiligheid
Op 9 oktober was er een algemeen
overleg van de Tweede Kamercommissie Wegverkeer en verkeersveiligheid.
Een groot aantal zaken is hier besproken, zoals de registratie van verkeersgewonden, de campagne rondom
bellende en appende jeugd op de fiets,
proeven met zelfrijdende voertuigen,
het alcoholslot, het gebruik van spitsstroken en nog meer. Voor het verslag,
klik hier.
Registratie verkeersongevallen
verbeterd
Het gaat de goede kant op met de
registratie van verkeersongevallen. Dit
blijkt volgens de SWOV uit de jongste
cijfers over de verkeersongevallenregistratie.
De laatste jaren was de kwaliteit van de
ongevallenregistratie onder de maat,
vooral omdat de politie de kleinere
ongevallen zonder letsel niet meer
registreerde. Sinds vorig jaar gebeurt
dat weer wel, in de vorm van een
zogenoemde Kenmerkenmelding-­
PLUS, als opvolger van de tot 2010
gebruikte registratieformulieren. De
gegevens worden opgenomen in het
Bestand geRegistreerde Ongevallen in
Nederland (BRON). De verbeterde
registratie is terug te zien in het toegenomen aantal geregistreerde ongevallen met Letsel en Uitsluitend Materiële
Schade.
Over verkeersveligheid | Nieuwsbrief
EUROPA
Safety Culture
Nº21
Aandacht voor de voetganger
Tweeëntwintig procent van alle
verkeers­doden is voetganger. De World
Health Organization (WHO) geeft in
haar rapport ‘Pedestrian safety: a road
safety manual for decision-makers and
practitioners’ een overzicht en handvatten hoe dit getal omlaag te krijgen:
welke aanpak, welke interventies, hoe
deze te evalueren, enzovoort.
Europees fietsprogramma
CHAMP afgesloten
De European Transport Safety Council
heeft onlangs een rapport uitgebracht
met achtergronden en goede voorbeelden op het gebied van safety
culture in bedrijven met veel bestel­
auto’s in het wagenpark. Dit gebeurde
vanuit het project PRAISE (Preventing
Road Accidents and Injuries for the
Safety of Employees). Het rapport
‘Managing the road risk of van fleets’ is
hier te downloaden.
Ook de website van het PRAISE-project
biedt werkgevers tal van ideeën en
goede praktijkvoorbeelden voor safety
culture in het bedrijf.
Op 11 en 12 september vond de afsluitende bijeenkomst van het CHAMPproject in Gent plaats. CHAMP gaat
over verbetering van fietsbeleid en
ontwikkelingen van instrumenten daarvoor, zoals tools voor analyse, benchmarking en projecten als oplossingen
voor fietsparkeren en bewustwordingscampagnes. Diverse Europese
fietssteden, waaronder Groningen,
deden mee. Binnen CHAMP hebben
bestuurders en beleidsmedewerkers
van deze steden gekeken naar innovatieve manieren om het fietsen verder te
stimuleren in hun steden en in te
bedden in lokaal beleid. Meer informatie over de resultaten is hier te vinden.
Europese winnaars op het
gebied van safety culture
Vijf organisaties in de private en semipublieke sector zijn onderscheiden
voor hun inspanningen op het gebied
van safety culture. De zogenoemde
‘PRAISE-awards voor ‘Work-related
Road Safety’ zijn op 13 oktober in
Brussel uitgereikt aan:
Arriva, Denmark
The Hellenic Air Force, Greece
Bolk Transport, The Netherlands
Unilever, Poland
The Port of Antwerp, Belgium
Voor meer informatie, klik hier.
4
December 2014
Benelux-landen gaan samen
het wegvervoer inspecteren
Nederlandse, Belgische en Luxemburgse inspecteurs gaan in de drie
landen samen controles uitvoeren op
wegvervoer, voor zowel goederenvervoer als personenvervoer. Het gaat dan
bijvoorbeeld om de rij- en rusttijden,
het overbeladen van (vracht)auto’s en
busjes en het vervoer van gevaarlijke
stoffen. De drie landen hebben op
3 oktober 2014 het Benelux-verdrag
ondertekend om grensoverschrijdend
samen te werken rond wegvervoerinspecties. Deze multinationale inspecties leiden tot een meer uniform toezicht op het wegvervoer – belangrijk
voor ondernemers – en kostenbesparingen. Hiermee zetten ze in op de
verkeersveiligheid voor burgers en
creëren ze een gelijk speelveld, zodat
ondernemers binnen en buiten de
Benelux aan een zelfde toepassing van
controleregels onderworpen worden.
De drie partnerlanden vervullen met dit
verdrag een voortrekkersrol binnen de
Europese Unie. Voor meer informatie
klik hier.
Commissaris voor Transport
maakt zich hard voor
verkeersveiligheid
De Europees Commissaris voor Transport Violeta Bulc maakt verkeersveiligheid tot een topprioriteit in het Europese transportbeleid. Ter gelegenheid
van de wereldwijde dag voor herdenking van verkeersslachtoffers op
16 november maakte zij dat bekend in
een statement.
Nieuwsbrief Europese
Commissie
De Europese Commissie heeft in
november haar Road Safety Newsletter
uitgebracht, met daarin onder andere
de voorbereidingen voor een regionaal
Transport Actieplan voor 2014-2020
van tien mediterrane landen, waarbij
voor het eerst verkeersveiligheid als
prioriteit is benoemd.
5
PROJECTEN EN PRAKTIJKVOORBEELDEN
Metingen voor het project
Schoolzones in volle gang
Het project ‘Schoolzones’ onderzoekt
of een veilige omgeving rondom de
school kinderen aanzet tot meer
beweging. De aftrap van het project
was eind 2013; de resultaten van het
onderzoek zijn in 2016 bekend. Partijen
vertalen de uitkomsten naar bruikbare
tips en producten waarmee gemeenten en andere betrokkenen de school­
omgeving veiliger en beweegvriendelijker kunnen maken. TNO en VUmc
geven het onderzoek vorm en werken
daarbij samen met Royal Haskoning­
DHV, het Nederlands Instituut voor
Sport en Bewegen (NISB), de Stads­
regio Amsterdam, de Haagse Hogeschool en Jantje Beton.
Als kinderen jong actief zijn, heeft dit
een positieve uitwerking op hun latere
gezondheid. De inrichting van de
gebouwde omgeving speelt een
belangrijke rol bij de hoeveelheid
beweging die kinderen krijgen. Een
veilige omgeving met voldoende
speelplekken en oversteekplaatsen
beïnvloedt het sport-, speel- en
beweeggedrag positief, zo bleek uit
eerder onderzoek. Gemeenten leggen
momenteel – vaak vanuit het oogpunt
van verkeersveiligheid – schoolzones
aan. Het project Schoolzones onderzoekt of deze zones kunnen bijdragen
aan voldoende lichaamsbeweging
door kinderen.
Onderzoek
Het onderzoek Schoolzones loopt van
2013 tot 2016. Aan het onderzoek
nemen scholen in de gemeenten
Zaanstad, Edam-Volendam, Den Haag
en Haarlemmermeer. De onderzoekers
vergelijken in die gemeenten scholen
met een veilige schoolzone, met scho­
len zonder schoolzone. Tijdens de
eerste metingen hebben ongeveer
350 kinderen een week lang gps en
beweegmeters gedragen. De kinderen
en hun ouders hebben daarnaast vragenlijsten ingevuld met betrekking tot
hun veiligheidsbeleving en hun sport-,
speel- en beweeg­gedrag in de school­
omgeving. Met behulp van deze eerste
data achter­halen de onderzoekers
welke kenmerken van de school­
omgeving van invloed zijn op de routekeuze van kinderen en hoe veilige
school-thuisroutes kunnen worden
verwezenlijkt.
Aanleg schoolzones
In drie van de deelnemende gemeenten is inmiddels een schoolzone aangelegd. Ook is in de gemeente Zaan­
stad, in samenwerking met Jantje
Beton, een extra speelbuurt gerealiseerd. Het onderzoek beoordeelt de
kosteneffectiviteit van de diverse
maatregelen en eventuele succes- en
faalfactoren bij het invoeren van
school­zones. De resultaten van het
onder­zoek worden uiteindelijk vertaald
naar bruikbare tips en producten.
Drentse campagne Ga Wijs Op
Weg in een nieuw jasje
Veilig mobiel blijven door verstandig
om te gaan met de beperkingen die
met de jaren komen. Dat is het doel
van de Drentse campagne ‘Ga wijs op
weg, blijf veilig mobiel’. Het Verkeersen Vervoersberaad Drenthe wil
ouderen hiermee helpen om veilig aan
het verkeer te kunnen blijven deelnemen. Dit najaar zijn de website en de
brochure van de campagne vernieuwd.
De campagne versterkt het landelijke
initiatief www.blijfveiligmobiel.nl!.
Op www.gawijsopweg.nl is alle informatie te vinden en is ook de nieuwe
brochure aan te vragen.
Over verkeersveligheid | Nieuwsbrief
Nº21
6
December 2014
Deelnemers zijn door StreetTalk meer
gaan nadenken over hun rol in het
verkeer.
Al deze resultaten laten zien dat het
vergroten van de kennis van de deelnemers kan leiden tot een positieve
intentie richting verkeersveilig gedrag.
Dodehoeksticker voor
vrachtwagens
Drentse dodehoekcampagne
‘Blijf uit de dode hoek & get in the
picture!’ Met dit motto in het achterhoofd stuurde een leerling van het
Zernike College in Zuidlaren aan het
begin van dit schooljaar de meest
originele ‘selfie’ in om te laten zien hoe
hij uit de dode hoek blijft. Het leverde
hem een mooie prijs en een bijzondere
entree op school op. Met de fotoactie
vroeg het Verkeers- en Vervoersberaad
Drenthe (VVBD) bij scholieren aandacht voor de gevaren van de dode
hoek van vrachtwagens, (bestel)bussen
en tractoren.
De opdracht van de actie: jezelf zo
leuk en origineel mogelijk in beeld
brengen met je eigen verkeersboodschap. De te winnen prijs: een echte
GoPro-actiecamera. Die werd op
donderdag 13 november uitgereikt aan
een leerling van het Zernike College.
Na de prijsuitreiking kreeg de hele klas
voorlichting over de dode hoek.
Het VVBD schreef de actie aan het
begin van het schooljaar uit in het
Drentse voortgezet onderwijs. Juist in
die periode moeten veel jongeren die
op de fiets naar school gaan, weer
wennen aan het drukke verkeer.
De fotoactie sloot op verschillende
scholen aan bij voorlichtingsactiviteiten over de dode hoek. Daarnaast
waren er radio- en tv-spotjes te horen
en te zien via RTV Drenthe en kregen
ook ouderen voorlichting op een speciale voorlichtingsdag.
Projecten TeamAlert vergroten
kennis over verkeersveiligheid
Hebben de projecten van TeamAlert
effect en hoe ervaren jongeren de
projecten? Om dit te onderzoeken,
heeft TeamAlert de afgelopen periode
verschillende onderzoeken uitgevoerd
naar de ervaringen van deelnemers.
Kruispunt en RoadTrip
Het onderzoek naar Kruispunt en RoadTrip laat zien dat deze projecten worden
bestempeld als leerzaam en de kennis
over verkeersveiligheid na afloop van
het project is vergroot. Bij Kruispunt
gaan leerlingen met elkaar de discussie
aan over verkeersveiligheid. Het spelonderdeel ‘bril op, bril af’ waarderen leerlingen bij Kruispunt het beste. Door de
creatieve aanpak in projecten gaan
leerlingen nadenken over hun rol in het
verkeer. Bij RoadTrip gaan leerlingen
aan de slag met een lipdub, een vorm
van playbacken (lipdub is een videofilm
die lipsynchronisatie en audio dubbing
combineert). Leerlingen vinden dit een
goede manier om spelenderwijs te
leren over verkeersveiligheid.
StreetTalk
Jongeren geven aan nieuwe kennis te
hebben opgedaan door deelname aan
StreetTalk. Met name de informatie
over het toegestane promillage alcohol
op de fiets en in de auto, verkeersboetes en het aantal ongevallen onder
jongeren is jongeren bijgebleven.
Ondernemersorganisatie Transport en
Logistiek Nederland (TLN) hoopt dat
met behulp van een dodehoeksticker
ongevallen met afslaande vrachtwagen
zijn te voorkomen. De sticker maakt
fietsers duidelijk op welke plek achter
een vrachtauto ze het veiligst kunnen
staan bij een verkeerslicht. Dat is ruim
achter de vrachtauto aan de rechterkant en niet ernaast, want daar kan een
chauffeur fietsers over het hoofd zien
als de vrachtauto afslaat naar rechts.
Inmiddels hebben meer dan vijfhonderd bedrijven ruim 11.500 stickers
aangevraagd om aan te brengen op de
achterkant van hun vrachtauto’s.
Tot 1 januari 2015 is de sticker voor
TLN-leden gratis te bestellen; anderen
betalen € 5,-.
De stickeractie sluit aan op het Veilig
op Weg-lesprogramma waarbij basisschoolleerlingen leren hoe ze moeten
omgaan met de dode hoek van een
vrachtauto. Meer informatie op
www.tln.nl/dodehoeksticker.
7
CROW-Fietsberaad zoekt
fiets- en kantstroken
CROW-Fietsberaad heeft in oktober
2014 op 21 wegen in Nederland
onderzoek verricht naar de effecten
van de fiets- en kantstroken. Het
onderzoek betrof gedragsobservaties
met camera’s, snelheidsmetingen en
belevingsonderzoek. Hiermee werd
onder andere bepaald welke afstand
inhalende automobilisten aanhouden
tot fietsers bij verschillende strookbreedtes (voor meer informatie hierover klik hier. De resultaten zijn nog
niet bekend, maar CROW-Fietsberaad
wil wel graag in het voorjaar van 2015
een nieuwe meetronde organiseren.
Hierbij is het nog op zoek naar
geschikte nieuwe onderzoekslocaties.
Bent u als wegbeheerder geïnteresseerd in deelname?
Neem dan voor meer informatie even
contact op met Robert Hulshof.
Smartphonegebruik op de fiets
Smartphonegebruik speelt een rol bij
een op de vijf fietsongelukken waarbij
een jongere betrokken is. Daarom
wordt in de publiekscampagne ‘Aandacht op de weg’ dit jaar extra aandacht besteed aan deze kwetsbare
doelgroep. Het ministerie van Infrastructuur en Milieu werkt in de periode
2014-2016 nauw samen met KPN,
T-Mobile, UPC, Vodafone en Ziggo om
verantwoord gebruik van de smart­
phone in het verkeer te stimuleren. De
providers zullen hiervoor ook onderling samenwerken. De minister en de
providers hebben tijdens de kick-off
van de campagne een convenant
ondertekend. TeamAlert en Veilig
Verkeer Nederland (VVN) ondersteunen de acties en de Nationale Politie
let extra op het handheld gebruik van
de smartphone in het verkeer.
Bij negen procent van de fietsongevallen is een smartphone in het spel. Bij
de leeftijdsgroep 12-34 jaar is dit percentage twee keer zo hoog, namelijk
17 tot 18 procent van de fietsongevallen. In de campagne is er daarom extra
aandacht voor fietsende jongeren.
Om jongeren veilig gedrag in de praktijk te laten ervaren, is een nieuwe
mobiele app ‘Fietsmodus’ ontwikkeld.
Deze app beloont de jongere als die
onderweg op de fiets de smartphone
niet gebruikt. De gebruikers van de app
maken kans op bioscoopkaartjes, een
T-shirt of een fiets. De prijzen worden
door de providers beschikbaar gesteld.
De app werkt op Android- en Appletoestellen en is gratis te downloaden
via de App Store en op de site
www.fietsmodus.nl.
Voor meer informatie klik hier.
Brede coalitie pakt probleem
spaakbeknelling op
Een brede coalitie slaat de handen
ineen om de problematiek rondom
spaakbeknelling een halt toe te roepen.
Jaarlijks belanden 2.800 kinderen op
de Spoedeisende Hulp als gevolg van
voeten tussen de spaken. De brede
coalitie – van fabrikanten tot medisch
specialisten – heeft in een Safety Deal
afgesproken het probleem aan te
pakken en ouders bewust te maken
van dit risico.
Spaakbeknelling staat in de top vijf van
meest voorkomende ongevallen bij
kinderen tussen drie en vijf jaar, blijkt
uit de meest recente gegevens van het
Letsel Informatie Systeem (LIS) van
Veiligheid.NL. Gemiddeld belanden
zeven kinderen per dag op de Spoedeisende Hulp. Een op de drie kinderen
die met de voeten tussen de spaken
komt, loopt een botbreuk op. Ouders
lijken zowel de frequentie als de ernst
van spaakbeknelling te onderschatten.
Safety Deal Spaakbeknellingen
De Safety Deal Spaakbeknellingen is
een initiatief van het Verbond van
Verzekeraars. De deal is ondertekend
door Veilig Verkeer Nederland, RAI
Vereniging, Yepp, Qibbel, AGU,
Batavus-Sparta en de Task Force
Kinder­veiligheid. De Task Force Kinderveiligheid is een samenwerkingsverband tussen VeiligheidNL, het Erasmus
MC Rotterdam en het UMC Utrecht/
Wilhelmina Kinderziekenhuis. Doel van
de Task Force is het aantal letsels bij
kinderen te verminderen en hen veilig
te laten opgroeien.
Onderzoek
Het Verbond is ingestapt in de Task
Force om spaakbeknelling aan te
pakken en maakt een observatieonderzoek naar spaakbeknelling mogelijk.
Het onderzoek vindt plaats in diverse
regio’s en richt zich op de vraag hoe
ouders hun jonge kinderen vervoeren.
De uitvoering van het onderzoek ligt in
handen van het Erasmus MC. Zodra
vaststaat waarom en wanneer het
misgaat, wordt duidelijk waar kansen
liggen om spaakbeknelling aan te
pakken. De ondertekenaars van de
Safety Deal willen met de resultaten
– die voorjaar 2015 worden verwacht –
een veiligheidscampagne ontwikkelen.
Over Safety Deals
Verzekeraars kunnen met hun kennis
van risico’s en preventie bijdragen aan
een veiliger samenleving, zeker in
samenwerking met andere partijen.
Het Verbond sluit daarom Safety Deals
die de veiligheid op de weg en de
veiligheid in en om het huis verbeteren.
Het Verbond sloot dit jaar ook deals
over betere registratie van verkeersongevallen (STAR) en over verbetering
van verkeersveilig gedrag bij jonge
automobilisten (via het programma
TRIALS).
Voor meer informatie klik hier.
Over verkeersveligheid | Nieuwsbrief
ROC’s en Pabo’s in ZuidHolland klaar voor verkeersles
Nº21
volgende stap te symboliseren.
Naast het Da Vinci College hebben
ook de ROC’s in Leiden en het Albeda
College in Rotterdam SCHOOL op
SEEF opgenomen in het onderwijs­
programma. Ook is er een SCHOOL
op SEEF-samenwerking met de Pabo’s
in Den Haag en Leiden.
TotallyTraffic viert vijfde
lustrum
Veel basisscholen in Zuid-Holland
voeren de praktische verkeerslessen
van SCHOOL op SEEF uit (zie ook
www.schoolopseef.nl). Basisscholen
krijgen hiervoor ondersteuning door de
inzet van de verkeersleerkrachten. Om
toekomstige leerkrachten en onder­
wijs­assistenten in het basisonderwijs al
in een eerder stadium met SCHOOL
op SEEF in aanraking te laten komen,
heeft het ROV Zuid-Holland een
module ontwikkeld voor regionale
opleidingscentra (ROC’s) om onder­
wijsassistenten en sociaal-pedagogisch werkers (SPW’ers) op te leiden op
praktisch verkeersgebied.
In de modules krijgen studenten uitleg
over het verkeerseducatieprogramma
SCHOOL op SEEF, gaan ze zelf praktische verkeerslessen op het schoolplein
opzetten en doen ze een project­
opdracht (stage) op een basisschool in
de regio. Sinds 2013 hebben studenten
van het Da Vinci College in Dordrecht
onder begeleiding van een gastdocent
van OnderwijsAdvies en een projectcoördinator Welzijn van het Da Vinci
de module uitgevoerd.
Nu is het Da Vinci klaar voor de volgende stap in 2015: het zelfstandig
doceren van praktijklessen verkeer
conform SCHOOL op SEEF. Woensdag
5 november jongstleden heeft regionaal ambassadeur SCHOOL op SEEF,
wethouder Rik van der Linden van de
gemeente Dordrecht, aan de bestuursleden Peter Vrancken en Marloes de
Vries van het Da Vinci de materialenset
Verkeerskunsten overhandigd om deze
8
December 2014
Tijdens een themabijeenkomst in het
Zuid-Hollandse Provinciehuis heeft het
ROV-ZH en zijn partners op 30 oktober
het vijfde lustrum van het programma
TotallyTraffic gevierd. TotallyTraffic is
het structurele verkeersveiligheidsprogramma voor het voortgezet onderwijs
in een aantal provincies.
Bereik van het aantal scholen
Sinds de start van het programma op
29 oktober 2009 heeft TotallyTraffic
een jaarlijks groeiend aantal scholen
weten te bereiken, meestal met meerdere modules per jaar. De teller voor
2014 stond eind oktober zelfs al op
127 scholen, ruim een derde van het
totale aantal in Zuid-Holland. Het
aanbod van een groot aantal verschillende – grotendeels praktijkgerichte –
modules en de inzet van regionale
accountmanagers lijken hierin de
belangrijkste succesfactoren.
Nieuwe modules
Tijdens de bijeenkomst is een aantal
nieuwe modules gepresenteerd, die
voor het merendeel door eigen docenten kunnen worden gebruikt. Het gaat
om de doe-het-zelfmodules bij de
filmpjes van Vet Veilig en de app
Schoolroute.nl. De samenwerking
tussen ROV’s heeft hier zijn vruchten
afgeworpen. Bij de ontwikkeling van de
doe-het-zelfmodules is dankbaar
gebruikgemaakt van de modules die in
Noord-Brabant zijn ontwikkeld.
Schoolroute.nl mocht worden overgenomen van het collega-ROV in
Limburg. De nieuwe module door
‘gastdocenten’ is de theatervoorstelling
met aansluitend de workshop ‘Pats!-
Boem!’ van theatergroep Heer Otto.
Na een aantal succesvolle pilots in de
provincie wordt ook deze module aan
de scholen aangeboden.
Uitbreiding TotallyTraffic naar
Amsterdam
In het vijfjarige bestaan is het merk
TotallyTraffic omarmd door achtereenvolgens de provincie Noord-Brabant,
het ROV in Limburg en de gemeente
Amsterdam. Al zijn er verschillen in de
organisatie en in het exacte aanbod aan
de scholen, alle dragers van het merk
staan voor een structurele aanpak van
de verkeersveiligheid en verkeerseducatie in het voortgezet onderwijs.
Een uitvoeriger impressie van de bijeenkomst met de presentaties van de
sprekers is te vinden op
www.totallytraffic.nl/zuid-holland.
VVN-leerplan voor
verkeerseducatie in het
basisonderwijs
Veilig Verkeer Nederland is van mening
dat verkeerseducatie een vanzelfsprekende, herkenbare plek verdient in het
onderwijsprogramma van elke basisschool. Als expert op het gebied van
veilig verkeer en het onderricht daarin,
heeft Veilig Verkeer Nederland daarom
het initiatief genomen tot een extra
impuls van verkeerseducatie in het
basisonderwijs. Een eerste aanzet
daartoe is de omschrijving van de kern
van verkeerseducatie zoals weergegeven in dit VVN-leerplan verkeerseducatie voor het basisonderwijs.
In het leerplan zijn de uitgangspunten
van VVN voor verkeerseducatie in het
basisonderwijs vastgelegd. Het geeft
een aantal richtlijnen waar verkeers­
educatie in de basis aan moet voldoen.
Uitgangspunten zijn handelingsgericht
verkeersonderwijs, zodat kinderen
leren wat ze in de praktijk met de verkeersregels moeten doen, praktijklessen om verkeersvaardigheden aan te
leren, en ouderparticipatie, zodat ook
de voorbeeldfunctie van ouders expliciet aan bod komt. De bedoeling is
9
om basisscholen te inspireren om
verkeers­educatie in al haar vormen in
te bedden in het onderwijsprogramma.
Het is een leerplan dat niet alleen een
basisvisie geeft, maar ook een doorkijk
naar de toekomst. Hoe vertalen we
nieuwe didactische inzichten, nieuwe
technologie en nieuwe kennis naar
verkeerseducatie? Niet alleen voor
basisscholen, maar ook voor andere
aanbieders van verkeerseducatie is het
interessant om hier kennis van te
nemen. Voor het volledige document
klik hier.
Eerste VVN Opa & Oma
Fietsexamen in Amersfoort
Op 30 oktober heeft in Amersfoort het
eerste VVN Opa & Oma Fietsexamen
plaatsgevonden. Zeventien ouderen
legden hier een fietsroute af, waarbij
kinderen beoordeelden of de deelnemers zich aan de verkeersregels
hielden. Net als bij het ‘gewone’ VVN
Verkeersexamen, maar nu dus met de
rollen omgedraaid.
Bron: VVN
Burgemeester Bolsius van de
gemeente Amersfoort was aanwezig
om samen met Linda van der Eijck,
directeur Veilig Verkeer Nederland, de
verkeersdiploma’s uit te reiken. Duidelijk werd dat het voor veel van de
oudere deelnemers spannend was om
mee te doen. In het drukke verkeer valt
het soms niet mee om je als oudere
fietser veilig te bewegen. En dat is
precies de reden voor het organiseren
van een fietsexamen voor ouderen.
“Niet omdat we willen dat ze een
examen afleggen om te kijken of ze
nog wel kunnen fietsen, maar omdat
dit een ludieke en laagdrempelige
manier is om de fietsveiligheid van
ouderen centraal te stellen”, aldus José
de Jong, woordvoerder bij Veilig
Verkeer Nederland. “We willen het
stijgende aantal ongevallen onder
oudere fietsers onder de aandacht
brengen.”
Het fietsgebruik onder ouderen is de
laatste jaren gestegen. Helaas ontstaat
er bij veel oudere fietsers ernstig letsel
als gevolg van ongevallen. Ook overlijden er jaarlijks gemiddeld 120 ouderen
als gevolg van een fietsongeval. Vooral
personen in de leeftijdsgroep boven
75 jaar hebben een relatief grote kans
op letsel of zelfs op overlijden.
Minister Schultz van Haegen heeft zes
burgemeesters en een Commissaris
van de Koning gevraagd als ambassadeur voor de fietsveiligheid. Het VVN
Opa & Oma Fietsexamen was een van
de projecten die werd gepresenteerd
tijdens het InspiratieLAB voor veilig
fietsen, dat door deze ambassadeurs
werd geïnitieerd (zie ook onder ‘Terugblikken’ in deze nieuwsbrief).
Bron: www.vvn.nl
KENNIS EN PUBLICATIES
Mobiliteit en gedrag, CROW
Bij het verschijnen van deze nieuwsbrief is het er bijna: het boek en de
digitale module ‘Mobiliteit en gedrag’.
Een keur aan gedragsexperts geeft
achtergronden en handvatten om met
de ‘gedragsbril’ op naar het vakgebied
verkeer en mobiliteit te kijken. Van het
maken van een goede probleemanalyse tot concrete voorbeelden en tools
op het gebied van onder andere verkeersveiligheid, mobiliteitsmanagement, stimuleren van fietsgebruik,
enzovoort. Het boek vormt ook onderdeel van de cursus onder dezelfde titel.
Richtlijnen voor de bebakening
en markering van wegen, CROW
Begin 2015 verschijnt de herziene
editie van deze uitgave. Hierin is de
actualisering van de markering te
vinden van spitsstroken, turborotondes
en de markering van fietspaden. Verder
is de structuur van de publicatie gewijzigd om hiermee beter aan te sluiten
bij de werkprocessen van wegbeheerders en ontwerpers.
Beleid en proces veilig werken
aan wegen, CROW
Het werken rond wegen brengt risico’s
met zich mee voor de weggebruiker en
de wegwerker. Om deze risico’s
acceptabel te houden, dienen de juiste
verkeersmaatregelen te worden
getroffen. Het is belangrijk om hiervoor
aan het begin van het proces de juiste
keuzes te maken. Deze uitgave is
opgesteld om de keuzes zo overzichtelijk en volledig mogelijk te kunnen
maken. De uitgave is een deel uit de
reeks ‘Werk in uitvoering 96a/96b’.
Maatregelen op nietautosnelwegen – Werk in
uitvoering 96b, CROW
De maatregelboeken van de
CROW-publicatiereeks 96b zijn
herzien en samengevoegd. Dit betreft
de volgende richtlijndelen: Maatregelen naast de rijbaan, Maatregelen op de
rijbaan, Maatregelen op kruispunten en
rotondes en Maatregelen op fiets- en
voetpaden. Deze publicatie sluit aan op
de richtlijndelen:
Maatregelen op autosnelwegen,
Werk in Uitvoering 96a;
Beleid en proces veilig werken aan
wegen;
Specificaties voor materiaal en
materieel, Werk in Uitvoering
96a/96b.
Over verkeersveligheid | Nieuwsbrief
Leidraad opleiding incident
management, CROW
Het Verkeerscentrum Nederland
(VCNL) van Rijkswaterstaat heeft aangegeven te willen nadenken over hoe
een opleiding tot weginspecteur incident management er in de toekomst
moet uitzien. Het VCNL heeft CROW
gevraagd lopende initiatieven in kaart
te brengen en de behoefte onder
wegbeheerders te peilen hoe de eindtermen voor de opleiding IM dienen te
worden gedefinieerd. CROW-rapport
D14-03 doet hier verslag van.
De latente vraag in het
wegverkeer, KIM
In dit onderzoek staat de vraag centraal
wat het effect is van uitbreiding van
weginfrastructuur op het autogebruik.
“Wegen verbreden heeft geen enkele
zin, want dat zorgt voor veel extra
verkeer waardoor ze binnen no time
toch weer volstaan” is in dit verband
een veelgehoorde uitspraak. De werkelijkheid vertoont een genuanceerder
beeld. Tussen 2000 en 2012 nam het
gebruik van het hoofdwegennet met
zestien procent toe. Van deze toename
was naar schatting ongeveer een
achtste (circa twee procent) het gevolg
van extra autogebruik dat werd ‘opgeroepen’ door de in diezelfde periode
gerealiseerde weguitbreidingen.
Rijden onder invloed in
Nederland 2002-2013,
ministerie van Infrastructuur
en Milieu
Steeds minder automobilisten stappen
na een avondje uit in het weekeinde
achter het stuur als ze wat gedronken
hebben. Dit blijkt uit onderzoek. Het
aantal overtreders is de afgelopen
twaalf jaar ruim gehalveerd: in 2002
liep 4,8 procent van de automobilisten
nog tegen de lamp bij alcoholcontroles, terwijl dit vorig jaar slechts
1,8 procent was. Steeds meer automobilisten drinken helemaal niets als ze
Nº21
10
December 2014
nog moeten rijden. Het percentage
bestuurders met geen of heel weinig
alcohol op bedroeg vorig jaar
94,9 procent.
Verder is er steeds minder vaak alcohol
in het spel bij zware verkeersongevallen. Tussen 2011 en 2013 daalde het
geschatte aandeel ernstig gewonden
gerelateerd aan alcoholgebruik van
25 procent naar 19 procent. Onder
jonge mannen van 18-24 jaar is de
dalende trend opvallend sterk. In 2008
bleek 5,0 procent van hen te veel drank
op te hebben. Vorig jaar was dit nog
maar bij 2,5 procent het geval.
Eerste resultaten onderzoek
senioren op weg,
XTNT i.s.m. Bureauvijftig
XTNT en Bureauvijftig hebben onlangs
een groot landelijk onderzoek naar
senioren en mobiliteit afgerond. Er is
onder andere onderzocht hoe senioren
(50+) mobiliteit beleven en waarom ze
bepaalde keuzes maken. De uitkomsten
leveren interessante informatie op;
hieronder een aantal highlights:
Auto en fiets zijn verreweg het populairst onder de doelgroep. Het openbaar vervoer is veel minder populair.
Meer dan de helft van de doelgroep
maakt nooit gebruik van het ov.
Fietsen neemt toe in populariteit,
vooral met gezondheid als motief.
Bijna de helft van de doelgroep is van
plan om binnen vijf jaar een elektrische fiets aan te schaffen. Dit kan
gevolgen hebben voor de verkeersveiligheid en de fietsinfrastructuur.
Binnen de doelgroep zien we dat
vijftigers (50-59 jaar) minder met de
auto reizen dan zestigplussers. Blijkbaar kiezen mensen boven de zestig
vaker voor de auto dan de huidige
vijftigers. Hoe kun je het huidige
gedrag van de vijftigers vasthouden
op het moment dat zij ouder
worden?
Wilt u meer weten, of wilt u ook inzicht
krijgen in alle resultaten? Neem
contact op met Huib Beets van XTNT.
Nieuw:
verkeerseducatiepunt.nl
Er is een nieuwe website die een
handig overzicht biedt over alle lessen
en projecten over verkeer die in de
stadsregio Amsterdam worden gesubsidieerd: www.verkeerseducatiepunt.nl.
De site is speciaal gemaakt voor kinderopvang en scholen (0-18 jaar) en
hun (verkeers)ouders in de Stadsregio
Amsterdam. De website stimuleert het
geven van verkeerslessen doordat het
makkelijk wordt om een lesprogramma
samen te stellen. Ook ouders kunnen
op verkeerseducatiepunt.nl terecht
voor diverse tips in de verkeersopvoeding. Op de site is daarbij ook gedacht
aan kinderen vanaf twee jaar, omdat
het leren over het verkeer niet vroeg
genoeg kan beginnen.
Trendanalyse ROV OostNederland
ROV Oost-Nederland wil graag weten
wat de trends en ontwikkelingen zijn die
van belang (kunnen) zijn voor de verkeersveiligheid. Daarom heeft adviesbureau VMC in opdracht van het ROV een
trendanalyse gemaakt die interessante
aanknopingspunten biedt voor het
ontwikkelen van regionaal verkeersveiligheidsbeleid. In totaal heeft VMC zes
trends op de korte termijn bekeken:
toename maatschappelijk verantwoord ondernemen bij bedrijven;
marketing meer themagericht;
toename ik-cultuur, minder verdraagzaamheid;
beleving: kleinschaliger en intiemer;
meer lokaal en dichtbij;
gezondheid voorop.
11
Speed pedelec misschien toch
niet zo gevaarlijk
Motorrijders rijden veiliger na
extra training, SWOV
Fietsstrook niet de enige
oplossing
De speed pedelec, de fiets die met
meetrappen 45 km/h haalt, hoeft niet
gevaarlijker te zijn dan een gewone
elektrische fiets, blijkt uit een onderzoek van de Duitse verzekeraars (GDV).
Daarvoor werden negentig gewone
fietsers, e-fietsers en speed pedelec-fietsers voorzien van camera’s en
gps en gedurende enkele weken
gevolgd. Dat leverde 2.300 uur videomateriaal op, evenals de nodige data
over rijsnelheden en dergelijke.
Voor meer informatie klik hier.
Het volgen van een voortgezette rijopleiding voor motorrijders van de KNMV
heeft een positief effect op het rijgedrag van de motorrijder. Opmerkelijk,
want er zijn nog niet eerder studies
gevonden die op wetenschappelijk
verantwoorde wijze een positief effect
van een voortgezette rijopleiding op
het rijgedrag van motorrijders hebben
aangetoond. De evaluatiestudie is
uitgevoerd door de SWOV in de
periode 2012-2014.
Een fietsstrook is niet altijd dé oplossing om de afstand tussen fietser en
automobilist te vergroten. Dat valt af te
leiden uit Engels onderzoek. De weg­
inrichting is minstens zo belangrijk.
Helft jonge automobilisten kan
niet van smartphone afblijven
Bijna alle jongeren (94 procent) in de
leeftijdscategorie 17 tot 34 jaar vinden
het onacceptabel als buschauffeurs de
smartphone zouden gebruiken tijdens
het rijden. Opvallend is dat de helft van
deze jongeren de smartphone zelf wel
gebruikt tijdens het autorijden. Tevens
zijn ze er bijna allemaal (84 procent)
van bewust dat dit levensgevaarlijk is.
Vrouwen vinden handelingen op de
smartphone doorgaans gevaarlijker
dan mannen. Deze resultaten komen
uit het representatieve onderzoek
‘Smartphonegebruik in de auto’ uitgevoerd door GfK in opdracht van verkeersveiligheidsorganisatie TeamAlert
en Allsecur autoverzekeringen. Het
online onderzoek is in mei 2014 onder
730 respondenten afgenomen.
Geschat wordt dat afleiding een rol
speelt bij zo’n 5 tot 25 procent van de
auto-ongevallen (SWOV, 2013). Bijna
een derde van de jongeren (31 procent)
zegt in het onderzoek ook daadwerkelijk afgeleid te worden door de smart­
phone tijdens het autorijden.
Als oplossing zien de ondervraagden,
naast strengere handhaving, vooral een
uitkomst in het belonen van bestuurders
die hun smartphone niet gebruiken.
Bron: TeamAlert.
Instandhouding hoofd­wegen­
net, Algemene Rekenkamer
In 2011 informeerde de minister de
Tweede Kamer over een budgettekort
van €0,7 miljard voor de instandhouding van het hoofdwegennet. Tien jaar
eerder had dit probleem zich ook al
voorgedaan. Het kabinet moest toen
een aanzienlijk bedrag vrijmaken om
achterstanden in het onderhoud weg
te werken. De Algemene Rekenkamer
heeft onderzocht of er risico’s zijn
ontstaan door het in 2011 gemelde
budgettekort, wat de oorzaken ervan
waren en of het tekort inmiddels is
opgelost. Ook is gekeken hoe de
Tweede Kamer door de minister wordt
geïnformeerd over kosten en risico’s.
Tem de robotauto – de zelf­
sturende auto voor publieke
doelen, Rathenau Instituut
Deze studie van het Rathenau Instituut
richt zich op de wisselwerking tussen
slimme auto’s en slimme infrastructuur.
In Nederland wordt hard gewerkt aan
de zelfsturende auto. De studie laat
zien dat het onduidelijk is over wat
voor soort zelfsturende auto het gaat:
een zelfstandige robotauto zoals de
Google car, of een coöperatieve auto
die kan communiceren met andere
auto’s en de weg.
Veilig en met plezier
wiel­rennen in Zeeland,
VVV Zeeland
Onderzoek naar de aantrekkelijkheid
van wielerroutes en conflictsituaties op
de recreatieve paden in Zeeland. De
uitkomsten dragen bij aan het verbeteren van de verkeersveiligheid voor de
diverse gebruikers van recreatieve
fietspaden.
Onbewuste beïnvloeding:
inspiratie van buiten het verkeer
In een eerder rapport met de titel
‘Onbewuste invloeden op gedrag’ zijn
toepassingen van onbewuste beïnvloeding binnen verkeer en vervoer
beschreven. Het is echter bekend dat
het bewust inzetten van onbewuste
beïnvloedingstrategieën vooral het
domein is van andere branches. Dit
rapport gaat in op wat er te leren valt
uit deze andere gebieden om te
gebruiken binnen mobiliteit. De theorie
wordt vervolgens gelegd op drie
praktijk­cases. Dit rapport verschijnt na
20 december op www.rof.nl.
Oratie over ITS en Human
Factors, Marieke Martens
Op 11 september hield prof. dr. Marieke
Martens haar oratie ter gelegenheid van
haar benoeming als hoogleraar ITS en
Human Factors aan de faculteit Construerende Technische Wetenschappen
van de Universiteit Twente. In haar
inaugurele rede gaat ze in op de stand
van de techniek van de coöperatieve
auto, de menselijke component en de
partijen die zich hebben verenigd om
hierin samen te werken, zoals in het
samenwerkingsverband DITCM.
Over verkeersveligheid | Nieuwsbrief
Afwegingsmodel
kruispuntvormen en webtool
Kruispuntverkenner, CROW
Naast verkeersveiligheid spelen meer
aspecten een rol bij de keuze van de
juiste kruispuntvorm. Het SWOV-onderzoek ‘Naar meer veiligheid op kruispunten’ is gebruikt bij het ontwikkelen
van het afwegingsmodel kruispuntvormen en de webtool Kruispuntverkenner, www.kruispuntverkenner.nl. Het
afwegingsmodel dat ten grondslag ligt
aan de webtool is een werkwijze
waarmee wegbeheerders snel kunnen
vaststellen welk type kruispunt wat
betreft doorstroming, veiligheid, ruimtelijke inpasbaarheid, kosten enzovoort, het best scoort op een bepaalde
locatie. Het afwegingsmodel vormt
een onderdeel van de publicatie ‘Basiskenmerken kruispunten en rotondes’
van CROW die begin 2015 verschijnt.
Verkeersveiligheid provinciale
wegen, ANWB
Ongeveer een kwart van het aantal
verkeersslachtoffers valt op provinciale
wegen. Gezien dat relatief hoge percentage, heeft de ANWB ongeveer drie
jaar geleden besloten deze wegen
onder de loep te nemen.
Een van de zaken die van invloed zijn
op de verkeersveiligheid, is de weginrichting. Is de weg smal, loopt deze
bijvoorbeeld langs een diepe sloot, zijn
de weghelften goed gescheiden? Zulke
factoren bepalen mede hoe veilig een
weg is en hoe groot de kans is dat je
een ernstig ongeval overleeft. Met
behulp van het zogenoemde European
Road Assessment Programme
(EuroRAP) heeft de ANWB de provinciale wegen onderzocht. Met deze
onderzoeksmethode worden de factoren die een weg onveilig maken, letterlijk in beeld gebracht en vertaald naar
een score van minimaal één en maximaal vijf sterren.
De resultaten van deze onderzoeken
zijn vervat in rapporten die de ANWB in
het voorjaar van 2014 heeft aangeboden aan de twaalf afzonderlijke provin-
Nº21
12
December 2014
cies. De rapporten zijn voor iedereen
beschikbaar via www.anwb.nl/onderzoekveiligewegen. In aanvulling daarop
wilde de ANWB de gebruikers van de
provinciale wegen aan het woord
laten. Zij zijn tenslotte degenen die
regelmatig over deze wegen rijden.
Daarom zijn alle wegen die in het
EuroRAP onderzoek slechts een of
twee sterren hebben gekregen, aan
hen voorgelegd. In de hele maand
september konden mensen hun stem
uitbrengen op de provinciale weg
waarvan zij vinden dat die als eerste
moet worden aangepakt. Daarbij is ook
om een toelichting gevraagd. Dat heeft
een schat aan extra informatie opgeleverd als aanvulling op de onderzoeksrapporten die de provinciebestuurders
dit voorjaar van de ANWB hebben
ontvangen. Met de onderzoeksrapporten én de opmerkingen van de weggebruikers hoopt de ANWB de provinciale
wegbeheerders de gereedschappen in
handen te hebben gegeven om hun
wegen de komende jaren stapsgewijs
en effectief veiliger te maken.
Wegwijzer veilige mobiliteit
voor gemeenten, SWOV i.s.m.
VNG
De digitale Wegwijzer veilige mobiliteit
beschrijft verschillende beleidsthema’s
die bij verkeersveiligheid op lokaal
niveau een rol spelen. Bij elk beleidsthema staat een aantal links waar
gemeenten terechtkunnen voor meer
informatie over dat thema. Daarnaast
bevat de wegwijzer een lijstje tips voor
een verkeersveiliger gemeente én een
lijstje misverstanden over verkeersveiligheid. De informatie is vooral voor
mensen die relatief nieuw zijn in het
beleidsveld, zoals nieuwe raadsleden,
de moeite waard.
Uitkomsten diepteonderzoek
fietsongevallen, SWOV
De SWOV heeft in samenwerking met
de provincie Zeeland een diepteonderzoek gedaan naar fietsongevallen met
vijftigplussers in deze provincie. Conclusie is dat er acht ongevalsscenario’s te
onderscheiden zijn. De scenario’s laten
zien hoe de fietsongevallen ontstaan en
welke aspecten daarbij een rol spelen.
Je kind in het verkeer – wat
iedere ouder moet weten over
verkeersveiligheid, ANWB
Folder voor ouders met daarin informatie over onder meer wat kinderen
fysiek en wat zelfstandigheid betreft
aankunnen in het verkeer op diverse
leeftijden, evenals tips wat je als ouder
zelf kunt doen om je kind zich veilig in
het verkeer te laten bewegen.
Naar meer veiligheid op
kruispunten, SWOV
Kruispunten op 50-, 80- en 100
km/h-wegen moeten veiliger. Meer
dan veertig procent van alle verkeersongevallen in Nederland gebeurt op
een kruispunt. SWOV heeft een
methode ontwikkeld die wegbeheerders helpt een veiliger kruispunttype te
kiezen.
Begeleid rijden in Nederland:
hoe wordt 2toDrive in de
praktijk ingevuld?, SWOV
2toDrive is een zesjarige proef met
begeleid rijden. SWOV voert de effectevaluatie uit en heeft als onderdeel
daarvan gekeken hoe jongeren en hun
coaches de fase van begeleid rijden in
de praktijk invullen. Daaruit blijkt dat de
begeleid rijden-fase serieus wordt
genomen en dat er daadwerkelijk wordt
geoefend. De meeste 2toDrivers doen
dat ook regelmatig en in verschillende
situaties en omstandigheden. Daarmee
is het doel van begeleid rijden, in relatief
veilige omstandigheden ervaring
opdoen voordat een jonge automobilist
alleen de weg opgaat, bereikt. Of zich
dit ook vertaalt in minder ongevallen,
gaat de SWOV in de volgende fasen van
de evaluatie onderzoeken.
13
Hersenontwikkeling en
ongevalsrisico van jonge
bestuurders, SWOV
Jonge beginnende bestuurders van
motorvoertuigen hebben een hoger
ongevalsrisico dan oudere, meer
ervaren bestuurders. Dit rapport gaat na
wat hersenonderzoek ons leert over de
oorzaak van dit hogere risico. Deze
verkennende literatuurstudie is bedoeld
om mensen die zich bezighouden met
verkeersveiligheid en verkeersveiligheidsbeleid, te informeren over relevante uitkomsten van hersenonderzoek.
Verkeersveiligheidsonderzoek
naar vracht- en bestelverkeer,
SWOV
Dit rapport belicht het veld van vrachten bestelverkeer vanuit verkeersveiligheidsperspectief en de mogelijkheden
voor onderzoek in de komende jaren.
Dit is een samenvatting van
SWOV-rapport R-2014-27A dat een
uitgebreid overzicht biedt van belangrijke organisaties, onderwerpen en
discussies in het veld van veiligheid van
vracht- en bestelverkeer.
Verkeersveiligheidsbalans
2000-2012, SWOV
De verkeersveiligheidsbalans geeft
inzicht in ontwikkelingen in verkeersveiligheid en brengt ontwikkelingen in
aantallen slachtoffers, risico’s, verkeersgedrag en genomen maatregelen met
elkaar in verband. Deze verkeersveiligheidsbalans gaat in op de oorzaken en
gevolgen van verkeers­onveiligheid en
op de bijbehorende ontwikkelingen in
de periode 2000-2012.
Bijzonderheid ten opzichte van vorige
balansen is dat er uitgebreid aandacht
wordt besteed aan het letsel van
ernstig verkeersgewonden en de
gevolgen van dit letsel. Delen van dit
rapport zijn samengevat in het rapport
Lasten van verkeersletsel ontleed; als
achtergrondrapport is een literatuuren bronnenonderzoek verschenen.
Fietshelm redt levens
Een fietshelm kan de meeste levensbedreigende hoofdletsels bij een ongeval
voorkomen of verminderen.
Dat is uitkomst van een studie van het
onderzoekinstituut van de Duitse verzekeraars GDV. Klik hier voor een
samenvatting van het onderzoek en de
link naar de originele studie.
Passen gemeenten de
Ontwerpwijzer fietsverkeer
toe?, SWOV
Hoe wordt de ‘Ontwerpwijzer fietsverkeer’ (CROW-publicatie 230) door
gemeenten toegepast en waar liggen
kennis- en gebruiksleemtes? SWOV
ondervroeg zeventig gemeenten. De
resultaten staan in dit rapport.
Verkeersveilig­heids­
aanbevelingen voor 50 en
80 km/h-wegen, SWOV
In dit onderzoek zet de SWOV de
zogenoemde ‘grijze wegen’ centraal.
Deze zijn allesbehalve veilig. De SWOV
beveelt aan om voor deze wegen niet
alleen in termen van maximumsnelheden te denken, maar vooral ook in
termen van veilige snelheden.
vrijdag 5 september aan de Universiteit
Maastricht is gepromoveerd. Educatieprogramma’s moeten zich daarom
meer richten op oefenen in de praktijk.
Daarbij moet niet alleen gekeken
worden naar het beperken van ongewenst gedrag (onbedoelde vergissingen
of bewuste overtredingen), maar ook
naar het vergroten van zelfbeschermend gedrag (bijvoorbeeld oversteken
op een plek waar je goed zichtbaar bent
voor het overige verkeer).
Het proefschrift is hier te downloaden.
Een duwtje in de goede
richting naar verkeersveilig
gedrag, SWOV
Veel verkeersveiligheidsmaatregelen
bestaan uit van bovenaf opgelegde
regels, verplichtingen, verboden of
geboden. Er zijn echter ook strategieën
om mensen op zo’n manier te beïnvloeden dat ze automatisch het
gewenste gedrag vertonen. Dit rapport
geeft een overzicht van wetenschappelijke studies naar automatisch
gedrag en de mogelijkheden om dit
gedrag te beïnvloeden op het gebied
van de verkeersveiligheid.
Lasten van verkeersletsel
ontleed, SWOV
Proefschrift over effectiviteit
verkeerseducatie jongeren,
Divera Twisk
Het geven van demonstraties of het
aanleren van vuistregels in verkeerseducatieprogramma’s is niet voldoende om
jonge adolescenten (10-17 jaar) voor te
bereiden op complexe en gevaarlijke
verkeerssituaties. Jongeren moeten
juist oefenen ín die situaties, om meer
ervaring op te doen. Bovendien blijken
kortdurende educatieprogramma’s,
ongeacht of ze zich richten op het
vergroten van inzicht of het vergroten
van angst, minder effectief dan gedacht.
Dat stelt Divera Twisk, werkzaam bij
SWOV, in haar onderzoek waarop zij op
Dit rapport heeft tot doel het inzicht te
vergroten in het aantal ernstig verkeersgewonden, het specifieke letsel
van deze gewonden én de gevolgen
van het letsel. Dit inzicht biedt aanknopingspunten voor verkeersveiligheidsbeleid. Het rapport bespreekt de ontwikkeling in het aantal ernstig
verkeersgewonden en de verdeling
over vervoerswijzen en leeftijd. Nieuw
ten opzichte van eerdere rapporten is
dat er ook gekeken wordt naar de
verdeling van het letsel over het
lichaam. Hiertoe introduceert SWOV
de zogeheten ‘letselfiguren’.
Over verkeersveligheid | Nieuwsbrief
Nº21
NIEUWE EN BIJGESTELDE
SWOV-FACTSHEETS
Verkeersveiligheid en het
bedrijfsleven
Gordelverklikkers
Voertuigregelgeving
14
December 2014
Gevaarherkenning en het testen
ervan
Motorrijders
Kruispunttypen
Over CROW-KpVV
In opdracht van de gezamenlijke overheden
voert CROW een KpVV-Meerjarenprogramma uit,
met als doel een bijdrage leveren aan het competenter maken van de overheid op het gebied van
mobiliteit. CROW-KpVV is actief op de volgende
gebieden: Collectief Vervoer, Fiets (onder het merk
CROW-Fietsberaad), Mobiliteit en Wegontwerp.
In een breed netwerk met andere kennisinstituten
en maatschappelijke organisaties is CROW-KpVV
CONGRESSEN/BIJEENKOMSTEN
betrokken bij actuele ontwikkelingen in het decentrale beleid en verspreidt en borgt relevante kennis.
CROW-KpVV signaleert nieuwe ontwikkelingen,
geeft aan wat hun betekenis is en wat de gevolgen
10 februari 2015
Winter cycling conference,
Leeuwarden
Voor meer informatie klik hier.
2-5 augustus 2016
International Conference on Traffic
and Transportation Psychology,
Brisbane, Australië
Voor meer informatie klik hier.
kunnen zijn.
17 maart 2015
Vlaams Congres Verkeersveiligheid,
Leuven
Voor meer informatie klik hier.
Colofon
TERUGBLIKKEN
20 november 2014
Nationaal Fietscongres, IJsseldata
Center, Zwolle
Voor meer informatie klik hier.
12 november 2014
Nationaal Verkeerskundecongres,
Media Plaza Utrecht
Voor meer informatie klik hier.
6 november 2014
Afleiding in het verkeer, Provinciehuis
Lelystad
Voor verslag en presentaties klik hier.
30 oktober 2014
Inspiratielab veilig fietsen,
Verkeerstuin Amersfoort
Voor een verslag in de vorm van een
digitaal magazine klik hier.
2 oktober 2014
SWOV Kenniscentrum
Verkeersveiligheid, de officiële
opening, SWOV, Den Haag
De SWOV is verhuisd en heeft zijn
kenniscentrum geopend aan de hand
van een inspirerend middagprogramma. Voor het magazine over deze
middag klik hier.
5 september 2014
Seminar Intelligente Mobiliteit en
Gedrag, Connecting mobility/DITCM
Innovations, Utrecht
De presentatie en het verslag zijn hier
te vinden.
Voor meer informatie over dit nummer:
Wilma Slinger
Telefoonnummer: 0318 - 699 899 of
E-mail: [email protected]
De nieuwsbrief verschijnt vier keer per jaar.
Dit is een uitgave gefinancierd uit het
KpVV-programma dat CROW uitvoert
namens de gezamenlijke overheden.
vormgeving
Inpladi bv, Cuijk
contact
CROW-KpVV
Postbus 37
6710 BA Ede
Galvanistraat 1, 6716 AE Ede
Jaarbeursplein 22, 3521 AP Utrecht
T 0318 - 69 53 15
E [email protected]
I www.crow.nl/kpvv
CROW-cursus Mobiliteit en gedrag start 8 januari
Het gedrag van de verkeersdeelnemer is
een ‘hot item’ binnen de verkeerskundige sector. In deze cursus krijgt u in
24 weken theoretische en praktische
handvatten voor het herkennen én
beïnvloeden van dit gedrag. De cursus
is inclusief de nieuwe CROW-publicatie
348 ‘Mobiliteit en gedrag’ (verschijnt
december 2014). De cursus wordt
afgesloten met een theorie-examen
(met praktijkonderdeel).
Praktische kennis
direct toepasbaar