Transcript 18. YY’DA DIŞA AÇILMA LALE DEVRİNDEN III.SELİM’E YENİ GELİŞMELER VE ARAYIŞLAR DÖNEMİ 18.YY ÖNCESİ OSMANLI DEVLETİNİN GENEL DURUMU.

18. YY’DA DIŞA AÇILMA
LALE DEVRİNDEN
III.SELİM’E
YENİ GELİŞMELER VE
ARAYIŞLAR DÖNEMİ
18.YY ÖNCESİ
OSMANLI DEVLETİNİN
GENEL DURUMU
17. YÜZYIL’DA OSMANLI
DEVLETİ
17.yy Osmanlı Devletinin
gücünün sarsılmaya başladığı,
iç karışıklıkların ve idari
zaafların gözle görülmeye
başladığı bir dönemdir
İDARİ ZAAFLARIN
BAŞLAMASININ SEBEPLERİ
 padişahların otoritelerinin sarsılması,
 niteliksiz devlet adamlarının önemli
görevlere getirilmesi,
 Rüşvet ve yolsuzlukların artması
 devşirme sistemi ve yeniçeri ocağının
bozulması,
 toprak ve tımar sisteminin bozulması,
 hazinenin gittikçe boşalması şeklinde
özetlenebilir
17.YY İTİBARİYLE DEVLETİN
GENEL GÖRÜNÜMÜ
 FETİH DÖNEMİNİN SONA ERMESİ İLE
BİRLİKTE ORTAYA ÇIKAN SORUNLAR
 TIMAR SİSTEMİNİN ÖNEMİNİ YİTİRMESİ
 ENFLASYONLA TANIŞMA
 CELALİ İSYANLARI VE BÜYÜK
KAÇGUNLUK
 DOĞUDA VE BATIDA SONUÇ
ALINAMAYAN YIPRATICI SAVAŞLAR
İLK TÜRK MATBAASINDA BASILAN ESERLER
1. Kitab-ı Lugat-ı Vankulu (Arapça ve Türkçe Vankulu Sözlüğü)
2. Tuhfet-ül Kibar fi Esfari'l-bihar (Deniz savaşçıları)
3. Tarih-i Seyyah
4. Tarih-i Hindi Garbi (Amerika ve B. Hindistan Tarihi)
5. Tarih-i Timur-u Gürgan (Timurlenk Tarihi)
6. Tarih-i Mısr-i Kadim ve Mısr-i Cedid (Eski ve Yeni Mısır Tarihi)
7. Gülşen-i Hulefa (Halifelerin Gül Bahçesi)
8. Gramaire Turque (Türkçe Grameri)
9. Usul el-Hikem fi Nizam el-Ümem
10. Füyuzat-ı Mıknatısiyye (Mıknatısın yaydığı dalgalar)
11. Cihannüma (Dünya Aynası)
12. Takvimü't Tevarih (Tarih Cetveli)
13. Tarih-i Naima
14. Tarih-i Raşid
15. Tarih-i Asım
KANUNİ SULTAN SÜLEYMAN
III.MURAT
18.Yy Başlarında Osmanlı sınırları
SİYASİ BİR DÖNEM OLARAK LALE DEVRİ
Siyasi bir dönem olarak ise lale devri; 1718
Pasarofça ant. Sonra III.Ahmet ve Nevşehirli
Damat İbrahim Paşa’nın uyguladığı politikalar
sonucu yaşanan sefahat ve batılılaşma
yolunda ilk adımların atıldığı siyasi bir dönemin
adıdır. Bu dönem şekil itibariyle dış ilişkilerde
bir rehavet dönemi, içerde ise zevk, sefa ve
eğlence devri gibi görünsede Osmanlı
Devletinde ciddi ve kurumsal anlamda
batılılaşmanın ve modernleşmenin başlatıldığı
bir dönemdir
 Şair Nedim tarafından, Sahaif’ul
Ahbar adlı kitap Arapça’dan
Türkçe’ye
 İbrahim Müteferrika tarafından bir
Astronomi kitabı Latince’den
Türkçe’ye çevrildi
 Sadrazam Damat İbrahim Paşa’nın
görevlendirdiği otuz kişilik bir heyet
tarafından Ayni Tarihi olarak ta bilinen
İkdü’l Cüman fi Tarih-i Ebliz-Zaman
isimli 24 ciltlik bir tarih çevirisi yapıldı
 Yedi kişilik bir heyet tarafından da
Handmir’in Habib-us Siyer adlı eserin
tercümesi yapıldı
 Bu dönemin en önemli tercüme
heyeti ise Yanyalı Esat Efendinin
başkanlığını yaptığı tercüme
heyetidir. Bu heyet Grekçe ve
Latince’den felsefe ve mantıkla ilgili
çok sayıda tercüme ve anı
zamanda bunlarla ilgili tahliller
yapmışlardır
Uzun yıllar matbaanın bazı sosyal
problemleride beraberinde getirmesinden
korkulmuştur. Çünkü bu dönemde sadece
İstanbul’da geçimini hattatlıkla sağlayan elli
bin kişi vardır. Matbaanın gelmesiyle onların
işsiz kalmasından korkulmuştur.
Ulemanın (beklide bu sebepten dolayı)
Kur’an’ın ve diğer İslam eserlerinin matbaada
basılmasının günah olduğu yolundaki fetvaları
vardır.
Osmanlı matbaacılığının önünü açan ise
dönemin Şeyhülislamı Yenişehirli Abdullah
Efendi olmuştur.
Yayınladığı akıllıca fetvada dini kitapların
matbaada basılmasını yasaklarken lügat,
tarih, coğrafya, tıp, fizik ve matamatik gibi
kitapların basılmasına izin vermiştir.
Devrin ileri gelen ulema ve kadılarının bu
fetvaya imza atmalarıda matbaaya karşı
yapılabilecek tepkileri zayıflatmıştır.
İLK TÜRK MATBAASINDA BASILAN ESERLER
1. Kitab-ı Lugat-ı Vankulu (Arapça ve Türkçe Vankulu Sözlüğü)
2. Tuhfet-ül Kibar fi Esfari'l-bihar (Deniz savaşçıları)
3. Tarih-i Seyyah
4. Tarih-i Hindi Garbi (Amerika ve B. Hindistan Tarihi)
5. Tarih-i Timur-u Gürgan (Timurlenk Tarihi)
6. Tarih-i Mısr-i Kadim ve Mısr-i Cedid (Eski ve Yeni Mısır Tarihi)
7. Gülşen-i Hulefa (Halifelerin Gül Bahçesi)
8. Gramaire Turque (Türkçe Grameri)
9. Usul el-Hikem fi Nizam el-Ümem
10. Füyuzat-ı Mıknatısiyye (Mıknatısın yaydığı dalgalar)
11. Cihannüma (Dünya Aynası)
12. Takvimü't Tevarih (Tarih Cetveli)
13. Tarih-i Naima
14. Tarih-i Raşid
15. Tarih-i Asım
YENİ KÜTÜPHANELERİN
AÇILMASI
 Topkapı Sarayı’nın işçinde açılan ve
günümüzdede hizmet vermekte olan Topkapı
Sarayı Kütüphanesi.
 Bir Kütüphane Yenicami de bir de Hocalı da
İstanbul Sahaflarında ki çok değerli bazı kitapların
yabancılar tarafından ucuz fiyatlarla alınıp
Avrupa’ya götürüldüğünün anlaşılması üzerine
yurtdışına kitap çıkarılması yasaklanmıştır.
AVRUPA’YA YENİ ELÇİLER GÖNDERİLMESİ
 Bu elçilerin en önemli ve ortak görevleri elçilik
dönemlerinde gördüklerini ve öğrendiklerini bir
rapor veya sefaretname ile devlete sunmaktır.
Bundaki amaç hem o ülkeleri daha iyi tanımak
hem ilişkileri geliştirmek hem de o ülkelerdeki
sosyal, siyasal, kültürel ve bilimsel alanlardaki
gelişmelerin temel unsurlarını anlamaktır.
 Bu elçilerin ve Sefaretnamelerin en ünlüsü
Fransa’ya gönderilen Yirmisekiz Mehmet Çelebi ve
onun Fransa Sefaretnamesidir. Mehmet Çelebi
Fransa’ya giderken ondan Fransa’nın gelişmesine
tesir eden sebepleri öğrenmesi ve uygulanabilir
olanları bildirmesi istenmiştir.
ASKERİ GELİŞMELER
 Memleketin askeri durumu perişan bir haldedir.
Yeniçerilerde nizam kalmamış, iyi kumandanlar
yetişmez olmuş, ordunun teknik gücüde bir hayli
geride kalmıştır. Bu sebeple askeri alandada bazı
yenilikler yapmak bir zorunluluk olmuştur. Bunda
İbrahim Müteferrika’nın “Fenni Muharebe ve
Ta’lim-i Asker Risalesi” etkili olmuştur.
 Yeniçeri Ocağı ıslah edilmeye çalışıldı.
 Bostancı Neferlerinden 300 kişiye Haydarpaşa
Çayırında yeni usullere göre talimler yaptırıldı.
 Uzun yıllar Osmanlı ordusuna hizmet edecek olan
Fransız asıllı Humbaracı Ahmet Paşa (Komte De
Bonneval) bu dönemde İstanbul’a davet edildi.
 Denizcilik işleri de yeniden düzenlenmeye
çalışıldı. Tersaneye yeni dökümhaneler
eklendi. Kadırga tipi hantal gemilerin yerine
Kalyon tipi daha atak ve süratli gemiler
yapılmaya başlandı.
 İstanbul’da büyük sorun olan ve büyük
hasarlara yol açan yangınlarla mücadele
etmek için de Yeniçeriler arasından seçilen
askerlerle “Tulumbacılar Birliği” adıyla bir
itfaiye bölüğü oluşturuldu
DİĞER ÖEMLİ GELİŞMEELER
 Osmanlı mimarisinde ve süsleme
sanatlarında Avrupa tarzı ve Avrupa motifleri
ilk kez bu dönemde görülmeye başlamıştır.
Dönemin şen ve eğlence ortamı mimari ve
süsleme sanatlarında da kendini
göstermiştir. İstanbul’un birçok yerinde imar
faaliyetleri başlatılmış bir taraftan yalılar,
köşkler, bahçeler yapılırken bir taraftan da
kütüphaneler, mektepler, çeşmeler ve su
kanalları inşa edilmiştir. İstanbul’da birçok
mahalle suya kavuşturulmuştur
 Ayasofya'da Bâb-ı Humâyun'un karşısında Türk sanat
şaheserlerinden sayılan Sultan Üçüncü Ahmet Çeşmesi bu
devrin günümüze kadar ulaşan en önemli yapısıdır.
Bunlardan başka
 Üsküdar Yeni Vâlide Câmii,
 Çorlulu Ali Paşa Medresesi,
 Damat İbrahim Paşa Camii ve Külliyesi,
 Daarül Hadis ve Sebil,
 Ortaköy Camii önündeki çeşme,
 Hüsrev Ağa Camii önündeki çeşme
 Çubuklu Camii yanındaki Mesire Çeşmesi gibi eserler yine
bu dönemde yapılmıştır.
 Dönemin en gözde eseri olan Sâ’dâbâd, günümüze kadar
gelememiş, yıkıntıdan fazla bir şey kalmamıştır