Transcript Ligantlar Lewis bazlarıdır, merkez atoma verici atomları ile bağlanır. Verici atom türleri - P atomu  fosfinler - N atomu  aminler, nitro, piridin(py) -O.

Ligantlar
Lewis bazlarıdır, merkez atoma verici atomları ile bağlanır.
Verici atom türleri
- P atomu  fosfinler
- N atomu  aminler, nitro, piridin(py)
-O atomu  akua, OR-S atomu  SR-, SOx
-organik bileşikler  aromatikler, olefinler, alkiller v.s.
Ligantların Sınıflandırılması
● Diş sayısına göre
Monodentat = tek dişli ligant
Bidentat = iki dişli ligant
Tridentat = üç dişli ligant
Multidentat = çok dişli ligant
Şelat yapan ligantlar : merkez atomuna birden çok donör atomu ile bağlanabilen ligantlar
•
Verici-alıcı türlerine göre
–  verici (sadece)
• En > NH3
• alkiller (metil, etil, propil v.s.)
–  verici (dolu p orbitalleri)
• H2O > F- > RCO2- > OH- > Cl- > Br- > I–  alıcı
• CO, CN- > phen > NO2- > NCS-
• Elektronik yapılarına göre
- Bir elektron verici  H , metil, etil, propil..
- İki elektron verici
 NH3, H2O, CO, etilen, py
- Üç elektron verici  NO, allil (H2C=CH-CH2 )
- Dört elektron verici  bütadien
- Beş elekton verici  siklopentadienil (Cp)
Ligantların adlandırılmaları

Anyonik ligantların sonuna “o” takısı konur
-bromo, kloro, karbonato, sülfato
 Nötral ligantlar takı almaz
-etilendiamin, fosfin, metilamin, dimetilamin
 Radikallerin sonuna “il”takısı getirilir
-fenil, metil, etil, siklopentadienil
 Bazı ligantlar özel ada sahiptir
-karbonil, nitrozil, ammin, akua
 Köprü ligantlar μ(mü) ile gösterilir
 Delokalize bağlar η (eta) ile gösterilir
Ligant sayısını veren önekler
2
di
bis
3
tri
tris
4
tetra
tetrakis
5
penta
pentakis
6
heksa
heksakis
7
hepta
heptakis
8
okta
oktakis
ikinci grup öneklerin kullanıldığı yerler
 Büyük ve karmaşık ligantlarda
 Önek içeren ligantlarda
nötral ligantlar


C
O
karbonil
NO
nitrozil




NH3
ammin
P
PPh3
trifenilfosfin



H2O
akua


SR2
tiyoeter
Anyonik ligantlar


S-2
tiyo
NO3-2
nitrato
OCN¯ siyanato
HS¯
merkapto
ClO3¯
klorato
H¯
hidro (hidrido)
O2-2
perokso
C2O4-2
oksalato
O-2
okso
N-3
nitrido
SO4-2
sülfato
OH¯
hidrokso
NH2¯ amido
SO3-2
sülfito
F¯
floro
NH -2 imido
CH3COO- asetato
Cl¯
kloro
N3¯
azido
S2O3-2
tiyosülfato
Br¯
bromo
NO2¯
nitro
CO3-2
karbonato
I¯
iyodo
ONO¯ nitrito
CN¯
N
siyano
C
S 
izotiyosiyanato
S
NHOH¯ hidroksilamido
C
N 
tiyosiyanato
 – bağlı ligantlar
Çok katlı (çift ve üç katlı) bağlar Lewis bazı gibi davranır
H2C
CR
RC
CH2
CH2
Cl
K+
Cl
Pt
Cl CH2
[PtCl3(2-C2H4)]-
η2-C2H4 : etilenin metale iki C atomu ile bağlandığını gösterir
Nötral ikidişli ligantlar
H 2N
NH2


e.g. [PtCl2(en)]
beş üyeli şelat
1,2-diaminoetan = etilendiamin = en
Ph2P

PPh2

kare düzlem kompleks
N

N

N
N

1,2-difenilfosfinetan
dppe
2,2'-bipiridin
bpy

1,10-fenantrolin
phen
Şelat yapan ligantlar merkez atomuna daha kuvvetli bağlanır
Anyonik ikidişli ligandlar
O
O
asetato = ac-
H 3C
O
-
O
O
O
oksalato = ox2-
-
-verici ikidişli ligant
O H
R1
N
O
R
Pd
R
O
Fe
N
H O
R1
C
O
Pd(II)-oksim kompleksi
C
C O
O
[Fe(CO)3(4-C4H6)]
Üçdişli ligantlar: üç donör atomlu
H 2N

NH

N
NH2


N
N


dietilentriamin
2,2':6',2"-terpiridin
dien
tpy
1,4,7-triazosiklononan
HN
NH


makrosiklik ligant

N
H
makrosiklik ligantlar, en az 3 verici atomuna ve en az 9 halka atomuna sahiptir
Dörtdişli ligantlar
NH2
N
NH2
NH2
tris(2-aminoetill)amin
tren
N
N
NH
NH
N
N
N
N
HN
N
HN
N
porfirin
fitalosiyanin
Çokdişli ligantlar
etilendiamintetraasetato
EDTA
O
O
O
O
O
O
O
N
N
O
O
O
O
Hekzadentat
O
N
M
O
O
N
O
O
Hard donor atoms
Soft donor atoms
e.g. NH3, H2O, OH-, CO32-
CO, PPh3, C2H4, SRH, CN-, SCN-
Small donor atoms
Larger donor atoms
Electronegative
Less electronegative
Not very polarisable
Easlily polarisable
weak
strong
complexes
strong
complexes
complexes
"Hard" metals
Soft metals
e.g. Fe(III), Mn(II), Cr(III)
e.g. Ag(I), Cu(I)
Small metals (1st row)
Larger metals (2nd + 3rd row)
High oxidation state
Low oxidation state