Transcript nr 4: Rouw en verlies

Cursus Verbondenheid
04
2014
In hersteltrainingen leer je hoe je het beste voor jezelf kunt zorgen in
heden en toekomst. Maar de pijn en het verlies van je verleden dan?
Daarover gaat de cursus ‘Verbondenheid’. In elf bijeenkomsten houden
cursisten zich bezig met rouw en verlies en hoe hiermee om te gaan.
De cursus wordt gegeven door twee ervaringsdeskundigen.
Als opvolger van de al bestaande cursus
‘Herstellen doe je zelf’ gaat ‘Verbondenheid’
dieper in op de thema’s rouw en verlies.
Hiermee wordt bedoeld het rouwproces dat
iemand doormaakt die door een psychische
aandoening zaken verloren heeft. Bijvoorbeeld
werk, vrienden of familie.
Om te kunnen herstellen moest ik het monster
van de angst recht in de bek kijken. Dag na
dag. Dit vroeg (en nog) om moed. Ik heb drie
mensen gevraagd me hier langdurig bij te
steunen. Ik had dit echt nooit alleen gekund.
De winst is dat ik, in essentie, niet veranderd
ben. Dat wat mij ‘mij’ maakt is niet aangetast.
Ik heb nog steeds vertrouwen in mensen, ben
niet bitter en geloof in het goede van de mens.
Als ik een boodschap aan anderen mag geven
is het deze: er kan je veel ontnomen worden,
maar nooit je eigenheid!!
IS
“Er kan je veel ontnomen
worden, maar nooit je
eigenheid!!”
Angst loopt als een rode draad door mijn
leven. Soms aan de oppervlakte maar vaak
onderhuids. Door de beschreven gebeurtenis
is deze angst enorm getriggerd. Mijn grootste
angst was drie jaar lang om helemaal alleen te
eindigen in de goot. Ik stond er mee op en ging
er mee naar bed. Ik voelde totaal geen grond
onder mijn voeten. Mijn zelfvertrouwen was
letterlijk weg. Uiteindelijk volgde de diagnose
angststoornis.
Pas dit jaar is er ruimte om te rouwen. Voor
die tijd was het puur overleven. Ik ervaar het
als een eenzaam proces, rauw en grillig. Het
behelst ook alle eerdere verliezen in mijn leven.
Niets is meer hetzelfde. Alles moet worden
her-ijkt.
Verder was het helaas nodig om medicatie te
slikken om de angst enigszins te dempen. Ik
heb therapieën gevolgd en ben vrijwilligerswerk
gaan doen.
Aan het eind van de rit belandde ik op de
gesloten afdeling op de Riethorst. Het was een
totaal ontwrichtende gebeurtenis. Mijn erfenis
was compleet verdwenen, mijn gezin uit elkaar
gevallen en mijn besef van realiteit was totaal
weg. Ik was zo bang dat ik me letterlijk aan
mensen vastklampte om nog maar een beetje
houvast te voelen.
Om maar met de deur in huis te vallen: ik ben in de periode 2009-2010
opgelicht. Niet één keer maar stelselmatig. Dit is gebeurd door me
volledig te hersenspoelen, me te overvoeren met complottheorieën en
me angst in te boezemen.
Het verhaal van Iboya
Pro Persona ervaringskrant 04 2014 09:00
Verlieservaring en wat er nog wèl is
Samen met je medecursisten (maximaal acht)
ervaar je wat jouw steunbehoeften zijn, en hoe
deze kenbaar te maken. Dat is nodig omdat het
praten over je verlieservaringen verschillende
emoties bij je op kan roepen. Daarna leer je de
rouwfasen kennen, en deze te gebruiken om
het persoonlijke rouwen om verlies beter te
begrijpen. Andere vragen die aan de orde
komen zijn: hoe ga je om met reacties uit je
omgeving op de manier waarop je nu leeft of
moet leven door je verlies? Levert je verlies je
ook nog iets anders op dan woede, verdriet,
onmacht? Ook kijken we naar wat je (nog) wèl
Uit ‘Vuistregels’ van K. Michel
Stop met graven als je in de put zit
Wees bereid au & ja te zeggen
Hans Bouma
De crisiskaart speciaal voor jou gemaakt.
Geschreven niet gehaakt.
Staat alles in, wat belangrijk is.
Als je hem niet hebt zeker een gemis.
Te gebruiken bij psychische nood.
Waar hij hulp bood.
Sjanne van Leeuwen
Steeds duidelijker
je identiteit.
Steeds weerbaarder jij,
onverzettelijker.
Catharina Visser
is ook volop,
in alle majesteit boom.
alleen een boom
die storm na storm doorstond
Maar waak met mij in de grot van smart
begrijp de volle omvang van mijn klacht
kleineer me niet, laat mij mijn waardigheid.
Wie weet – in de nacht, tussen jou en mij
roert zich een kracht die geneest.
Alleen een boom
die alle geweld,
Minder,
maar ook meer kun je worden.
Meer mens.
Kom me niet aan met mooie woorden,
zeg niet dat lijden zin heeft, een doel?
Als de afgrond zich opent en nergens houvast is,
troost mij dan niet met andermans pijn.
kom mij niet aan met schoonheid en zon.
Sta op, blijf staan,
weet je uitgedaagd.
Verdriet. Pijn. Nacht.
Jij mens zo geslagen.
Is er een kracht die geneest?
Als we op de bodem van ons kunnen zijn
als we pijn hebben, ziek zijn.
of eenzaam door de dagen gaan:
is er een kracht die ons doet opstaan?
Is er een kracht die geneest?
Identiteit
Van de redactie
In deze ervaringskrant is rouw en verlies het centrale thema. En dan niet
zozeer de rouw na de dood van een dierbare. Maar vooral de rouw en
verliesverwerking die voortkomt uit alles wat iemand kwijtraakt als hij of
zij psychisch ziek wordt: gezondheid, zelfbeeld, toekomstperspectief,
werk of contacten. De rouw en verlies bij herstel dus.
We bekijken het thema vanuit verschillende
gezichtshoeken. Het persoonlijke verhaal van
een cliënt. Het profiel van een collega. De aanpak
van een sociaal psychiatrisch verpleegkundige
in een FACT. De herstelcursus die speciaal
ingaat op rouw en verlies. Het rouwproces zelf.
De eenzaamheid en behoefte aan steun. En
niet te vergeten: de geestelijk verzorgers bij
Pro Persona.
In het proefschrift ‘Verlies en Verlangen. Verliesverwerking bij schizofrenie’ constateert geestelijk
verzorger Hanneke Muthert, verbonden aan
de Rijksuniversiteit Groningen, dat de ggz zich
vaak onvoldoende bewust is van al die rouw,
verlieservaringen en gemiste kansen. Ze vindt
het belangrijk dat mensen gelegenheid krijgen
zich hierover te uiten. Taco Bos, geestelijk
verzorger bij Pro Persona, las haar proefschrift.
Hij concludeert: “Als hulpverlener kun je niet
meteen iemand, heel optimistisch, in zijn of
haar eigen kracht bevestigen en tot herstel
stimuleren, als je niet ook de ruimte hebt
gegeven om te rouwen, te huilen, stampvoeten,
vloeken, zwijgen of bidden.”
De antwoorden die we van geestelijk verzorgers
Taco Bos, Stefien Jansen en Bahaeddin Budak
kregen op onze interviewvragen vertellen veel
meer dan we konden plaatsen in deze krant.
Wie wil, kan een uitgebreide versie van het
artikel opvragen.
Trijnie Nielen, geestelijk verzorger op Siependaal
in Tiel legt ter inspiratie gedichten in de wachtruimtes. Twee daarvan zijn opgenomen in deze
krant. En tot onze blijdschap ontvingen we een
gedicht van een cliënte over de crisiskaart, dat
natuurlijk ook een plek heeft gekregen. Ideeën,
teksten of beelden voor deze krant blijven
welkom TB
Wil je reageren, of het uitgebreide artikel
‘Zoeken naar kracht en inspiratie’ ontvangen?
Mail [email protected]
Het schilderij op de voorkant is gemaakt door Henk Bruil. In zijn
jonge jaren maakte hij prachtige schilderijen. Door zijn ziekte en
medicatie moest hij zich neerleggen bij het idee dat hij misschien
nooit meer een beroemd kunstenaar zal worden. Schilderen is nog
wel zijn uitlaatklep, net als verhalen schrijven en muziek luisteren.
Zijn werk is recent geëxposeerd in Mezzo in Wolfheze.
hebt en kunt, naar je positieve eigenschappen.
En naar waar jij blij van wordt.
Gelijkwaardigheid en verbondenheid
Deelnemers aan de cursus ervaren gelijkwaardigheid en verbondenheid. Een paar reacties:
“Wat ik het fijnste vond aan de cursus was om
deel van de groep te zijn. Er werd veel gedeeld,
er was ook veel herkenning. Dat schept toch
een band.” “Door de training ben ik anders
gaan kijken naar mijn verlies. Behalve dat het
me veel verdriet en pijn heeft gebracht, heeft
het me ook iets opgeleverd, namelijk dat ik
mezelf beter heb leren kennen en dat ik er
mentaal echt sterker door ben geworden. Ik
heb het immers allemaal overleefd: ik sta nog
overeind!”
JT
De cursus ‘Verbondenheid’ wordt voorjaar
2015 weer gegeven in Arnhem. Contactgegevens vind je in het Colofon.
Zoeken naar kracht en inspiratie
”Ik ben niet meer degene die ik was. Alles is me uit handen geslagen.
Als ik in de spiegel kijk, herken ik mezelf niet meer.” Een psychiatrische
aandoening kan mensen veel ontnemen. Hoe verwerk je dat? En kun
je het leven dan toch, op een andere manier, waarde en inhoud geven?
Met zulke vragen kunnen mensen terecht bij een geestelijk verzorgers.
“Ik kom verschillende vormen van rouw tegen”,
vertelt Taco Bos, geestelijk verzorger in Wolfheze
en Arnhem. “Oudere mensen die in korte tijd
veel dierbaren verliezen of hun eigen levenseinde zien naderen. Vluchtelingen uit Liberia,
Congo of Afghanistan die hun thuisland zijn
kwijtgeraakt. Mensen met een langdurige aandoening die vaak jarenlang rouwen om gemiste
kansen en verloren perspectief.”
Aansluiten bij de ander
Als andere zingevers wegvallen, zoals een
baan, gezin of goed inkomen, kan levensbeschouwing of religie een bron zijn waaruit
mensen kunnen putten. “Ik kijk samen met de
cliënt naar wat er is”, zegt Taco, “en probeer
erkenning te geven zowel voor de pijn als voor
de eigen inzet.” De geestelijk verzorgers bij Pro
Persona hebben een verschillende religieuze
achtergrond. “Maar die zullen we nooit aan
iemand opleggen of opdringen”, stelt Taco
nadrukkelijk. “Als ik een gedicht, lied, of verhaal
aandraag, probeer ik altijd nauw aan te sluiten
bij de ander.” Een persoonlijk gesprek, samen
bidden, een kaars branden of een ander ritueel
uitvoeren: individuele steun kan op allerlei
manieren. In de klinische zorg bieden geestelijk
verzorgers ook groepswerk en gemeenschapsvorming. Taco: “Ons groepswerk op afdelingen is
open voor iedereen. Er is herkenning, lotgenotencontact en gedeelde levenswijsheid. Verder
zijn er zondagse vieringen en het Rustpunt, een
niet-kerkelijk meditatief moment door de week.
Ik hoor van deelnemers dat deze bijeenkomsten
bijdragen aan hun herstel en gevoel van
menselijke waardigheid.”
Contact zoeken
In de klinische zorg kan iedere cliënt zelf om
contact met de geestelijk verzorger verzoeken,
eventueel via de verpleging of behandelaar. In
de ambulante zorg werken geestelijk verzorgers
alleen op doorverwijzing, als de behandelaar
of een plaatselijk geestelijk verzorger niet kan
inspringen. TB
Voor meer informatie kijk op:
www.propersona.nl/Locaties/?id=50&Geestelijke
%2520verzorging
Pro Persona ervaringskrant 04 2014 09:00
In gesprek met een SPV
Vaak is het moeilijk met mensen in je omgeving te bespreken hoe pijnlijk
het kan zijn te moeten leren leven met gemis en verloren perspectief.
Kun je bij je hulpverlener wel je verdriet tonen om wat je kwijt bent?
Is er ruimte om dit bespreekbaar te maken? We vroegen het aan Atie
Roemer, Sociaal Psychiatrisch Verpleegkundige (SPV) binnen FACT
team Psychose Arnhem Zuid.
Als SPV gaat Atie bij cliënten thuis op bezoek,
om hen te ondersteunen in het persoonlijke
herstelproces. Die steun kan variëren van
begeleiding bij het aanvragen van een
dagbestedingsindicatie tot een gesprek over
zingeving. Zoals elke medewerker in een FACT
werkt Atie vanuit het behandelplan van de
cliënt, waarin doelen staan op diverse
levensgebieden.
“Ik kom vaak rouw en verlies tegen,” vertelt
Atie. “Vooral over dingen die cliënten niet meer
kunnen, dingen die eerder vanzelfsprekend
waren. Dus dan is de ziekte nog niet eens het
ergste, maar hebben mensen veel last van de
gevolgen en van het stempel. In de beginfase
van de behandeling komt dit meestal niet
aan de orde. Het wordt vaak pas een thema
als ik cliënten langer begeleid. Ik denk dat
het belangrijk is er in het behandelplan onder
zingeving aandacht aan te schenken.”
Gebruik je je eigen persoonlijke ervaringen met
deze thema’s ook in het contact met de cliënt?
Atie: “Ik kan vertellen over eigen ervaringen,
alhoewel ik dit niet zo vaak doe. Maar nu ik er
bij stilsta, doe ik dit onbewust misschien meer
dan ik besef.”
Op de vraag of zij het lastig vindt om
geconfronteerd te worden met verlies en
rouw, antwoordt Atie beslist: “Ik heb door
mijn levenservaring en doordat mijn vader
begrafenisondernemer was, geen moeite met
zware thematiek. Ik merk dat ik er daardoor
soms ook relativerend en met humor mee om
kan gaan. Vooral belangrijk vind ik het, als
cliënten het leven niet meer zien zitten als
gevolg van wat ze verloren hebben, om hier
goed bij stil te staan en er open over te kunnen
spreken. Doordat het voor mij niet vreemd is,
is het dat voor de ander dan ook niet.” JT
NIEUWS
Cursuskalender
januari
februari
feb/maart Herstellen doe je Zelf (Ede, Veenendaal)
Werken met eigen ervaring (Tiel)
Herstellen doe je Zelf (Arnhem)
Herstellen doe je Zelf (Tiel), Verbondenheid (Arnhem),
Werken met eigen ervaring (Arnhem, Nijmegen/De Kentering)
Ervaringscollega’s
In Nijmegen is Lotte Baaijens nieuw als ervaringsdeskundige in het FACT
Psychose voor 16 uur per week. Lotte werkte eerder als activiteitentherapeut
bij de kliniek volwassenen in Tiel. Marijke van den Bosch stapt over naar een
FACT aan de Nijmeegsebaan voor 14 uur per week. Per 1 december start
Yvonne Broers- van der Zanden als de nieuwe consulent Crisiskaart in Nijmegen.
Voor Tiel gaat vrijwilliger Joyce de Vries de opleiding consulent Crisiskaart
volgen. Vrijwilliger Ria Groot-Hulze is verhuisd van het ervaringsteam in Tiel
naar Ede. Nieuw redactielid van de ervaringskrant is Iboya Saaltink. Per 2015
gaat ook Loed Verhoeven meewerken aan de krant.
Herstelondersteuning in Ede
Cliënten op de gesloten afdeling van De Riethorst krijgen nu wekelijks bezoek van
ervaringsdeskundig vrijwilligers Ria Groot-Hulze en Iboya Saaltink. Daarnaast
leiden zij eenmaal per maand de lotgenotengroep. Ook de cursus ‘Herstellen
doe je zelf’ is van start gegaan.
Kleding kiezen in Arnhem
In de inloopruimte (gang FACT en IHT, tegenover B 206) op De Braamberg
staat een rek met tweedehands kleding. Cliënten die willen weten of er iets
voor hen bij is, kunnen daar gaan kijken.
Van verlies naar winst?
Iedereen die iets dierbaars kwijtraakt, staat voor de taak dit te verwerken
en in te passen in zijn of haar leven. De cursus Verbondenheid besteedt
daarom aandacht aan rouwstadia en rouwtaken. En aan de winst van
verlies. Maar kan dat? Kun je verlies omzetten in winst?
Vijf stadia
De Amerikaanse psychiater Elizabeth KüblerRoss maakte als eerste de processen van
rouw inzichtelijk in vijf mogelijke stadia van
verliesverwerking. Als eerste fase van verlies
noemt Kübler-Ross de ontkenning. Je wil en
kan het gebeurde niet accepteren, ‘het is niet
waar’. Wanneer de waarheid toch doordringt,
volgt vaak woede, met op de bodem daarvan
vaak verdriet. In de derde fase, marchanderen,
ga je onderhandelen met je lot: ‘Als ik nu dit
doe, dan ...’. De vierde fase is depressie. In
deze fase begin je het verlies te verwerken en
dat zorgt vaak voor diep verdriet. In de laatste
fase aanvaardt je je verlies. Er komt berusting.
Is er winst na een verlies?
Geestelijk verzorger Taco Bos vindt het een wel
erg optimistische uitspraak: de winst van
verlies. Zijn collega Stefien Jansen pleit voor
een zorgvuldige benadering om te voorkomen
dat verlies of lijden verheerlijkt wordt. Terecht.
Toch merken zij wat ook uit de cursus Verbondenheid blijkt. Dat de vragen: wat heeft verlies
je opgeleverd? en: hoe ben jij veranderd? tot
indrukwekkende antwoorden kunnen leiden.
Zoals zich bevrijd voelen van de druk van
verwachtingen van buitenaf, zichzelf en anderen
beter hebben leren kennen, meer invoelingsvermogen hebben gekregen, en beter weten
wat wel en niet bij je past.
TB en JT
Rouwtaken
De Vlaamse klinisch psycholoog en doctor in
de geneeskunde Manu Keirse onderscheidt
vier rouwtaken: dat wat je te doen staat als je
een verlies te verwerken krijgt.
1. Aanvaarden van de werkelijkheid van verlies.
2. Ervaren van de pijn van verlies.
3. Aanpassing aan de omgeving.
4. Een nieuwe plaats geven en opnieuw leren houden van het leven.
Profiel
Naam: Monique
Drijfveer: Met cliënten samen werken aan het individuele herstel.
Hun zelfredzaamheid en zelfvertrouwen in de buitenwereld bevorderen.
Een brug zijn tussen de hulpverlening en de cliënt. Met respect voor
ieders eigenheid.
Wat voor ervaringswerk doe je?
“Ik ben ervaringsdeskundige in het forFACTteam Kairos in Arnhem en Nijmegen. Ons team
is er voor mensen die in aanraking zijn gekomen
of dreigen te komen met justitie, waarbij sprake
is van een ernstige psychiatrische aandoening
en (dreigend) delictgedrag.”
een snuffelstage. Tegelijkertijd kreeg ik een
betaalde baan in de ouderenzorg. Daar heb ik
ervaren hoe het is om te passen in de ‘normale
mensenwereld’. Al die tijd bleef ik wel in contact
met lotgenoten. Na verschillende sollicitaties
ben ik nu ervaringswerker. Daarnaast werk ik
als vrijwilliger met mijn lotgenoten.”
Wat is jouw cliëntervaring?
“Ik ben cliënt geweest bij verschillende
instanties. In mijn jeugd: kinderbescherming,
JAC, kinderpolitie, pleeggezin en internaten.
Later verschillende vormen van opvang, zoals
daklozenopvang, crisisopvang en opvang voor
verslaafden. Ik ben in een verslavings - en
psychiatrische kliniek geweest. Daarnaast heb
ik als cliënt van justitie verschillende vormen
van detentie en andere straffen doorlopen.
Ook wat ik leerde van medecliënten vind ik
belangrijke ervaring.”
Hoe gebruik je je cliëntervaring in je werk?
“Door te herkennen en te accepteren. Door
mijn herstelervaring te delen laat ik zien dat
herstel mogelijk is, dat er hoop is. Maar dat
verandering ook naar mij niet toe komt waaien.
Eigen regie en inzet zijn heel belangrijk.”
Hoe is je loopbaan geweest naar
ervaringswerk?
“Ik heb altijd met mensen gewerkt, dat is
waarbij ik mij prettig voel. Na dagbesteding,
vrijwilligerswerk en scholing kwam ik terecht
bij het - toen nog - ACT team Arnhem in
Steun bij rouw en verlies
Colofon
Toen mij gevraagd werd een artikel te schrijven over dit onderwerp, was
mijn eerste gedachte ‘appeltje-eitje’. Even googlen en een eindeloze
stroom van mogelijkheden vallen me ten deel. Niets bleek minder waar.
Er zijn eindeloos veel sites over steun bij verlies, maar die gaan vrijwel
altijd over het verlies van een dierbare. Hoewel ook heel ingrijpend, is
het niet de enige vorm van verlies en rouw. Mensen met een psychische
beperking verliezen vaak heel veel en dat maakt hun rouw ook complex,
juist omdat het ingrijpt op zoveel levensgebieden.
De ervaringskrant is een krant van, voor en
door mensen met cliëntervaring bij Pro
Persona, ook informatief voor begeleiders en
behandelaars. Nummer 4 is van december
2014. Nummer 5 verschijnt voorjaar 2015.
Hanneke Muthert schrijft in haar boekje ‘Ruimte
voor verlies’: “Psychiatrische patiënten zijn
verliezers pur sang. Niet alleen het verlies van
gezondheid (psychisch gehandicapt), van
sociale contacten (eenzaamheid), van zelfrespect en van het ‘zelf’ (minderwaardigheidsgevoel) en van maatschappelijk perspectief
(kansarm), maar ook het verlies van hoop, van
dromen en verwachtingen (wanhoop) en van
zin en levensbeschouwelijk perspectief
(zinloosheid) spelen een rol bij langdurig
psychiatrische patiënten.”
Van eenzaamheid naar verbinding
Het is onmogelijk aan anderen duidelijk te maken
hoe ingrijpend en eenzaam een dergelijk proces
van rouw en verlies is. De omgeving kan de
rouwende dan ook vaak niet precies die steun
bieden die hij of zij zo nodig heeft. Ook dit brengt
weer een stukje rouw met zich mee (loslaten
van verwachtingen). Toch is de mens een sociaal
wezen dat juist in moeilijke tijden behoefte
heeft aan verbinding. Je kunt als cliënt actief
op zoek gaan naar steun. Dat biedt misschien
geen oplossingen, maar er kan wel geluisterd
worden en gedeeld. Dit helpt om de verbinding
met anderen te behouden of terug te vinden.
Enkele mogelijkheden
• iemand uit je netwerk vragen om alleen
maar te luisteren, als je daar behoefte aan hebt
• maatje via Humanitas,
project ‘Steun bij verlies’
• Stichting Korrelatie
• online zelfhulpmodule over rouw, van Indigo
• gesprekken met een geestelijk verzorger
• cursus ‘Verbondenheid’ bij Pro Persona
• lotgenotengroepen in onder andere Ede
en Tiel
IS
Redactie:
Thea Bergstra, Josephine Tukker
en Iboya Saaltink
Medewerker aan dit nummer:
Sjanne van Leeuwen
Beeld:
Henk Bruil (voorzijde), foto ballon www.plazilla.com
Basisontwerp:
Johannes Daalmans
Vormgeving en opmaak:
DOKS ontwerpburo, Arnhem
Printen en vouwen: repro Wolfheze
Oplage: de eerste 1000 exemplaren in kleur.
Extra exemplaren in zwart-wit of als pdf.
Downloaden: www.propersona.nl.
Klik op ‘Wat u verder moet weten’ dan op
‘Ervaringsdeskundigen’ en kijk onderaan op de
webpagina.
Wat merk jij van rouw en verlies?
“Cliënten hebben vaak veel gemist door hun
stoornis of het milieu waarin ze opgroeiden.
Soms met blijvende schade. Ik zie protest,
gemopper, boosheid, weglopen, naar de ander
kijken in plaats van naar jezelf. Je bent niet
meer wie je was, zeg ik dan. Je moet verder
met wat er nu is. Als je dat accepteert, kun je
aan een toekomst werken.”
TB
Activiteiten ervaringsteam:
ACT
Bezoek klinieken
Cursus ‘Herstellen doe je zelf’
Cursus ‘Verbondenheid’
Cursus ‘Werken met eigen ervaring’
Crisiskaart
FACT
Individuele begeleiding
Lotgenotencontact
Lotgenoten-/werkgroep voor vrouwen met
een misbruikverleden
Werkgroep ‘Bouwen aan de toekomst’
Voorlichting
Werkervaring opdoen bij
cliëntgestuurd restaurant
of informatiecentrum
Meer weten of reageren:
[email protected]
Contact:
Arnhem: 06 - 52 55 92 21 (Nel Reedijk)
of 06 - 21 13 78 97 (Josephine Tukker)
Ede/Lunteren/Veenendaal: (0318) 43 35 41
of 06 - 11 78 14 64 (Johannes Daalmans)
Nijmegen: via ervaringsteam Tiel
Tiel: ervaringsteam (0344) 65 67 47