Slide 1

współuzależnienie
Małgorzata Koziak
MOW Podgłębokie


Slide 2

Co to jest współuzależnienie?
To całkowite podporządkowanie
swojego życia drugiemu
człowiekowi
i wynikające z tego cierpienia.
Osoba współuzależniona żyje życiem swojego
uzależnionego partnera (czy innej bliskiej osoby),
a nie własnym. Dopasowuje do niego swoje
zachowania, dostosowuje się do rytmu picia (lub innej
czynności), porzuca własne marzenia i zaprzestaje
realizowania siebie. Osoba taka silnie współprzeżywa
ze swoim bliskim i uważa to za naturalne.


Slide 3

ZACHOWANIE OSÓB WSPÓŁUZALEŻNIONYCH
CHARAKTERYZUJE SIĘ:
• 1.Ciągłą koncentracją myśli, uczuć i zachowań wokół picia lub brania
drugiej osoby. Tak, jak życie alkoholika obraca się wokół butelki, tak
życie jego bliskich kręci się wokół niego. Ciągłe zastanawianie się:
„co on robi?”, „kiedy wróci?”, „czy przyjdzie pijany?”, „czy będzie w
stanie iść jutro do pracy lub zająć się ciągle odkładaną naprawą
kapiącego kranu?” to pytania, które nieustannie pojawiają się w
myślach osób współuzależnionych.
• 2. Poczuciem konieczności kontrolowania picia lub brania drugiej
osoby. Chowanie butelek, dolewanie wody do alkoholu, wyrzucanie
narkotyków czy określenia: „nie pij tak dużo”, „czy mógłbyś/
mogłabyś dziś nie pić?”, „pamiętasz jak ostatnio skończyło się twoje
picie?” to typowe zachowania osób współuzależnionych.


Slide 4

CD

• 3. Ochranianiem uzależnionego, czyli kryciem (np.„mąż
się dziś źle czuje i nie może pojawić się w pracy, to chyba
jakaś grypa albo zatrucie…”) , zaprzeczaniem (np. „nie,
moja żona nie jest pijana, wydaje ci się, jest po prostu
zmęczona…”), pomniejszaniem (np. ”wypił tylko kilka
kieliszków, przecież to nic strasznego…”).
• 4. Poczuciem współwiny i negowaniem własnej wartości
– „coś musi być ze mną nie tak, że ona bierze..”, „jestem
złą żoną i to dlatego on pije”.

• 5. Huśtawką emocjonalną, która towarzyszy osobom
współuzależnionym – „on jest taki dobry, kiedy nie pije..
potrafi zrobić wtedy wiele wspaniałych rzeczy…” lub
„nienawidzę go kiedy pije, nie potrafię patrzeć na niego
w taki stanie…”.


Slide 5

Dziecko w rodzinie alkoholowej
uczy się trzech zasad:

Nie odczuwaj !
bo to, co czujesz za bardzo boli lub jest zbyt
przerażające.


Slide 6

Cd

Nie ufaj !
bo wielokrotnie składane obietnice były łamane
i niedotrzymywane. Nie ma więc nic pewnego,
nic na czym mógłbyś się oprzeć.


Slide 7

cd

Nie mów!
o piciu swojego rodzica, o tym co czujesz i co
myślisz na ten temat. Nie mów o tym, co dzieje
się w domu i o konsekwencjach wynikających z
picia.


Slide 8

cd
W ten sposób zanika komunikacja nie tylko
wewnątrz rodziny, ale i w relacjach "ze światem
zewnętrznym".

Tworzy się swoistego rodzaju
"tabu", rodzinna tajemnica,
której dzieci usilnie strzegą w poczuciu wstydu,
lęku i nadziei, że może w końcu będzie lepiej.
Wszystko to sprawia, iż dziecko zaczyna
przyjmować postawę obronną i zamkniętą wobec
otaczającej rzeczywistości.


Slide 9

Bohater rodzinny
• Bohaterem jest zazwyczaj
najstarsze dziecko w rodzinie, które przejmuje na
siebie obowiązki dorosłych i robi wszystko co może,
by naprawić istniejącą sytuację i utrzymać rodzinę w
normie. Jest odpowiedzialny, troszczy się o
rodzeństwo, zajmuje się całym domem, przestrzega
reguł, zawsze kończy zadaną pracę w wyznaczonym
terminie.
• Stara się być perfekcyjny we wszystkim co robi.
Bohater żyje w stałym napięciu, wpada w panikę w
spontanicznych, nie dających się przewidzieć
sytuacjach.


Slide 10

Kozioł ofiarny
Odwraca uwagę od rzeczywistych
problemów rodzinnych, stając się
wcieleniem rodzinnych frustracji.
Wdaje się w bójki, wchodzi w konflikt z prawem,
ucieka z domu.
W grupie jest najbardziej przeszkadzającym
dzieckiem.
Kozłom ofiarnym trudno jest funkcjonować w
układach społecznych.
Zachowując się w sposób nieakceptowany przez
innych, ciągle spotykają się z dezaprobatą.


Slide 11

maskotka
Odwraca uwagę od rodzinnego
problemu skupiając ją na sobie,
zgrywając się, przymilając, błaznując.
Jego rola polega na tym, by ulżyć rodzinie w
ciężkiej sytuacji, rozweselając ją swoim
humorem i żartami.
Maskotka nie cofnie się przed niczym, byle tylko
rozweselić innych.
W życiu społecznym maskotki są duszą
towarzystwa, ale płacą za to wysoką cenę - nikt
nie traktuje ich poważnie.


Slide 12

Dziecko niewidzialne
Pozostaje z boku rodziny,
nigdy nie sprawiając najmniejszych kłopotów.
Odizolowane od rodziny, żyje we własnym świecie, w
poczuciu samotności i krzywdy.
Jest to dziecko nie dostrzegane, o którym nikt nie
pamięta.
Uczestnictwo w pracy zespołowej może sprawiać mu
trudność.
Na zewnątrz nieśmiałe i pełne rezerwy, dziecko
niewidzialne jest niezdolne do stawiania czoła
problemom.


Slide 13

cd
Dziecko czasami może podejmować więcej niż jedną
rolę i zachować się różnie w zależności od sytuacji,
w jakiej się znalazło.
Czasami zdarza się, że z chwilą odejścia z domu
bohatera rodzinnego (co nie jest częste, bo bohater
jest mocno związany z rodziną swoim poczuciem
obowiązku opiekowania się innymi) kozioł ofiarny
przejmuje jego zadania i sam wchodzi w rolę
bohatera.
Dotychczasowa czarna owca w rodzinie staje się jej
podporą. Potwierdza to fakt, że role są nieświadomą
próbą odpowiedzi na sytuację rodzinną, próbą
przystosowania się do "chorego" układu rodzinnego
i utrzymania go w równowadze.


Slide 14

Czym jest Al-Ateen
• Al-Ateen jest wspólnotą młodych ludzi,
zwykle nastolatków, na których życie
wpływa picie kogoś bliskiego.
• Cele Al-Ateenu:
• młodzi ludzie spotykają się by:
▫ dzielić się doświadczeniami, siłą i nadzieją z innymi
młodymi ludźmi
▫ rozmawiać o trudnościach
▫ uczyć się sposobów radzenia sobie ze swoimi problemami
▫ wspierać się wzajemne
▫ pomagać sobie w zrozumieniu zasad programu Al-Ateen
i Al - Anon
▫ uczyć wykorzystywania w swoim życiu programu 12 kroków


Slide 15

cd.
W trakcie spotkań młodzi ludzie
uczą się tego, że:
• alkoholizm jest chorobą
• powinni oddzielić się emocjonalnie
od problemów pijącej osoby nie
przestając jej kochać
• nie są w żaden sposób winni picia lub
zachowania tej osoby
• nie są w stanie zmienić lub kontrolować nikogo
z wyjątkiem siebie samego
• mają duchowe i intelektualne zdolności, mogą rozwijać
swoje możliwości bez względu na to co się dzieje w domu
• mogą osiągnąć szczęśliwe i satysfakcjonujące życie
przeżywając je jak najpełniej


Slide 16

Pamiętaj o tym, że:
• Nie tylko Ty jesteś dzieckiem alkoholika.
• Możesz zwrócić się o pomoc do Al-Ateen, Al - Anon, AA lub
osób zawodowo zajmujących się alkoholizmem.
• Powinieneś zdobywać wiedzę o alkoholizmie, który jest
chorobą całej rodziny.
• Staraj się być uczciwy i szczery wobec siebie i innych.
• Masz prawo do wykorzystywania swych zdolności zgodnie
z zainteresowaniami. :
• Do alkoholizmu powinieneś odnosić się rozsądnie i bez złości.
• Pamiętaj, że nie tylko alkoholicy, lecz wszyscy członkowie
rodziny są emocjonalnie wplątani w tę chorobę.
• Warto byś znalazł sobie kogoś spoza twej rodziny, komu
będziesz mógł się zwierzyć.
• Musisz nauczyć się wybaczać, bowiem zachowując urazy,
wyrządzasz krzywdę samemu sobie.
• Nie możesz tracić nadziei i ufności w swą Siłę Wyższą.
• Warto robić rachunek sumienia i przyznawać się do własnych
błędów.


Slide 17

Pamiętaj o tym, że nie powinieneś:
• Ułatwiać niczego alkoholikowi, wyciągając go z kłopotów i ponosząc
odpowiedzialność za jego błędy.
• Próbować powstrzymywać alkoholika przed piciem - i tak tego nie
zdołasz. Tylko on sam może to zrobić.
• Kłócić się z pijącym alkoholikiem.
• Ukrywać ani wyrzucać jego alkoholu - alkoholik kupi go sobie
wówczas jeszcze więcej.
• Gdy alkoholik obwinia cię za swoje picie, nie bierz tego do siebie - on
po prostu szuka jakiegoś pretekstu.
• Używać alkoholu czy narkotyków jako ucieczki od rodzinnych
problemów.
• Oskarżać, oceniać ani krytykować - pamiętaj, że alkoholizm jest
chorobą.
• Czynić problemu pijącego rodzica najważniejszym i jedynym
problemem swego życia.
• Oczekiwać, że coś się zmieni z dnia na dzień.
• Oczekiwać zmiany u nikogo, z wyjątkiem samego siebie.
• Pozwalać, by ogarniała cię litość nad sobą - ona może cię zniszczyć.
• Przeceniać problemów alkoholika.


Slide 18

CZYLI…

1.Przestań zaprzeczać! Uzależniony ma z pewnością
tak wiele przekonywujących dowodów i
argumentów, że trudno mu się oprzeć, ale ty dobrze
wiesz, że to nieprawda. Wstyd i obarczanie siebie
winą oraz przekonanie, że jeszcze nie jest tak źle
sprawia, że wolisz nie przyznawać się przed sobą, iż
twój bliski jest uzależniony. Jeśli jednak chcesz
zmienić swoją sytuację musisz przyznać, że problem
istnieje i że szkodzi on całej rodzinie.

2.Zdaj sobie sprawę, iż nie masz wpływu na picie lub
branie tej drugiej osoby – swoim zachowaniem nie
spowodujesz, aby przestała pić lub brać, więc
spróbuj nie zajmować się nią, spójrz na siebie i swoje
życie. Przestań prosić, żeby już więcej nie pił, grozić,
namawiać, zmuszać do obietnic, kontrolować czy
wyprowadzać z knajpy.


Slide 19

cd.

3. Nie osłaniaj i nie chroń! Nie sprzątaj po pijackich
wyczynach, nie kładź do łóżka kiedy przychodzi
pijany, nie dzwoń do szefa z usprawiedliwieniem,
nie płać jego długów – to wszystko zachowania,
które pomagają w utrzymywaniu się choroby
i oddalają podjęcie decyzji o leczeniu.

4. Zdobądź jak najwięcej wiedzy o uzależnieniu
i sposobach leczenia tej choroby - to pomoże ci nie
ulegać wymówkom i obietnicom uzależnionego.
5. Naucz się bronić, szukać oparcia i korzystać
z pomocy, bo to pomoże przede wszystkim tobie
powrócić do zdrowia. Poszukaj grup wsparcia, zgłoś
się do poradni, porozmawiaj z kimś, o kim wiesz, że
miał podobny problem.


Slide 20

Modlitwa o Pogodę Ducha:
Boże, użycz mi :

Pogody Ducha, abym godził się z tym, czego
zmienić nie mogę;
Odwagi, abym zmieniał to, co zmienić
jestem w stanie
i Mądrości, abym odróżniał jedno od
drugiego.


Slide 21

DESIDERATA
• Krocz spokojnie wśród zgiełku i pośpiechu - pamiętaj, jaki pokój może być w ciszy.
Tak dalece, jak to możliwe, nie wyrzekając się siebie, bądź w dobrych stosunkach z
innymi ludźmi.
i jasno, słuchaj też tego co mówią inni, nawet głupcy i ignoranci, oni też mają swą
opowieść. Jeśli porównujesz się z innymi, możesz stać się próżny lub zgorzkniały,
albowiem zawsze będą lepsi i gorsi od ciebie.
• Ciesz się swoimi osiągnięciami i planami. Wykonuj z sercem swą pracę, jakkolwiek by
była skromna. Jest ona trwałą wartością w zmiennych kolejach losu.
• Zachowaj ostrożność w swych przedsięwzięciach - świat bowiem pełen jest oszustwa.
Lecz niech ci to nie przesłania prawdziwej cnoty, wielu ludzi dąży do wzniosłych
ideałów i wszędzie życie pełne jest herozimu.
• Bądź sobą, a zwłaszcza nie zwalczaj uczuć; nie bądź cyniczny wobec miłości,
albowiem w obliczu wszelkiej oschłości i rozczarowań jest ona wieczna jak trawa.
• Przyjmuj pogodnie to, co lata niosą, bez goryczy wyrzekając się przymiotów młodości.
Rozwijaj siłę ducha, by w nagłym nieszczęściu mogła być tarczą dla ciebie. Lecz nie
dręcz się tworami wyobraźni. Wiele obaw rodzi się ze znużenia i samotności.
• Obok zdrowej dyscypliny, bądź łagodny dla siebie. Jesteś dzieckiem wszechświata;
nie mniej niż gwiazdy i drzewa, masz prawo być tutaj i czy to jest dla ciebie jasne czy
nie, nie wątp, że wszechświat jest taki, jaki być powinien.
• Tak więc, bądź w pokoju z Bogiem, cokolwiek myślisz o jego istnieniu, czymkolwiek
się zajmujesz i jakiekolwiek są twe pragnienia; w zgiełku ulicznym, zamęcie życia,
zachowaj pokój ze swą duszą. Z całym swym zakłamaniem, znojem i rozwianymi
marzeniami, ciągle jeszcze ten świat jest piękny.
• Bądź uważny, staraj się być szczęśliwy.


Slide 22

W życiu bowiem
istnieją rzeczy,
o które warto walczyć
do samego końca.
— Paulo Coelho

Dziękuję za uwagę