Transcript BİLİMSEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ Araştırma Modelleri Prof. Dr. Mustafa Ergün AKÜ - Eğitim Fakültesi Araştırma Desenleri (modelleri) Araştırmanın alt problemlerine yanıt aramak veya denenceleri test etmek için yapılan araştırma planı  Bilimsel Araştırma.

BİLİMSEL
ARAŞTIRMA
YÖNTEMLERİ
Araştırma Modelleri
Prof. Dr. Mustafa Ergün
AKÜ - Eğitim Fakültesi
Araştırma Desenleri
(modelleri)
Araştırmanın alt problemlerine
yanıt aramak veya denenceleri
test etmek için yapılan araştırma
planı

Bilimsel Araştırma Yöntemleri
Prof.Dr. Mustafa Ergün
AKÜ
Araştırma desenleri
ikiye ayrılır
Araştırma Desenleri
Belgesel
(documantary)
Bilimsel Araştırma Yöntemleri
Tecrübi
(empiric)
Prof.Dr. Mustafa Ergün
AKÜ
Belgesel araştırmalar,
araştırma problemi hakkında
var olan kütüphane, arşiv veya
Internet kaynaklarından
derlenen verilere (yazı, resim
vs) dayalı araştırmalardır.
Bilimsel Araştırma Yöntemleri
Prof.Dr. Mustafa Ergün
AKÜ
Tecrübi araştırmalar,
araştırma problemi hakkında
gözlem, mülakat, anket, test
ve diğer ölçme araçlarıyla
toplanan geçerli ve güvenilir
verilere dayanır.
Bilimsel Araştırma Yöntemleri
Prof.Dr. Mustafa Ergün
AKÜ
Tecrübi araştırma desenleri de
ikiye ayrılır
Tecrübi Araştırma Desenleri
Tarama
çalışmaları
Deneysel
araştırma desenleri
(experimental designs)
Bilimsel Araştırma Yöntemleri
Prof.Dr. Mustafa Ergün
AKÜ
Tarama çalışmaları,
araştırmacının bağımsız
değişkenler üzerinde değişiklik
yapmadığı, bağımsız
değişkenler olan kişisel ve
psikolojik özelliklerle görüş,
tutum ve performans
arasındaki ilişkiyi araştırır.
Bilimsel Araştırma Yöntemleri
Prof.Dr. Mustafa Ergün
AKÜ
Deneysel
çalışmaların
temel kavramı
değişkenlerdir
(faktör de
denir).
(variables)
Bilimsel Araştırma Yöntemleri
Prof.Dr. Mustafa Ergün
AKÜ
Değişkenler bir açıdan
ikiye ayrılır
Değişkenler
Denek değişkenleri
Çevre değişkenleri
(yaş, boy, cinsiyet,
meslek, gelir vs)
(pekiştireç, deneme
programı, ilaç vs)
Bilimsel Araştırma Yöntemleri
Prof.Dr. Mustafa Ergün
AKÜ
Değişkenler bir başka açıdan
da ikiye ayrılır
Değişkenler
Bağımsız değişken
Bağımlı değişken
Araştırma problemini
etkileyen, değişmez
çevre ve kişi
özellikleri
Bağımsız değişkenin
etkisinin araştırıldığı,
ona göre değişen
özellikler
Bilimsel Araştırma Yöntemleri
Prof.Dr. Mustafa Ergün
AKÜ
Tarama çalışmaları,
bağımlı ve bağımsız
değişkenler arasındaki ilişkiyi
ve ilişki derecesini araştırır;
deneysel çalışmalar ise
değişkenler arasındaki nedensonuç bağlantısını arar.
Bilimsel Araştırma Yöntemleri
Prof.Dr. Mustafa Ergün
AKÜ
Tarama çalışmalarında,
bağımsız değişkenler
üzerinde hiçbir değişiklik
yapılmazken;
deneysel çalışmalarda
bağımsız değişkenler kontrollu
olarak değiştirilip bunun
bağımlı değişken üzerindeki
etkisi ölçülür.
Bilimsel Araştırma Yöntemleri
Prof.Dr. Mustafa Ergün
AKÜ
Deneysel araştırma desenleri
üçe ayrılır
Deneysel araştırma desenleri
Gerçek
deneysel
desenler
Bilimsel Araştırma Yöntemleri
Yarı
deneysel
desenler
Deneme
öncesi
desenler
Prof.Dr. Mustafa Ergün
AKÜ
Deneysel
çalışmaların bir
diğer temel
kavramı da
varyanstır.
Bilimsel Araştırma Yöntemleri
Prof.Dr. Mustafa Ergün
AKÜ
Varyans, bağımlı
değişkende
meydana gelen
değişmelerdir.
Bilimsel Araştırma Yöntemleri
Prof.Dr. Mustafa Ergün
AKÜ
Deneysel çalışmalarda,
“bağımsız değişkendeki
bir değişme bağımlı
değişkende bir
değişikliğe neden olur”
fikri test edilir.
Bilimsel Araştırma Yöntemleri
Prof.Dr. Mustafa Ergün
AKÜ
Deneysel araştırma
desenleri, denek sayısı
bakımından tek denekli
(küçük grup) desenler ve
çok denekli desenler
olarak da ikiye ayrılır.
Bilimsel Araştırma Yöntemleri
Prof.Dr. Mustafa Ergün
AKÜ
Deneysel araştırma
desenleri, bağımlı değişken
üzerinde etkili olan faktör
sayısı bakımından tek
faktörlü desenler ve çok
faktörlü desenler olarak da
ikiye ayrılır.
Bilimsel Araştırma Yöntemleri
Prof.Dr. Mustafa Ergün
AKÜ
Tek faktörlü desenler (one
factor design), bağımlı
değişken üzerinde tek bir
bağımsız değişkenin
etkisini araştırır.
Bilimsel Araştırma Yöntemleri
Prof.Dr. Mustafa Ergün
AKÜ
Çok faktörlü desenler
(faktöryel desen) iki veya
daha fazla değişkenin
bağımlı değişken
üzerindeki tek tek ve
eşzamanlı etkilerini inceler.
Bilimsel Araştırma Yöntemleri
Prof.Dr. Mustafa Ergün
AKÜ
Deneysel araştırma desenlerinin
bir başka sınıflandırması.
Denekleriçi / gruplariçi desen (completely randomized design):
Aynı deneklerin farklı koşullarda karşılaştırılması. Tekrarlı ölçümler yapılır.
Deneklerarası / gruplararası desen (randomized block design):
Farklı deneklerin farklı deneme şartlarında karşılaştırılması
Karışık desenler (mixed design): Denekleriçi ve deneklerarası
desenlerin karma yapılması. Öntest – sontest kontrol gruplu desen
Bilimsel Araştırma Yöntemleri
Prof.Dr. Mustafa Ergün
AKÜ
Araştırma
desenlerinde iç
geçerlik ve dış
geçerlik kavramları
da önemlidir.
Bilimsel Araştırma Yöntemleri
Prof.Dr. Mustafa Ergün
AKÜ
İç geçerlik (internal validity),
bağımlı değişkendeki
farklılaşmanın
bağımsız değişkenlerle
açıklanma derecesidir.
Bilimsel Araştırma Yöntemleri
Prof.Dr. Mustafa Ergün
AKÜ
Dış geçerlik (external validity), bir
örneklem üzerinde elde
edilen araştırma
sonuçlarının daha
büyük gruplara ve
evrene genellenme
derecesi.
Bilimsel Araştırma Yöntemleri
Prof.Dr. Mustafa Ergün
AKÜ
Model formulation is
often the most
important and the
most difficult stage of
the research process.
The purpose of model building
is to construct a model that is
consistent not only with the
data but also with existing
knowledge and assumptions
about the processes that
produces the data.
Bilimsel Araştırma Yöntemleri
Prof.Dr. Mustafa Ergün
AKÜ
"An approximate
answer to the right
question is worth a
great deal more than a
precise answer to the
wrong question.“
John Tukey
Bilimsel Araştırma Yöntemleri
Prof.Dr. Mustafa Ergün
AKÜ
The good scientist
recognizes sources of
error: errors of model
formulation, of model
specification, and model
validation (and of course
errors of
measurement)
Bilimsel Araştırma Yöntemleri
Prof.Dr. Mustafa Ergün
AKÜ
In the design of computer
programs, for example, the
software is first "alpha tested"
by its designers and then "beta
tested" by real users in real
settings. These users often
uncover bugs that were
generated in the design, or in
its modification.
Bilimsel Araştırma Yöntemleri
Prof.Dr. Mustafa Ergün
AKÜ