Transcript Presentatie: ernstige arbeidsongevallen
17-9-2014
Ernstige arbeidsongevallen Wetgeving en vastgestelde knelpunten
17-9-2014
Ir. Werner Keppens www.werk.belgie.be
AD TWW Directie Antwerpen 1
INHOUD
• 1. Waarom deze wetgeving over EAO • 2. Definitie ernstig arbeidsongeval • 3. Aangifte van een arbeidsongeval • 4. Onderzoek van een ernstig arbeidsongeval • 5. Behandeling van ernstige arbeidsongevallen
door TWW
• 6. Vastgestelde knelpunten 17-9-2014 AD TWW Directie Antwerpen 2
1
17-9-2014
1. Waarom deze wetgeving over EAO
17-9-2014 AD TWW Directie Antwerpen 3
A a n t a l a r b e id s o n g e v a lle n
3 0 0 0 0 0 2 7 5 0 0 0 2 5 0 0 0 0 2 2 5 0 0 0 2 0 0 0 0 0 1 4 0 0 0 1 3 0 0 0 1 2 0 0 0 1 7 5 0 0 0 1 5 0 0 0 0 1 2 5 0 0 0 1 1 0 0 0 1 0 0 0 0 0 19 85 19 86 19 87 19 88 19 89 19 90 19 91 19 92 19 93 19 94 19 95 19 96 19 97 19 98 19 99 20 00 20 01 20 02 20 03 1 0 0 0 0 T o t a a l a a n t a l o n g e va l l e n A a n t a l z e e r e r n s t i g e o n g e va l l e n (d o d e l i j k e o n g e va l l e n e n o n g e va ll e n m e t b l i j ve n d e o n g e s c h i k t h e i d ) L i n e a i r (A a n t a l z e e r e r n s t i g e o n g e va ll e n (d o d e li j k e o n g e va l l e n e n o n g e va l le n m e t b li j ve n d e o n g e s c h ik t h e i d ) ) L i n e a i r (T o t a a l a a n t a l o n g e va ll e n ) 17-9-2014 AD TWW Directie Antwerpen 4
2
Wat leert ons de internationale praktijk ?
INTERNATIONALE PRAKTIJK LEERT DAT(3)
• VELE LESSEN NIET GETROKKEN WORDEN ! •
VELE LESSEN AAN DE OPPERVLAKTE BLIJVEN STEKEN !
•
… VELE LESSEN WORDEN GETROKKEN,
MAAR WORDEN NIET DOORGEGEVEN
OF ZELFS VERGETEN !
ANALYSE ?
GRONDIGHEID ?
SYSTEMATIEK ?, BORGING ?
SPIJTIG ! MAAR….
LESSONS
“NOT”
LEARNED FROM ACCIDENTS 17-9-2014 AD TWW Directie Antwerpen 5
Conclusie vanuit de Belgische statistiek van Arbeidsongevallen
+
-
=
=
Aantal zakt Ernst stijgt dus FOCUS OP
ERNSTIGE
Arbeidsongevallen
17-9-2014 AD TWW Directie Antwerpen 6
17-9-2014 3
17-9-2014
Hefbomen:
– AO moeten gebruikt worden als trigger risicobeheersingssysteem voor het dynamisch – Ondersteuning van bestaande deskundigen (IDPB / EDPB) – Gerichte en betere inspectie 17-9-2014 AD TWW Directie Antwerpen 7
2. Definitie ernstig arbeidsongeval
17-9-2014 AD TWW Directie Antwerpen 8
4
Definitie EAO
• Welzijnswet Art. 94bis 1°
EAO
: een ongeval dat zich voordeed op de arbeidsplaats verkeer”) zelf en dat wegens zijn het treffen van moeten vermijden ernst een grondig specifiek onderzoek vereist met het oog op preventiemaatregelen die herhaling (inclusief ongevallen op de weg wanneer weg = arbeidsplaats, dus “werk-werk 17-9-2014 AD TWW Directie Antwerpen 9
Definitie ernstig arbeidsongeval Een EAO is :
- hetzij een dodelijk ongeval, - hetzij een ongeval dat voldoet aan volgende criteria :
Afwijkende gebeurtenis volgens bijlage I, of Bij afwijkende gebeurtenis betrokken voorwerp volgens bijlage II EN - Blijvend letsel of - Tijdelijk letsel volgens bijlage III
17-9-2014 AD TWW Directie Antwerpen 10
17-9-2014 5
Bijlage I (art. 26 §4, 2°): Afwijkende gebeurtenis als gevolg van:
• • • • • •
Elektrische storing, explosie, brand (codes 10 tot 19) Overlopen, kantelen, lekken, leeglopen, verdampen, vrijkomen (codes 20 tot 29) Breken, barsten, glijden, vallen, instorten van het betrokken voorwerp (codes 30 tot 39) Verlies controle over een machine, vervoer- of transportmiddel, handgereedschap, voorwerp (codes 40 tot 44) Vallen van personen van hoogte (code 51) Gegrepen of meegesleept te worden door een voorwerp of de vaart daarvan (code 63)
17-9-2014 AD TWW Directie Antwerpen 11
Bijlage II
(art. 26 §4, 2°)
: Bij de afwijkende
• • • • • •
gebeurtenis betrokken voorwerp:
Steigers of bovengrondse constructies (codes 02.00 tot 02.99)
•
Graafwerken, sleuven, putten, onderaardse gangen, tunnels of ondergrondse wateromgeving (codes 03.01, 03.02, 03.03) Installaties (codes 04.00 tot 04.99) Machines of toestellen (codes 05.00 tot 05.99; 07.00 tot 07.99; 09.00 tot 10.99) Systemen voor gesloten of open transport en opslag (codes 11.00 tot 11.99; 14.10 en 14.11) Voertuigen voor transport over land (codes 12.00 tot 12.99) Chemische stoffen, explosieven, radioactieve stoffen, biologische stoffen (codes 15.00 tot 15.99; 19.02 en 19.03)
• •
Veiligheidssystemen en veiligheidsuitrusting (codes 16.00 tot 16.99) Wapens (code 17.05)
•
Dieren, micro-organismen, virussen
17-9-2014
(codes 18.03, 18.04 en 18.05)
AD TWW Directie Antwerpen 12
17-9-2014 6
Bijlage III (art. 26 §4, 2°, b): Soort letsels:
• • • • • • • • • •
Vleeswonden met verlies van weefsel met meerdaagse AO (code 013*) Botbreuken (codes 020 tot 029) Traumatische amputaties (verlies van ledematen – code 040) Afzettingen (code 041*) Schuddingen en inwendige letsels die in afwezigheid van behandeling levensbedreigend kunnen zijn (code 053*) Schadelijke effecten van elektriciteit met meerdaagse AO (code 054*) Brandwonden met meerdaagse AO of chemische of inwendige verbrandingen of bevriezingen (code 060 tot 069) Acute vergiftigingen (codes 071 en 079) Verstikkingen en verdrinkingen (codes 081 tot 089) Effecten van straling (niet thermische) met meerdaagse AO (code 102)
17-9-2014 AD TWW Directie Antwerpen 13 17-9-2014
Beslissingstabel EAO
BESLISSINGSTABEL EAO
(minimumcriteria)
GEVOLGEN ONGEVAL BIJLAGE 1 BIJLAGE 2 BIJLAGE 3 EAO?
DOOD
JA
BLIJVENDE LETSELS BLIJVENDE LETSELS TIJDELIJKE LETSELS TIJDELIJKE LETSELS
JA JA JA JA JA JA JA JA JA JA AD TWW Directie Antwerpen 14
17-9-2014 7
17-9-2014
Beslissingstabel EAO
BESLISSINGSTABEL EAO
(minimumcriteria)
GEVOLGEN ONGEVAL BIJLAGE 1 BIJLAGE 2 BIJLAGE 3 EAO?
ZEAO
DOOD BLIJVENDE LETSELS BLIJVENDE LETSELS TIJDELIJKE LETSELS
JA JA JA JA JA JA JA JA JA JA JA
TIJDELIJKE LETSELS
JA JA JA AD TWW Directie Antwerpen 15
Beslissingsmatrix EAO
A r b e i d s o n g e v a l o p d e a r b e i d s p l a a t s ?
E r n s t i g a r b e i d s -
A f w i j k e n d e g e b e u r t e n i s 17-9-2014 T i jd e l i j k le t s e l u i t B i j l a g e 3 ?
G e e n e r n s t i g a r b e i d s o n g e v a l
AD TWW Directie Antwerpen B e t r o k k e n v o o r w e r p u i t Microsoft Word-document 16
17-9-2014 8
17-9-2014
A r b e i d s o n g e v a l o p d e a r b e i d s p l a a t s ?
ZEER
a r b e i d s o n g e v a l
D o d e l i j k a r b e i d s o n g e v a l ?
A f w i j k e n d e g e b e u r t e n i s u i t B i j l a g e 1 ?
17-9-2014 T i jd e l i j k le t s e l u i t B i j l a g e 3 ?
G e e n e r n s t i g a r b e i d s o n g e v a l
AD TWW Directie Antwerpen B e t r o k k e n v o o r w e r p u i t B i j l a g e 2 ?
17
3. Aangifte van een arbeidsongeval
17-9-2014 AD TWW Directie Antwerpen 18
9
17-9-2014
Werkgever Wetsverzekeraar Fonds voor arbeidsongevallen FOD WASO provinciale directie
Aangifte van AO
onmiddellijk
IDPB en EDPB
Doorsturen van omstandig of voorlopig verslag binnen de 10 dagen Geen directe aangifte aan FOD WASO, enkel aangifte via wetsverzekeraar of via elektronische aangifte
(Uitzondering voor dodelijke ongevallen en eao met blijvende ongeschiktheid).
Voor EAO wel doorsturen van omstandig of voorlopig verslag binnen de 10 dagen.
AD TWW Directie Antwerpen 17-9-2014
Onmiddellijke melding van EAO aan FOD WASO
Werkgever
onmiddellijk
IDPB en EDPB
Wetsverzekeraar Fonds voor arbeidsongevallen FOD WASO provinciale directie
Art. 27 van het KB van 27 maart 1998 betreffende het beleid inzake het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk
– dodelijk arbeidsongevalongeval – ernstig arbeidsongeval met blijvende
ongeschiktheid
AD TWW Directie Antwerpen 17-9-2014
10
17-9-2014
4. Onderzoek van een ernstig arbeidsongeval
17-9-2014 AD TWW Directie Antwerpen 21
Ernstige Arbeidsongevallen
Wij kunnen slechts leren uit ongevallen als wij de juiste en voldoende lessen trekken ongeval goed analyseren de lessen verspreiden en onthouden een goede systematiek onderhouden binnen het bedrijf “collectief geheugen” opbouwen en onderhouden
AD TWW Directie Antwerpen 17-9-2014 22
11
•
Wat verwacht de regelgever?
Preventie in de eerste plaats (Voorkomen is beter dan genezen!)
– Zeker bij ERNSTIG Arbeidsongeval ( genezen is soms moeilijk ) •
Juiste Lessen trekken (De ezel en de tweede keer!) = een goede analyse (Doe het goed van de eerste keer!)
– Iedereen betrekken (rol van het Comité niet vergeten) – Voldoende competentie,tijd besteden en info verzamelen – Niet alleen primaire maar ook secundaire oorzaken vinden – En … de juiste secundaire oorzaken!
•
Effectieve maatregelen definiëren
– Iedereen betrekken (rol van het Comité niet vergeten) – Maatregelen moeten een herhaling van het gebeurde kunnen vermijden •
De maatregelen ook uitvoeren (Geen woorden maar daden)
– Correct actieplan (juiste omschrijving,uitvoerder eenduidig benoemd, streefdatum) – Opvolgingssysteem AD TWW Directie Antwerpen 17-9-2014 23
Ongevallenonderzoek als preventie-instrument
• •
Een arbeidsongeval, hoe klein ook, is een signaal loopt in het bedrijf.
Elk ongeval dat er iets mis verdient dus de nodige aandacht. Elk ongeval heeft meerdere oorzaken . Het is belangrijk al de oorzaken op te sporen en de relaties te onderzoeken. De oorzaken kunnen als volgt worden ingedeeld:
– primaire oorzaken
(machines, producten, omgevingsfactoren…)
– secundaire oorzaken
arbeidsrelaties…) (organisatie, opleiding,
– tertiaire oorzaken
zin) (oorzaken die liggen bij derden in ruime
• DUS : steeds voldoende diepgaand onderzoek ! 17-9-2014 AD TWW Directie Antwerpen 24
17-9-2014 12
17-9-2014
17-9-2014 AD TWW Directie Antwerpen 25 17-9-2014 AD TWW Directie Antwerpen 26
13
Verslaggeving – wat is een omstandig verslag?
(KB Beleid, art. 26 §2)
Omstandig verslag
=
Verslag bevoegde preventiedienst(en) + Aanvullingen door de werkgever
17-9-2014 AD TWW Directie Antwerpen 27
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Verslag v/d bevoegde preventiedienst
(KB Beleid, art. 26 §2) de identificatie v/d slachtoffers en hun werkgevers de gedetailleerde beschrijving v/d plaats v/h ongeval de gedetailleerde omschrijving v/d ongeval (inclusief beeldmateriaal) omstandigheden v/h de vastgestelde primaire, secundaire, tertiaire en eventuele verdere oorzaken de aanbevelingen v/d IDPB/EDPB om herhaling v/h ongeval te vermijden de identificatie v/d betrokken (rechts)personen en hun bevoegde IDPB/EDPB’s de identificatie v/d opsteller(s) v/h verslag de identificatie v/d personen aan wie een afschrift v/h verslag is toegezonden
17-9-2014 AD TWW Directie Antwerpen 28
17-9-2014 14
•
Aanvullingen door de werkgever
(KB Beleid, art. 26 §2) De beslissingen i.v.m. de te nemen maatregelen om herhaling van gelijkaardige ongevallen te vermijden
•
Het actieplan, bevattende de termijnen van deze termijnen binnen welke de maatregelen toegepast zullen zijn en de verantwoording
•
Het advies van het Comité PB of de syndicale delegatie over de oorzaken die aan de basis liggen v/h EAO en over de maatregelen die zijn voorgesteld om herhaling ervan te vermijden DUS : HANDTEKENING WERKGEVER VERPLICHT ! Zeker niet klakkeloos verslag IDPB of EDPB op post doen !
17-9-2014 AD TWW Directie Antwerpen 29
Bijzondere EAO’en in Wet (1)
• Art. 94ter §2 geeft een procedure voor ongevallen op een arbeidsplaats waarbij meerdere (rechts)personen betrokken zijn, zoals: • ondernemingen van buitenaf
(“derden”)
• uitzendkrachten • tijdelijke of mobiele bouwplaatsen 17-9-2014 AD TWW Directie Antwerpen 30
17-9-2014 15
Bijzondere EAO’en in Wet (2)
• Principe : alle betrokken werkgevers/personen zijn
samen
verantwoordelijk voor de uitvoering v/h ongevallen onderzoek en het nemen van preventiemaatregelen, dus: – in principe slechts één enkel verslag tenzij verschillende visies of
belangen
– “opvoedende” taak van “grotere” werkgevers (incl. uitzendbureau’s) t.o.v.
kleinere wegwijzer in reglementering
– vooraf
praktische afspraken over onderzoek, verslag en verdeling kosten
– afspraken opnemen in
overeenkomsten , dus alle procedures “werken met derden” enerzijds, en overeenkomsten tussen bouwdirecties belast met uitvoering en (onder)aannemers zijn te herzien !
– Samenwerking tussen uitzendbureau en gebruiker 17-9-2014 AD TWW Directie Antwerpen 31
17-9-2014
5. Behandeling van ernstige arbeidsongevallen door TWW
17-9-2014 AD TWW Directie Antwerpen 32
16
17-9-2014
Actie TWW na vaststelling EAO: de hoofdlijnen
Onmiddellijke melding ongeval Onmiddellijke melding ernstig ongeval Ernstig ?
neen Administratieve afhandeling Inspecteur ter plaatse en bevestigen van afspraken ja ja Openen van nieuw dossier Dodelijk ?
neen Blijvend ongeschikt ?
ja Direct ter plaatse ?
ja Inspecteur ter plaatse bevestiging afspraken neen neen Brief aan WG/gebruiker en interimkantoor Brief aan WG/gebruiker en interimkantoor AD TWW Directie Antwerpen 33
Behandeling EAO door TWW (1)
• Bij
onmiddellijke ZEAO) aangifte van dodelijk ongeval (=
– Inspecteur gaat ter plaatse voor
onmiddellijke vaststellingen
(geen uitgebreid onderzoek) (stapt niet af bij verkeersongeval) – Desgevallend schriftelijke bevestiging van de gemaakte afspraken – Uitgebreid
onderzoek door IDPB of EDPB
op vraag werkgever (cfr. KB) – Binnen 10 dagen (voorlopig) verslag bij TWW-RD – In geval voorlopig verslag wordt termijn omstandig verslag opgelegd in brief – Administratieve evaluatie van verslag(en) door administratieve staf (controlelijsten) – eventueel brief voor aanvullingen – Technische evaluatie door inspecteur (controlelijst) – eventueel brief voor aanvullingen – Eventueel
bijkomend onderzoek
door inspecteur in onderneming met indien nodig
opstellen van PJ (bij vraag van Parket zal zeker een autonoom onderzoek worden uitgevoerd)
– Afsluitende brief naar bedrijf 17-9-2014 AD TWW Directie Antwerpen 34
17-9-2014 17
Behandeling EAO door TWW (2)
• Bij
onmiddellijke aangifte van ongeval bijlage I of II met blijvende ongeschiktheid (= ZEAO)
– Directiehoofd beslist of inspecteur ter plaatse
moet
gaan voor onmiddellijke vaststellingen (geen uitgebreid onderzoek) (niet bij verkeersongeval) – Desgevallend schriftelijke bevestiging van de gemaakte afspraken – Uitgebreid
onderzoek door IDPB of EDPB
op vraag werkgever (cfr. KB) – Binnen 10 dagen (voorlopig) verslag bij TWW-RD – Indien voorlopig verslag wordt termijn omstandig verslag opgelegd in brief – Administratieve evaluatie van verslag(en) door administratieve staf (controlelijsten) – eventueel brieven voor aanvullingen – Technische evaluatie door inspecteur (controlelijst) – eventueel brief voor aanvulling – Eventueel
bijkomend onderzoek
door inspecteur met indien nodig
opstellen van PJ (bij vraag van Parket zal wellicht een autonoom onderzoek worden uitgevoerd)
– Afsluitende brief naar bedrijf 17-9-2014 AD TWW Directie Antwerpen 35
Behandeling EAO door TWW (3)
• EAO zonder (onmiddellijke) aangifte – Uitgebreid onderzoek door IDPB of EDPB – Binnen 10 dagen omstandig verslag bij TWW-RD – Administratieve en technische evaluatie – Aandacht voor EAO vanwege inspecteur tijdens
inspectiebezoeken
en
normale
aangepaste actie (grondige inspectie, waarschuwing, PJ, corrigerende maatregelen met regularisatietermijn…) – Bij vaststelling herhaling nalatigheid bij EAO’en nog
strenger optreden
(inspectie, waarschuwing, PJ, corrigerende maatregelen met regularisatietermijn, …) – Geen enkele informatie over EAO: normaal niet meer mogelijk vanaf 1/01/2006 wegens melding vanwege FAO 17-9-2014 AD TWW Directie Antwerpen 36
17-9-2014 18
Aanstelling van deskundige
• • •
Bij herhaalde weigering om onderzoek te laten uitvoeren door
IDPB of EDPB (wet art. 94ter §4)
Bij gebrekkige samenwerking tussen de verschillende preventiediensten indien meerdere werkgevers betrokken zijn (KB art. Bij complexe omstandigheden: indien één of meerdere oorzaken of gevolgen van het ongeval zich situeren buiten de verhoudingen tussen de betrokken werkgevers Opmerking
de deskundige moet onafhankelijk zijn van het betrokken bedrijf - direct of indirect (concurrentie)
Problemen
AD TWW Directie Antwerpen 37
Immuniteit van de werkgever
•
Art. 46, §1, 7° van de arbeidsongevallenwet voorziet dat de immuniteit van de werkgever kan ingetrokken worden in dien deze werkgever de wetgeving zwaarwichtig heeft over treden en daardoor de werknemers aan risico’s heeft bloot gesteld. Dit geldt enkel indien de bevoegde ambtenaren de werkgever hiervan schriftelijk heeft ingelicht met expliciete vermelding van:
– de vastgestelde gevaren, – de vastgestelde overtredingen, – de te nemen maatregelen, – de opheffing van de immuniteit.
17-9-2014 AD TWW Directie Antwerpen 38
17-9-2014 19
17-9-2014
6. Vastgestelde knelpunten
17-9-2014 AD TWW Directie Antwerpen 39 – Opdracht wordt heel laat gegeven aan EDPB – Onvolledige aangiftes en codes (moeilijk om te coderen) – Inspectiediensten doen onderzoek als feiten achterhaald – Andere parameters gebruikt door verschillende partijen (bv. blijvende ongeschiktheid) – Nieuwe definitie ernstig arbeidsongeval?
– Opdrachtgever verplichten om onderzoek te doen?
– Weinig omstandige verslagen voor buitenlandse werknemers, opdrachtgever omstandig verslag laten maken ?
17-9-2014 AD TWW Directie Antwerpen 40
20
Vragen?
17-9-2014 AD TWW Directie Antwerpen 41