Transcript Geçiş metal komplekslerinde en yaygın geometriler Dörtyüzlü 109o 28' K.S. 4 Kare düzlem 90o K.S. 4 Üçgen çiftpiramit 120o + 90o K.S.

Geçiş metal komplekslerinde en yaygın geometriler
Dörtyüzlü
109o 28'
K.S. 4
Kare düzlem
90o
K.S. 4
Üçgen çiftpiramit
120o + 90o
K.S. 5
Kare piramit
90o
K.S. 5
Sekizyüzlü
90o
K.S. 6
Koordinasyon sayısı 2
doğrusal
Cu(I), Ag(I), Au(I), Hg(II)
[CuCl2]-
[Au(CN)2]180o
Koordinasyon sayısı 3
üçgen düzlem
[Cu(CN)2]-
[HgI3]-
CN
CN
Cu
Cu
C
N
N
C
C
120o
N
N
C
Cu
Cu
CN
CN
n
Koordinasyon sayısı 4
dörtyüzlü geometri
Kare düzlem geometri
109o
90o
n+
L
L
M
M
L
L
L
L
L
Konformasyon izomerliği
(Politopal izomeri)
L
n+
Sterik engel varlığında oluşur
Dörtyüzlü kompleksler
optik izomerlik
[CoCl4]2Ayna görüntüsü mevcuttur
[MnO4][NiCl4]2-
büyük ligantlar
…Cl-, Br-, I- gibi
küçük metal iyonu …yarı-soygaz elektron dizilişine sahiptirler, Zn2+ gibi
…K.A.K.E leri yoktur, Fe3+, Mn7+ gibi
Kare düzlem geometri
[PtCl4]2-
[AuBr4][Co(CN)4]2Kare düzlem kompleksler d8 metal iyonlarında oluşur
i.e. group 10
Ni2+, Pd2+, Pt2+
Au3+
Kare düzlem kompleksler kuvvetli alan ligantları ile oluşur
e.g. CN-
Kare Düzlem Geometri
geometrik izomerlik
cisplatin
cis-[PtCl2(NH3)2]
trans-[PtCl2(NH3)2]
cis-diammindikloroplatin(II)
trans-diammindikloroplatin(II)
Koordinasyon sayısı 5
Üçgen çiftpiramit
90o
Kare piramit
eksen konumu
90o
120o
Ekvator konumu
İki yapının enerjileri birbirine çok yakındır
Üçgen çiftpiramit
3-
Cl
Cl
Cu
Kare piramit
3-
CN
Cl
NC
Cl
Cl
CN
[Co(CN)5]
+
N
Co
Co
NC
[CuCl5]3-
N
CN
O
N
N
O
O
O
V
O
Br
[Co(Me6tren)Br]+
[VO(acac)2]
Berry sahte dönmesi (Molekül içi düzenlenme)
•
•
Sahte dönme kare piramit ara ürün üzerinden gerçekleşir
Ekvatordaki iki ligant eksen konumuna geçer (veya tersi)
Koordinasyon sayısı 6
Sekizyüzlü geometri
 = 60 º
e.g. [Mn(OH2)6]2+
[Cr(CO)6]
Ligantlar çapraz vs. ligantlar çakışık
Üçgen prizma geometri
do metalleri
=0º
e.g. WMe6
Sekizyüzlü komplekslerde bozulma
•
Tetragonal bozulma
z ekseni ( C4 ekseni) doğrultusunda uzama veya yassılma
– Jahn-Teller etkisi sonucunda elde edilen yapı
•
Trigonal bozulma
C3 ekseni doğrultusunda dönme
– 60 döndürüldüğünde üçgen prizma yapı elde edilir
– Üçgen yüzeyler çakışık konuma gelir
– Genellikle üç tane ikidişi ligandların varlığında oluşur
–  etkileşimi bu yapıyı karalı hale getirebilir.
Tetragonal Bozulma (D4h)
• Trigonal Bozulma (D3d)
Trigonal pirizma (D3h)
Ok doğrultusunda 60º döndürülürse üçgen prizma yapı elde edilir.
Sekizyüzlü geometri
Geometrik izomerlik
[ML4X2]
trans-[Co(NH3)4Cl2]+
cis-[Co(NH3)4Cl2]+
yeşil
mor
Sekizyüzlü geometri
[ML3X3]
Geometrik İzomerlik
MERIDONAL
mer
mer-[Co(NH3)3(NO2)3]
FACIAL
fac
fac-[Co(NH3)3(NO2)3]
Sekizyüzlü geometri
Optik İzomerlik
trans yapı (geometrik izomer)
cis geometrik yapı
iki optik izomeri mevcuttur
[M(K2L)2X2]
NH2
H2N
M
H2N
Cl
NH2
[Co(en)2Cl2]+
Cl
X
M
X
Sekizyüzlü geometri
Optik İzomerlik
Ayna görüntüsü olan, birbiri üzerine çakışmayan yapılar = enantiyomerler
2+
[M(K2L)3]
N
N
N
Ru
N
N
M
[Ru(bpy)3]2+
N
Yüksek Koordinasyon Sayıları
Koordinasyon Sayısı 7
başlıklı
beşgen
başlıklı
sekizyüzlü
çiftpiramit
üçgen pirizma
[WBr3(CO)4)]-
[ZrF7]3-
[TaF7]2-
(bozulmuş)
Koordinasyon sayısı 8
kare antipirizma
onikiyüzlü
Na3[Mo(CN)8]
(nBu4N)3[Mo(CN)8]
Koordinasyon sayısı 9
üçşapkalı
üçgen pirizma
[ReH9]2-
küp
Koordinasyon Sayıları ve Yapılar
Yapıyı belirleyen faktörler
– Bağ sayısı
– VSEPR argümanları
– d orbitalindeki elektron sayısı
– Büyük ligantların sterik engeli
– Kristal paketleme etkisi
Yinede, molekülün geometrisini öngörmek zordur.