2. Nad wodą wielką i czystą, czy deficytową i skażoną?

Download Report

Transcript 2. Nad wodą wielką i czystą, czy deficytową i skażoną?

Slide 1

Nad wodą wielką i czystą,
czy deficytową i skażoną?

Mariusz Knop
Damian Łabecki
Jakub Wolny
Arkadiusz Nyga


Slide 2

Badanie odczynu opadów
w naszej okolicy
Określiliśmy za pomocą uniwersalnych papierków wskaźnikowych pH opadu atmosferycznego
oraz pH wód powierzchniowych (stawku przy ulicy Szkolnej i Leśnej, i wody z rzeki Czarna
Woda). Następnie uszeregowaliśmy próbki według wzrastającej wartości pH.
Wody powierzchniowe

pH

Deszczówka

6

Woda ze stawku przy ulicy Leśnej

8

Woda z rzeki Czarna Woda

8

Woda ze stawku przy ulicy Leśnej

9

Opady w naszej okolicy nie mają odczynu kwaśnego (wyjątek stanowi deszczówka), ponieważ
teren ten nie jest uprzemysłowiony.
Woda deszczowa ma odczyn słabo kwaśny, ponieważ zbieraliśmy ją w środku w wsi w okresie
grzewczym, najczęściej używanym opałem jest drewno i węgiel (często zasiarczony). Powstałe w
wyniku spalania gazy (dwutlenek węgla i tlenki siarki) mogły spowodować odczyn kwaśny opadu .


Slide 3

Badanie odczynu gleb
w naszej okolicy
Pobraliśmy próbki gleb z różnych miejsc (nieużytku, ziemi przy ruchliwej drodze, lasu, pola uprawnego,
brzegu rzeki). Próbkę gleby zmieszaliśmy z wodą destylowaną i odstawiliśmy na kilka minut. Następnie
określiliśmy odczyn roztworów. Zadbaliśmy o to by wielkość próbek gleby i objętość wody za każdym
razem była taka sama.

Próbka gleby z danego miejsca

pH

ziemia z pobocza przy drodze nr 92

9

ziemia z lasu

8

ziemia z nieużytku

8

ziemia z pola uprawnego

9

ziemia z brzegu rzeki

6

Gleby w naszej okolicy mają odczyn zasadowy, wyjątek stanowi ziemia z brzegu rzeki. Ziemia ta ma
odczyn lekko kwaśny, ponieważ rzeka płynie przez teren leśny, głównie drzewa iglaste, które rosną na
ziemiach kwaśnych. Odczyn tej gleby nie jest spowodowany kwaśnymi opadami.


Slide 4

Badanie odczynu opadów
- galeria
Galeria

Super
grupa
podczas
pracy!


Slide 5

Klasy czystości wód
Według Ministerstwa Ochrony Środowiska Zasobów Naturalnych i leśnictwa, w Polsce mamy 3 klasy czystości wód powierzchniowych.
Klasa I
Należą do niej wody które spełniają warunki dla zaopatrzenia w wodę ludności, oraz stwarzające optymalne warunki do życia i
rozmnażania ryb z rodziny łososiowatych. Są one również wykorzystywane w przemyśle wymagającym czystej wody.
Klasa II
Wykorzystywane są w hodowli zwierząt, w celach przemysłowych, rekreacyjnych. Stwarzają dobre warunki bytowe dla ryb innych niż
łososiowate.
Klasa III
Wody wykorzystywane do nawadniania obszarów rolniczych oraz do zaopatrywania w wodę tych zakładów przemysłowych, które nie
wymagają wód I klasy.
Wody poza klasowe
Wody, które nie spełniają żadnych powyższych kryteriów.
Zanieczyszczenie wód w Polsce jest wielkim problemem. W wyniku działalności przemysłowej większość polskich rzek oraz jezior jest
bardzo silnie zanieczyszczona. Stan ten pogarszała mała liczba oczyszczalni ścieków, oraz niedostatecznie rozbudowana sieć
kanalizacyjna (głównie na terenach wiejskich). Polska dostarcza do Bałtyku największy ładunek zanieczyszczeń spośród wszystkich
krajów bałtyckich. Zanieczyszczenia te transportowane są głównie Wisłą i Odrą. W latach 60 tych w dobie szybkiego rozwoju przemysły
ciężkiego i wydobywczego sytuacja była wręcz tragiczna. Wisła prowadziła wody o zasoleniu większym niż te w Bałtyku. Praktycznie
nie zamarzała w zimie. W ostatnich latach na skutek likwidacji wielu zakładów "trucicieli" sytuacja ulega poprawie. Dodatkowo powstaję
wiele nowych oczyszczalni ścieków. Zmniejszył się procentowy udział wód pozaklasowych. Według danych z lat 90 tych , Państwowego
Inspektoratu Ochrony Środowiska, wody pierwszej klasy w Polsce nie występują, do II klasy należy 3,9% Polskich wód, do III klasy
zaliczono 29,7% wód, natomiast aż 66,4% nie spełnia żadnych norm.
Sytuacja ta poprawia się powoli, maleje liczba wód pozaklasowych i z III klasy.


Slide 6

Zanieczyszczenia wód
naturalnych - podział
Zanieczyszczenia wód można podzielić na:
Zanieczyszczenia komunalne - są to wody wykorzystane do celów higienicznych i gospodarczych, zarówno w
gospodarstwach domowych, jak i zakładach pracy.
Zanieczyszczenie przemysłowe - powstają na skutek odprowadzania z fabryk i zakładów przemysłowych wód
wykorzystanych w różnego rodzaju procesach technologicznych.
Zanieczyszczenia opadowe - są to głównie wody deszczowe i roztopowe. Należy pamiętać, iż podczas opadów
woda może pochłaniać różnego rodzaju szkodliwe substancje z atmosfery. W ten sposób powstają między
innymi kwaśne deszcze.
• Zanieczyszczenia rolnicze - dostające się do wód na skutek działalności rolniczej (są to między innymi nawozy,
środki ochrony roślin, pestycydy itp.)






Zanieczyszczenia rolnicze spowodowały zarastanie stawu.


Slide 7

Zanieczyszczenia wód naturalnych
- wskażniki jakości wód
Szczególnie niebezpieczne są zanieczyszczenia szkodliwe dla człowieka, które dostaną się do ujęć wody pitnej.
Mogą wówczas powodować ciężkie zatrucia, a nawet doprowadzić do śmierci.
W celu określenia stopnia zanieczyszczenia wody dokonuje się analizy tzw. wskaźników jakości wód. Można je
podzielić na:





wskaźniki fizyczne - barwa, temperatura, stopień zmętnienia,
wskaźniki chemiczne - takie jak: pH, BZT (biochemiczne zużycie tlenu), ChZT (chemiczne
zużycie tlenu), twardość wody, a także zawartość wszelkiego rodzaju związków i
pierwiastków chemicznych,
wskaźniki biologiczne - określające zawartość bakterii w pobranej próbce wody.

Zespół podczas badania pH wód
powierzchniowych i gleby.


Slide 8

Zanieczyszczenia wód naturalnych
- usuwanie zanieczyszczeń
Podstawowym sposobem walki z zanieczyszczeniami wód jest ograniczenie emisji szkodliwych substancji poprzez
uprzednie ich oczyszczenie w specjalnie do tego celu zbudowanych oczyszczalniach ścieków (chemicznych lub
biologicznych). Należy ponadto zwrócić uwagę na oszczędne gospodarowanie zasobami wody. Konieczne jest
przestrzeganie surowych norm gromadzenia odpadów (z dala od zbiorników wodnych), a także rozsądne
korzystanie przez rolników ze środków ochrony roślin, a także wszelkiego rodzaju nawozów. Bardzo potrzebna
jest również edukacja społeczeństwa, mające na celu uświadomienie występujących zagrożeń, oraz wyrobienie
nawyków zapobiegających zanieczyszczeniom wód nawet w najmniejszym stopniu (chociażby zapobieganie
wykorzystywaniu szkodliwych detergentów w pobliżu zbiorników wodnych - np. mycie samochodów w miejscach
do tego nieprzeznaczonych).
Wszelkie działania mające na celu poprawę stanu wód, mimo wysokich kosztów, są konieczne i w krajach
rozwiniętych przykłada się do nich coraz większą wagę. Woda jest bowiem niezbędna do życia człowieka, pod
warunkiem że jest to czysta woda. Woda zanieczyszczona może powodować więcej szkód niż pożytku.

Oczyszczalnia Ścieków
w Bolewicach


Slide 9

Zanieczyszczenia wód naturalnych
w naszej miejscowości
W naszej miejscowości występują zanieczyszczenia
rolnicze oraz komunalne. Nie występują natomiast
zanieczyszczenia przemysłowe, ponieważ nie ma u nas
fabryk oraz wielkich koncernów przemysłowych.

Stawek przy
Ul. Leśnej

Stawek przy
Ul. Szkolnej


Slide 10

Eutrofizacja
Jednym ze skutków zanieczyszczeń wód jest eutrofizacja.
Eutrofizacja jest definiowana jako wzmożony rozwój fitoplanktonu spowodowany nadmiernym dostarczaniem do wody
składników odżywczych. Zwiększenie zawartości związków chemicznych w wodzie, głównie związków azotu i fosforu,
których źródłem są nawozy wymywane z gleby do wód, jest przyczyną gwałtownego wzrostu glonów, co prowadzi do
nadmiernego zużycia tlenu w zbiornikach wodnych. Powoduje to obumieranie organizmów takich, jak ryby. Wzrastająca
ilość glonów oraz bakterii ponadto sprawia, że w zbiorniku pojawiają się osady denne i jezioro powoli zarasta.

Eutrofizacja może być pochodzenia naturalnego lub antropogenicznego. Eutrofizacja naturalna przebiega bardzo powoli od
chwili powstania jeziora. Wywołana głównie zmianami klimatycznymi. Jej rola w środowisku wodnym jest znikoma i
niezauważalna dla człowieka. Natomiast eutrofizacja antropogeniczna (cywilizacyjna, sztuczna) związana jest z
gospodarką ludzką, tzn. z dopływem ścieków, wycinaniem lasów czy intensyfikacją rolnictwa.

Eutrofizacja jezior.


Slide 11

Skutki eutrofizacji
1. Wysokie stężenie substancji odżywczych może prowadzić do dużych zakwitów wody. Powodują one pokrycie całej
powierzchni wody danego akwenu przez fitoplankton, co uniemożliwia przenikanie światła do niższych warstw wody.
Powoduje to zatrzymanie wzrostu roślin żyjących w głębszych warstwach wody i zmniejsza różnorodność biologiczną.
2. Kiedy fitoplankton obumiera zostaje zremineralizowany (czyli po prostu zjedzony) przez bakterie. W procesie tym jest
zużywany tlen z wody. Jeśli zakwity są duże to rozkład materii organicznej przez bakterie może pochłonąć tak dużo
tlenu w głębszych warstwach wody, że nie braknie go dla ryb do oddychania; muszą one odpłynąć do innych obszarów
lub skazane są na śmierć.
3. Nadmierna ilość składników odżywczych może czasem prowadzić do rozrostu takich gatunków fitoplanktonu, które
produkują szkodliwe toksyny. Mogą one powodować śmierć innych gatunków łącznie z rybami. Skorupiaki kumulują w
swoich organizmach te toksyny kiedy zjadają fitoplankton, my z kolei też jesteśmy narażeni na działanie tych toksyn
kiedy zjadamy skorupiaki. Zatrucia wywołane przez te toksyny mogą, oprócz sensacji żołądkowych, prowadzić nawet
do zatrzymania akcji serca i przez to być zagrożeniem dla naszego życia.

Zakwity na zbiornikach wodnych.


Slide 12

Niwelowanie skutków eutrofizacji
Do walki z eutrofizacją używa się specjalnych preparatów chemicznych. Istnieją też naturalne
metody ochrony zbiorników przed tym procesem. Rośliny błotne (oczerety), które rosną na
brzegach zbiorników wodnych, wychwytują spływające do wody związki azotu oraz fosforu i
ograniczają w ten sposób nadmierny rozwój glonów.

Naturalna walka z eutrofizacją - kępa oczeretu jeziornego.


Slide 13

Badanie wód
powierzchniowych-galeria


Slide 14

Badanie czystości wód
powierzchniowych
Woda ze stawku przy
ul. Szkolnej

Woda ze stawku przy
ul. Leśnej

Woda z rzeki
"Czarna Woda"

Zapach

roślinny

roslinny

naturalny

Barwa

lekko zielona

lekko zielona

lekko żółta

pH

7,2

7

-------------

Oznaczanie azotynów
(w mg/l)

0

0

0,03

Oznaczanie azotanów
(w mg/l)

0

0

0

Oznaczanie związków
amonowych (w mg/l)

1

1

0

Oznaczanie fosforanów
(w mg/l)

0

0

0,25

Twardość wody węglanowa
(w stopniach niemieckich)

8

15 - średnio twarda

17 - twarda

Oznaczanie żelaza (w mg/l)

0

0,1

0,1


Slide 15

Określenie klas czystości i stopnia
eutrofizacij wód powierzchniowych
Wodę ze stawów można zaliczyć do I klasy czystości, natomiast wodę z rzeki Czarna Woda do II.
Stawek przy ul. Szkolnej w ubiegłym roku został poddany oczyszczeniu. Wszelka roślinność
przybrzegowa została usunięta, stawek został oczyszczony i pogłębiony, a dno zostało wysypane
żwirem. W tej chwili nie zauważa się rozrostu glonów, czyli do stawku nie przedostają się związki
azotu i fosforu powodujące eutofizację antropogeniczną. Występuje tutaj prawdopodobnie
eutrofizacja naturalna niezauważalna przez człowieka. Natomiast stawek przy ul. Leśnej
stopniowo zarasta, co widać na zdjęciu, przedostają się tutaj związki azotu i fosforu, których
źródłem są nawozy wymywane z gleby. Stawek ten też jest co jakiś czas oczyszczany za pomocą
specjalnych preparatów chemicznych, które hamują proces eutrofizacji.

Stawek przy
Ul. Szkolnej

Stawek przy
Ul. Leśnej