Transcript - 1 - - 8 - 1 april 2014 44e jaargang, nr. 2

Vraag
VOB - vzw
Vaak worden strookjes Clinistix gebruikt voor
het aantonen van glucose in verse groenten,
fruit en urine. Bij aanwezigheid van glucose
kleuren de strookjes van roze naar blauw.
Spijtig genoeg is Clinistix niet meer verkrijgbaar in België, maar nog wel in het buitenland
o.a. in de UK.
M.Z. Vautierstraat 29 - 1000 Brussel
Lidgeld (per kalenderjaar)
•
•
•
Werkende en gepensioneerde leden: € 15
Studenten: € 10
Buitenlandse leden 5 euro extra.
Je ontvangt het Jaarboek en BIO en een lidkaart
met vrije toegang tot de ZOO, Planckendael, het
Serpentarium in Blankenberge, de Plantentuin in
Meise, het arboretum in Kalmthout, het KBIN, het
Zwin en het Afrikamuseum.
Clinistix kan vervangen worden door Diastixstrookjes.Volgens de aanwezige concentratie glucose verkleuren deze strookjes van
lichtgroen naar donkergroen naar oranje naar
roodbruin. De strookjes zijn verkrijgbaar bij
Bayer en kosten 6,24 Euro voor 50 strips.
Ikzelf heb geen ervaring met Diastix.
Verenigingen, scholen, e.d. betalen € 15 lidgeld
en krijgen enkel het Jaarboek en BIO.
Om lid te worden download je het aansluitingsformulier van onze website (www.vob-ond.be; rubriek:
Info/Lidmaatschap), je vult dit formulier in en stuurt
het naar het aangegeven adres. Tezelfdertijd stort
je het lidgeld op rekeningnummer van de VOB:
IBAN BE34 0680 6665 5090 - BIC GKCCBEBB
p.a. E. Van Damme,
Hoge Weg 234,
8200 St. Andries.
Welke collega’s hebben reeds ervaring met
Diastix?
P. Elen ([email protected])
Minerant
België – Belgique
P.B.
2020 Antwerpen 2
8/2569
P002477
Mededelingenblad van de Vereniging voor het Onderwijs in de Biologie,de Milieuleer en de Gezondheidseducatie- vzw
1 april 2014
44e jaargang, nr. 2
ISSN 0773 1361
www.vob-ond.be
[email protected]
Afgiftekantoor 2020 Antwerpen 2
Verschijnt DRIEMAANDELIJKS
Redactie:
Victor RASQUIN
Gulden-Vlieslaan 61 bus 7
8000 Brugge
V.U. Herman Snoeck,
Jan Van Rijswijcklaan 277
2020 Antwerpen
Raad van bestuur
Voorzitter
Ignace Nerinckx (Vrij Gesubsidieerd Onderwijs)
Muizenhoekstraat 37 - 2812 Muizen
E-mail: [email protected]
Liefhebbers van mineralen, fossielen, schelpen en edelsten. worden op 10 en 11 mei verwacht op MINERANT 2014 in Antwerp Expo,
Jan Van Rijswijclaan 191 te Antwerpen.
Ondervoorzitter
Marleen Van Strydonck (Officieel Onderwijs)
Te Boelaerlei 119 bus 1 - 2140 Borgerhout
E-mail: [email protected]
Op hetzelfde ogenblik kan je er ook terecht
voor een mineralen- en fossielenbeurs.
Secretaris, redacteur en webmaster
Victor Rasquin
Gulden-Vlieslaan 61 bus 7 - 8000 Brugge
Tel. +32-(0)50 691 871
E-mail: [email protected]
Downloaden van artikels Jaarboek
Penningmeester
Emiel Van Damme
Hoge weg 234 - 8200 Sint-Andries (Brugge)
E-mail: [email protected]
Op onze wesite kan je alle artikels
van de Jaarboeken 2008 t.e.m. 2013
downloaden. De pdf-bestanden kunnen alleen geopend worden na het
intikken van een wachtwoord. Dit is
telkens VOB gevolgd door het jaartal.
Vb. VOB2013 voor een artikel uit het
Jaarboek 2013.
Adreswijzigingen, lidkaarten,
ledenadministratie
Herman Snoeck
Jan van Rijswijcklaan 277 bus 5
2020 Antwerpen
E-mail: [email protected]
-8-
Wat mag je nog verwachten?
Het schooljaar loopt weer stilaan ten einde.
De paasvakantie is de ideale gelegenheid
om weer even uit te blazen en voldoende reserves aan te leggen voor de laatste schoolperiode.
ook de resultaten van de verschillende wetenschappelijke olympiades, die we organiseren
of waaraan we onze medewerking verlenen:
de Jongeren Olympiade Natuurwetenschappen (JON), de Europese Wetenschapsolympiade (EUSO) en de Vlaamse Biologieolympiade (VBO).
April en mei zijn de ideale maanden voor
een excursie en in dit nummer doen we je
enkele ideeën aan de hand.
Begin juni plannen we onze statutaire jaarvergadering op een leuke locatie. Het administratief deel wordt tot het stricte minimum beperkt
en de rest van de dag besteden we aan een
prettige boswandeling en een gezellig onderonsje. Meer hierover vind je op de volgende
bladzijde.
In mei krijg je ons Jaarboek in de bus. We
verwennen je voor de 37ste maal met 240
bladzijden boeiende lectuur; een brok gebundelde informatie, die je uren zoekwerk op
internet bespaart en - wat niet onbelangrijk
is - wetenschappelijk correct is (wat jammer
genoeg niet het geval is voor al wat op het
web verschijnt!)
Zoals je ziet, bieden we je dag voor dag een
reden om lid te zijn van de grootste BIO-familie in Vlaanderen!
V.R.
Tegen het volgende bionummer kennen we
-1-
Jaarvergadering
de Stichting Dirk Frimout.
Voor het schooljaar 2013-2014 werd de inschrijvingstermijn verlengd en wordt de bevestiging van deelname verwacht tegen 30 april
2014. Het volledig reglement kan teruggevonden worden op de website www.focusaarde.
be. Naast diverse andere prijzen heeft de
hoofdprijs een waarde van € 500 per deelnemende leerling en € 1.000 voor de school. Het
volledige dossier dient ingediend te worden
ten laatste op 31 mei 2014 en de selectie van
de genomineerden gebeurt op 11 juni 2014.
Verdediging van de werken is voorzien op 10
september 2014 en de plechtige proclamatie
op 8 oktober 2014.
ge van waren, voerde een dolfijn van Cuvier
naar een diepte van meer dan drie kilometer.
De langste duik duurde maar liefst 137 minuten, zo meldt het blad PLoS ONE.
Contact en verdere informatie kan op het
mailadres van de Stichting Koningin Paola,
tel 02/762 92 51 of [email protected] of via
www.facebook.com/focusaarde
Onze statutaire jaarvergadering, waarop jij (en je gezin) vriendelijk wordt uitgenodigd, gaat
door op zaterdag 7 juni in het Provinciaal Domein Het Leen, Gentse steenweg 80, 9900
Eeklo
PROGRAMMA
10:00 - 11:00 h: Bosinfocentrum
Onthaal en bezoek aan de tentoonstelling “Bos-boom-hout’
11:00 - 11:45 h: Jaarvergadering
12:00 - 13:30 h: Middagpauze. Je kan je meegebrachte lunch soldaat maken in de cafetaria;
er wordt wel van je verwacht dat je de drank ter plaatse koopt. Je kan in de cafetaria natuurlijk ook een lekkere kop soep e.d. krijgen.
13:30 - 15:00 h: Boswandeling met gids. Een goede voorbereiding als je er eens met je klas
wil op uit trekken...
15:00 - 16:00 h: Gelegenheid tot gezellig nakaarten bij een geurige kop koffie, een frisdrank of een biertje (of twee?)
Voor de praktische schikkingen vragen we je wel online in te schrijven op www.vob-ond.be
en dit vóór 20 mei.
Een record
Bron: Scientias.nl
Wie kan het langst zijn adem inhouden? Dat
spelletje kunt u beter niet spelen met de dolfijn van Cuvier, zo blijkt uit nieuw onderzoek.
De walvisachtige blijkt zijn adem 137 minuten
in te kunnen houden en breekt daarmee alle
records.
Tot die conclusie kwamen onderzoekers nadat
ze het gedrag van acht dolfijnen van Cuvier
monitorden. Ze waren vooral geïnteresseerd
in de duiken die de dolfijnen maakten en stelden de diepte en duur van die duiken vast. In
totaal bestudeerden de onderzoekers de dolfijnen van Cuvier gedurende 3700 uur. In die
tijd maakten ze 1100 diepe duiken (gemiddeld
1,4 kilometer diep) en 5600 ondiepe duiken
(gemiddeld 200 meter diep).
Diep en lang
De diepste duik waar de onderzoekers getui-
Tot dan!?
-2-
Daarmee verpletterde deze dolfijn van Cuvier
het record van zijn eigen soort. Eerder zagen
we deze soort 1,6 kilometer diep duiken en 95
minuten onder water blijven. Maar de dolfijn
van Cuvier verpletterde ook het record van
zwemmende zoogdieren in het algemeen.
Dat record stond op naam van een zuidelijke
zeeolifant. Deze zeeolifant dook naar een
diepte van zo’n 2,4 kilometer en bleef 120 minuten onder water.
Een groot verschil tussen die zeeolifant en de
dolfijn van Cuvier is dat de zeeolifant na zo’n
diepe duik tijd nodig heeft om bij te komen,
terwijl de dolfijn van Cuvier na een diepe duik
gemiddeld minder dan twee minuten aan het
oppervlak vertoeft alvorens deze weer een
duik maakt.
“Het is opmerkelijk om ons voor te stellen dat
deze sociale, warmbloedige zoogdieren op
verbazingwekkende dieptes actief in de duisternis op zoek zijn naar een prooi,” vindt onderzoeker Gregory Schorr. “Ze bevinden zich
dan kilometers ver weg van hun meest basale
lichamelijke behoefte: lucht.”
-7-
Mosasauriërs
Een nieuwe zaal in het Museum voor Natuurwetenschappen te Brussel.
De Mosasauriërs waren de heersers van de
prehistorische zeeën. In de tijd toen de Tyrannosauriërs de continenten domineerden,
schuimden gigantische roofhagedissen de
oceanen af… de Mosasauriërs. Vreemd genoeg zijn ze nog onbekend bij het grote publiek, maar het Museum toont enkele exemplaren uit zijn mosasauriërverzameling, die
tot de wereldtop behoort.
Je komt oog in oog te staan met een kaak
van 1,60 meter lang, vol vlijmscherpe tanden. Gevolgd door het 12,5 meter lange lichaam van deze zeehagedis, een reusachtig
roofdier dat de grootste haaien uit het krijt
concurrentie aandeed.
De mosasauriërs prijken in een nieuwe,
sfeervolle zaal, waar je verschillende sporen
kan ontdekken, analyseren en onderzoeken.
Je vindt deze zaal onder de Galerij van de
Dinosauriërs, naast de vitrine met de Iguanodons in de mijn. Vanaf 2 april is de Zaal
van de Mosasauriërs open voor het publiek.
Elke eerste woensdag van de maand is het
ganse Museum gratis open vanaf 13 uur. Ter
gelegenheid van de opening voor het publiek
geven museummedewerkers een woordje
uitleg in deze nieuwe zaal.
www.natuurwetenschappen.be
Een nieuwe thuis voor het PNC
Sinds 1998 was het PNC (Provinciaal Natuurcentrum Limburg) gehuisvest in Het
Groene Huis, in het arboretum van het Domein Bokrijk. Dit gebouw barstte echter uit
zijn voegen door het toenemend aantal werknemers van het PNC. Bovendien had het gebouw de tand des tijds niet overal even goed
doorstaan: het oudste gedeelte dateerde van
in de jaren zestig en was dringend aan renovatie toe. Kortom, het PNC was op zoek naar
een nieuw(e) (t)huis om zijn klanten weer op
een kwaliteitsvolle manier te ontvangen.
De provincie Limburg kocht daarom begin
2012 het voormalige LISEC-gebouw in Craenevenne 86 in Genk. De provincie heeft het
gebouw gebruiksklaar gemaakt zodat de
administratie van het PNC, het Documentatiecentrum, de netwerking van LIMNET en
LIKONA en het ontvangen van (school)groepen er optimaal kan verlopen.
Midden oktober nam het PNC er zijn intrek en
op 23 maart was de officiële heropening. Het
PNC beschikt nu over een ruimer documentatiecentrum, enkele polyvalente zalen voor
vergaderingen, nascholingen, cursussen,...
en een spiksplinternieuw veldstudiecentrum.
INBO Jaarboek
http://jaarboek.inbo.be/
De lente is de tijd van de Jaarboeken. Ook het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek heeft het
zijne op het web gezet.
Een greep uit de inhoud:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Wetenschap en de EU 2020 Biodiversiteiststrategie
Wetenschap en beleid moeten alliantie aangaan
Natuurlijk overstromingsgebied vs. wachtbekkens in de Dijlevallei
Dagvlinders in Vlaanderen: gewikt en gewogen
Soortbeschermingsprogramma’s voor bruine eikenpage, heivlinder en argusvlinder
Waterkwaliteit essentieel voor Europees beschermde rivieren
Impact van toxische stoffen op paling
Nieuwe Rode lijst voor Vlaamse zoetwatervissen
Referentiemeetnet zoetwatervissen
Werken aan nieuwe zilte graslanden
Uitspoeling van kool- en stikstof in verzuurde, stikstofverzadigde bossen
80 inheemse boom- en struiksoorten in kaart gebracht
Menselijke invloed op Vlaamse olmenpopulaties zichtbaar gemaakt
Zeker meerdere muisklikken waard!
Een microscoop voor 50 cent
PNC - Craenevenne 86, 3600 Genk
Manu Prakash, fysicus en assistent professor aan de prestigieuze Stanford-universiteit is er in
geslaagd een goed functionerende microscoop te bouwen voor 50 cent.
Prijs Focus Aarde
Sinds twaalf jaar wordt de Prijs Focus Aarde
uitgereikt aan leerlingengroepen die voor hun
geïntegreerde proef (TSO, BSO, KSO) of via
vakoverschrijdende groepsprojecten (BUSO
en CDO) onderzochten hoe technologie of
kunst de toekomst van de aarde kunnen verbeteren. Ook projecten die te maken hebben
met ruimtevaart worden op hun waarde beoordeeld. De prijs Focus Aarde wordt voor de
vierde keer door de Stichting Koningin Paola
georganiseerd in nauwe samenwerking met
-6-
Deze lage prijs is uiteraard te danken aan het gebruikte materiaal: papier en een klein beetje (goedkope) elektronica.
Het geheel is gebaseerd op het principe van origami: papier
op een welbepaalde manier vouwen, zodat een bepaalde
structuur ontstaat.
Prakash vertrekt van een stevig blad papier met een ingebouwde elektronische component. Het vouwen gebeurt
volgens een kleurcode en is een fluitje van een cent. De
beeldkwaliteit is zeer goed en de microscoop kan tegen een stootje. De constructie biedt ongekende mogelijkheden in ontwikkelingslanden en voor instellingen met een beperkt budget.
Bekijk het huzarenstukje via http://www.ted.com/speakers/manu_prakash
-3-
-4-
-5-