Transcript Werkwijze Bel Sjoerd Euser

Resultaten en nieuwe inzichten van
bronopsporing:
Bronopsporings Eenheid Legionella-pneumonie (BEL)
12 mei 2014
Sjoerd M. Euser, PhD
Stichting Streeklaboratorium voor de Volksgezondheid Kennemerland Haarlem
Bronopsporings Eenheid Legionella (BEL) (CIb-RIVM)
Nederland
Email:
[email protected]
Overzicht presentatie
• Achtergrond
– Wat is de BEL en wat doen we?
• Resultaten
– Bemonsteringsresultaten 2007-2013
– Genotypische matches
• Aandachtspunten
• Ontwikkelingen
– Verbetering in detectie
– Koeltorenregistratie
Achtergrond
Bronopsporings Eenheid Legionella-pneumonie (BEL)




Streeklab Haarlem (RIVM-referentielab Legionella)
Project BEL 2002-2006
Onderdeel van CIb sinds 2006
Voeren bemonsteringen uit voor de GGD-en
Achtergrond
Doel van de BEL:
 Snelle identificatie en eliminatie van bronnen van
Legionella-pneumonie infecties.
 Onderzoeken (on)bekende infectiebronnen en
transmissieroutes.
Achtergrond
Hoe doen we dat?
 Bijhouden van alle genoemde potentiële bronnen
(LCI-vragenlijst).
 Bijhouden van een stammenbank (vriezer) met daarin
alle patiëntisolaten en omgevingsstammen.
Achtergrond
Patiënt
isolaat
BEL
OSIRIS
Laboratorium
Patiënt
GGD
Cib/RIVM
Database
Stammenbank
Potentiële
bronnen
Bron bemonstering
Achtergrond - Bronnen
Achtergrond
Nieuw gerapporteerde patiënten:
 Is de geïdentificeerde potentiële bron al eerder door
een andere patiënt genoemd?
 Is er sprake van clustering in tijd en ruimte?
 Is er een sputumkweek beschikbaar?
Achtergrond
BEL-Bemonsteringscriteria sinds 2006:
 Geografisch cluster (3 patiënten ; < 1km ; <6 maanden)
 Locatiecluster (2 patiënten ; zelfde bron ; <2 jaar)
 Zorginstelling
 Positieve sputumkweek, woonhuis niet de enige bron
Resultaten – Reden tot bemonstering
Bemonsteringscriteria 2007-2013
100
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Aantal bemonsteringen
80
60
40
20
0
Solitaire patient
Zorginstelling
Locatiecluster
Reden tot bemonstering
Geografisch cluster
Achtergrond - Bemonsteringen
Resultaten
BEL-Brononderzoek in Nederland 2007-2013
• In totaal 2300 LD patiënten (gemiddeld 329 per jaar)
• 3134 potentiële infectiebronnen genoemd (1.4 per patiënt)
• Voor 333 LP-patiënten is brononderzoek uitgevoerd (14%)
• In totaal 592 bemonsteringen uitgevoerd (gemiddeld 85
per jaar)
Resultaten – LP-patiënten 1987-2013
Legionella-pneumonie incidentie ( 1987-2013)
3,0
500
2,5
Aantal cases
Incidentie
Aantal cases
2,0
300
1,5
200
1,0
100
0,5
0,0
0
1986 1988 1990 1992 1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 2014
Jaren
Incidentie per 100.000 inwoners
400
Resultaten
BEL-Brononderzoek in Nederland 2007-2013
• In totaal 2300 LD patiënten (gemiddeld 329 per jaar)
• 3134 potentiële infectiebronnen genoemd (1.4 per patiënt)
• Voor 333 LP-patiënten is brononderzoek uitgevoerd (14%)
• In totaal 592 bemonsteringen uitgevoerd (gemiddeld 85
per jaar)
Resultaten – Bemonsteringen 2007-2013
Bemonsteringsresultaten (2007-2013)
Woonhuis
Zorginstelling
Tuincentrum
Brontype
Autowasstraat
Legionella pneumophila
Legionella non-pneumophila
Negatief
Koeltoren
Hotel
Camping
Fontein
Sauna
Overig
0
50
100
150
200
Aantal bemonsteringen
250
300
Resultaten
BEL-Brononderzoek in Nederland 2007-2013
• Van de 592 bemonsteringen: 145 positief (25%)
• 81 (14%) Legionella pneumophila
• 64 (11%) Legionella non-pneumophila
• Variatie tussen brontypes
Resultaten – Genotypische matches
Genotypering Legionella isolaten
 AFLP: amplified fragment length polymorphism
 SBT: sequence based typing
Resultaten – Genotypische matches
Genotypering Legionella isolaten 2007-2013
 20 unieke genotypische matches in 2007-2013
 Gemiddeld 3 matches per jaar
Brontype
Au
er
to
wa
s
st
ra
at
d
ie
ba
at
g
el
lin
H
ot
el
oc
st
s
zz
i
ui
cu
nh
ja
kl
in
a/
oo
Zw
em
W
rg
un
Zo
Sa
W
Aantal genotypische matches
Resultaten – Genotypische matches
Genotypische matches 2007-2013 (n=20)
6
5
4
3
2
1
0
Aandachtspunten

Beschikbaar sputummateriaal is belangrijk
voor:
 Bronopsporing en genotypische matching
 Onderzoek naar (genotypische) stameigenschappen
(virulentie)

Rapportage van (zeldzame) potentiële
bronnen:
 Verbeteren van bronidentificatie
 Onbekende bronnen ontdekken
Ontwikkelingen

Verbetering van detectiemethodes:
 Amoebekweek: gebruikt voor “vervuilde” monsters
zoals (pot)grond, industrieel water, etc.
 Geeft hogere opbrengst dan reguliere kweekmethode
 Arbeidsintensief, tijdsintensief
Ontwikkelingen - Amoebekweek
• Aanbrengen monster op amoeben
• Vermeerdering van Legionella-bacteriën
• Detectie via kweek of PCR
Ontwikkelingen

Verbetering van registratie van
koeltorenlocaties
 Legionella Pneumonie Geografisch Informatie
Systeem (LP-GIS)
Ontwikkelingen - Koeltorenlocaties

Zo compleet en up-to-date mogelijk overzicht
van koeltorenlocaties in Nederland

Snellere identificatie koeltorens als infectiebron
bij snel groeiende clusters
Met dank aan:
Alle GGD-medewerkers
Microbiologische laboratoria
Petra Brandsema (RIVM-EPI)
Eri van Heijnsbergen (RIVM-EPI-Z&O)
Marjolijn Schalk (RIVM-Z&O)
Leslie Isken (RIVM-LCI)
Helma Ruijs (RIVM-LCI)
Jacqueline Brouwer-de Vries (BEL)
Jeroen den Boer (BEL)
Jacob Bruin (BEL)
Wim Houtenbos (BEL)
Dank voor uw aandacht!