Transcript PİRİMİDİN NÜKLEOTİDLERİNİN SENTEZ VE YIKILIMI II Yrd.Doç.Dr. Mustafa ALTINIŞIK ADÜ Tıp Fakültesi Biyokimya Anabilim Dalı.

PİRİMİDİN
NÜKLEOTİDLERİNİN SENTEZ
VE YIKILIMI II
Yrd.Doç.Dr. Mustafa ALTINIŞIK
ADÜ Tıp Fakültesi
Biyokimya Anabilim Dalı
UMP’ın diğer pirimidin
nükleotidlerine dönüşümü 1a
UMP, sentezlendikten
sonra UTP’a
fosforillenir;
reaksiyonu kinazlar
katalizler; ATP, fosfat
vericisi olarak rol
oynar
UMP’ın diğer pirimidin
nükleotidlerine dönüşümü 1b
UMP’ın diğer pirimidin
nükleotidlerine dönüşümü 2a
CTP, sitidilat sentetaz
(sitidin trifosfat
sentetaz) etkisiyle
UTP, ATP ve
glutaminden oluşur
UMP’ın diğer pirimidin
nükleotidlerine dönüşümü 2b
UMP’ın diğer pirimidin
nükleotidlerine dönüşümü 3a
dUMP, CDP ve UDP üzerinden sentezlenir.
Ribonükleotid redüktazın etkisi, pürin
deoksiribonükleotidlerinin sentezindeki gibidir.
UMP’ın diğer pirimidin
nükleotidlerine dönüşümü 3b
UMP’ın diğer pirimidin
nükleotidlerine dönüşümü 4a
dTMP, timidilat sentaz etkisiyle dUMP’tan
oluşur; metil grubu, N5,N10Metilentetrahidrofolattan aktarılır. N5,N10Metilentetrahidrofolat oluşmasında
dihidrofolat redüktaz ve serin hidroksimetil
transferaz önemli enzimlerdir.
UMP’ın
diğer
pirimidin
nükleotidleri
ne
dönüşümü
4b
Pirimidin nükleotidlerinin
de novo sentezi feedback
inhibisyon vasıtasıyla
düzenlenir.
Karbamoil fosfat sentetaz
II (CPS II) ve aspartat
transkarbamoilaz
enzimleri allosterik olarak
düzenlenebilen
enzimlerdir.
Aspartat
transkarbamoilaz, CTP
tarafından inhibe edilir
Pirimidin nükleotidlerinin
kurtarma yolunda sentezi
Fosforilazlar ve
kinazlar etkisiyle
serbest pirimidin
bazlarından pirimidin
nükleotidleri sentez
edilebilmektedir.
UMP, urasil
fosforibozil transferaz
etkisiyle urasil ve
PRPP’tan da sentez
edilebilir.
Pirimidin biyosentezi inhibitörleri
1) 6-Azauridine ve bunun triasetil türevi olan
azaribine: Orotidilat dekarboksilazı inhibe ederler.
2) 5-Fluorouracil ve 5-Fluorocytosine
(Flucytosine): Timidilat sentazı inhibe ederler.
3) Folat biyosentezi inhibitörleri: Sulfonamidler.
4) Glutamin analogları: Azaserine ve 6-diazo-5oxo-L-norleucine (DON)
5) Dihidrofolat redüktaz inhibitörleri: Metotreksat
(ametopterin) ve trimetoprim
Pirimidin nükleotidlerinin yıkılımı 1a
Pirimidin nükleotidleri, 5‘-nükleotidaz
etkisiyle defosforile olarak nükleozidlere
dönüşürler.
Nükleozidler, pirimidin nükleozid
fosforilaz etkisiyle riboz-1-fosfat ve
serbest pirimidin bazlarına yıkılırlar.
Pirimidin nükleotidlerinin yıkılımı 1b
Pirimidin nükleotidlerinin yıkılımı 2a
Sitozin, katabolik yolda önce sitozin deaminaz
etkisiyle urasile dönüştürülür. Urasil ve timin,
aynı enzimlerin katalizlediği üç aşamada
yıkılırlar.
Urasil, -alanine, timin ise -aminoizobütirata
çevrilmektedir.
Pirimidin nükleotidlerinin yıkılımı 2b
-alanin, CO2,
NH3 ve aminoizobutirat,
pirimidin
katabolizmasının
son ürünleridir
Pirimidin nükleotidlerinin yıkılımı 2c
Pirimidin bazlarının yıkılım ürünü olan -alanin,
asetil CoA’ya; -aminoizobutirat ise süksinil CoA’ya
dönüşebilmektedir.
Pirimidin azotunun atılımı, üre şeklinde olur.
Pirimidin metabolizması
bozuklukları
Orotik asidüri: Orotat fosforibozil transferaz ve
orotat monofosfat dekarboksilaz enzimlerinin her
ikisinin veya sadece orotat monofosfat
dekarboksilaz eksikliğine bağlı olarak ortaya çıkar
(tip I ve II).
İdrar ile aşırı orotik asit atılmaktadır.
Gelişmenin gerilemesi ve megaloblastik anemi ile
karakterizedir.