Transcript SIG-lijden
http://www.zol.be/internet/mbv/
http://www.zol.be/internet/mbv/
MRI
Botscan
SPECT-CT
Dr. Martijn Grieten
medisch diensthoofd
Dr. De Peuter
Dr. Hendrik Mertens Dr. Pieter Marchal
Dr. Charlotte Bevernage
Dr. Liesbeth Meylaerts
Dr. Ferdi Hadinoto
Dr. Beatrijs Velghe
Dr. Wim Siemons
Dr. Jan Geens
Dr. Paul Colla
Dr. Jos Smits
Dr. Jan Vandevenne Dr. Endry Willems
Dr. Luc Stockx
Dr. Monique Horvath
Dr. Geert Gelin
Dr. Johan Gelin
Dr. Marie-Jeanne De Proft
Dr. Hans Van Boven
Dr. Geert Verswijvel
Dr. Hendrik
Vandermaessen
Dr. Hélène
Westerlinck
Functionele eenheid van de wervelkolom
Functionele eenheid van de wervelkolom
Functionele eenheid van de wervelkolom
Beeldvorming bij lage rugpijn
SPECT/CT
NMR
CT
Rx
Facetlijden
+++
++
++
+
SIG-lijden
+++
++
++
+
Discogeen
++
+++
++
-
Corpus vertebrae
+++
+++
++
+
Musculair
-
+
-
-
Post-heelkunde
+++
+++
+
+
Psychologie
+
+
+
+
Radiografie
SPECT/CT
NMR
CT
Rx
Facetlijden
+++
++
++
+
SIG-lijden
+++
++
++
+
Discogeen
++
+++
++
-
Corpus vertebrae
+++
+++
++
+
Musculair
-
+
-
-
Post-heelkunde
+++
+++
+
+
Psychologie
+
+
+
+
Computer Tomografie
SPECT/CT
NMR
CT
Rx
Facetlijden
+++
++
++
+
SIG-lijden
+++
++
++
+
Discogeen
++
+++
++
-
Corpus vertebrae
+++
+++
++
+
Musculair
-
+
-
-
Post-heelkunde
+++
+++
+
+
Psychologie
+
+
+
+
Magnetische Resonantie
SPECT/CT
NMR
CT
Rx
Facetlijden
+++
++
++
+
SIG-lijden
+++
++
++
+
Discogeen
++
+++
++
-
Corpus vertebrae
+++
+++
++
+
Musculair
-
+
-
-
Post-heelkunde
+++
+++
+
+
Psychologie
+
+
+
+
SPECT / CT
SPECT/CT
NMR
CT
Rx
Facetlijden
+++
++
++
+
SIG-lijden
+++
++
++
+
Discogeen
++
+++
++
-
Corpus vertebrae
+++
+++
++
+
Musculair
-
+
-
-
Post-heelkunde
+++
+++
+
+
Psychologie
+
+
+
+
SPECT / CT
CT
SPECT
De sensitiviteit en specificiteit van nucleaire SPECT
met
Het anatomische detail van diagnostische multislice-CT
SPECT / CT
Voordelen
Associatie tussen anatomie en functionele gegevens
Letsel lokalisatie en karakterisatie
Beiden geven additionele informatie
CT map gebruikt voor scatter correctie
One stop imaging
Vlot beschikbaar
Nadelen
Nieuw nog geen evidence-based medicine
nog geen guidelines
Kostprijs (SPECT 9.29€ + CT/NMR 9.92€)
Stralenbelasting
MRI
MRI
Magneetveld
Beperkte resolutie in het bot, maar uitstekende weke
delen resolutie
Traag
Contra-indicaties MRI
Pacemaker
Neurostimulator (tenzij met attest van deactivatie)
Pijnpomp (tenzij met attest van deactivatie)
Metalen clip intracranieel (tenzij certificaat voor MRI compatibiliteit)
Cochleair implant
Metaalfragmenten in het oog (lasser)
www.youtube.com/watch?v=vIQaGt_fkkw
CT
Röntgenstralen
Hoge resolutie van het bot (wit) en in mindere mate ook
van de weke delen
Snel
RX
Röntgenstralen
Eenvoudig en snel onderzoek
Overzicht van de rug
Statiek (listhese, scoliose)
Trauma
Beeldvorming bij lage rugpijn
SPECT/CT
NMR
CT
Rx
Facetlijden
+++
+
+
+
SIG-lijden
+++
++
+
+
Discogeen
++
+++
++
-
Corpus vertebrae
+++
+++
++
+
Musculair
-
+
-
-
Post-heelkunde
+++
+++
+
+
Psychologie
+
+
+
+
Facetlijden
Facetlijden
Facetlijden
Facetlijden
Facetlijden
Facetlijden
Facetlijden
Facetlijden
Facetlijden
Facetlijden
Facetlijden
Facetlijden
Facetlijden
Facetlijden
Facetlijden
Facetlijden
Beeldvorming bij lage rugpijn
SPECT/CT
NMR
CT
Rx
Facetlijden
+++
+
+
+
SIG-lijden
+++
++
+
+
Discogeen
++
+++
++
-
Corpus vertebrae
+++
+++
++
+
Musculair
-
+
-
-
Post-heelkunde
+++
+++
+
+
Psychologie
+
+
+
+
SIG-lijden
Reiter Syndroom
Osteitis condensans ilii
SIG-lijden
SIG-lijden
Osteitis condensans ilii
SIG-lijden
Inflammatoire Sacro-iliitis
STIR
Hydrops
Beenmerg oedeem/inflammatie
Subchondrale boterosies
T1-Fatsat after Gadolinium
SIG-lijden
SIG-lijden
SIG-lijden
SIG-lijden
SIG-lijden
Beeldvorming bij lage rugpijn
SPECT/CT
NMR
CT
Rx
Facetlijden
+++
+
+
+
SIG-lijden
+++
++
+
+
Discogeen
++
+++
++
-
Corpus vertebrae
+++
+++
++
+
Musculair
-
+
-
-
Post-heelkunde
+++
+++
+
+
Psychologie
+
+
+
+
Discogeen
http://www.asnr.org/spine_nomenclature/
Discogeen
MRI kan differentiëren met andere intraspinale oorzaken van ischias
Intraspinale facetcyste met radiculaire compressie
Discogeen
Nomenclatuur lumbale discuspathologie
1.
Ontstaan
2.
Voordelen
3.
Normale discus
4.
Discuspathologie
5.
Casussen
Nomenclatuur lumbale discuspathologie
1.
Ontstaan
2.
Voordelen
3.
Normale discus
4.
Discuspathologie
5.
Casussen
NASS (North American Spine Society)
ASNR (American Society of Neuroradiology)
ASSR (American Society of Spine Radiology)
Universele standaardisatie van de nomenclatuur (1e versie in 2001)
(update in 2003 gesteund oa. door ESR)
Diagnostische criteria + specifiekere sub-classificaties
De definities zijn gebaseerd op: - anatomie
- pathologie
De definities zijn onafhankelijk van: - etiologie
- symptomen
- behandeling
Nomenclatuur lumbale discuspathologie
1.
Ontstaan
2.
Voordelen
3.
Normale discus
4.
Discuspathologie
5.
Casussen
Afname in de variabiliteit van beschrijvende termen
- Verwarring voorkomen
- De discussie rond het behandelingsbeleid
vergemakkelijken
Toenemende nauwkeurigheid van de interpretatie
Nomenclatuur lumbale discuspathologie
1.
Ontstaan
2.
Voordelen
3.
Normale discus
4.
Discuspathologie
5.
Casussen
Nomenclatuur lumbale discuspathologie
1.
Ontstaan
2.
Voordelen
3.
Normale discus
4.
Discuspathologie
5.
Casussen
Discuspathologie
1.
Congenitale / ontwikkelingsafwijkingen
2.
Degeneratief / traumatisch
3.
Inflammatoir / Infectieus
4.
Neoplasie
5.
Morfologische varianten
= DIAGNOSTISCHE CRITERIA
Discuspathologie
1.
Congenitale / ontwikkelingsafwijkingen
2.
Degeneratief / traumatisch
3.
Inflammatoir / Infectieus
4.
Neoplasie
5.
Morfologische varianten
Discuspathologie
congenitale / ontwikkelingsafwijkingen
Congenitale afwijking
Ontwikkelingsafwijking = morfologische veranderingen als
aanpassing voor een abnormale groei van de wervelzuil
bv. Scoliose, asymmetrische bulging, spondylolisthesis,
pseudobulging, …
Discuspathologie
congenitale / ontwikkelingsafwijkingen
Pseudobulging
Discuspathologie
1.
Congenitale / ontwikkelingsafwijkingen
2.
Degeneratief / traumatisch
3.
Inflammatoir / Infectieus
4.
Neoplasie
5.
Morfologische varianten
Discuspathologie
1.
Congenitale / ontwikkelingsafwijkingen
2.
Degeneratief / traumatisch
- annulaire scheur of fissuratie
- discushernia
- degeneratie
3.
Inflammatoir / Infectieus
4.
Neoplasie
5.
Morfologische varianten
Discuspathologie
Degeneratief / traumatisch
ANNULAIRE SCHEUR of FISSURATIE
= intradiscaal
Discuspathologie
Degeneratief / traumatisch
ANNULAIRE SCHEUR of FISSURATIE
Discuspathologie
1.
Congenitale / ontwikkelingsafwijkingen
2.
Degeneratief / traumatisch
- annulaire scheur of fissuratie
- discushernia
- degeneratie
3.
Inflammatoir / Infectieus
4.
Neoplasie
5.
Morfologische varianten
Discuspathologie
Degeneratief / traumatisch
DISCUSHERNIA
= gelokaliseerde verplaatsing van discusmateriaal buiten
de grenzen van de intervertebrale ruimte
Eindplaten van de wervellichamen
+
Buitenrand van de ringapofyse van de wervels
Discuspathologie
Degeneratief / traumatisch
DISCUSHERNIA
= gelokaliseerde verplaatsing van discusmateriaal buiten
de grenzen van de intervertebrale ruimte
Discuspathologie
Degeneratief / traumatisch
DISCUSHERNIA
Beschrijving:
Morfologie
Lokatie
Grootte
Discuspathologie
Degeneratief / traumatisch
DISCUSHERNIA: morfologie
Extrusie
Focaal
<25%
Protrusie
Breedstralig
25-50%
Gelokaliseerd
Intervertebraal
Sequestratie
Symmetrisch
Gegeneraliseerd
Bulging
50-100%
Asymmetrisch
Discuspathologie
Degeneratief / traumatisch
DISCUSHERNIA
Extrusie
Protrusie
Gelokaliseerd
Intervertebraal
A: Protrusie
B. Migratie
C. Sequestratie
Sequestratie
Discuspathologie
Degeneratief / traumatisch
DISCUSHERNIA: lokatie
Centraal (links of rechts)
(NIET paracentraal)
Subarticulair
Foraminaal
Lateraal
Anterieur
Discuspathologie
Degeneratief / traumatisch
DISCUSHERNIA
Discuspathologie
Degeneratief / traumatisch
DISCUSHERNIA: grootte
Compromitteren spinaal kanaal en/of foramen
- “Licht/mild”: <1/3
- “Matig”: 1-2/3
- “Ernstig”: >2/3
Relatie tot durazak en/of zenuwwortel
Discuspathologie
1.
Congenitale / ontwikkelingsafwijkingen
2.
Degeneratief / traumatisch
- annulaire scheur of fissuratie
- discushernia
- degeneratie
3.
Inflammatoir / Infectieus
4.
Neoplasie
5.
Morfologische varianten
Discuspathologie
Degeneratief / traumatisch
Gegeneraliseerd =
BULGING
≠ discushernia
Discuspathologie
Degeneratief / traumatisch
DEGENERATIE
Dehydratatie
Fibrose
Mucineuze degeneratie van de annulus
Vernauwing van de intervertebrale ruimte
Discus bulging (>180°)
Uitgebreide fissuratie
Veranderingen t.h.v. de eindplaat (Modic-veranderingen)
Randosteofytose
Discuspathologie
Degeneratief / traumatisch
DEGENERATIE
Spondylosis deformans
annulus + apofysen
(= normaal verouderingsproces)
Intervertebrale osteochondrosis
nucleus pulposus + eindplaten
(= gevolg van een pathologisch proces, moet niet symptomatisch)
Discuspathologie
Degeneratief / traumatisch
DEGENERATIE
Discuspathologie
Degeneratief / traumatisch
DEGENERATIE: Modic-classificatie
Modic-class.
T1
T2
I
-
+
Gevasculariseerd beenmerg en/of
botoedeem (acuut)
II
+
+
Vettige degeneratie van subchondraal
beenmerg (chronisch)
III
-
-
Sclerotisch bot
Discuspathologie
Degeneratief / traumatisch
ANNULAIRE SCHEUR of FISSURATIE
DISCUSHERNIA (Extrusie + Protrusie)
DEGENERATIE
Discuspathologie
1.
Congenitale / ontwikkelingsafwijkingen
2.
Degeneratief / traumatisch
- annulaire scheur of fissuratie
- discushernia
- degeneratie
3.
Inflammatoir / Infectieus
4.
Neoplasie
5.
Morfologische varianten
Nomenclatuur lumbale discuspathologie
1.
Ontstaan
2.
Voordelen
3.
Normale discus
4.
Discuspathologie
5.
Casussen
Annulaire scheur
Discushernia: focale protrusie
Discushernia: extrusie
Discushernia:
breedstralige protrusie
Discusdegeneratie:
Osteochondrosis
Beeldvorming bij lage rugpijn
SPECT/CT
NMR
CT
Rx
Facetlijden
+++
+
+
+
SIG-lijden
+++
++
+
+
Discogeen
++
+++
++
-
Corpus vertebrae
+++
+++
++
+
Musculair
-
+
-
-
Post-heelkunde
+++
+++
+
+
Psychologie
+
+
+
+
Vertebra, trauma
Corpus Vertebrae
RX
MRI (T2): botoedeem
Corpus Vertebrae
Corpus Vertebrae
Corpus Vertebrae
Corpus Vertebrae
Corpus Vertebrae
CT
MRI (STIR)
Corpus vertebrae
Vertebroplastie
Vertebroplastie: introductie
Vertebroplastie
en
kyfoplastie
zijn
minimaal
invasieve
procedures voor de behandeling van vertebrale compressiefracturen
Het hoofddoel is het verkrijgen van een onmiddellijke
verlichting van de pijn alsook de stabilisatie van het
gebroken wervellichaam
Wereldwijd zijn er al 400.000 procedures uitgevoerd
In het ZOL werden tot nu toe ongeveer 600 procedures
uitgevoerd
Vertebroplastie: indicaties
Osteoporotische vertebrale compressiefracturen
Traumatische vertebrale compressiefracturen
Aggressieve vertebrale hemangioma
Pijnlijke of destabiliserende osteolytische tumoren, metastasen
of multiple myeloma
Sacrale insufficientiefracturen
Perifere botlesies (osteolytische metastasen)
Vertebroplastie: patiëntselectie
Focale pijn/beperkte mobiliteit gerelateerd aan de vertebrale
lesie
Pijn uitstralend naar de zijde, maar geen radiculaire of
ischialgische pijn
Radiografisch bewijs, MRI (beenmerg oedeem, lesie die niet
uitbreidt naar het spinaal kanaal), botscintigrafie
stop anticoagulantia, sluit infectie uit
patiënt moet in staat zijn op de buik te liggen
T1
STIR
CT
STIR
Vertebroplastie: techniek
Transpediculaire route voor het lumbale niveau
Ballon kyfoplastie
Ballon wordt opgepompt om de hoogte van het
ingedeukte wervellichaam te herstellen
Kyfoplastie
Kyfoplastie
Sacroplastie
Sacroplastie
Conservatieve behandeling of
cementinjectie?
Farmacologische verlichting van de pijn, bedrust, 3-punt korset:
Langere behandeling (weken/maanden)
- Toename in botresorptie / afnemende spiermassa
- DVT
- Gastro-intestinaal, cardiopulmonaire problemen
- Depressie
Verhoogde morbiditeit en mortaliteit (tot 23%)
Hoger kostenplaatje (ziekenhuisverblijf, medicatie)
CT
CT 3 maanden later
Flow chart
Vertebrale fractuur: ‘stabiel’ maar pijnlijk
Recente fractuur:
1.
2.
3.
Radiografie en CT/MRI
Onmiddellijk –plastie of na 3 weken (als
behandeling incl. Aclasta/Myocalcic niet helpt)
Vertebroplastie or kyfoplastie (indien >15° kyfose)
conservatieve
Niet-recente fractuur:
1.
2.
3.
Persisterende lokale pijn
Radiografie en MRI (beenmerg oedeem)
Vertebroplastie
In de praktijk: 1. Vertebrale fractuur op radiografie + pijn
2. Aanvraag voor MRI gecombineerd met raadpleging
(089/324614)
3. Beslissing om cement te injecteren of niet
Beeldvorming bij lage rugpijn
SPECT/CT
NMR
CT
Rx
Facetlijden
+++
+
+
+
SIG-lijden
+++
++
+
+
Discogeen
++
+++
++
-
Corpus vertebrae
+++
+++
++
+
Musculair
-
+
-
-
Post-heelkunde
+++
+++
+
+
Psychologie
+
+
+
+
Musculair
Casus
31 jarige vrouw
4 weken rechtszijdige lage rugpijn
geen trauma
labo : gestegen RBC sedimentatie
RX LWZ: geen specifieke afwijkingen
VERONDERSTELDE DIAGNOSE: discuspathologie
MRI
Beeldvorming bij lage rugpijn
SPECT/CT
NMR
CT
Rx
Facetlijden
+++
+
+
+
SIG-lijden
+++
++
+
+
Discogeen
++
+++
++
-
Corpus vertebrae
+++
+++
++
+
Musculair
-
+
-
-
Post-heelkunde
+++
+++
+
+
Psychologie
+
+
+
+
Post-heelkunde
MRI:
Post-op veranderingen of complicaties in de weke delen
Vroegtijdige en laattijdige complicaties
SPECT-CT:
Loslating, malunion, stress-letsels
Vanaf 1 jaar post-op
Post-heelkunde
Pseudo-meningocele
dura scheur
T2-WI
T1-WI
Post-heelkunde
Pseudo-meningocele
T2-WI
T1-WI
T1-WI + Gd
Post-heelkunde
Postoperatief hematoom
T2-WI
T1-WI
T2-WI
T1-WI
Post-heelkunde
Spondylodiscitis
T1-fatsat + Gd
Post-heelkunde
Recidief discushernia versus epidurale fibrose
______________________________________________________
T2-WI
T1-WI
T1-WI +Gd
Recidief hernia
Fibrose
Post-heelkunde
Post-Heelkunde
Beeldvorming bij lage rugpijn
SPECT/CT
NMR
CT
Rx
Facetlijden
+++
+
+
+
SIG-lijden
+++
++
+
+
Discogeen
++
+++
++
-
Corpus vertebrae
+++
+++
++
+
Musculair
-
+
-
-
Post-heelkunde
+++
+++
+
+
Psychologie
+
+
+
+
Beeldvorming bij lage rugpijn
Sensitief voor detectie van structurele en fysiopathologische afwijkingen
Specifiek voor karakterisatie van deze afwijkingen
Beeldvorming van ‘pijn’ is niet mogelijk:
klinische correlatie is noodzakelijk
Beeldvorming bij lage rugpijn
SPECT/CT
NMR
CT
Rx
Facetlijden
+++
+
+
+
SIG-lijden
+++
++
+
+
Discogeen
++
+++
++
-
Corpus vertebrae
+++
+++
++
+
Musculair
-
+
-
-
Post-heelkunde
+++
+++
+
+
Psychologie
+
+
+
+
Beeldvorming bij lage rugpijn
SPECT/CT
NMR
CT
089/324640
089/324577
089/324577
Facetlijden
+++
+
+
+
SIG-lijden
+++
++
+
+
Discogeen
++
+++
++
-
Corpus vertebrae
+++
+++
++
+
Musculair
-
+
-
-
Post-heelkunde
+++
+++
+
+
WERVELINDEUKING
Bot
Weke delen:
Bot en discus
botactiviteit
discus, conus
botstructuur
zenuwwortels
edikelschroeven
spinaalstenose
hevige pijn + bewezen
MRI + Consult
indeuking
089/324542 of 4614
Rx
Statiek:
Bekken + LWZ
staande
Flexie / extensie
Vertebroplastie of
ballon kyfoplastie