Transcript BİLİMSEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ Bazı Temel Kavramlar Prof. Dr. Mustafa Ergün AKÜ - Eğitim Fakültesi.

BİLİMSEL ARAŞTIRMA
YÖNTEMLERİ
Bazı Temel Kavramlar
Prof. Dr. Mustafa Ergün
AKÜ - Eğitim Fakültesi
TEMEL
ARAŞTIRMA
KAVRAMLARI
Bilimsel Araştırma Yöntemleri
Prof.Dr. Mustafa Ergün
AKÜ
Bilimsel
çalışmaların
amacı, örneklem
değerinden evren
değerlerinin
kestirilmesidir.
Bilimsel Araştırma Yöntemleri
Prof.Dr. Mustafa Ergün
AKÜ
Araştırma evreni (population)
Evren, bütündeki
belirli bir özelliğe
sahip tüm nesne ya
da kişileri ifade
eder.
Bilimsel Araştırma Yöntemleri
Prof.Dr. Mustafa Ergün
AKÜ
Örneklem (sample)
Örneklem, evrenden belli
yöntemlerle seçilen
gözlemlerin bir alt
grubudur. Örneklem,
evreni temsil eder.
Bilimsel Araştırma Yöntemleri
Prof.Dr. Mustafa Ergün
AKÜ
Örnekleme
Örnekleme,
örneklemi seçmek
için yapılan işlemdir.
Bilimsel Araştırma Yöntemleri
Prof.Dr. Mustafa Ergün
AKÜ
Değişken (Variable)
Olgular düzeyinde
ölçmeyi planladığımız
kavramlar. Olgular
düzeyinde en az iki farklı
değer alabilen
durumdur.
Bilimsel Araştırma Yöntemleri
Prof.Dr. Mustafa Ergün
AKÜ
Deneysel
çalışmaların
temel kavramı
değişkenlerdir
(faktör de
denir).
(variables)
Değişkenler bir açıdan ikiye ayrılır
Değişkenler
Denek
değişkenleri
Çevre
değişkenleri
(yaş, boy, cinsiyet,
meslek, gelir vs)
(pekiştireç,
deneme
programı, ilaç vs)
Değişkenler bir başka açıdan
da ikiye ayrılır
Bağımsız
değişken
Araştırma problemini
etkileyen, değişmez
çevre ve kişi
özellikleri
Bilimsel Araştırma Yöntemleri
Bağımlı değişken
Bağımsız değişkenin
etkisinin araştırıldığı,
ona göre değişen
özellikler
Prof.Dr. Mustafa Ergün
AKÜ
Ölçme (Measurement)
Bir ölçme aracıyla, nesneler ve
özellikler arasında nitel ve nicel
ayrımlar yapmak.
Ölçme ile değişkenin olgular
düzeyinde aldığı değerlerine belirli
kurallarla simgeler verilir. Ölçme,
nesne ve olaylara bazı kurallara göre
numara vermektir.
Bilimsel Araştırma Yöntemleri
Prof.Dr. Mustafa Ergün
AKÜ
Değişkenlerin ölçülme düzeyleri dört türdür:
1. Düzeyde Ölçme (Sınıflama / Adsal /
Adlandırma / Gruplama / Nominal
düzeyinde ölçme) (Nominal)
2. Düzeyde Ölçme (Sıralama /
Derecelendirme / Ordinal düzeyde ölçme)
(Ordinal)
3. Düzeyde Ölçme (Eşit Aralıklı / Aralıklı
düzeyde ölçme) (Interval)
4. Düzeyde Ölçme (Oranlı / Oranlama
düzeyinde ölçme) (Ratio)
Bilimsel Araştırma Yöntemleri
Prof.Dr. Mustafa Ergün
AKÜ
Değişkenlerin ölçülme düzeyleri örnekleri:
1. Düzey-Sınıflama: Kadın, Erkek gibi
2. Düzey-Sıralama: Eğitim Düzeyi (Bitirilen
Okula Göre)
3. Düzey-Eşit Aralıklı: Bir sınavdan alınan 0100 arası puanlar, Hava sıcaklığı
(Santigrat olarak)
4. Düzey-Oranlı: Metre cinsinden uzunluk,
Kg. cinsinden ağırlık, TL cinsinden
ailenin aylık toplam gelir miktarı gibi.
Bilimsel Araştırma Yöntemleri
Prof.Dr. Mustafa Ergün
AKÜ
Güvenirlik (Reliability)
Güvenirlik aynı değişkenin bağımsız
ölçümleri arasındaki tutarlılık-kararlılık
durumudur.
Güvenirlik Ölçütleri:
Zamana göre değişmezlik (süreklilik) test-tekrar test ile
sorgulanabilir.
Bağımsız gözlemciler arası uyum: gözlemcilerin ortalaması
alınarak bir çözümleme yapılır. Korelasyon hesaplanır,
Kendall’ın Uyum Katsayısı (Kendall’s Coefficient of
Concordance), Özel varyans çözümlemeleri yapılır.
İç tutarlılık
Cronbach Alpha katsayısı
Bilimsel Araştırma Yöntemleri
Prof.Dr. Mustafa Ergün
AKÜ
Geçerlik (Validity)
Geçerlik, bir ölçme aracının sadece ölçmek
istediği özellikleri ölçmesi, başka bir şeyi
ölçmemesidir.
Geçerlik Ölçütleri:
Uzmanlara sorulabilir.
Aynı şeyi ölçen başka ölçme araçları ile uyuşma
birleşmeye bakılır.
İleriye yönelik davranışları başarıları
kestirebilmesi istenir
Bilimsel Araştırma Yöntemleri
Prof.Dr. Mustafa Ergün
AKÜ
Geçerlik (Validity)
İçerik kapsam geçerliği: Ölçme aracı ölçmesi
gereken tüm özellikleri, konuları vs. ölçüyor
mu? İçeriğe hakim mi?
Yapı geçerliği: Ölçülmek istenen faktörler
ölçülebiliyor mu? Faktör analizi yöntemiyle
aynı faktörü (özelliği, değişkeni) ölçen
maddeler bir araya getirilip bir grup ismi
verilir.
Bilimsel Araştırma Yöntemleri
Prof.Dr. Mustafa Ergün
AKÜ
Bir araştırmada ölçme aracının geçerlikgüvenirlik çalışmasının mutlaka yapılması
gerekir.
Bademci, Vahit. Varyans Analiziyle Güvenirlik Hesaplanması.
Ankara, 1993.
Ceyhan, Esra; Ayşen Gürcan Namlu. Bilgisayar Kaygısı Ölçeği
(BKÖ), Geçerlik Ve Güvenirlik Çalışması. Anadolu
Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2,2000. 77-93.
Uysal, Şefik. Sosyal Bilimler araştırmalarında kulanılan araçların
geçerlik ve güvenirlikleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi
Dergisi. 1-4,1974. 67-87.
Yüksel, Galip. Sosyal Beceri Envanterinin Türkiye'ye Uyarlanması:
Geçerlik ve Güvenirlik çalışması
(http://www.gef.gazi.edu.tr/akademik/ygalip/makale2.html)
Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi. 9,1998. 39-48.
Bilimsel Araştırma Yöntemleri
Prof.Dr. Mustafa Ergün
AKÜ