PODSTAWY WIEDZY EKONOMICZNEJ cz. 2

– PODSTAWY EKONOMII

Studia Podyplomowe "Zarządzanie nieruchomościami i pośrednictwo"

Agnieszka Macuga

Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Witelona w Legnicy 2011

Elastyczność

oznacza intensywność (wielkość) reakcji jednej zmiennej (zależnej) na zmiany innej zmiennej (niezależnej)

W przypadku popytu rozpatruje się wpływ cen i dochodów na tę kategorię. Stąd wyróżniamy:



elastyczność cenową popytu



elastyczność dochodową popytu



elastyczność mieszaną popytu

Studia Podyplomowe „Zarządzanie nieruchomościami” PODSTAWY EKONOMII – Agnieszka Macuga

Elastyczność cenowa popytu

Elastyczność cenowa popytu na dobro to stosunek względnej zmiany zapotrzebowania (

∆Q 1 /Q 1

) do, względnej zmiany ceny (

∆P/P

).

Elastyczność ta odpowie nam na pytanie jak zmieni się zapotrzebowanie na dane dobro, gdy zmieni się jego cena.

Elastyczność cenowa popytu – przykład I

P, cena D, krzywa popytu Teraz zobaczymy jak zmieni zgłaszane zapotrzebowanie, jeśli zmieni się cena o 1%, czyli 30zł.

3030 zł 3000 zł Zgodnie z prawem popytu wzrost ceny ceteris paribus spowoduje spadek zapotrzebowania.

I tak się stało. Wzrost ceny spowodował spadek wielkości popytu o 100 szt. czyli o -2%.

4900 5000 Q, ilość WNIOSEK: Elastyczność wyniosła -2. To oznacza, że wzrost ceny o 1% spowodował spadek popytu o 2%. Popyt jest elastyczny

Elastyczność cenowa popytu – przykład II

P, cena D, krzywa popytu A co się stanie gdy przy wzroście ceny o 1% zapotrzebowanie spadnie tylko o 25 szt. , z 5000szt. do 4975szt. czyli zapotrzebowanie wyniesie - 0,5% 3030 zł 3000 zł 4975 5000 Q, ilość Wniosek Elastyczność wyniosła -0,5.

To oznacza, że wzrost ceny o 1% spowodował spadek zapotrzebowania na laptopy o 0,5% Popyt jest nieelastyczniy Wzrost ceny nie spowodował tak samo dużego lub większego spadku zapotrzebowania.

Elastyczność cenowa popytu

Co to znaczy, że popyt zachował się elastycznie, bądź nieelastycznie?

   Mówimy, że popyt na dobro jest elastyczny, gdy względna zmiana popytu na to dobro zmieniła się w większym stopniu niż względna zmiana ceny.

Mówimy, że popyt na dobro jest nie elastyczny , gdy względna zmiana popytu na to dobro zmieniła się w mniejszym stopniu niż względna zmiana ceny.

Mówimy, że popyt na dobro jest neutralny , gdy względna zmiana popytu jest taka sama jak względna zmiana ceny.

Elastyczność cenowa popytu

 Gdy wskaźnik E PD należy do przedziału to wtedy popyt jest elastyczny.

 Gdy wskaźnik E PD należy do przedziału lub jest dodatni to wtedy popyt jest nieelastyczny.

 Gdy wskaźnik E PD jest równy 0 to wtedy popyt jest doskonale nieelastyczny.

 Gdy wskaźnik E PD jest równy nieskończoności to wtedy popyt jest doskonale elastyczny.

Od czego zależy elastyczność cenowa popytu?

Czynniki wpływające na wartość elastyczności cenowej popytu: a)

stopień substytucyjności dobra

- im więcej substytutów danego dobra tym większa elastyczność jego popytu; b)

rodzaj dóbr

- popyt na dobra podstawowe jest mniej elastyczny niż na dobra luksusowe; c) z

naczenie dobra dla konsumenta

- popyt na dobro o dużym udziale w budżecie jest stosunkowo elastyczny; d)

poziom ceny towaru

- im wyższy poziom ceny, tym elastyczność jest większa; e)

czas trwania ceny

- im dłużej utrzymuje się zmiana ceny, tym elastyczność cenowa dobra będzie ceteris paribus większa.

Studia Podyplomowe „Zarządzanie nieruchomościami” PODSTAWY EKONOMII – Agnieszka Macuga

Mieszana elastyczność cenowa popytu

Mieszana elastyczność cenowa popytu na dobro to stosunek względnej zmiany zapotrzebowania na dobro

i

(

∆Q i /Q i

) do, względnej zmiany ceny innego dobra

j

(

∆P j /P j

).

Elastyczność ta odpowie nam na pytanie jak zmieni się zapotrzebowanie na dobro

i

, gdy zmieni się cena innego dobra

j

.

Mieszana elastyczność cenowa popytu

przykład dla dóbr komplementarnych Dla dóbr komplementarnych wskaźnik E

ij

jest ujemny.

Wyobraźmy sobie następującą sytuację. Mamy 2 dobra komplementarne. Pióra do pisania i tusz. Dobra te, wzajemnie się uzupełniają. Ludzie traktują je jako jedność. Jak jeden zestaw dóbr. Zauważamy że w związku z wzrostem cen składników tuszu, cena samego tuszu (dobro

j

) wzrosła z 15zł do 18,00zł, czyli o 20%. Efektem wzrostu cen tuszu był ogólny wzrost kosztów użytkowania pióra. Część ludzi zniechęciła się do pióra i wybrała inne, tańsze przedmioty do pisania. Zapotrzebowanie na pióra spadło (dobro

i

) z 20 000 szt. do 19 000 szt., zatem o 1000 szt., czyli wyniosło -5%.

Wniosek. Mieszana elastyczność cenowa popytu wyniosła -0,25.

Zatem wzrost ceny dobra komplementarnego

j

o 1% wywoła spadek zapotrzebowania na dobro

i

o 0,25%.

Mieszana elastyczność cenowa popytu

przykład dla dóbr substytucyjnych Dla dóbr substytucyjnych wskaźnik E

ij

jest dodatni Wyobraźmy sobie następującą sytuację. Mamy 2 dobra substytucyjne.

Ser żółty gouda i ser żółty edamski. Dobra te są substytucyjne. Mogą się wzajemnie zastępować ponieważ, zaspokajają tę samą potrzebę. Zauważmy że w przypadku gdy wzrośnie cena goudy (dobro

j

), z 20zł/kg na 25zł/kg, czyli wzrośnie o 25%, konsumenci zgodnie z prawem popytu zaprzestaną je kupować w takiej samej ilości jak do tej pory. Będą kupować mniej goudy. Chcąc zaspokoić swoją potrzebę wybiorą tańszy ser edamski, którego cena się nie zmieniła. Wzrośnie zatem zapotrzebowanie na ser edamski (dobro

i

), z 500 ton do 600 ton. Wzrost zapotrzebowania wyniósł 100 ton czyli +20%.

Wniosek. Mieszana elastyczność cenowa popytu wyniosła 0,8.

Zatem wzrost ceny dobra substytucyjnego

j

o 1% wywoła wzrost zapotrzebowania na dobro

i

0,8%.

o

Elastyczność dochodowa popytu

Elastyczność dochowa popytu na dobro to stosunek względnej zmiany zapotrzebowania na dobro (

∆Q i /Q i

) do, względnej zmiany dochodu nabywców (

∆I/I

).

Elastyczność ta odpowie nam na pytanie jak zmieni się zapotrzebowanie na dane dobro, gdy zmienią się dochody nabywcy.

Elastyczność dochodowa popytu

Od czego zależy ?

Od klasyfikacji dóbr

DOBRA

Dobra normalne EI < 1 Luksusowe (normalne) EI > 1 Elementarnie podstawowe (poślednie) EI < 0 Podstawowe 0 < EI < 1

Elastyczność dochodowa popytu przykład

Dobra luksusowe:  EI>1 Zapotrzebowanie (popyt) na takie dobro rośnie silniej niż wzrost przychodów nabywcy.

 Wyobraźmy sobie taką sytuację. Przychód konsumenta wzrósł z 2000zł do 2100zł. Stanowi to wzrost o 100zł ,czyli o 5%. Konsument swój dodatkowy przychód przeznaczy na bilety do kina. Zamiast trzech wyjść w miesiącu jak do tej pory, zacznie on chodzić do kina cztery razy. Jego wydatki na kino wzrosną zatem o 33%. Inne dobra luksusowe to np.: - Sprzęt elektroniczny, - Podróże, Biżuteria, Książki, - Jedzenie w restauracjach.

Wniosek.

Wzrost przychodów konsumenta o 1% wywołał wzrost zapotrzebowania na dobro luksusowe jakim są bilety do kina o 6,66%

Elastyczność dochodowa popytu

przykład Dobra pierwszej potrzeby  EID<1 Zapotrzebowanie (popyt) na takie dobro rośnie słabiej niż wzrost przychodów nabywcy.

 W przypadku dóbr niższego rzędu (EID<0) wzbogacenie konsumenta (np. z 2000zł na 2100zł, czyli o 5%) spowoduje spadek zapotrzebowania na dane dobro (np. na margarynę z 100 tys. ton do 98 tys., co stanowi 2tys. ton margaryny, czyli -2% ).  Ponieważ wzbogacony konsument wolał wydać swój dodatkowy przychód na jakościowo lepsze substytuty, np. na masło niż na margarynę.

Wniosek: Wzrost przychodów konsumenta o 1% wywołał spadek zapotrzebowania na dobro niższego rzędu jakim jest margaryna o 0,4%.

Elastyczność cenowa podaży

Elastyczność cenowa podaży na dobro to stosunek względnej zmiany ilości oferowanych dóbr (

∆Q1/Q1

) do, względnej zmiany ceny (

∆P/P

).

Elastyczność ta odpowie nam na pytanie jak zmieni się ilość oferowanych dóbr na dobro (podaż), gdy zmieni się jego cena.

Elastyczność cenowa podaży przykład

P, cena S, krzywa podaży Wyobraźmy sobie taką sytuację. Mamy rynek laptopów. Przy cenie równowagi P=3000zł, producenci oferują 5000szt komputerów.

3030 zł 3000 zł Cena laptopów na rynku wzrosła o 1% (o 30zł) do 3030zł.

Nowej cenie, na krzywej, odpowiada nowa, inna, wyższa podaż. Q = 5075 szt.

5000 5075 Q, ilość Wniosek: Wzrost ceny o 1% spowodował wzrost podaży o 1,5%.

Jeśli producenci są względnie wrażliwi na zmiany cen powiemy, że podaż jest elastyczna. Gdy zaś reakcja podaży jest opieszała, powiemy, że podaż jest stosunkowo mało elastyczna lub sztywna.

Krzywa pionowa ilustruje sztywną podaż ( E sp = 0 ).

Krzywa pozioma ilustruje podaż doskonale elastyczną ( E sp = ∞ ).

Krzywe liniowe podaży wychodzące z początku układu współrzędnych, pod dowolnym kątem wskazują na neutralną elastyczność cenową podaży w każdym punkcie krzywej ( E sp = 1 ).

Krzywe, które po przedłużeniu przecięłyby oś rzędnych Y, są graficzną ilustracją podaży elastycznej cenowo ( 1< E sp < ∞ ) Krzywe, które po przedłużeniu przecięłyby oś odciętych X, ilustrują podaż nieelastyczną cenowo ( 0 < E sp < 1 )

Od czego zależy elastyczność cenowa podaży?

Wzrostu kosztów związanych z ze wzrostem produkcji – im niższe koszty związane ze zwiększeniem produkcji, tym chętniej przedsiębiorstwa będą zwiększały produkcję (czyli podaż będzie bardziej elastyczna) Czasu , który należy przeznaczyć na zmiany produkowanego asortymentu, dostosowanie techniczne urządzeń, czy zatrudnienie nowych pracowników . Im dłuży okres czasu upłynie od zmiany ceny, tym większe możliwości dostosowania – dlatego elastyczność podaży, podobnie jak elastyczność popytu, wzrasta w miarę upływu czasu.

Ekonomiści wyróżniają z reguły trzy odmienne okresy czasu – określone raczej przez warunki ekonomiczne, a nie z góry ustalony przedział czasowy Okres bieżący – przedsiębiorstwa na ogół są w stanie zwiększyć produkcje natychmiast, na ile pozwalają stany zapasów surowców. Podaż jest wysoce nieelastyczna.

Okres krótki – podaż elastyczna – niektóre czynniki mogą być zwiększone (np. surowce) a inne nie (np. maszyny, urządzenia). Elastyczność podaży względnie nieduża.

Okres długi – przedsiębiorstwa mogą zwiększyć nakłady wszystkich czynników produkcji, mogą powstać nowe firmy, podaż wysoce elastyczna.

ZYSK jako podstawa wyborów producenta

Celem działalności producenta w gospodarce rynkowej, a jednocześnie podstawowym wskaźnikiem efektywności jego przedsięwzięć jest

maksymalizacja zysku

z produkcji.

ZYSK = przychody ze sprzedaży dóbr - koszty ich wytworzenia Przychód całkowity

to ilość środków finansowych uzyskana ze sprzedaży dóbr i usług w jakimś okresie przez przedsiębiorstwo. To iloczyn ilości towarów i cen uzyskiwanych za nie .

Koszt

to wyrażone w postaci pieniężnej nakłady poniesione w związku z realizacją danego przedsięwzięcia (jakim może być produkcja).

Studia Podyplomowe „Zarządzanie nieruchomościami” PODSTAWY EKONOMII – Agnieszka Macuga

Rodzaje kosztów

KOSZTY STAŁE -

są niezależne od wielkości produkcji, a ich przykładem może być amortyzacja, płace administracji, koszty konserwacji urządzeń.

KOSZTY ZMIENNE

– są bezpośrednio związane z wielkością produkcji, wzrastają w miarę zwiększenia rozmiarów produkcji. Mogą to być płace pracowników zatrudnionych bezpośrednio przy produkcji lub wartość zużytych surowców materiałów .

Studia Podyplomowe „Zarządzanie nieruchomościami” PODSTAWY EKONOMII – Agnieszka Macuga

Rodzaje kosztów

Koszty przeciętne

(jednostkowe) to koszty przypadające na jednostkę produktu W krótkim okresie wyróżnia się :

Przeciętne koszty stałe Przeciętne koszty zmienne

P

rzeciętne koszty całkowite

Suma przeciętnych kosztów stałych i przeciętnych kosztów zmiennych to przeciętny koszt całkowity Studia Podyplomowe „Zarządzanie nieruchomościami” PODSTAWY EKONOMII – Agnieszka Macuga

zadanie

Płaca za jednostkę produkcji w danej firmie wynosi 20, a czynsz płacony przez przedsiębiorstwo wynosi 40 jednostek pieniężnych. Oblicz ile wynosi przeciętny koszt produkcji, gdy produkcja wynosi 1) 100 jednostek 2) 200 jednostek.

1) [(20*100)+40 ]/ 100 = 2040/100 = 20,4 2) [(20*200)+40 ]/ 100 = 4040/200 =20,2 Studia Podyplomowe „Zarządzanie nieruchomościami” PODSTAWY EKONOMII – Agnieszka Macuga

Koszt marginalny (krańcowy)

To

dodatkowy

koszt ponoszony w związku z produkcją

dodatkowej

jednostki określonego dobra, wykonywaniem danej czynności, świadczeniem usługi.

To przyrost kosztów całkowitych spowodowany zwiększeniem produkcji o dodatkową jednostkę Studia Podyplomowe „Zarządzanie nieruchomościami” PODSTAWY EKONOMII – Agnieszka Macuga

Koszty, przychody i zyski w podejmowaniu decyzji mikroekonomicznych

Jeśli celem przedsiębiorstwa jest maksymalizacja zysku, który jest nadwyżką przychodów i kosztów, to realizacja tego celu wymaga znalezienia takiej wielkości produkcji, dla której nadwyżka tych przychodów nad kosztami będzie największa Zgodnie z

ogólną zasadą optymalizacji

się z kosztami marginalnymi.

maksimum korzyści netto jest osiągane wówczas, gdy korzyści marginalne zrównują

MR = MC

Punkt, w którym koszt marginalny równa się przychodowi marginalnemu nazywamy

optimum przedsiębiorstwa

lub

punktem równowagi przedsiębiorstwa.

Studia Podyplomowe „Zarządzanie nieruchomościami” PODSTAWY EKONOMII – Agnieszka Macuga

Warunki konieczne do wyznaczenia wielkości produkcji maksymalizującej zysk:

1)

MR > MC

należy zwiększyć produkcję 2)

MR < MC

należy zmniejszyć produkcję 3)

MR = MC

nie zmieniać poziomu produkcji, optymalny poziom produkcji

Studia Podyplomowe „Zarządzanie nieruchomościami” PODSTAWY EKONOMII – Agnieszka Macuga

Studia Podyplomowe „Zarządzanie nieruchomościami” PODSTAWY EKONOMII – Agnieszka Macuga