Transcript KÂİNAT ve İNSAN-1
Slide 1
Ocak 2010
Slide 2
Kâinat, yaratılmıştır; yani, “başlangıcı vardır”.
Görevini tamamladığında (kıyametle birlikte)
yok olacağından, “sonu da vardır”.
İnsan da yaratılmıştır; yani, “başlangıcı vardır”.
Beden ölmesine rağmen ruh ölmeyeceği için,
“sonu yoktur”.
Her insan, kâinat denilen büyük bir yapının,
dünya denilen küçük bir parçasında “niçin ve nasıl
yaşadığını” öğrenmek zorundadır.
1.Bölüm’ünü burada sunduğumuz “Kâinat ve İnsan”
isimli konumuz, iki bölüm halinde takdim edilecektir.
Faydalı olur temennisiyle…
Slide 3
Kâinatı ve insanı tanıyabilmek için elimizde
iki kaynak vardır. Bunlar; Kur’ân ve insan
aklının ulaştığı maddeye ait bilgiler. Biz bu
konuyu hazırlarken ikisine de başvurduk.
BARINAK
Kendini ve kâinatı tanımaya çalışan insan,
canlı - cansız tüm varlıkların yapısını ve
birbirleriyle ilişkilerini sürekli araştırmaktadır.
Bunun için de aklını ve vücudunun üstün
özelliklerini kullanarak alet yapmakta ve onları
kullanarak bilgisini daha da artırmaktadır…
İnsan, ulaştığı bilgi ve teknolojiyle; bir yandan
“teleskoplar, uydular” yaparak
“makro sistemleri” araştırırken;
diğer yandan “elektron mikroskoplar”
yaparak gözle görülmeyen
“mikro sistemleri” araştırmaktadır.
ULAŞILAN HER YENİ BİLGİ,
KÂİNATIN MADDİ BOYUTUNU,
DAHA İYİ TANIMAMIZI
SAĞLAMAKTADIR...
Slide 4
KÂİNAT
Tanım
Allah’ın yarattığı ve yaratmakta olduğu;
● Şimdiye kadar var olmuş
● Halen var olmakta olan
● Gelecekte var olacak olan
Canlı - cansız, görülen - görülemeyen her şey…
KÂİNAT
Tanım
Çeşidi, özellikleri, sayısı ve görevi tam bilinmeyen tüm canlı ve
cansızların toplamı…
KÂİNAT
TANIM
Tanım
1. BÖLÜM
Makro ve mikro sistemleri içinde toplayan yapı.
Slide 5
Uzay: İçinde galaksiler, nebulalar (bulutsu yapılar),
kara delikler, yıldızlar, gezegenler, kuyruklu yıldızlar, uydular,
astroidler, meteorlar ve bilmediğimiz nice gök cisimlerinin
yer aldığı, boyutları sonsuz kabul edilen yapı…
“O, gökleri ve yeri örneksiz yaratandır. Bir işe hükmetti mi
ona sadece “ol” der, o da hemen oluverir.”
MAKRO
SİSTEMLERİN
ÜLKESİ
“UZAY”…
GALAKSİLER
● Uzayda; milyarlarca yıldızın kümelendiği
sistemler vardır. Bunlara “Galaksi”(Gök
Kümeleri) denir… Uzayda, her birinin içinde
milyarlarca yıldız bulunan on milyardan fazla
galaksi olduğu tahmin edilmektedir.
● Bizim güneşimizin içinde bulunduğu
galaksinin adı “Samanyolu”dur. Bu galaksi,
spiral kolları olan disk biçimindedir ve içinde
yaklaşık (değişik yaşlarda) 200 milyar yıldız
vardır.
● Her galaksi kendi merkezi etrafında döner.
(Örnek: Samanyolu kendi turunu 250 milyon
yılda tamamlar.)
● Galaksiler büyüklüklerine göre “dev galaksi”
veya “cüce galaksi” ismini alır.
Slide 6
● Uzay ve içindekiler yokken bir patlama oldu…
● Oluşan gök cisimleri hızla uzaya yayıldı…
BÜYÜK
PATLAMA
● Her yıldız (patlama noktasına yakın olan daha
yavaş, uzak olan daha hızlı olmak üzere) hareket
halindedir…
● Hız farklılığından dolayı galaksiler (yıldızlar)
birbirinden hızla uzaklaşmaktadır. Bir başka
deyişle, uzay genişlemektedir…
● Bu hareketlilik 14 milyar yıldır devam
etmektedir…
Slide 7
Samanyolu’nun da içinde
bulunduğu 17 kadar
galaksinin oluşturduğu
grup.
Her galaksi grubu (ve içindekiler)
çizgisel hareket halindedir.
Örnek: Samanyolu 600 km/s hızla
sürüklenmektedir.
Her grubun içindeki galaksiler birbirinden ve
her galaksinin içindeki yıldızlar da
birbirinden uzaklaşıyor. Yani; uzay açılıyor
(üç boyutta büyüyor).
GRAFİK
ANLATIMLA
UZAYIN
Samanyolu
AÇILIMI
Herkül Grubu: En büyük
galaksi grubu olup, içinde
10.000’den fazla galaksi
olduğu tahmin ediliyor.
Büyük
Patlama
Slide 8
Samanyolu
Galaksisi’nin
bütününün fotoğrafı,
galaksi dışına
çıkılamadığından
çekilememektedir.
Bu resim bizim
galaksimize
benzediği için
kullanılmıştır.
GÜNEŞ
SİSTEMİ
GÜNEŞ SİSTEMİ
● Samanyolu Galaksisi içindeki 200 milyar
yıldızdan biri olan bizim yıldızımız (Güneş)
ile onun etrafında dönen gezegenler ve
Güneş odaklı kuyruklu yıldızların tümüne
“Güneş Sistemi” denir.
● Güneşin kendisi nükleer bir enerji kaynağı
olup, yüzey sıcaklığı 5500 0C’dir. Güneş,
bizim ısı ve ışık kaynağımızdır.
● Gezegenlerin, Güneşe olan uzaklıkları
farklı olduğundan her gezegenin, Güneş
etrafında dolanma süresi (kendi yılları)
başkadır. Örnek olarak; Jüpiter’in Güneş
etrafında bir dolanım süresi (Jüpiter yılı)
dünya zamanıyla 12 yıl’dır.
Bugünkü teknoloji (teleskop,
uydu) ile Güneşin üzerindeki
patlamaları görüyor ve onun
alev alev yanışını
gözlemleyebiliyoruz.
“Alev alev yanan
aydınlatıcı ve ısıtıcı bir
kandil yarattık.”
( Kur’ân 78/13 )
Slide 9
DÜNYA
EVİMİZ
● Üzerinde yaşadığımız Dünya, Güneş
Sistemi’nin bir parçası olup, üçüncü
gezegendir.
DÜNYA BİZİ TAŞIYAN BİR UZAY
GEMİSİDİR
● Dünya, kendi ekseni etrafında
dönerken, aynı anda, odağında Güneş
bulunan bir elips yörünge üzerinde,
107. 000 km/saat (ortalama) hızla hareket
ederek, 365 günde “bir turunu”
tamamlar.
● Buna “dünya yılı” denir.
● Dünya, insanın yaşamasına uygun
olarak yaratılmıştır…
Güneş, demiri bile kaynatıp gaz haline
dönüştürecek kadar sıcak enerji
kaynağıdır... Ona az yakın olsak yanarız,
az uzak olsak donarız…
“O, geceyi, gündüzü, güneşi ve ayı
yaratandır. Her biri bir yörüngede
yüzmektedirler. ” ( Kur’ân 21/33 )
Dünya atmosferi (diğer işlevleri
yanında) uzaydan gelen gök taşlarına,
Güneşten gelen zararlı radyasyon ve
fazla ışına karşı, canlıları koruyan bir
kalkandır.
“Gökyüzünü de korunmuş bir tavan
yaptık…” (Kur’ân 21/32 )
Slide 10
GÜZELLİKLER
Kâinat sadece
taş , toprak, ateş
ve radyasyon
değildir…
Slide 11
İnsan gözünün görme kapasitesi sınırlıdır.
Bu sebeple; çıplak gözle gökyüzüne
baktığınızda az sayıda yıldız görürsünüz.
Gökyüzüne küçük bir teleskop ile
baktığınızda; net görebildiğiniz yıldız sayısı
o kadar artacak ki şaşırırsınız.
ŞİMDİLİK
GÖRDÜKLERİMİZ
Birde rasathanelerdeki teleskopları deneyin.
Çıplak gözle nokta olarak bile görülmeyen
Galaksileri net bir şekilde görürsünüz.
Atmosferin net görmeyi engelleyen
etkisinden kurtulup (uzaya çıkıp) baksanız…
Veya; Hubble Uydu Teleskopu ile çekilmiş
uzay resimlerini inceleseniz, nefesiniz kesilir.
“Üstlerindeki göğe bakmazlar mı? Onu nasıl bina ettik,
nasıl donattık! Onda hiçbir düzensizlik ve eksiklik yoktur.”
Slide 12
ÖTE YANDAN
ALGI…
UZAY, GÖRDÜĞÜMÜZ “YOKLARIN” ÜLKESİDİR…
● Gökyüzünde gördüğümüz yıldızlardan
bazıları gerçekte yerlerinde yok, çok önce
öldüler. Onlar, milyonlarca yıl önce ölürken
gönderdikleri son ışıkları, bize bugün ulaştığı
için onları var görüyoruz.
● Bugün oluşan yıldızları ise; milyonlarca
yıl sonra dünyaya ilk ışıkları ulaştığında,
o günün insanları görecek. Şayet, kıyamet
kopmamışsa.
KÂİNATI TANIMADAN
KENDİMİZİ
TANIMLAYAMAYIZ…
Slide 13
2. BÖLÜM
ÖLÇEBİLMEK
● Işık, saniyede 300.000 km yol alır. (Yer küresinin çevresi 40.000 km olup, ışık bir
saniyede dünya çevresini 8 kere dolaşır.) Işık Yılı: Işığın, dünya zamanı ile bir yılda
aldığı yoldur. Işık Yılı = 365 x 24 x 60 x 60 x 300.000 km = 9.460.000.000.000 km
● Bize güneşten sonraki en yakın yıldız (Samanyolu içindeki) “Alfa Centauri” olup,
bize 40 trilyon km (4.2 Işık Yılı) uzaklıktadır.
Not: Bir insan hiç durmadan saniyede 1 km. uzunluğunda adım atabilse, bu insanın
en yakın yıldıza varabilmesi için 1.270.000 yıl yaşaması gerekir.
● Samanyolu’nun çapı 100.000 Işık Yılı (bir milyon trilyon km)…
● Güneş, Samanyolu merkezli yörüngesinde ortalama saatte 700.000 km hızla hareket
eder ve bir turunu 225 milyon yılda tamamlar. (En dıştaki yıldızlar turlarını 250 milyon
yılda tamamlar). Bu da galaksimizin ne kadar büyük olduğunu gösterir.
● Bize yakın olan Andromeda Galaksisi, bizden 2.2 milyon ışık yılı uzaklıktadır.
(Yer - Güneş arasının 180 milyar misli.)
Slide 14
Ankara- İstanbul
450 km
DÜNYA
384.000 km
AY
( 860 kere Ankara - İstanbul arası )
1 saniye
GÜNEŞ
GRAFİK
ANLATIM
150.000.000 km
( 300.000 kere Ankara - İstanbul arası )
8 dakika
Bizim galaksimize
en yakın galaksi
ANDROMEDA
21.000.000.000.000.000.000 km
2.2 milyon ışık yılı
Slide 15
“O, İstediğiniz
şeylerin hepsinden
size verdi. Eğer
Allah’ın nimetlerini
saymaya kalkışsanız
sayamazsınız...”
(Kur’ân 14/34 )
1
● Bir insan doğar doğmaz ve hiç durmaksızın sayı saymaya başlasa; 80 yıllık bir
ömür sonunda, sadece 2,5 milyar sayısına gelir.
Not: 2,5 milyar sayısı teorik bir hesaplamadır. Büyük sayılar bir saniye içinde
söylenemediğinden, insan 80 yılda daha az sayıya ulaşır.
● Halbuki sadece bizim galaksimiz Samanyolu içinde (biliminin ifadesiyle) 200
milyar yıldız vardır. Yaratılmışlardan sadece biri olan yıldızları bile saymaya ömrü
yetmeyen insan, Allah’ın yarattığı nimetlerin tümünü nasıl sayabilir ki?
2
3
94 324
3.567
267.967
587.908.890
1.983.954.786
YA UZAYIN DIŞI?
Uzaydaki maddi
yapıların büyüklükleri,
mesafeleri ve
hareketlerindeki düzen;
Yüce Allah’ın sonsuz
gücünün eseri olup,
insanın aczini
göstermesi açısından
da önemlidir…
“Allah, yedi göğü ve
yerden bir o kadarını
yaratandır. Allah’ın
emri bunlar arasından
inip durmaktadır ki,
Allah’ın her şeye kadir
olduğunu ve Allah’ın
her şeyi ilmiyle
kuşattığını bilesiniz.”
(Kur’ân 65/12 )
Slide 16
3. BÖLÜM
MİKROLAR
Dünyadaki her tür canlı (insan, hayvan, bitki) ve her çeşit cansız madde
(katı, sıvı, gaz) ile uzaydaki tüm gök cisimleri; ATOM dediğimiz cansız
“mikro sistemler” den meydana gelmiştir.
Slide 17
Cu
Bakır
ELEMENT
● Kimyasal işlemler ile
kendinden farklı iki veya daha
fazla sayıda maddeye
ayrılamayan saf maddelere
“ELEMENT” denir. Örnek:
Bakır, altın ve oksijen birer
elementtir.
● Bilinen element sayısı
109’dur ve bunların 89 adedi
doğada vardır. Diğerleri,
mevcutlardan faydalanarak
laboratuarda elde edilmiştir.
Element sayısına yenileri
eklenmektedir.
● Elementlerin özelliklerini
taşıyan en küçük birimlere
“ATOM” denir.
● Özdeş veya farklı atomların,
iki veya daha fazlasının
kimyasal yollar ile bir araya
gelip yeni oluşturduğu birime
“MOLEKÜL” denir. Örnek: O2
(oksijen molekülü), O3 (ozon
molekülü), H2O (su molekülü)
gibi.
Fe
Demir
Ni
Nikel
O
Oksijen
Na
Sodyum
C
Karbon
Au
Altın
Ag
Gümüş
Zn
Çinko
Ca
Kalsiyum
Ve diğerleri
● İki veya daha fazla elementin
kimyasal bağlar ile oluşturdukları saf
yeni maddelere “BİLEŞİKLER” denir.
Bugüne kadar, yaklaşık 17 milyon
bileşik madde bilinmektedir. (Örnek:
Hidrojen ve oksijen atomları 2’ye 1
oranında birleşerek H2O (su) veya
2’ye 2 oranında birleşerek H2O2
(hidrojen peroksit) meydana
getirirler gibi…)
● Element veya bileşikler kendilerine
ait özelliklere sahip maddelerdir.
Örnek: Su bir bileşiktir. Su saf
yapıda her zaman 1/9 hidrojen ve 8/9
oksijendir. Bunun dışında bir yapıda
bulunamaz.
● Bileşikler kendilerini oluşturan
elementlerden tamamen farklı
özellikler gösterirler. Örnek: H2O (su)
molekülleri, kendini oluşturan
hidrojen ve oksijen elementlerinin
özelliklerinden tamamen farklıdır.
(Hidrojen yanıcı gaz, oksijen yakıcı
gaz, su ise söndürücü bir sıvıdır.)
Slide 18
Atom, bir çekirdek ve bu çekirdeğin uzağındaki yörüngelerde
dönen elektronlardan meydana gelir.
MUCİZE
MİNİKLER
ATOMLAR
ATOMLAR
Çekirdek, atomun merkezinde bulunur ve belirli sayılarda
proton ve nötrondan oluşur (onlarda ‘daha alt’ parçacıklardan
meydana gelir). Farklı atomların proton sayıları da farklıdır.
Elementleri birbirlerinden farklı kılan şey de budur.
Her elementin atomunun çekirdeğindeki proton sayısı sabittir;
değiştirilebilse, yeni bir element meydana gelir. Atomu oluşturan
çekirdeğin hacmi, atomun hacminin 10 milyarda biridir, buna
rağmen, atomun bütün kütlesi atomun çekirdeğinde birikmiştir
(Çekirdek nükleer bir güçtür) …
Elektron, çekirdeğin çevresinde saniyede 1.000 km hızla
durmadan ve hiç çarpışmadan dönen parçacıklardır.
Bir atomda, protonlarla eşit sayıda elektron bulunur ve
kütlesi protonun kütlesi yanında yok sayılabilir.
Bir atomu dünya kadar büyütebilsek,
elektron sadece elma büyüklüğünde kalır.
Slide 19
● Moleküller, maddenin kimyasal özelliklerini
belirten en küçük birimlerdir. Bu küçük yapılar iki
veya daha çok atomdan, bazıları da binlerce atom
grubundan oluşur.
● Birçok madde aynı atomları içermesine rağmen
farklı görünür ve farklı özellikler taşır. Bunun da
nedeni, atomların molekülleri oluşturmak için
aralarında kurdukları farklı kimyasal bağlardır.
● Çevremizde gördüğümüz madde çeşitliliği,
moleküllerin çeşitli biçimlerde bir araya gelmeleriyle
oluşmuştur.
MOLEKÜL
Moleküller
Dişilik Hormonu
C18H24O2
ÖRNEK
1
Moleküllere
ait iki örnek
ÖRNEK
2
Erkeklik Hormonu
C19H28O2
“Erkeklik Hormonu” veya “Dişilik Hormonu” dediğimiz moleküllerin
her ikisi de aynı elementlerden; C (Karbon), H (Hidrojen), O (Oksijen)’den
oluşur. Elementler aynı olmasına rağmen, moleküllerin özelliklerinin
farklı olması (birinin erkeklik, diğerinin dişilik özelliği taşıması), atom
sayılarının farklı olmasındandır.
Yukarıdaki üçlü de hidrojeni alıp yerine sodyum (Na) elementini
koyalım. (C, Na, O) elementleri için bir örnek: NaCO3 (Sodyum
Karbonat) … Al sana “çamaşır sodası”.
Slide 20
İnsan bedeni
atomlar
üzerine inşa
edilmiş
(içi boş)
bir yapıdır.
İnsanı parçalarsak bir alt grup sistemlere
(örnek olarak; iskelet sistemine) ulaşırız.
İskelet sistemini parçalarsak; organlara
ve oradan da dokularına ulaşırız.
▼
Dokuları parçalarsak hücrelere, onu da
parçalarsak moleküllere ulaşırız.
▼
Molekülleri parçalarsak elementlere
(atomlara) ulaşırız.
ATOM ve
İNSAN
SONUÇ
Örnek olarak ele aldığımız kemik;
atom dediğimiz “miniklerin” bir
araya gelmesiyle oluşmuş bir
yapıdır…
Bir atomda, çekirdekle elektronlar arası boştur. Bir başka ifade ile; bir atomun çok
büyük bölümü boşluktur. Bu boşluğu daha iyi anlatabilmek için bir örnekleme yapalım:
Bir atomu büyük bir “futbol sahası” kadar büyütebilsek; çekirdek “fındık”, elektronlar
ise “toz tanesi” kadar olurdu.
Örnek: Bir gökdeleni oluşturan atomların
her birinin içindeki boşluğu gidermek
mümkün olsaydı, geriye bir avuç dolusu
atom çekirdeği kalırdı..
Örnek: Bir insanı oluşturan
atomların boşlukları
giderilebilseydi; insan boyu
milimetrenin birkaç binde biri
(bakteri boyu) kadar olurdu;
yani, göremezdik.
Slide 21
CANLI
MİKROLAR
İnsan; mikroskop’un icadı ile yeryüzünde gözle
görülmeyen canlıların da var olduğunu öğrendi.
Bugün adına mantar, bakteri, virüs dediğimiz
bu canlıların genel adı “mikroorganizma”dır.
Bunlar yeni bir şekil alabilir, bölünerek
çoğalabilir ve dakikalar içinde milyarlara
ulaşabilir. Bir kısmı hayvansal, diğer bir kısmı da
bitkisel karakter gösteren bu canlıların karada,
suda, havada veya başka bir canlı hücresi içinde
yaşayan türleri vardır. Bazıları hastalık yapar,
( Kur’ân
67/1 )fayda sağlar.
bazıları da biyolojik
süreçlerde
Hükümranlık
elinde olan
Allah, yücedir.
O, her şeye hakkıyla
gücü yetendir.
Slide 22
4. BÖLÜM
● Bir milimetreyi (mm) hepimiz biliriz; yani, santimetrenin onda biri
uzunluk. Bu uzunluğu 1.000 eşit parçaya böldüğümüzü düşünelim,
elde ettiğimiz uzunluğun adı bir “mikron”dur. Bir mikronu çıplak gözle
göremeyiz.
● Bakteriler son derece küçük canlılar olup boyları genellikle 2-10 mikron’dur.
Bunların 10.000 tanesi yan yana dizilse yaklaşık 2 cm uzunluk eder.
● Virüsler, bakterilerden de küçük canlılardır. Boyları milimikron (milimetrenin
milyonda biri) ile ölçülür.
● Mikroorganizmaların boyutlarına örnek vermeye devam edelim: 1 gram toprakta
1 - 10 milyar arasında bakteri bulunur.
● İnsan vücudunun kendi hücresi yaklaşık 10 katrilyon iken, vücutta bulunan bakteri
sayısı yaklaşık 100 katrilyon’dur.
Slide 23
Yukarıda bahsettiğimiz mikroorganizmalar gerçekten
çok küçük varlıklardır. Atomlar ise; onlara göre
inanılmaz oranda daha küçüktür.
Hayal dahi
● Yarım milyon atom yan yana dizilse bir kıl kalınlığı
edemediğimiz küçükler
etmez.
● Atomun küçüklüğünden bahsettik; ya, çekirdeğinin
(mikrolar) bir araya
küçüklüğü? Örnekleyelim: Atomu bir küre şeklinde
gelerek, hayal dahi
kabul edelim ve bu kürenin içindeki boşluğu atom
1
çekirdekleri ile doldurmaya çalışalım. Bize
edemeyeceğimiz
2
1.000.000.000.000.000 adet çekirdek gerekecektir.
büyükleri (makroları)
3
● Atom çekirdeğinde bulunan protonlardan sadece
324
meydana getiriyor…
birinin kütlesi yaklaşık 1,67.10-24 gramdır. Yani; bir
3.567
protonun kabaca ağırlığı: Bir gramı, bir milyar kere
267.967
katrilyona bölerek bulacağız…
AMAN ALLAH’IM BU NASIL BİR KÜÇÜKLÜK?
587.908.890
SAYAMAMAK
19.983.954.786
İTİRAF
EDELİM
Slide 24
Galaksi hayal dahi
edilemeyecek büyüklüğüne
rağmen, kâinata göre bir
“mikro yapı”dır.
İnsanın
anlatılanlarla
BU BÖLÜMÜ
İnsan, atoma göre bir
“makro yapı” iken dünyaya
göre bir “mikro yapı” dır.
ilişkisi
BİTİRİRKEN
2. Bölüm’de
Dünya kendisini oluşturan
atoma göre “makro yapı”
iken, içinde bulunduğu
galaksiye göre
“mikro yapı” dır.
ele alınacaktır.
Atom, kendi elektronuna
göre makro yapı iken, insana
göre “mikro yapı” dır.
Slide 25
Faydalandıklarıma teşekkürlerimle...
Ocak 2010
Ocak 2010
Slide 2
Kâinat, yaratılmıştır; yani, “başlangıcı vardır”.
Görevini tamamladığında (kıyametle birlikte)
yok olacağından, “sonu da vardır”.
İnsan da yaratılmıştır; yani, “başlangıcı vardır”.
Beden ölmesine rağmen ruh ölmeyeceği için,
“sonu yoktur”.
Her insan, kâinat denilen büyük bir yapının,
dünya denilen küçük bir parçasında “niçin ve nasıl
yaşadığını” öğrenmek zorundadır.
1.Bölüm’ünü burada sunduğumuz “Kâinat ve İnsan”
isimli konumuz, iki bölüm halinde takdim edilecektir.
Faydalı olur temennisiyle…
Slide 3
Kâinatı ve insanı tanıyabilmek için elimizde
iki kaynak vardır. Bunlar; Kur’ân ve insan
aklının ulaştığı maddeye ait bilgiler. Biz bu
konuyu hazırlarken ikisine de başvurduk.
BARINAK
Kendini ve kâinatı tanımaya çalışan insan,
canlı - cansız tüm varlıkların yapısını ve
birbirleriyle ilişkilerini sürekli araştırmaktadır.
Bunun için de aklını ve vücudunun üstün
özelliklerini kullanarak alet yapmakta ve onları
kullanarak bilgisini daha da artırmaktadır…
İnsan, ulaştığı bilgi ve teknolojiyle; bir yandan
“teleskoplar, uydular” yaparak
“makro sistemleri” araştırırken;
diğer yandan “elektron mikroskoplar”
yaparak gözle görülmeyen
“mikro sistemleri” araştırmaktadır.
ULAŞILAN HER YENİ BİLGİ,
KÂİNATIN MADDİ BOYUTUNU,
DAHA İYİ TANIMAMIZI
SAĞLAMAKTADIR...
Slide 4
KÂİNAT
Tanım
Allah’ın yarattığı ve yaratmakta olduğu;
● Şimdiye kadar var olmuş
● Halen var olmakta olan
● Gelecekte var olacak olan
Canlı - cansız, görülen - görülemeyen her şey…
KÂİNAT
Tanım
Çeşidi, özellikleri, sayısı ve görevi tam bilinmeyen tüm canlı ve
cansızların toplamı…
KÂİNAT
TANIM
Tanım
1. BÖLÜM
Makro ve mikro sistemleri içinde toplayan yapı.
Slide 5
Uzay: İçinde galaksiler, nebulalar (bulutsu yapılar),
kara delikler, yıldızlar, gezegenler, kuyruklu yıldızlar, uydular,
astroidler, meteorlar ve bilmediğimiz nice gök cisimlerinin
yer aldığı, boyutları sonsuz kabul edilen yapı…
“O, gökleri ve yeri örneksiz yaratandır. Bir işe hükmetti mi
ona sadece “ol” der, o da hemen oluverir.”
MAKRO
SİSTEMLERİN
ÜLKESİ
“UZAY”…
GALAKSİLER
● Uzayda; milyarlarca yıldızın kümelendiği
sistemler vardır. Bunlara “Galaksi”(Gök
Kümeleri) denir… Uzayda, her birinin içinde
milyarlarca yıldız bulunan on milyardan fazla
galaksi olduğu tahmin edilmektedir.
● Bizim güneşimizin içinde bulunduğu
galaksinin adı “Samanyolu”dur. Bu galaksi,
spiral kolları olan disk biçimindedir ve içinde
yaklaşık (değişik yaşlarda) 200 milyar yıldız
vardır.
● Her galaksi kendi merkezi etrafında döner.
(Örnek: Samanyolu kendi turunu 250 milyon
yılda tamamlar.)
● Galaksiler büyüklüklerine göre “dev galaksi”
veya “cüce galaksi” ismini alır.
Slide 6
● Uzay ve içindekiler yokken bir patlama oldu…
● Oluşan gök cisimleri hızla uzaya yayıldı…
BÜYÜK
PATLAMA
● Her yıldız (patlama noktasına yakın olan daha
yavaş, uzak olan daha hızlı olmak üzere) hareket
halindedir…
● Hız farklılığından dolayı galaksiler (yıldızlar)
birbirinden hızla uzaklaşmaktadır. Bir başka
deyişle, uzay genişlemektedir…
● Bu hareketlilik 14 milyar yıldır devam
etmektedir…
Slide 7
Samanyolu’nun da içinde
bulunduğu 17 kadar
galaksinin oluşturduğu
grup.
Her galaksi grubu (ve içindekiler)
çizgisel hareket halindedir.
Örnek: Samanyolu 600 km/s hızla
sürüklenmektedir.
Her grubun içindeki galaksiler birbirinden ve
her galaksinin içindeki yıldızlar da
birbirinden uzaklaşıyor. Yani; uzay açılıyor
(üç boyutta büyüyor).
GRAFİK
ANLATIMLA
UZAYIN
Samanyolu
AÇILIMI
Herkül Grubu: En büyük
galaksi grubu olup, içinde
10.000’den fazla galaksi
olduğu tahmin ediliyor.
Büyük
Patlama
Slide 8
Samanyolu
Galaksisi’nin
bütününün fotoğrafı,
galaksi dışına
çıkılamadığından
çekilememektedir.
Bu resim bizim
galaksimize
benzediği için
kullanılmıştır.
GÜNEŞ
SİSTEMİ
GÜNEŞ SİSTEMİ
● Samanyolu Galaksisi içindeki 200 milyar
yıldızdan biri olan bizim yıldızımız (Güneş)
ile onun etrafında dönen gezegenler ve
Güneş odaklı kuyruklu yıldızların tümüne
“Güneş Sistemi” denir.
● Güneşin kendisi nükleer bir enerji kaynağı
olup, yüzey sıcaklığı 5500 0C’dir. Güneş,
bizim ısı ve ışık kaynağımızdır.
● Gezegenlerin, Güneşe olan uzaklıkları
farklı olduğundan her gezegenin, Güneş
etrafında dolanma süresi (kendi yılları)
başkadır. Örnek olarak; Jüpiter’in Güneş
etrafında bir dolanım süresi (Jüpiter yılı)
dünya zamanıyla 12 yıl’dır.
Bugünkü teknoloji (teleskop,
uydu) ile Güneşin üzerindeki
patlamaları görüyor ve onun
alev alev yanışını
gözlemleyebiliyoruz.
“Alev alev yanan
aydınlatıcı ve ısıtıcı bir
kandil yarattık.”
( Kur’ân 78/13 )
Slide 9
DÜNYA
EVİMİZ
● Üzerinde yaşadığımız Dünya, Güneş
Sistemi’nin bir parçası olup, üçüncü
gezegendir.
DÜNYA BİZİ TAŞIYAN BİR UZAY
GEMİSİDİR
● Dünya, kendi ekseni etrafında
dönerken, aynı anda, odağında Güneş
bulunan bir elips yörünge üzerinde,
107. 000 km/saat (ortalama) hızla hareket
ederek, 365 günde “bir turunu”
tamamlar.
● Buna “dünya yılı” denir.
● Dünya, insanın yaşamasına uygun
olarak yaratılmıştır…
Güneş, demiri bile kaynatıp gaz haline
dönüştürecek kadar sıcak enerji
kaynağıdır... Ona az yakın olsak yanarız,
az uzak olsak donarız…
“O, geceyi, gündüzü, güneşi ve ayı
yaratandır. Her biri bir yörüngede
yüzmektedirler. ” ( Kur’ân 21/33 )
Dünya atmosferi (diğer işlevleri
yanında) uzaydan gelen gök taşlarına,
Güneşten gelen zararlı radyasyon ve
fazla ışına karşı, canlıları koruyan bir
kalkandır.
“Gökyüzünü de korunmuş bir tavan
yaptık…” (Kur’ân 21/32 )
Slide 10
GÜZELLİKLER
Kâinat sadece
taş , toprak, ateş
ve radyasyon
değildir…
Slide 11
İnsan gözünün görme kapasitesi sınırlıdır.
Bu sebeple; çıplak gözle gökyüzüne
baktığınızda az sayıda yıldız görürsünüz.
Gökyüzüne küçük bir teleskop ile
baktığınızda; net görebildiğiniz yıldız sayısı
o kadar artacak ki şaşırırsınız.
ŞİMDİLİK
GÖRDÜKLERİMİZ
Birde rasathanelerdeki teleskopları deneyin.
Çıplak gözle nokta olarak bile görülmeyen
Galaksileri net bir şekilde görürsünüz.
Atmosferin net görmeyi engelleyen
etkisinden kurtulup (uzaya çıkıp) baksanız…
Veya; Hubble Uydu Teleskopu ile çekilmiş
uzay resimlerini inceleseniz, nefesiniz kesilir.
“Üstlerindeki göğe bakmazlar mı? Onu nasıl bina ettik,
nasıl donattık! Onda hiçbir düzensizlik ve eksiklik yoktur.”
Slide 12
ÖTE YANDAN
ALGI…
UZAY, GÖRDÜĞÜMÜZ “YOKLARIN” ÜLKESİDİR…
● Gökyüzünde gördüğümüz yıldızlardan
bazıları gerçekte yerlerinde yok, çok önce
öldüler. Onlar, milyonlarca yıl önce ölürken
gönderdikleri son ışıkları, bize bugün ulaştığı
için onları var görüyoruz.
● Bugün oluşan yıldızları ise; milyonlarca
yıl sonra dünyaya ilk ışıkları ulaştığında,
o günün insanları görecek. Şayet, kıyamet
kopmamışsa.
KÂİNATI TANIMADAN
KENDİMİZİ
TANIMLAYAMAYIZ…
Slide 13
2. BÖLÜM
ÖLÇEBİLMEK
● Işık, saniyede 300.000 km yol alır. (Yer küresinin çevresi 40.000 km olup, ışık bir
saniyede dünya çevresini 8 kere dolaşır.) Işık Yılı: Işığın, dünya zamanı ile bir yılda
aldığı yoldur. Işık Yılı = 365 x 24 x 60 x 60 x 300.000 km = 9.460.000.000.000 km
● Bize güneşten sonraki en yakın yıldız (Samanyolu içindeki) “Alfa Centauri” olup,
bize 40 trilyon km (4.2 Işık Yılı) uzaklıktadır.
Not: Bir insan hiç durmadan saniyede 1 km. uzunluğunda adım atabilse, bu insanın
en yakın yıldıza varabilmesi için 1.270.000 yıl yaşaması gerekir.
● Samanyolu’nun çapı 100.000 Işık Yılı (bir milyon trilyon km)…
● Güneş, Samanyolu merkezli yörüngesinde ortalama saatte 700.000 km hızla hareket
eder ve bir turunu 225 milyon yılda tamamlar. (En dıştaki yıldızlar turlarını 250 milyon
yılda tamamlar). Bu da galaksimizin ne kadar büyük olduğunu gösterir.
● Bize yakın olan Andromeda Galaksisi, bizden 2.2 milyon ışık yılı uzaklıktadır.
(Yer - Güneş arasının 180 milyar misli.)
Slide 14
Ankara- İstanbul
450 km
DÜNYA
384.000 km
AY
( 860 kere Ankara - İstanbul arası )
1 saniye
GÜNEŞ
GRAFİK
ANLATIM
150.000.000 km
( 300.000 kere Ankara - İstanbul arası )
8 dakika
Bizim galaksimize
en yakın galaksi
ANDROMEDA
21.000.000.000.000.000.000 km
2.2 milyon ışık yılı
Slide 15
“O, İstediğiniz
şeylerin hepsinden
size verdi. Eğer
Allah’ın nimetlerini
saymaya kalkışsanız
sayamazsınız...”
(Kur’ân 14/34 )
1
● Bir insan doğar doğmaz ve hiç durmaksızın sayı saymaya başlasa; 80 yıllık bir
ömür sonunda, sadece 2,5 milyar sayısına gelir.
Not: 2,5 milyar sayısı teorik bir hesaplamadır. Büyük sayılar bir saniye içinde
söylenemediğinden, insan 80 yılda daha az sayıya ulaşır.
● Halbuki sadece bizim galaksimiz Samanyolu içinde (biliminin ifadesiyle) 200
milyar yıldız vardır. Yaratılmışlardan sadece biri olan yıldızları bile saymaya ömrü
yetmeyen insan, Allah’ın yarattığı nimetlerin tümünü nasıl sayabilir ki?
2
3
94 324
3.567
267.967
587.908.890
1.983.954.786
YA UZAYIN DIŞI?
Uzaydaki maddi
yapıların büyüklükleri,
mesafeleri ve
hareketlerindeki düzen;
Yüce Allah’ın sonsuz
gücünün eseri olup,
insanın aczini
göstermesi açısından
da önemlidir…
“Allah, yedi göğü ve
yerden bir o kadarını
yaratandır. Allah’ın
emri bunlar arasından
inip durmaktadır ki,
Allah’ın her şeye kadir
olduğunu ve Allah’ın
her şeyi ilmiyle
kuşattığını bilesiniz.”
(Kur’ân 65/12 )
Slide 16
3. BÖLÜM
MİKROLAR
Dünyadaki her tür canlı (insan, hayvan, bitki) ve her çeşit cansız madde
(katı, sıvı, gaz) ile uzaydaki tüm gök cisimleri; ATOM dediğimiz cansız
“mikro sistemler” den meydana gelmiştir.
Slide 17
Cu
Bakır
ELEMENT
● Kimyasal işlemler ile
kendinden farklı iki veya daha
fazla sayıda maddeye
ayrılamayan saf maddelere
“ELEMENT” denir. Örnek:
Bakır, altın ve oksijen birer
elementtir.
● Bilinen element sayısı
109’dur ve bunların 89 adedi
doğada vardır. Diğerleri,
mevcutlardan faydalanarak
laboratuarda elde edilmiştir.
Element sayısına yenileri
eklenmektedir.
● Elementlerin özelliklerini
taşıyan en küçük birimlere
“ATOM” denir.
● Özdeş veya farklı atomların,
iki veya daha fazlasının
kimyasal yollar ile bir araya
gelip yeni oluşturduğu birime
“MOLEKÜL” denir. Örnek: O2
(oksijen molekülü), O3 (ozon
molekülü), H2O (su molekülü)
gibi.
Fe
Demir
Ni
Nikel
O
Oksijen
Na
Sodyum
C
Karbon
Au
Altın
Ag
Gümüş
Zn
Çinko
Ca
Kalsiyum
Ve diğerleri
● İki veya daha fazla elementin
kimyasal bağlar ile oluşturdukları saf
yeni maddelere “BİLEŞİKLER” denir.
Bugüne kadar, yaklaşık 17 milyon
bileşik madde bilinmektedir. (Örnek:
Hidrojen ve oksijen atomları 2’ye 1
oranında birleşerek H2O (su) veya
2’ye 2 oranında birleşerek H2O2
(hidrojen peroksit) meydana
getirirler gibi…)
● Element veya bileşikler kendilerine
ait özelliklere sahip maddelerdir.
Örnek: Su bir bileşiktir. Su saf
yapıda her zaman 1/9 hidrojen ve 8/9
oksijendir. Bunun dışında bir yapıda
bulunamaz.
● Bileşikler kendilerini oluşturan
elementlerden tamamen farklı
özellikler gösterirler. Örnek: H2O (su)
molekülleri, kendini oluşturan
hidrojen ve oksijen elementlerinin
özelliklerinden tamamen farklıdır.
(Hidrojen yanıcı gaz, oksijen yakıcı
gaz, su ise söndürücü bir sıvıdır.)
Slide 18
Atom, bir çekirdek ve bu çekirdeğin uzağındaki yörüngelerde
dönen elektronlardan meydana gelir.
MUCİZE
MİNİKLER
ATOMLAR
ATOMLAR
Çekirdek, atomun merkezinde bulunur ve belirli sayılarda
proton ve nötrondan oluşur (onlarda ‘daha alt’ parçacıklardan
meydana gelir). Farklı atomların proton sayıları da farklıdır.
Elementleri birbirlerinden farklı kılan şey de budur.
Her elementin atomunun çekirdeğindeki proton sayısı sabittir;
değiştirilebilse, yeni bir element meydana gelir. Atomu oluşturan
çekirdeğin hacmi, atomun hacminin 10 milyarda biridir, buna
rağmen, atomun bütün kütlesi atomun çekirdeğinde birikmiştir
(Çekirdek nükleer bir güçtür) …
Elektron, çekirdeğin çevresinde saniyede 1.000 km hızla
durmadan ve hiç çarpışmadan dönen parçacıklardır.
Bir atomda, protonlarla eşit sayıda elektron bulunur ve
kütlesi protonun kütlesi yanında yok sayılabilir.
Bir atomu dünya kadar büyütebilsek,
elektron sadece elma büyüklüğünde kalır.
Slide 19
● Moleküller, maddenin kimyasal özelliklerini
belirten en küçük birimlerdir. Bu küçük yapılar iki
veya daha çok atomdan, bazıları da binlerce atom
grubundan oluşur.
● Birçok madde aynı atomları içermesine rağmen
farklı görünür ve farklı özellikler taşır. Bunun da
nedeni, atomların molekülleri oluşturmak için
aralarında kurdukları farklı kimyasal bağlardır.
● Çevremizde gördüğümüz madde çeşitliliği,
moleküllerin çeşitli biçimlerde bir araya gelmeleriyle
oluşmuştur.
MOLEKÜL
Moleküller
Dişilik Hormonu
C18H24O2
ÖRNEK
1
Moleküllere
ait iki örnek
ÖRNEK
2
Erkeklik Hormonu
C19H28O2
“Erkeklik Hormonu” veya “Dişilik Hormonu” dediğimiz moleküllerin
her ikisi de aynı elementlerden; C (Karbon), H (Hidrojen), O (Oksijen)’den
oluşur. Elementler aynı olmasına rağmen, moleküllerin özelliklerinin
farklı olması (birinin erkeklik, diğerinin dişilik özelliği taşıması), atom
sayılarının farklı olmasındandır.
Yukarıdaki üçlü de hidrojeni alıp yerine sodyum (Na) elementini
koyalım. (C, Na, O) elementleri için bir örnek: NaCO3 (Sodyum
Karbonat) … Al sana “çamaşır sodası”.
Slide 20
İnsan bedeni
atomlar
üzerine inşa
edilmiş
(içi boş)
bir yapıdır.
İnsanı parçalarsak bir alt grup sistemlere
(örnek olarak; iskelet sistemine) ulaşırız.
İskelet sistemini parçalarsak; organlara
ve oradan da dokularına ulaşırız.
▼
Dokuları parçalarsak hücrelere, onu da
parçalarsak moleküllere ulaşırız.
▼
Molekülleri parçalarsak elementlere
(atomlara) ulaşırız.
ATOM ve
İNSAN
SONUÇ
Örnek olarak ele aldığımız kemik;
atom dediğimiz “miniklerin” bir
araya gelmesiyle oluşmuş bir
yapıdır…
Bir atomda, çekirdekle elektronlar arası boştur. Bir başka ifade ile; bir atomun çok
büyük bölümü boşluktur. Bu boşluğu daha iyi anlatabilmek için bir örnekleme yapalım:
Bir atomu büyük bir “futbol sahası” kadar büyütebilsek; çekirdek “fındık”, elektronlar
ise “toz tanesi” kadar olurdu.
Örnek: Bir gökdeleni oluşturan atomların
her birinin içindeki boşluğu gidermek
mümkün olsaydı, geriye bir avuç dolusu
atom çekirdeği kalırdı..
Örnek: Bir insanı oluşturan
atomların boşlukları
giderilebilseydi; insan boyu
milimetrenin birkaç binde biri
(bakteri boyu) kadar olurdu;
yani, göremezdik.
Slide 21
CANLI
MİKROLAR
İnsan; mikroskop’un icadı ile yeryüzünde gözle
görülmeyen canlıların da var olduğunu öğrendi.
Bugün adına mantar, bakteri, virüs dediğimiz
bu canlıların genel adı “mikroorganizma”dır.
Bunlar yeni bir şekil alabilir, bölünerek
çoğalabilir ve dakikalar içinde milyarlara
ulaşabilir. Bir kısmı hayvansal, diğer bir kısmı da
bitkisel karakter gösteren bu canlıların karada,
suda, havada veya başka bir canlı hücresi içinde
yaşayan türleri vardır. Bazıları hastalık yapar,
( Kur’ân
67/1 )fayda sağlar.
bazıları da biyolojik
süreçlerde
Hükümranlık
elinde olan
Allah, yücedir.
O, her şeye hakkıyla
gücü yetendir.
Slide 22
4. BÖLÜM
● Bir milimetreyi (mm) hepimiz biliriz; yani, santimetrenin onda biri
uzunluk. Bu uzunluğu 1.000 eşit parçaya böldüğümüzü düşünelim,
elde ettiğimiz uzunluğun adı bir “mikron”dur. Bir mikronu çıplak gözle
göremeyiz.
● Bakteriler son derece küçük canlılar olup boyları genellikle 2-10 mikron’dur.
Bunların 10.000 tanesi yan yana dizilse yaklaşık 2 cm uzunluk eder.
● Virüsler, bakterilerden de küçük canlılardır. Boyları milimikron (milimetrenin
milyonda biri) ile ölçülür.
● Mikroorganizmaların boyutlarına örnek vermeye devam edelim: 1 gram toprakta
1 - 10 milyar arasında bakteri bulunur.
● İnsan vücudunun kendi hücresi yaklaşık 10 katrilyon iken, vücutta bulunan bakteri
sayısı yaklaşık 100 katrilyon’dur.
Slide 23
Yukarıda bahsettiğimiz mikroorganizmalar gerçekten
çok küçük varlıklardır. Atomlar ise; onlara göre
inanılmaz oranda daha küçüktür.
Hayal dahi
● Yarım milyon atom yan yana dizilse bir kıl kalınlığı
edemediğimiz küçükler
etmez.
● Atomun küçüklüğünden bahsettik; ya, çekirdeğinin
(mikrolar) bir araya
küçüklüğü? Örnekleyelim: Atomu bir küre şeklinde
gelerek, hayal dahi
kabul edelim ve bu kürenin içindeki boşluğu atom
1
çekirdekleri ile doldurmaya çalışalım. Bize
edemeyeceğimiz
2
1.000.000.000.000.000 adet çekirdek gerekecektir.
büyükleri (makroları)
3
● Atom çekirdeğinde bulunan protonlardan sadece
324
meydana getiriyor…
birinin kütlesi yaklaşık 1,67.10-24 gramdır. Yani; bir
3.567
protonun kabaca ağırlığı: Bir gramı, bir milyar kere
267.967
katrilyona bölerek bulacağız…
AMAN ALLAH’IM BU NASIL BİR KÜÇÜKLÜK?
587.908.890
SAYAMAMAK
19.983.954.786
İTİRAF
EDELİM
Slide 24
Galaksi hayal dahi
edilemeyecek büyüklüğüne
rağmen, kâinata göre bir
“mikro yapı”dır.
İnsanın
anlatılanlarla
BU BÖLÜMÜ
İnsan, atoma göre bir
“makro yapı” iken dünyaya
göre bir “mikro yapı” dır.
ilişkisi
BİTİRİRKEN
2. Bölüm’de
Dünya kendisini oluşturan
atoma göre “makro yapı”
iken, içinde bulunduğu
galaksiye göre
“mikro yapı” dır.
ele alınacaktır.
Atom, kendi elektronuna
göre makro yapı iken, insana
göre “mikro yapı” dır.
Slide 25
Faydalandıklarıma teşekkürlerimle...
Ocak 2010