IF5054 Kriptografi  Termasuk ke dalam cipher abjad-majemuk (polyalpabetic substitution cipher ).  Ditemukan oleh diplomat (sekaligus seorang kriptologis) Perancis, Blaise de Vigènere pada abad 16.  Sudah.

Download Report

Transcript IF5054 Kriptografi  Termasuk ke dalam cipher abjad-majemuk (polyalpabetic substitution cipher ).  Ditemukan oleh diplomat (sekaligus seorang kriptologis) Perancis, Blaise de Vigènere pada abad 16.  Sudah.

IF5054 Kriptografi
1

Termasuk ke dalam cipher abjad-majemuk
(polyalpabetic substitution cipher ).

Ditemukan oleh diplomat (sekaligus seorang
kriptologis) Perancis, Blaise de Vigènere pada
abad 16.

Sudah berhasil dipecahkan pada Abad 19.
IF5054 Kriptografi
2

Vigènere
Cipher
menggunakan
Bujursangkar
Vigènere
untuk
melakukan enkripsi.

Setiap baris di dalam bujursangkar
menyatakan huruf-huruf cipherteks
yang diperoleh dengan Caesar Cipher.
IF5054 Kriptografi
3
Plainteks
Ku
nci
a
b
c
d
e
f
g
h
i
j
K
l
m
n
o
p
q
r
s
t
u
v
w
x
y
z
A
B
C
D
E
F
G
H
I
J
K
L
M
N
O
P
Q
R
S
T
U
V
W
X
Y
Z
A
B
C
D
E
F
G
H
I
J
K
L
M
N
O
P
Q
R
S
T
U
V
W
X
Y
Z
B
C
D
E
F
G
H
I
J
K
L
M
N
O
P
Q
R
S
T
U
V
W
X
Y
Z
A
C
D
E
F
G
H
I
J
K
L
M
N
O
P
Q
R
S
T
U
V
W
X
Y
Z
A
B
D
E
F
G
H
I
J
K
L
M
N
O
P
Q
R
S
T
U
V
W
X
Y
Z
A
B
C
E
F
G
H
I
J
K
L
M
N
O
P
Q
R
S
T
U
V
W
X
Y
Z
A
B
C
D
F
G
H
I
J
K
L
M
N
O
P
Q
R
S
T
U
V
W
X
Y
Z
A
B
C
D
E
G
H
I
J
K
L
M
N
O
P
Q
R
S
T
U
V
W
X
Y
Z
A
B
C
D
E
F
H
I
J
K
L
M
N
O
P
Q
R
S
T
U
V
W
X
Y
Z
A
B
C
D
E
F
G
I
J
K
L
M
N
O
P
Q
R
S
T
U
V
W
X
Y
Z
A
B
C
D
E
F
G
H
J
K
L
M
N
O
P
Q
R
S
T
U
V
W
X
Y
Z
A
B
C
D
E
F
G
H
I
K
L
M
N
O
P
Q
R
S
T
U
V
W
X
Y
Z
A
B
C
D
E
F
G
H
I
J
L
M
N
O
P
Q
R
S
T
U
V
W
X
Y
Z
A
B
C
D
E
F
G
H
I
J
K
M
N
O
P
Q
R
S
T
U
V
W
X
Y
Z
A
B
C
D
E
F
G
H
I
J
K
L
N
O
P
Q
R
S
T
U
V
W
X
Y
Z
A
B
C
D
E
F
G
H
I
J
K
L
M
O
P
Q
R
S
T
U
V
W
X
Y
Z
A
B
C
D
E
F
G
H
I
J
K
L
M
N
P
Q
R
S
T
U
V
W
X
Y
Z
A
B
C
D
E
F
G
H
I
J
K
L
M
N
O
Q
R
S
T
U
V
W
X
Y
Z
A
B
C
D
E
F
G
H
I
J
K
L
M
N
O
P
R
S
T
U
V
W
X
Y
Z
A
B
C
D
E
F
G
H
I
J
K
L
M
N
O
P
Q
S
T
U
V
W
X
Y
Z
A
B
C
D
E
F
G
H
I
J
K
L
M
N
O
P
Q
R
T
U
V
W
X
Y
Z
A
B
C
D
E
F
G
H
I
J
K
L
M
N
O
P
Q
R
S
U
V
W
X
Y
Z
A
B
C
D
E
F
G
H
I
J
K
L
M
N
O
P
Q
R
S
T
V
W
X
Y
Z
A
B
C
D
E
F
G
H
I
J
K
L
M
N
O
P
Q
R
S
T
U
W
X
Y
Z
A
B
C
D
E
F
G
H
I
J
K
L
M
N
O
P
Q
R
S
T
U
V
X
Y
Z
A
B
C
D
E
F
G
H
I
J
K
L
M
N
O
P
Q
R
S
T
U
V
W
Y
Z
A
B
C
D
E
F
G
H
I
J
K
L
M
N
O
P
Q
R
S
T
U
V
W
X
Z
A
B
C
D
E
F
G
H
I
J
K
L
M
N
O
P
Q
R
S
T
U
V
W
X
Y
Gambar 4.2 Bujursangkar Vigènere
IF5054 Kriptografi
4

Jika panjang kunci lebih pendek
daripada panjang plainteks, maka
kunci diulang secara periodik. Bila
panjang kunci adalah m, maka
periodenya dikatakan m.

Contoh: kunci = sony
Plainteks: THIS PLAINTEXT
Kunci:
sony sonysonys
IF5054 Kriptografi
5

K
U
N
C
I
a
b
c
d
e
f
g
h
i
j
K
l
m
n
o
p
q
r
s
t
u
v
w
x
y
z
Contoh enkripsi:
Plainteks
A
B
C
D
E
F
G
H
I
J
K
L
M
N
O
P
Q
R
S
T
U
V
W
X
Y
Z
A
B
C
D
E
F
G
H
I
J
K
L
M
N
O
P
Q
R
S
T
U
V
W
X
Y
Z
B
C
D
E
F
G
H
I
J
K
L
M
N
O
P
Q
R
S
T
U
V
W
X
Y
Z
A
C
D
E
F
G
H
I
J
K
L
M
N
O
P
Q
R
S
T
U
V
W
X
Y
Z
A
B
D
E
F
G
H
I
J
K
L
M
N
O
P
Q
R
S
T
U
V
W
X
Y
Z
A
B
C
E
F
G
H
I
J
K
L
M
N
O
P
Q
R
S
T
U
V
W
X
Y
Z
A
B
C
D
F
G
H
I
J
K
L
M
N
O
P
Q
R
S
T
U
V
W
X
Y
Z
A
B
C
D
E
G
H
I
J
K
L
M
N
O
P
Q
R
S
T
U
V
W
X
Y
Z
A
B
C
D
E
F
H
I
J
K
L
M
N
O
P
Q
R
S
T
U
V
W
X
Y
Z
A
B
C
D
E
F
G
I
J
K
L
M
N
O
P
Q
R
S
T
U
V
W
X
Y
Z
A
B
C
D
E
F
G
H
J
K
L
M
N
O
P
Q
R
S
T
U
V
W
X
Y
Z
A
B
C
D
E
F
G
H
I
K
L
M
N
O
P
Q
R
S
T
U
V
W
X
Y
Z
A
B
C
D
E
F
G
H
I
J
L
M
N
O
P
Q
R
S
T
U
V
W
X
Y
Z
A
B
C
D
E
F
G
H
I
J
K
M
N
O
P
Q
R
S
T
U
V
W
X
Y
Z
A
B
C
D
E
F
G
H
I
J
K
L
N
O
P
Q
R
S
T
U
V
W
X
Y
Z
A
B
C
D
E
F
G
H
I
J
K
L
M
O
P
Q
R
S
T
U
V
W
X
Y
Z
A
B
C
D
E
F
G
H
I
J
K
L
M
N
P
Q
R
S
T
U
V
W
X
Y
Z
A
B
C
D
E
F
G
H
I
J
K
L
M
N
O
Q
R
S
T
U
V
W
X
Y
Z
A
B
C
D
E
F
G
H
I
J
K
L
M
N
O
P
R
S
T
U
V
W
X
Y
Z
A
B
C
D
E
F
G
H
I
J
K
L
M
N
O
P
Q
S
T
U
V
W
X
Y
Z
A
B
C
D
E
F
G
H
I
J
K
L
M
N
O
P
Q
R
T
U
V
W
X
Y
Z
A
B
C
D
E
F
G
H
I
J
K
L
M
N
O
P
Q
R
S
U
V
W
X
Y
Z
A
B
C
D
E
F
G
H
I
J
K
L
M
N
O
P
Q
R
S
T
V
W
X
Y
Z
A
B
C
D
E
F
G
H
I
J
K
L
M
N
O
P
Q
R
S
T
U
W
X
Y
Z
A
B
C
D
E
F
G
H
I
J
K
L
M
N
O
P
Q
R
S
T
U
V
X
Y
Z
A
B
C
D
E
F
G
H
I
J
K
L
M
N
O
P
Q
R
S
T
U
V
W
Y
Z
A
B
C
D
E
F
G
H
I
J
K
L
M
N
O
P
Q
R
S
T
U
V
W
X
Z
A
B
C
D
E
F
G
H
I
J
K
L
M
N
O
P
Q
R
S
T
U
V
W
X
Y
Gambar
4.3
Enkripsi huruf T dengan kunci f
IF5054
Kriptografi
6

Hasil enkripsi seluruhnya adalah
sebagai berikut:
Plainteks
Kunci
Cipherteks
: THIS PLAINTEXT
: sony sonysonys
: LVVQ HZNGFHRVL
7

Huruf yang sama tidaks elalu dienkripsi menjadi
huruf cipheteks yang sama pula.
Contoh: huruf plainteks T dapat dienkripsi
menjadi L atau H, dan huruf cipherteks V dapat
merepresentasikan huruf plainteks H, I, dan X

Hal di atas merupakan karakteristik dari cipher
abjad-majemuk: setiap huruf cipherteks dapat
memiliki kemungkinan banyak huruf plainteks.

Pada cipher substitusi sederhana, setiap huruf
cipherteks selalu menggantikan huruf plainteks
tertentu.
IF5054 Kriptografi
8

Vigènere Cipher dapat mencegah frekuensi
huruf-huruf di dalam cipherteks yang
mempunyai pola tertentu yang sama
seperti pada cipher abjad-tunggal.

Jika periode kunci diketahui dan tidak
terlalu panjang, maka kunci dapat
ditentukan dengan menulis program
komputer untuk melakukan exhaustive key
search.
IF5054 Kriptografi
9

Contoh: Diberikan cipherteks sbb:
TGCSZ GEUAA EFWGQ AHQMC
dan diperoleh informasi bahwa panjang kunci
adalah p huruf dan plainteks ditulis dalam
Bahasa Inggris, maka running program dengan
mencoba semua kemungkinan kunci yang
panjangnya tiga huruf, lalu periksa apakah hasil
dekripsi dengan kunci tersebut menyatakan kata
yang berarti.
Cara ini membutuhkan usaha percobaan
sebanyak 26p kali.
IF5054 Kriptografi
10



Termasuk ke dalam polygram cipher.
Ditemukan oleh Sir Charles Wheatstone
dan Baron Lyon Playfair pada tahun 1854.
Kunci kriptografinya 25 buah huruf yang
disusun di dalam bujursangkat 5x5 dengan
menghilangkan huruf J dari abjad.
IF5054 Kriptografi
11
Contoh kunci:
S
E
K
M
V
T
R
F
O
W
A
C
G
P
X
N
H
I
Q
Y
D
B
L
U
Z
Jumlah kemungkinan kunci:
25!=15.511.210.043.330.985.984.000.000
IF5054 Kriptografi
12

Susunan kunci di dalam bujursangkar
diperluas dengan menambahkan kolom
keenam dan baris keenam.
S
E
K
M
V
S
T
R
F
O
W
T
A
C
G
P
X
A
N
H
I
Q
Y
N
D
B
L
U
Z
D
S
E
K
M
V
Baris ke-6 = baris ke-1
Kolom ke-6 = kolom ke-1
IF5054 Kriptografi
13









Pesan yang akan dienkripsi diatur terlebih
dahulu sebagai berikut:
1. Ganti huruf J (bila ada) dengan I
2. Tulis pesan dalam pasangan huruf
(bigram).
3. Jangan sampai ada pasangan huruf
yang sama. Jika ada, sisipkan Z di
tengahnya
4. Jika jumlah huruf ganjil,tambahkan
huruf Z di akhir
IF5054 Kriptografi
14
Contoh:
Plainteks: GOOD BROOMS SWEEP
CLEAN
→ Tidak ada huruf J, maka langsung tulis
pesan dalam pasangan huruf:
GO OD BR OZ OM SZ SW EZ EP CL
EA NZ
IF5054 Kriptografi
15
Algoritma enkripsi:
1. Jika dua huruf terdapat pada baris kunci yang
sama maka tiap huruf diganti dengan huruf di
kanannya.
2. Jika dua huruf terdapat pada kolom kunci yang
sama maka tiap huruf diganti dengan huruf di
bawahnya.
3. Jika dua huruf tidak pada baris yang sama atau
kolom yang sama, maka huruf pertama diganti
dengan huruf pada perpotongan baris huruf
pertama dengan kolom huruf kedua. Huruf
kedua diganti dengan huruf pada titik sudut
keempat dari persegi panjang yang dibentuk dari
IF5054digunakan
Kriptografi
3 huruf yang
sampai sejauh ini.
16
Contoh: Kunci (yang sudah diperluas) ditulis kembali sebagai berikut:
S
E
K
M
V
S
T
R
F
O
W
T
A
C
G
P
X
A
N
H
I
Q
Y
N
D
B
L
U
Z
D
S
E
K
M
V
Plainteks (dalam pasangan huruf):
GO OD BR OZ OM SZ SW EZ EP CL EA NZ
Cipherteks:
FP UT EC UW PO DV TV BV CM BG CS DY
IF5054 Kriptografi
17
Enkripsi OD menjadi UT ditunjukkan pada bujursangkar di bawah ini:
titik sudut ke-4
S
E
K
M
V
S
T
R
F
O
W
T
A
C
G
P
X
A
N
H
I
Q
Y
N
D
B
L
U
Z
D
IF5054 Kriptografi
S
E
K
M
V
S
E
K
M
V
S

T
R
F
O
W
T
A
C
G
P
X
A
N
H
I
Q
Y
N
D
B
L
U
Z
D
S
E
K
M
V
18
Kunci dapat dipilih dari sebuah kalimat yang mudah diingat, misalnya:
JALAN GANESHA SEPULUH
Buang huruf yang berulang dan huruf J jika ada:
ALNGESHPU
Lalu tambahkan huruf-huruf yang belum ada (kecuali J):
ALNGESHPUBCDFIKMOQRTVWXYZ
Masukkan ke dalam bujursangkar:
A
S
C
M
V
L
H
D
O
W
N
P
F
Q
X
IF5054 Kriptografi
G
U
I
R
Y
E
B
K
T
Z
19


Karena ada 26 huruf abjad, maka terdapat
26 x 26 = 677 bigram, sehingga identifikasi
bigram individual lebih sukar.
Analisis frekuensi kemunculan lebih sukar
dilakukan karena frekuensi kemunculan
karakter individual mempunyai rentang
lebih besar daripada frekuensi kemunculan
bigram.
IF5054 Kriptografi
20

Enigma adalah mesin yang digunakan Jerman
selama Perang Dunia II untuk
mengenkripsi/dekripsi pesan-pesan militer.
IF5054 Kriptografi
21
IF5054 Kriptografi
22

Enigma menggunakan sistem rotor (mesin
berbentuk roda yang berputar) untuk
membentuk huruf cipherteks yang
berubah-ubah.

Setelah setiap huruf dienkripsi, rotor
kembali berputar untuk membentuk huruf
cipherteks baru untuk huruf plainteks
berikutnya.
IF5054 Kriptografi
23
IF5054 Kriptografi
24

Enigma menggunakan 4
melakukan substitusi.

Ini berarti terdapat 26  26  26  26 = 456.976
kemungkinan
huruf
cipherteks
sebagai
pengganti huruf plainteks sebelum terjadi
perulangan urutan cipherteks.

Setiap kali sebuah huruf selesai disubstitusi, rotor
pertama bergeser satu huruf ke atas.

Setiap kali rotor pertama selesai bergeser 26 kali,
rotor kedua juga melakukan hal yang sama,
demikian untuk rotor ke-3 dan ke-4.
IF5054 Kriptografi
buah rotor untuk
25

Posisi awal keempat rotor dapat di-set; dan posisi
awal ini menyatakan kunci dari Enigma.

Jerman meyakini bahwa cipherteks yang
dihasilkan Enigma tidak mungkin dipecahkan.
Namun, sejarah membuktikan bahwa pihak
Sekutu
berhasil juga memecahkan kode
Enigma.

Keberhasilan memecahkan Enigma dianggap
sebagai faktor yang memperpendek Perang
Dunia II menjadi hanya 2 tahun.
IF5054 Kriptografi
26





Mengkombinasikan metode cipher substitusi
dengan cipher transposisi.
Tujuan: memperoleh cipher yang lebih kuat
daripada hanya satu cipher saja.
Mula-mula enkripsi dengan cipher substitusi
sederhana (cipher abjad-tunggal), lalu hasilnya
dienkripsi lagi dengan cipher transposisi.
IF5054 Kriptografi
27



Contoh:
Plainteks: HELLO WORLD
Enkripsi dengan caesar cipher menjadi:
KHOOR ZRUOG

Kemudian enkripsi lagi dengan cipher transposisi
(k = 4):
KHOO
RZRU
OGZZ

Cipherteks akhir adalah: KROHZGORZOUZ
IF5054 Kriptografi
28


RSA (Rivest Shamir Adlemen)
PGP (Pretty Good Privacy)
IF5054 Kriptografi
29

Ditemukan oleh Ron Rivest, Adi Shamir dan
Leonard Adleman
Algoritma :
 Pilih p dan q Acak dari bilangan Prima
 Hitung n = p.q
 Hitung O(n)=(p-1)(q-1)
 Pilih e (kunci private)
 Hitung d
 Public Key = KU={e,n}
 Private Key = KR={d,n}
IF5054 Kriptografi
30