Transcript Τι είναι μάθηση;  Άθροισμα γνώσεων που αποκτώνται λόγω αλληλεπίδρασης ερεθίσματος – αντίδρασης; Ή  Διαδικασία ανάπτυξης νέων διαισθήσεων και ικανοτήτων που προέρχονται από την ανασύνθεση μιας προηγούμενης κατάστασης;

Τι είναι μάθηση;

Άθροισμα γνώσεων που αποκτώνται λόγω
αλληλεπίδρασης ερεθίσματος – αντίδρασης;
Ή

Διαδικασία ανάπτυξης νέων διαισθήσεων
και ικανοτήτων που προέρχονται από την
ανασύνθεση μιας προηγούμενης
κατάστασης;
Σύνθεση των δύο απόψεων

Μάθηση είναι η μόνιμη αλλαγή στη
συμπεριφορά του ατόμου που είναι τόσο
αποτέλεσμα εμπειρίας όσο και πράξης.
Με ποιο τρόπο μαθαίνουμε ;
Ποιες προϋποθέσεις ευνοούν τη
μάθηση;

Κάθε θεωρία μάθησης είναι μια
ολοκληρωμένη συστηματική άποψη για τη
φύση της αλλαγής της συμπεριφοράς του
ατόμου σαν αποτέλεσμα της εμπειρίας και
της δράσης του ατόμου
Πριν προχωρήσουμε…
Δεν υπάρχουν νόμοι και αρχές μάθησης που
να μπορούν να διδαχθούν με πλήρη
εμπιστοσύνη για το αποτέλεσμά της.
 Προς το παρόν καμία θεωρία μάθησης δεν
είναι δυνατόν να ερμηνεύσει όλα τα
εργαστηριακά ευρήματα

Συμπεριφοριστική (behavioral)
θεωρία
Η μάθηση και η απόκτηση γνώσης είναι
αποτέλεσμα της της αλληλεξάρτησης
μεταξύ των ερεθισμάτων που δέχεται το
άτομο από το περιβάλλον και τις
αντιδράσεις του στα ερεθίσματα αυτά.
 Έννοιες – κλειδιά : εξάσκηση και
ανταμοιβή ( Thorndike- θεωρία συνδέσμων)
 Επηρέασε τους σπυμπεριφοριστές
παιδαγωγούς ( Skinner, κ.λ.π.)

Αρχές μάθησης κατά Skinner







Ενεργός συμμετοχή του μαθητή
Θετικοί και αρνητικοί ενισχυτές
Όχι ενδιαφέρον για την εσωτερική διανοητική
λειτουργία του κάθε μαθητή
Δόμηση της διδακτέας ύλης σε σύντομες
ενότητες
Βαθμωτή πρόοδος ανάλογα με τους ρυθμούς
του μαθητή
Αμεση επαλήθευση
Σωστή απάντηση και επιβράβευση
Αποτέλεσμα…



Οι μαθητές ως επί το πλείστον φτάνουν στο
αποτέλεσμα με μηχανικές διαδικασίες χωρίς
απαραίτητα να κατανοούν τι ακριβώς κάνουν και
γιατί το κάνουν
Ο ρόλος του δασκάλου είναι απλά να προσφέρει
την κατάλληλη ποσότητα εξάσκησης επιλέγοντας
τα κατάλληλα προβλήματα
Κατάλληλη μέθοδος για την εκμάθηση μηχανικών
πράξεων αλλά μειονεκτεί στη μάθηση σύνθετων
εννοιών που η διαδικασία κατανόησής τους δεν
είναι δυνατόν να αναλυθεί σε ένα σύνολο απλών
βημάτων
Επίδραση στη Εκπαιδευτική
τεχνολογία
Drill and Practice λογισμικά , όχι αμελητέα
για την επίτευξη ταχύτητας και ακρίβειας
της υπολογιστικής ικανότητας των
μαθητών
 Λανθασμένη αντίληψη για το σκοπό της
μάθησης : Όχι το αποτέλεσμα αλλά πως
φτάνει κανείς σε αυτό

Θεωρία Επεξεργασίας
Πληροφοριών
Αυτόματη αντίδραση – μοντέλο
επεξεργασίας πληροφοριών από το
ανθρώπινο μυαλό- ανάλογο του
ηλεκτρονικού υπολογιστή
 Το ανθρώπινο μυαλό επεξεργάζεται την
πληροφορία που δέχεται μέσα από μια
σειρά από μνήμες με διαφορετική
χωρητικότητα και περιορισμούς.

Γνωστικοί ψυχολόγοι – Mayer
1981
Η μάθηση είναι εσωτερική διαδικασία κάθε
μαθητή που οδηγεί σε αλλαγή της
συμπεριφοράς του
 Η διδασκαλία είναι το σύνολο των δράσεων
που διενεργούνται στο εξωτερικό κόσμο
του μαθητή από τον δάσκαλο, ώστε να τον
επηρεάσουν και να τον οδηγήσουν στη
μάθηση

Οι φάσεις της μάθησης
1) Παρότρυνση
 2)Σύλληψη
 3) Απόκτηση
 4) Συγκράτηση
 5) Ανάκληση
 6)Γενίκευση
 7)Εκτέλεση
 8)Επανατροφοδότηση

Ο Cagne και οι ιεραρχίες τις
μάθησης
Γιατί η μάθηση ευκολότερων εννοιών μας
οδηγεί στη μάθηση πιο σύνθετων και
δυσκολότερων;
 Οι πολύπλοκες μαθηματικές
δραστηριότητες μπορούν να αναλυθούν στα
πιο απλά τους συστατικά.
 Διδακτική τεχνική : Ανάλυση θέματος στα
γνωστικά του στηρίγματα

Ιεραρχίες μάθησης
Μάθηση σημάτων
 Μάθηση ερεθισμάτων- αντιδράσεων
 Μάθηση αλυσιδώσεων
 Μάθηση λεκτικών συνειρμών
 Μάθηση πολλαπλής διάκρισης
 Μάθηση εννοιών
 Μάθηση κανόνων
 Επίλυση προβλήματος

Επίδραση στην εκπαιδευτική
τεχνολογία
Προγράμματα παρουσίασης της
πληροφορίας- Tutorials
 O στόχος στην αναβάθμιση της ποιότητας
και της ποσότητας της παρεχόμενης
πληροφορίας,
 Ιεραρχική δομή παρουσίασης της
πληροφορίας
 Συνδυασμός με Drill and Practice

Piaget
Γενετική Επιστημολογία: Η μελέτη της
ανάπτυξης της γνώσης
 Δομικός γνωστικισμός ή στρουκτουραλισμός:
Κάθε γνωστικό σύστημα αυτοοργανώνεται
και από τα αρχικά του χαρακτηριστικά
εξελίσσεται προς καταστάσεις ισορροπίας

Τι είναι γνώση;

Οι γνώσεις του κάθε ατόμου δεν είναι
αντίγραφα της πραγματικότητας αλλά
αφομοιώσεις του πραγματικού σε δομές
διαμόρφωσης και μεταμόρφωσης : γνωρίζω
ένα αντικείμενο σημαίνει ενεργώ σε αυτό
και το μεταμορφώνω
Βασικές αρχές της θεωρίας του
Piaget
Όλα τα ζώντα όντα προσαρμόζονται στο
περιβάλλον , ακόμα και αυτά που δεν έχουν
εγκέφαλο
 Η προσαρμογή αυτή ( adaptation ) έχει δύο
συνιστώσες την αφομοίωση (assimilation) και
τη συμμόρφωση (accommodation )

Αφομοίωση : Η ενέργεια του οργανισμού
να εντάξει μια κατάσταση σε σχήματα
δραστηριοτήτων που ήδη διαθέτει
 Συμμόρφωση: Οι ενέργειες του οργανισμού
ώστε να επιτύχει ένα σκοπό ανάλογα με τις
απαιτήσεις του περιβάλλοντος
 Προσαρμογή = αφομοίωση + συμμόρφωση
= βασική βιολογική διαδικασία η οποία
επεκτείνεται και στη διαδικασία μάθησης
του ατόμου

Η κινητήρια δύναμη που οδηγεί σε νοητική
ανάπτυξη είναι η τάση των οργανισμών –
και του μυαλού – για εξισορρόπηση
(equilibrium) με το περιβάλλον
 Equilibrium = η ισορροπία ανάμεσα στην
δομή του μυαλού μας και στα ερεθίσματα
του περιβάλλοντος
 Οι διανοητικές ικανότητες οικοδομούνται
πάνω στις παλιές χωρίς να συσσωρεύονται
η μία πάνω στην άλλη

Τα στάδια της διανοητικής
ανάπτυξης
Αισθησιοκινητικό ( 0-2 ετών)
 Προσυλλογιστικό( 2-7 ετών )
 Στάδιο συγκεκριμένων ενεργειώνσυλλογιστικό ( 7-12 ετών )
 Στάδιο αφηρημένων ενεργειών ( 12 και
άνω) – αφηρημένη σκέψη

Αισθησιοκινητικό

Το παιδί χρησιμοποιεί τις αισθήσεις και την
κίνηση για να κατανοήσει τον κόσμο
Προσυλλογιστικό
Εχουν εικονικές αναπαραστάσεις και
χρησιμοποιούν σύμβολα
 Αντιλαμβάνονται τη σχέση παρελθόντος –
παρόντος
 Εγωκεντρικότητα
 Δεν μπορεί να συλλογιστεί ούτε επαγωγικά
ούτε με απαγωγή

Στάδιο συγκεκριμένων ενεργειών
Λογική διαχείριση των συμβόλων
 Διατήρηση αριθμού, υγρού όγκου, μήκους
μάζας, εμβαδού
 Στο τέλος αυτής της περιόδου αναπτύσσουν
την έννοια της ταξινόμησης , της διάταξης
και της διαδοχικότητας καθώς και την
έννοια του συνόλου

Στάδιο της αφηρημένης σκέψης
Αναπτύσσει την αφαιρετική σκέψη και
διαμορφώνει αφηρημένες εικασίες και με
βάση αυτές οδηγείται σε συμπεράσματα
 Επεξεργασία συστήματος πολλών
μεταβλητών
 Μπορεί και εργάζεται με τύπους και όχι με
αριθμούς

Συνέπειες για τη διδασκαλία
Η μάθηση πρέπει να συντελείται μέσα από
εκπαιδευτικές δραστηριότητες κατάλληλες
για το στάδιο νοητικής ανάπτυξης στο
οποίο βρίσκεται ο μαθητής
 Οι δραστηριότητες θα πρέπει να οδηγούν
τον μαθητή μέσα από «διατάραξη» του
equilibrium στην οικοδόμηση νέων
γνώσεων και την ένταξή τους στο γνωστικό
του οικοδόμημα

Ανακαλυπτική μέθοδος - Bruner



O βασικός ρόλος του δασκάλου είναι να
βοηθήσει και να ενθαρρύνει τους μαθητές του
να ανακαλύψουν μόνοι τους τις μαθηματικές
έννοιες
Η μάθηση είναι ενεργητική διαδικασία που
συμπεριλαμβάνει πειραματισμό, εξερεύνηση,
ανακάλυψη και ανακατασκευή της γνώσης
Βασικός σκοπός της διδασκαλίας είναι η
καλλιέργεια της διαισθητικής σκέψης του
παιδιού
Αντιδιαστολή Αναλυτικής –
Διαισθητικής προσέγγισης


Αναλυτική σκέψη : Απλά, σαφή βήματα και
πλήρης συνείδηση των στοιχείων και των
λειτουργιών της
Διαισθητική σκέψη : Νοητικά άλματα,
στηρίζεται στην οικειότητα του μαθητή με το
αντικείμενο και τα συμπεράσματα ελέγχονται
στη συνέχεια με αναλυτικά μέσα. Η
διαισθητική σκέψη οδηγεί σε εικασίες άξιες
ελέγχου και διερεύνησης αν και η φύση της
είναι συμπληρωματική
……Όλοι μπορούν να τα μάθουν όλα- απλά
από διαφορετικό δρόμο
 Στόχος της διδασκαλίας είναι να αντιληφθεί
ο μαθητής και να κατανοήσει την δομή της
κάθε έννοιας
 Ο μαθητής πρέπει να έρχεται σε επαφή με
την έννοια περιοδικά – μοντέλο σπιράλ

Η πορεία της μάθησης μέσω
ανακάλυψης
1ο στάδιο: Μέσα από χειρισμό και
επεξεργασία διαφόρων υλικών το παιδί
ανακαλύπτει κάποιες κανονικότητες ,
κάποια πρότυπα που αντιστοιχούν στα
διαισθητικά πρότυπα που ήδη έχει
σχηματίσει
 2ο στάδιο συνδυάζει τα πρότυπα μέσα στο
μυαλό του με αυτά που βιώνει στον
εξωτερικό κόσμο και ….


3ο στάδιο :Αναδιοργανώνει τις γνωστές
του ιδέες ώστε να ανταποκρίνονται στα
νέα του πρότυπα
Τα τρία επίπεδα – κατά Bruner αντιπροσώπευσης των εννοιών
 Επίπεδο
δράσης
 Εικονικό επίπεδο
 Συμβολικό επίπεδο
….Παρέμβαση του δασκάλου : Από
απόλυτη μέχρι ανύπαρκτη.
Vygotsky
Τα ψυχολογικά εργαλεία της
μάθησης είναι
η γλώσσα ,
η γραφή,
τα συστήματα αρίθμησης
και
τα αναπαραστασιακά συστήματα
Η κατανόηση συνδέεται με το είδος
των εργαλείων που
χρησιμοποιούνται για τη μάθηση


Η μάθηση είναι κοινωνική
διεργασία
Ζώνη εγγύτατης προσέγγισης
Συνέπειες για την διδασκαλία
Η διδασκαλία πρέπει να συντελείται με
κατάλληλα εργαλεία
 Πρέπει να συντελείται σε κοινωνικό
περιβάλλον
 Ο ρόλος της παρέμβασης του ενήλικα είναι
καθοριστικός

Constructivism
(Sinclair, Steffe κ.λ.π)
1. Ο μαθητής δεν απορροφά παθητικά την
παρεχόμενη γνώση αλλά την κατασκευάζει
ενεργά σύμφωνα με τα γνωστικά του
αποθέματα.
2.Το ερέθισμα για την παραγωγή της νέας
γνώσης ξεκινάει από μια προβληματική
κατάσταση την οποία το παιδί κατ΄αρχήν
φαίνεται να μην μπορεί να διαχειριστεί.
……Δημιουργείται έτσι μια διανοητική
αστάθεια που οδηγεί σε διανοητική δράση
και σε τροποποίηση προηγούμένων
αντιλήψεων και ιδεών για να ερμηνευθεί η
νέα εμπειρία.
Η εργασία σε ομάδες οδηγεί σε
αλληλοσυμπλήρωση, και καλύτερη
συνειδητοποίηση της αστάθειας μεταξύ των
ιδεών των μαθητών
Αρα
για τους constructivists
Η μάθηση των μαθηματικών είναι
διαδικασία επίλυσης προβλήματος
 Τα παιδιά επινοούν τις δικές τους ιδέες και
στρατηγικές επίλυσης
 Η κοινωνική αλληλεπίδραση μεταξύ των
μαθητών είναι καθοριστικής σημασίας για
την μάθηση

Διδασκαλία και δάσκαλος


Βασικός στόχος της διδασκαλίας είναι η
παροχή ευκαιριών και η καλλιέργεια κινήτρων
για να κατασκευάσει μόνο του το παιδί τις
θεμελιώδεις μαθηματικές ιδέες και να
συνειδητοποιήσει της δυνατότητές του για
μαθηματική σκέψη και μάθηση
Ο δάσκαλος είναι ο δημιουργός των
προβληματικών καταστάσεων , συντονίζει την
μαθησιακή διαδικασία και εναρμονίζει τους
στόχους του αναλυτικού προγράμματος με τα
ενδιαφέροντα των μαθητών
Τέσσερις σύγχρονες μεγάλες
ιδέες




Piaget : Ο μαθητής είναι αυτόνομο όν που
μαθαίνει μέσα από την πράξη και κατάλληλα
σχεδιασμένες εκπαιδευτικές δραστηριότητες
Piaget : Θεωρία σταδίων νοητικής ανάπτυξης
Bruner : Η μάθηση μέσω ανακάλυψης μπορεί να
οδηγήσει τον κάθε μαθητή στη γνώση
Vygotsky : Ο ρόλος των εργαλείων , του
κοινωνικού πλαισίου και του ενήλικα είναι
καθοριστικής σημασίας για τη μάθηση
Συνέπειες για την εκπαιδευτική
τεχνολογία

Ανοικτά μαθησιακά περιβάλλοντα ή
εργαλεία ανάπτυξης νοητικών δεξιοτήτων
όπως μικρόκοσμοι, γλώσσες
προγραμματισμού, διερευνητικό λογισμικό
Διερευνητικό λογισμικό




Δίνει την δυνατότητα πειραματισμού και
παραμετροποίησης φαινομένων
Δίνει τη δυνατότητα οικοδόμησης της γνώσης
μέσα από αναζήτηση πληροφορίας και
κριτικής αποδοχής ή απόρριψης μιας πρότασης
Δίνει δυνατότητα διαθεματικής προσέγγισης
των εννοιών ώστε η γνώση να μην είναι
αποσπασματική
Δίνει δυνατότητες συνεργασίας των μαθητών
και κοινής οικοδόμησης της γνώσης μέσα από
συζήτηση και αντιπαράθεση απόψεων
Το κατάλληλο εκπαιδευτικό λογισμικό
δίνει στο μαθητή ευκαιρίες να:







Είναι ενεργητικός
Εκφράζει τις ατομικές του διαφορές στη
μάθηση
Αναστοχάζεται
Κατασκευάζει γνώση και όχι να είναι απλός
δέκτης πληροφοριών
Αυτοδιορθώνεται
Διερευνά
Υποθέτει, γενικεύει, οδηγείται σε
συμπεράσματα
Ιδιότητες κατάλληλου
εκπαιδευτικού λογισμικού
Αλληλεπιδραστικότητα
 Αμεση διαχείριση μαθηματικών
αντικειμένων
 Εικονική ανατροφοδότηση
 Αριθμητική ανατροφοδότηση
 Ποικιλία εργαλείων για εννοιολογική
κατασκευή μαθηματικών εννοιών
 Εργαλεία κυμαινόμενης διαφάνειας

=>
Επίσης….
Πολλαπλά αναπαραστασιακά συστήματα
( γραφικά, πινακοποίηση, εξισώσεις,
υπολογισμοί)
 Εργαλεία βοήθειας
 Να είναι επεκτάσιμο
 Να είναι σχεδιασμένο σύμφωνα με τις
αντιλήψεις για την μάθηση των μαθητών –
όχι των ενηλίκων

Σχεδίαση μαθησιακών
δραστηριοτήτων- Ποιοι παράγοντες
πρέπει να λαμβάνονται υπ΄όψιν
Ο επιστημονικός ορισμός του αντικειμένου
 Οι βασικές δραστηριότητες που δομούν το
αντικείμενο μάθησης
 Το πώς οι μαθητές μαθαίνουν το
συγκεκριμένο αντικείμενο
 Το προφίλ των μαθητών
και

Οι βασικές αρχές σχεδίασης
δραστηριοτήτων
Να αναπτύσσουν εσωτερικό κίνητρο στο
μαθητή
 Να τον οδηγούν στη διατύπωση εικασιών
και τον έλεγχό τους
 Να του επιτρέπουν να επαληθεύει σχέσεις
και να αυτοδιορθώνεται
 Να τον παρακινούν να συνεργάζεται

Είδη δραστηριοτήτων





Διερευνητικές με βάση την μεταβαλλόμενη
εικόνα ή τα μεταβαλλόμενα αριθμητικά
δεδομένα
Επαλήθευσης εικασίας με βάση την
μεταβαλλόμενη εικόνα ή τα μεταβαλλόμενα
αριθμητικά δεδομένα
Επαλήθευσης σχέσης με βάση τα
μεταβαλλόμενα αριθμητικά δεδομένα σε
συνδυασμό με την μεταβαλλόμενη εικόνα
Μαύρο κουτί – αιτιολόγηση του τι συμβαίνει
Πολλαπλών επιλύσεων