Transcript download
Neurofeedback voor depressie: onnodige hocus-pocus (?)(!) Frenk Peeters Neurofeedback voor depressie: onnodige hocus-pocus (?)(!) Ontwikkelingen • Geen zicht op nieuwe, effectievere antidepressiva (althans de eerstkomende jaren) • Geen zicht op nieuwe, meer effectieve psychotherapieen voor depressie “Dodo bird verdict” Effectiviteit depressiebehandelingen 2014 Hollon et al, JAMA Psychiatry. Published online August 20, 2014. doi:10.1001/jamapsychiatry.2014.1054 Stimulering van het brein • • • • • ECT NVS rTMS DBS tDCS (transcranial Direct Current Stimulation) Neurofeedback voor depressie: onnodige hocus-pocus (?)(!) Wat is Neurofeedback? • Operante conditionering van elektrofysiologische hersenactiviteit Rationale voor NF bij depressie • Verschil in alpha-activiteit tussen linker en rechter prefrontale cortex bij depressie (α-asymmetrie) – Depressie-specifiek? – Bij alle depressieve patienten? – Relatie met specifieke symptomen? – State of trait verschijnsel? Rationale voor NF • Uitgangspunt voor NF bij depressie – Vermindering van α-asymmetrie met behulp van operante conditionering via EEG feedback – Ln(F3-alpha) – Ln(F4-Alpha) Onderzoek naar behandeling van depressie met NF • Slechts case-studies • Geen case of open studies met state-ofthe-art diagnostiek en metingen • 1 kleine en methodologisch zeer zwakke RCT Onderzoek naar behandeling van depressie met NF • Onderzoek in Maastricht • is het EEG met NF te beïnvloeden binnen 1 sessie? “proof of principle” • open studie naar NF bij depressie; 10 patiënten Proof of principle • • • • • N=18 Down-conditioning : AA N=19 Up-conditioning : AA B – F1 – F2 – F3 – F4 – F5 - B Subjecten blind voor group membership Drie vragen: – Gewenste richting? – Specifiek? – Emotie verandering? Peeters et al, 2014 Richting van effect F(Hot) = 3.552; df = 6,28; p = 0.01 Peeters et al, 2014 Specifiek? Geen effect op alfa activiteit op andere locaties Peeters et al, 2014 Effect op emoties Peeters et al, 2014 Neurofeedback voor depressie • Pilot met 10 patienten (SCID-1) • Maximaal 30 sessies, 3 maal per week • B – F1 – F2 – F3 – B Peeters et al, 2014 Neurofeedback voor depressie Peeters et al, 2014 Neurofeedback voor depressie Overzicht sessie effect QIDS 20 19 18 QIDS score 17 16 15 14 13 12 11 10 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 Sessienummer Peeters et al, data on file Change in mean baseline frontal alpha-asymmetry during NF treatment. Peeters et al, 2014 Time-course of the change in AA during the blocks during the NF sessions. Peeters et al, 2014 Neurofeedback voor depressie • Een van de methoden voor neuromodulatie • Operante conditionering via brein-machine interface • Proof of principle: • 1 sessie effect • specifiek voor frequentie en locatie • Pilot: asymmetrie en klachten gaan omlaag, maar is er een relatie? Maar……….RCT is noodzakelijk RCT • 50 patienten behandeld met NF of ShamNF • Dubbelblind • Behandeling duurt 18 sessies (3 sessies per week gedurende 6 weken) • Recrutering tijdens intake, interventie gedurende de wachttijd • Start november 2014 tot november 2017 Neurofeedback voor depressie: onnodige hocus-pocus ?