Transcript Yenidoğan Ünitesinde Çağdaş Hemşirelik Bakımının Özellikleri ve Önemi Nihal OPAN Son yıllarda yenidoğan alanına bilimsel ve teknolojik açıdan önemli gelişmelere parelel olarak yenidoğan yoğun bakım hemşirelerinin rollerinde.

Yenidoğan Ünitesinde Çağdaş
Hemşirelik Bakımının Özellikleri
ve Önemi
Nihal OPAN
1
Son yıllarda yenidoğan alanına
bilimsel ve teknolojik açıdan
önemli gelişmelere parelel
olarak yenidoğan yoğun bakım
hemşirelerinin rollerinde de
değişiklikler olmuştur.
 YYBÜ’lerinde verilen hemşirelik
bakımının kalitesi artmış ve
hemşire ;yenidoğanın en üst
düzeyde tedavi ve bakım
almasında ekibin çekirdek üyesi
olmuştur.
2



Hemşirelik bakımının kalitesi;hemşirelerin
bilgileri, eğitimleri, deneyimlerinin yanı sıra
ünitelerin olanakları ile de yakından ilgilidir.
Ünitede; görev dağılımları, iş tanımları, iş gücü
ölçümleri, personelin nitelikleri, var olan teknik
donanım ve olanaklar tespit edilmelidir.
Ayrıca ; ünite prosedürlerinin , klinik
protokollerinin ve bakım standartlarının
oluşturulması kişisel algılama farklarını ortadan
kaldırarak bakımın kalitesini artıracaktır.
3
YYBÜ’ lerde bakımın ana
hedefleri;
* Bebeğin yaşamını en iyi ve
en konforlu şekilde devam
ettirme
* Ağrı ve acının kontrolü/
azaltılması
* Yenidoğanın gelişim
kapasitesinin izlenmesi ve
* Aile bakımını içermelidir.
4
YYBÜ’ de çalışan hemşirenin;







Çocukları seven
Kişilerarası ilişkiler ve iletişim
becerileri iyi olan
Konusunda deneyimli ve bilgili
Bağımsız fonksiyonlarının farkında
olan ve uygulayan
Sorunları pratik ve akılcı
yöntemlerle çözebilen
Değişikliğe açık, girişimci, araştırıcı
özelliği olan ve
GÖZLEM yeteneği iyi olan özellikleri
olmalıdır.
5
YYBÜ Hemşiresinin Rolleri



Bakım Verici (Uygulayıcı) Rolü;
yenidoğanının bireysel
gereksinimlerine uygun bakımın
planlanması ve uygulanmasını içerir.
En önemli ve vazgeçilmez
rolümüzdür.
Özellikle yenidoğan yoğun bakım
ünitelerinde “bireyselleştirilmiş
gelişimsel bakım” ilkerinin bilinmesi
ve uygulanması YYBÜ’de başarının
anahtarını oluşturur
6

Savunucu Rolü;
bebek
konuşamadığı için
onun haklarını
savunur ve
bakımını koordine
eder.
7

Eğitici ve Araştırıcı rolü;



Aile eğitimi ve personelin eğitiminin
programlanması,personelin eğitime aktif
katılımının sağlanması
Değişik araştırma yöntemleri kullanarak;
bakımın kalitesini geliştirmeyi ve
uzmanlaşmayı sağlar.
Danışmanlık Rolü; özellikle
yenidoğanın ailesine yöneliktir.
8
YYBÜ Hemşiresinin Hukuksal ve
Medikal Sorumlulukları



Malpraktis; “sağlık hizmetlerinin kötü
uygulanması” yada
“sağlık çalışanlarının bilgisizlik,
deneyimsizlik veya ilgisizliği nedeni
ile hastanın zarar görmesi
durumudur.”
Hemşirelikte malpraktis ise; kötü
hemşirelik uygulaması sonucu
hastanın zarar görmesidir.
9

Çocuğun ve ailenin zarar görmesini
önlemek ve yasalar karşısında
kendimizi korumak için malpraktis
risklerini artıran durumların bilinmesi
ve gerekli önlemlerin alınması
önemlidir.
10



Tedavi uygulamaları malpraktis riskini
arttıran en önemli girişimdir.
Yasalar hemşirenin uyguladıkları herhangi
bir ilaçla ilgili temel bilgiye sahip
olduklarını varsaymaktadır.
Riski azaltmak için iyi bilmediği bir ilacı
uygulamaktan kaçınmalı, ilaç hakkında
güvenli kaynaktan bilgi almalı, hatalı
olduğunu düşündüğü ilacı özellikle “order
eden hekimle” görüşmelidir.
11


Yasalar; hemşirelerin tedaviyi order
edildiği şekilde uygulamasını bekler.
Yapılan çalışmalarda ilaç
uygulamalarında özellikle doğru yol,
doğru doz ve doğru zaman kurallarında
hata yapıldığı saptanmıştır.

Doğru yol kuralında en büyük hata


feeding tüp - IV yol ve
IV-IM yolla ilaç uygulamalarında olmaktadır.
12

Doğru doz kuralında ; erişkin dozdan dönüştürme
ve doz hesaplamalarında olmaktadır


Özellikle orijinal dozdan önemli miktarda düşük dozlarda
ilaç hazırlamada risk artmaktadır.
Doğru zaman kuralında ;ilacın atlanması,
unutulması ve doz tekrarı en sık karşılaşılan
durumlardır.Nedeni ise kayıt edilmemesidir.
13

Tedavi hatalarından sonra ;




Bebeği izleme
Girişimde bulunma
Ve korumada başarısızlık sonucu
malpraktisler görülmektedir.
Özellikle ekipmanın hatalı kullanımı,
yanıklar, düşmeler en sık karşılaşılan
durumlardır.
14
Riski azaltmak için;



Kurumun politika ve prosedürleri
oluşturulmalıdır.
Hastanın durumunun hızlı değiştiği
durumlarda mümkün olduğunca sık
kayıt tutarak devam eden izlemi ve
bakımı belgelemelidir.
Kayıt edilmemiş uygulamanın yasal
olarak yapılmamış kabul edildiği
unutulmamalıdır.
15
Bir kaydın yasal olarak güvenilir
olması için;






Kayıt dosyasının doğru hastaya ait olduğu,hastanın adının
ve tarihinin yazılı olunduğundan emin olunmalıdır.
Unutma riskini ortadan kaldırmak için uygulamadan hemen
sonra kayıt tutulmalıdır.
Hemşirenin yazısı okunaklı olmalıdır.
İfadeler doğru, açık, ayrıntılı olmalı ve belirsiz ifadelerden
kaçınılmalıdır.
Sadece kurumun onayladığı kısaltma ve paraflar
kullanılmalıdır.
Hemşire uyguladığı girişim ve tedavileri başkasına kayıt
ettirmemeli ya da başkasının uyguladığını kayıt etmemelidir.
16




Rutin aktiviteler de kayıt edilmelidir.
Çocuğa özgü tedbir ve önlemler kayıt edilmelidir.
Hatalı bir girişim olduğunda kurum politikasına
göre kayıt edilmeli ve hatayı gidermek için neler
yapıldığı belirtilmelidir.
Ailenin reddettiği uygulamalar kayıt edilmeli
durumu anlaması ve ikna edilmesi için harcanan
çabalar belirtilmesidir.
17



Tedavilerin uygulama zamanı,dozu, çocuğun
tedaviye yanıtı kayıt edilmelidir.
Hekimle yapılan görüşme girişimi kesin zamanı ile
birlikte kayıt edilmeli görüşmenin detayları ve
hekimin yanıtı kayıt edilmelidir.
Sözlü order’da hastanın kimliği tekrarlanarak
kesinleştirilmelidir en kısa zamanda hekime yazılı
olarak onaylatılmalıdır.Hemşire sözlü order’ı
kendisi duymadığı sürece kayıt etmemelidir.
18
YYBÜ Hemşiresi ve Yenidoğanın
Transportu


Ülkemizde YYBÜ’lerin sayısı çoğalsa da;
bazen doğumlar YYBÜ olan merkezlerden
uzakta olmakta bazen de ünitenin
mevcut şartları hasta yenidoğanın
gereksinimlerini karşılamakta yetersiz
kalmaktadır
Bu durumda hasta yenidoğanın daha ileri
bakım verebilecek bir YYBÜ’ye nakli
gerekir.
19
Hastaneler arası transportta 3 çeşit
transport söz konusudur.



1.Bölgesel acil tıbbi servisler ile
yapılan transport
2. Sevk eden hastanenin
hekim/hemşiresi eşliğinde
ambulansla yapılan transport
3. Uzmanlaşmış yoğun bakım
tranport ekibinin yönettiği transport.
20
Transport Hemşiresi;






Pediatrik ve Neonatal Yoğun bakımda en az 1
yıllık deneyimi ve sertifikası olmalıdır.
Hava yolu açıklığını sürdürme , venöz geçişi
sağlama becerisi olmalı,
Transport ekipmanını ve sınırlılıklarını tam olarak
bilmeli,
Tüm cihazları kullanabilmelidir.
Transport hemşiresi gönderen hastanedeki
personel ve aile üyeleri için danışmanlık rolünü
yerini getirir,
Tranport esnasında bebeğin bakımından
sorumludur.
21
YYBÜ Hemşiresinin Aileye Yönelik
Sorumlulukları ve Aile Desteği

Her aile sağlıklı bir bebek
dünyaya getirmek için çocuk
sahibi olmayı ister.Ancak
doğumun zamanından önce
gerçekleşmesi telaşı yanında bir
de bebeğin sağlıklı olmaması ve
yaşam savaşı içinde olması bir
çok olumsuz etkileşimi
beraberinde getirir
22


Bu beklenmeyen durumların peşpeşe
oluşması ebeveynlerin korku ve anksiyete
yaşamasına neden olur.
Bebeği hakkında bilgi alamamak ise bu
anksiyeteyi artırır.
Aşırı anksiyete ile birlikte ebeveynlerin
algılamaları da azalacağından çoğu zaman
söylenenleri yanlış algılayabilir ya da
anlayamadıklarını ifade ederler.
23
Yaşanan anksiyetenin
nedenleri:






Bebeğin iyileşmesine ilişkin endişeleri.
Acı hissedip hissetmediğine ilişkin endişeleri,
Hastane ortamının yabancı olması, tanımadıkları
korkutucu araçlarla karşılaşmaları.
Bebeğin bakımında hemşire ve doktora göre
kendilerini önemsiz hissetmeleri.
Suçluluk duygusu.
Evdeki diğer bireyler ve mali endişelerdir.
24

Bütün bu durumları
ortadan kaldırmak
mümkün olmasa da
ebeveynlerin bu durumla
başetmelerini
kolaylaştırmada
girişimlerimiz olabilir.
25
Unutulmaması Gereken

“Ebeveynler ,bebeğin
gelişiminde yaşamsal
katılımcılardır”
26
Sorumluluklarımız Açısından Destek
Olarak;

Atravmatik bakım sağlanmalıdır.
(zarar vermemek);hastanın ailenin
psikolojik ve fiziksel stresörlerini en
aza indirecek yada ortadan
kaldıracak girişimlerin
uygulanmasıyla, sağlık personeli
tarafından teröpatik ortam
sağlanarak bakım verilmesidir.(aile
için uygun bir ortam sağlamak)
27





Ebeveynler ekip üyesi olarak
değerlendirilmeli ve desteklenmelidir.
Ebeveynler ve sağlık ekibi arasında işbirlikçi
ilişki ve açık/dürüst ilişki ve iletişim
geliştirilmeli
Bakımın planlanması ve uygulanmasında
ailenin katılımı sağlanmalı,
Aileye destekleyici ortam sağlanmalı,
Ailenin duygu ve düşüncelerini ifade etmesi
sağlanmalı, yargılanmamalı
28




Ebeveynler kendi gözlemlerini
paylaşmaları konusunda
cesaretlendirilmeli,
Ebeveynlere bebeğin sorunlarını
tanıma, bakım verme, bebekle
etkileşime geçme (kangru
bakımı) konularında destek
sağlanmalı,
Bebeğin taburculuk
planlamasında ve evde izleminde
aile eğitimi planlanmalı,
Bebek ebeveyn arasında bağlılık
sürecinin oluşumu sağlanmalıdır.
29
YYBÜ’de Unutulmaması Gereken
Temel Amacımız
Yenidoğanın davranışsal ve
gelişimsel organizasyonunu
sağlamak, verdiğimiz bakımı
daha az gerekli hale getirerek bu
görevi en çok hakkı olan
sahiplerine yani ana-babalarına
devretmektir.
30
Ebeveynler;

Bebeğin kendilerinin yardımına
gereksinimi olduğunu
anladıklarında ebeveyn
desteklenmesinin iyi yapılmış
olduğu anlaşılır.
31
Çağdaş Hemşirelik Bakımının Yenidoğan
Morbidite ve Mortalitesi Üzerine Etkisi

Yenidoğan
alanındaki
ilerlemeler;
(teknoloji, bakım
düzeyleri ve
standartları)
yüksek riskli bebek
ölümlerinde
belirgin azalmaya
neden olmuştur.
32


Mortalite oranlarında azalmaya
rağmen bu bebeklerde morbidite
oranlarında (motor, duyusal ve
gelişimsel problemlerde) artış olduğu
gözlenmiştir.
Bu bulguların sonucu olarak ta;
araştırmacılar bu bebeklerin büyüme
gelişmesi ile bakım verilen çevre
arasındaki ilişkiyi incelemeye
başlamışlardır.
33

YYBÜ’lerine kabul edilen term/pretem
yenidoğanlar çok sayıda çevresel
uyaran (parlak ışık, yüksek ses, sık
dokunulma) ve tekrarlayan ağrılı
girişimler gibi çeşitli stres
kaynaklarına maruz kalmaktadırlar.
34


YYBÜ’deki bebekler bu stres
ortamından olumsuz etkilenmekte,
fizyolojik ve davranışsal belirtiler
göstermektedirler.
Özellikle kalp hızı ve solunum hızında
değişiklikler, renk değişimleri, artan
enerji harcaması ile büyümede
gecikme, iyileşme sürecinde uzama,
kısa ve uzun süreli
nörolojik/davranışsal sorunlar ortaya
çıkmaktadır.
35
YYBÜ’de başarının anahtarını;

Bütün modern
hemşirelik rolleri
yanında ;



Bebek ile iletişim kurma
Bebeği değerlendirme ve
Bakımı planlamayı içeren
“Bireyselleştirilmiş
Destekleyici Gelişimsel
Bakım” oluşturmaktadır.
36
Bireyselleştirilmiş gelişimsel
bakım;

En özet anlatımla;
bebeğin ortamının
anne karnındaki
ortama
benzetilmesi olarak
tanımlayabiliriz.
37
“Bireyselleştirilmiş Destekleyici
Gelişimsel Bakım” uygulandığında




Büyüme ve gelişme
sürecinde ilerleme
İyileşme sürecinde
kısalma
Komplikasyonlarda
azalma
Kısa ve uzun süreli
nörodavranışsal
sorunlarda azalma
görülmektedir.
38
Teşekkürler….
39