Transcript SEJARAH TINGKATAN 3 BAB 6 PERUBAHAN PENTADBIRAN KE ARAH BERKERAJAAN SENDIRI DI SARAWAK & SABAH Hak cipta SBP Zon Timur 2007

SEJARAH TINGKATAN 3
BAB 6
PERUBAHAN PENTADBIRAN KE
ARAH BERKERAJAAN SENDIRI
DI SARAWAK & SABAH
Hak cipta SBP Zon Timur 2007
Objektif Pembelajaran
 Pada akhir bab, murid dapat:
 Memerihalkan Pentadbiran Tentera British di
Sarawak & Sabah selepas kekalahan Jepun
 Menerangkan faktor penyerahan Sarawak &
Sabah kepada kerajaan British
 Menceritakan Gerakan Antipenyerahan Sarawak
 Menjelaskan langkah ke arah berkerajaan sendiri
di Sarawak & Sabah
 Mengumpul maklumat tentang penubuhan paarti
politik di Sarawak & Sabah
Hak cipta SBP Zon Timur 2007
6.1 Perubahan Pentadbiran ke Arah
Berkerajaan Sendiri di Sarawak
 Januari 1941, Charles Vyner Brooke
memperkenalkan Perlembagaan 100 Tahun
Pengambilan Sarawak.namun tidak dapat
dilaksanakan kerana Jepun menyerang.
Hak cipta SBP Zon Timur 2007
Sarawak selepas kekalahan Jepun
 British memperkenalkan Pentadbiran
Tentera British pada 10 Sept 1945 -1 Julai
1946 untuk mengembalikan:
 Ketenteraman
 Pemulihan ekonomi &
 Mengemaskini pentadbiran
Hak cipta SBP Zon Timur 2007
Faktor Sarawak di serahkan kepada
British
 Desakan Kerajaan British-untuk menjamin
pelaburan mereka.
 Pertikaian keluarga- Vyner Brooke sudah
tua & uzur serta tiada pengganti
 Masalah kewangan-Selepas perang, banyak
kemusnahan & Vyner Brooke tiada wang
yang cukup untuk membangunkan Sarawak
Hak cipta SBP Zon Timur 2007
Charles Vyner Brooke telah
menghantar wakilnya, Gerald T.
MacBryan mendapatkan tanda
tangan ketua bumiputera &
pemimpin tempatan dlm Majlis
Tertinggi Sarawak.
Hak cipta SBP Zon Timur 2007
8 Feb 1946,Vyner Brooke
mengisytiharkan keputusan
Majlis Tertinggi namun,
mendapat bantahan drp
pelbagai pihak terutamanya org
Melayu & Iban.
Hak cipta SBP Zon Timur 2007
Akibatnya:
1.Pej Tanah Jajahan minta Vyner Brooke mdpt persetujuan
secara perundangan & demokrasi
2.Majlis Negeri meluluskan Rang Undang-undang
Penyerahan Sarawak @ Cession Bill (18 undi menyokong
& 16 undi menentang)
3.1 Julai 1946, Sarawak diisytiharkan sebagai Jajahan
Mahkota British
4. Sir Charles Arden Clarke dilantik Gabenor british
pertama
Hak cipta SBP Zon Timur 2007
Gerakan Antipenyerahan Sarawak
 Maksud:
 “Gerakan menentang penyerahan negeri
Sarawak kepada British yang berlaku dari
1946- 1949”
Hak cipta SBP Zon Timur 2007
Gerakan ini disertai oleh:
 Orang Melayu-Datu Patinggi Abang Hj
Abdillah bin Datu Patinggi Hj Mohamad
Kassim
 Persatuan Kebangsaan Melayu Sarawak
(PKMS)
 Barisan Pemuda Melayu Sibu(BPM)
 Barisan Pemuda Sarawak (BPS)
 Persatuan Dayak Sarawak (PDS)
Hak cipta SBP Zon Timur 2007
Faktor Gerakan Antipenyerahan
Sarawak
 Perlembagaan 1941 -Usaha untuk mendapat
kemerdekaan menjadi sukar apabila diserah
kepada British.
 Tipu Muslihat -Vyner Brooke membuat keputusan
sendiri, tanpa berunding (ketua bumiputera &
pemimpin tempatan)
 Anthony Brooke tidak dilantik sebagai Rajah
Sarawak -BPM mahu Anthony Brooke ditabal
sebagai Raja Sarawak yang baru agar mudah
menuntut kemerdekaan.
Hak cipta SBP Zon Timur 2007
Penentangan & reaksi British
 Golongan antipenyerahan hantar surat
bantahan, kawat & telegram kpd British,
namun tidak diendahkan.
 Tampal poster
 Demonstrasi oleh kaum wanita(cikgu Lily
Eberwein, Syarifah Hjh Sipah, Dyg
Fauziah & Cikgu Ajibah Abol)
 Tunjuk perasaan membantah pelantikan
Gabenor Sarawak pertama
Hak cipta SBP Zon Timur 2007
Reaksi British:
Mengeluarkan notis Pekeliling no 9
kerana gerakan ini disertai oleh
kakitangan kerajaan (guru melayu)
Pekeliling no 9 ialah sebagai
amaran kepada kakitangan
kerajaan supaya tidak terlibat dlm
gerakan antipenyerahan
Hak cipta SBP Zon Timur 2007
Kesannya:
 Pekeliling ini mendapat bantahan.
 2 April 1947, 338 orang kakitangan kerajaan
(guru melayu) letak jawatan.
 22 buah sekolah terpaksa ditutup
 56 pelajar maktab perguruan Melayu
Sarawak tamatkan pengajian sbg bantahan.
Hak cipta SBP Zon Timur 2007
Gerakan penentangan semakin
hebat apabila BPM Sibu
mengadakan perhimpunan diwakili
250 perwakilan bumiputera seluruh
cawangan.
British cuba melemahkan gerakan
antipenyerahan dgn
memecahbelahkan perpaduan
kaum
Hak cipta SBP Zon Timur 2007
Propaganda British mengekang
gerakan antipenyerahan:
 British cuba melemahkan gerakan
antipenyerahan dgn memecahbelahkan
perpaduan kaum.
 Menggalakkan penubuhan Young Malay
Association (YMA)
 Melaga-lagakan orang Melayu dengan
orang dayak supaya bertelagah
Hak cipta SBP Zon Timur 2007
Kesan daripada propaganda British:
 Gerakan antipenyerahan semakin lemah.
 Golongan muda dalam BPM menubuhkan Rukun
Tigabelas.
 Dianggotai oleh ahli BPM yang radikal.
 Bersumpah menghapuskan pegawai Eropah &
pemimpin Melayu bersubahat menyokong British
 Rosli Dhobi ditugaskan membunuh Sir Duncan
Steward (Gabenor Sarawak kedua) semasa
lawatan ke Sibu
Hak cipta SBP Zon Timur 2007
Akibatnya:
1.British menggunakan kekerasan untuk
melumpuhkan antipenyerahan.
2. Dijatuhi hukuman gantung sampai mati.
3. Mengharamkan Persatuan Melayu Sarawak
4. Melumpuhkan Gerakan antipenyerahan
5.Mengukuhkan kedudukannya di Sarawak
sehingga 1963.
Hak cipta SBP Zon Timur 2007
Langkah ke arah berkerajaan sendiri
di Sarawak
 1946-Sarawak dibahagi kepada 5 bahagian yang
diketuai oleh Residen,Setiap bahagian dibahagi
kepada beberapa daerah diketuai oleh Pegawai
Daerah.
 1947-Majlis Tempatan dibentuk unt memberi
peluang kepada ahli mengambil bahagian dlm
pentadbiran tempatan.
 1956- Pindaan keahlian Majlis Negeri & Ahli Majlis
Tertinggi dalam Perlembagaan Negeri Sarawak
berkuatkuasa April 1957 menjadi 10 orang.
Hak cipta SBP Zon Timur 2007
Penubuhan Parti Politik di Sarawak







Parti Negara Sarawak (PANAS)
9 April 1960
Datu Patinggi Abang Hj Mustapha
Matlamat:
Wujudkan keharmonian kaum
Pendidikan Percuma sek rendah
Pertingkatkan politik, ekonomi & sosial
bumiputera
Hak cipta SBP Zon Timur 2007
Parti Bersatu Rakyat Sarawak
(SUPP)





12 Jun 1959
Ong Kee Hui & Stephen Young
Matlamat:
Wujudkan perpaduan & kesetiaan
Satupadukan kaum
Hak cipta SBP Zon Timur 2007
Persatuan Cina Sarawak (SCA)




Julai 1962
William Tan
Matlamat:
Ke arah perpaduan org Cina
Hak cipta SBP Zon Timur 2007
Parti Kebangsaan Sarawak (SNAP)





10 April 1961
Stephen Kalong Ningkang
Matlamat:
Perjuangkan hak & kepentingan orang Iban
Mendapatkan kemerdekaan Sarawak
Hak cipta SBP Zon Timur 2007
Parti Pesaka Anak Sarawak
(PESAKA)




Ogos1962
Temenggung Jugah
Matlamat:
Bantu orang Dayak mencapai perpaduan &
menjamin hak mereka dalam perlembagaan
Hak cipta SBP Zon Timur 2007
Nov 1962, Perikatan Sarawak
dibentuk bagi menghadapi
pilihanraya tahun 1963 dengan
memenangi 138 kerusi.
Perikatan Sarawak terdiri daripada
SNAP, SCA, BERJASA, PANAS &
PESAKA.
.
Hak cipta SBP Zon Timur 2007
6.2 Perubahan Pentadbiran ke arah
Berkerajaan Sendiri di Sabah
 Selepas Perang Dunia Kedua, Sabah
ditadbir oleh Pentadbiran Tentera British
untuk mengembalikan keamanan &
ketenteraman sehingga 15 Julai 1946.
Hak cipta SBP Zon Timur 2007
Sabah diserahkan kepada kerajaan
British
 Pada 26 Jun 1946 Kerajaan British
menandatangani perjanjian dengan Syarikat
Borneo Utara British (SBUB) menyebabkan
Borneo Utara secara rasmi menjadi tanah
jajahan British pada 15 Julai 1946.
Hak cipta SBP Zon Timur 2007
Faktor Sabah di serah kepada
British
 Desakan Pelabur & Pemodal Eropahmelindungi pelaburan di Sabah.
 Mengeksploitasi Sumber Bahan MentahPembekal bahan mentah & tempat bagi
pasaran barangan Britain.
 Menjamin Kedudukan & Keselamatankerana terletak di tengah jalan perdagangan
ant. Spura dan HKong.
Hak cipta SBP Zon Timur 2007
Langkah ke arah berkerajaan sendiri
di Sabah
 Tahun 1950
 British memperkenalkan perlembagaan
baru.
 Majlis kerja & Majlis Undangan ditubuhkan
 Buka peluang Wakil-wakli anak negeri
melibatkan diri dalam pemerentahan negeri
 Melatih penduduk tempatan menjadi
pemimpin
Hak cipta SBP Zon Timur 2007
Tahun 1952
 Pilihanraya Majlis Tempatan diadakan untuk
memilih perwakilan secara demokrasi
Hak cipta SBP Zon Timur 2007
Tahun 1960
 British meminda Perlembagaan untuk
menambah jumlah bilangan pemimpin kaum
bumiputera sebagai ahli tidak rasmi dalam
Majlis Undangan.
 Semua ahli dilantik oleh Gabenor British
 1962- British memperkenalkan Pilihan Raya
Majlis Undangan
Hak cipta SBP Zon Timur 2007
Parti politik di Sabah sehingga 1963
 Pertubuhan Kebangsaan Kadazan Bersatu
(UNKO)
 Ogos 1961
 Donald Stephen
 Matlamat: Menjaga kepentingan &
memelihara hak orang Kadazan Dusun
Hak cipta SBP Zon Timur 2007
Pertubuhan Kebangsaan Sabah
Bersatu (USNO)







23 Disember 1961
Pengasas: Tun Datu Mustapha b Datu Harun
Matlamat:
Perjuangkan hak bumiputera muslim
Menjadikan B Melayu – Bahasa Kebangsaan
Agama islam- agama rasmi
Tukar nama Borneo Utara kepada Sabah
Hak cipta SBP Zon Timur 2007
Pasok Momogun
 Januari 1962
 Pengasas: Orang Kaya-kaya Sedomo & GS
Sundang
 Matlamat: Lindungi kepentingan penduduk
kawasan pedalaman Sabah
Hak cipta SBP Zon Timur 2007
Persatuan Cina Sabah (SCA)
Gabungan Parti Bersatu dan Parti
Demokratik




Oktober 1962
Pengasas: Khoo Siak Chiew & Peter Chin
Matlamat:
Melindungi hak orang Cina
Hak cipta SBP Zon Timur 2007
Barisan Rakyat Jati Sarawak
(BERJASA)




4 Dis 1961
Datu Tuanku Hj Bujang bin Tuanku Othman
Matlamat:
Tuntut hak istimewa & Pertingkat taraf hidup
Bumiputera
 Wujudkan keharmonian rakyat
 Mengelakkan rakyat terpengaruh dengan fahaman
komunis
 Bahasa Melayu dijadikan Bahasa Kebangsaan
Hak cipta SBP Zon Timur 2007
Perikatan Sabah ditubuhkan
untuk mengambil bahagian
dalam pilihanraya 1962.Parti
politik yang menganggotai
Perikatan ialah USNO,UNKO,
Pasok Momogun & SCA.
Hak cipta SBP Zon Timur 2007
Rumusan
 Banyak berlaku perubahan di Sabah &
Sarawak
 Pembunuhan Duncan steward merupakan
kemuncak kebencian penduduk tempatan
terhadap British.
 Pertubuhan bersifat politik, ekonomi & sosial
ditubuhkan.
 Di Sabah, gerakan kebangsaan agak
perlahan.
Hak cipta SBP Zon Timur 2007
SEKIAN…
Hak cipta SBP Zon Timur 2007
Hak cipta SBP Zon Timur 2007