Promieniowanie jonizujące- wpływ na organizmy i materię

Download Report

Transcript Promieniowanie jonizujące- wpływ na organizmy i materię

Slide 1

V LO Tarnów


Slide 2

 Promieniowanie jonizujące to promieniowanie zdolne

do wybijania elektronów z atomów

 Zaliczamy do niego:
a.
b.
c.

d.
e.

Promieniowanie alfa
Promieniowanie beta
Promieniowanie gamma
Promieniowanie rentgenowskie
Promieniowanie neutronowe


Slide 3

 Promieniowanie jonizujące, mimo znacznych korzyści,

które przynosi w takich dziedzinach życia jak
energetyka jądrowa, czy medycyna, ma ujemny wpływ
na organizmy żywe. Skutki biologiczne
promieniowania zależą głównie od dawki oraz rodzaju
tego promieniowania, którego wpływ nazywamy
względną skutecznością biologiczną


Slide 4

 Pomijając źródła takie jak naturalnie jonizujące promieniowanie wytwarzane

przez substancje w skorupie ziemskiej i przestrzeni kosmicznej, bezpośrednie
lub pośrednie zagrożenie dla naszego życia lub zdrowia stwarza:

a.

·poddanie ciała promieniowaniu jonizującemu podczas rutynowych badań z
użyciem diagnostyki medycznej takiej jak RTG, fluoroskopia, oraz
mammografia;

b.

·miejsce zamieszkania w pobliżu elektrowni atomowej, elektrowni węglowej,
kopalni plutonu i uranu;

c.

·praca z diagnostycznymi radiologicznymi urządzeniami;

d.

·praca z urządzeniami, w których zachodzą procesy nuklearne;

e.

·częste loty na dużych wysokościach;


Slide 5

W życiu codziennym jesteśmy
nieustannie narażani na działanie
promieniowania jonizującego,
pochodzącego
z przestrzeni kosmicznej lub z
głębszych warstw skorupy
ziemskiej. Jesteśmy również
poddawani oddziaływaniu
pierwiastków radioaktywnych,
dostających się do naszego
organizmu wraz z posiłkami i
wdychanym powietrzem oraz
wskutek emisji ze źródeł
cywilizacyjnych, takich jak
telefonia komórkowa czy badania
rentgenowskie.
W efekcie, każdy człowiek
otrzymuje średnio dawkę
promieniowania w ilości około
0,46 μSv/h (mikrosieverta
na godzinę).


Slide 6

 Promieniowanie alfa –

emitowane przez
rozpadające się jądra
atomowe, będące
strumieniem cząstek
alfa, które są jądrami
helu.


Slide 7

 Promieniowanie alfa jest bardzo silnie pochłaniane przez

materię. Nawet kilka centymetrów powietrza stanowi całkowitą
osłonę przed tym promieniowaniem. Podobnie kartka papieru
czy naskórek pochłaniają całkowicie promienie alfa.
 Jednak spożywanie pokarmów lub wdychanie powietrza
zawierającego substancje wytwarzające promieniowanie alfa
może być szkodliwe a nawet zabójcze. Kiedy już radioaktywny
materiał znajdzie się w ciele człowieka, wytwarzane przez niego
cząstki alfa bardzo silnie jonizują tkanki. Prowadzi to do
poważnych uszkodzeń i choroby popromiennej.
 Bardzo silnym źródłem promieniowania alfa jest izotop polonu210. Został on użyty do zabójstwa w 2006 roku rosyjskiego
dysydenta i byłego oficera FSB/KGB, Aleksandra Litwinienki.


Slide 8

1. Rak
Można otrzymać cząsteczki alfa z
naturalnych czynników występujących
wokół nas, np. gazu w glebie, skały
zwanej radon. Według Agencji Ochrony
Środowiska ekspozycja cząsteczek alfa
przypadająca przez wdychanie radonu
szacuje się na 21.000 zgonów rocznie w
USA. Najczęściej jest to rak płuc.

Rak płuc może być również
spowodowany przez alfapromieniotwórczy izotop polon-210,
który jest obecny w dymie tytoniowym.
Dopóki cząsteczka alfa nie
przeniknie do organizmu jest
niewielkim ryzykiem


Slide 9

2. Uszkodzenie nerek
Dochodzi do uszkodzenia nerek
poprzez picie wody zanieczyszczonej
promieniowaniem alfa. Cząsteczki alfa
atakują nerki. Według naukowców
ryzyko wynika głównie z obecności
uranu w sieci wodociągowej.

3 Napromieniowanie
W zależności od przyjętej dawki będzie niższe i wyższe,
kiedy nie usuniemy źródła skażenia będzie się ciągle
kumulować w ludzkim organizmie. Organizm może
cierpieć na drobne dolegliwości, począwszy od nudności,
wymiotów, bóli głowy, lecz kiedy poziom promieniowania
alfa wzrasta może nastąpić śmierć.


Slide 10

•Większość detektorów dymu zawiera
niewielkie ilości wytwarzającego
promieniowanie alfa izotopu
promieniotwórczego 241Am.
Jest to bardzo toksyczny materiał,
jeżeli zostanie wchłonięty z
powietrzem. Jednak w zamknięciu nie
stanowi żadnego zagrożenia. Osoba,
która zetknęła się z materiałem
wytwarzającym promieniowanie alfa,
powinna poddać się dekontaminacji.


Slide 11

Strumień elektronów
lub pozytonów
emitowanych z jądra
atomowego podczas
przemiany jądrowej


Slide 12

Promieniowanie beta, może spowodować jonizację żywych
komórek. Mimo, że jest mniej jonizujące niż promienie
alfa, ma możliwość przejścia przez żywą komórkę. Jeśli jej
cząsteczka uderzy w cząsteczkę DNA może powodować
spontaniczne mutacje i nowotwory.
Beta jest czasem stosowana w radioterapii w leczeniu
powierzchniowych nowotworów.
Promieniowanie beta jest najbardziej niebezpieczne kiedy
może osiągnąć organizm za pomocą oddechu lub połykania
promieniotwórczej substancji lub kiedy dłużej przebywają
na skórze. Promieniowanie beta jest szczególnie szkodliwe
dla komórek, które są w trakcie podziału. Komórki
nowotworowe dzielą się znacznie częściej niż zdrowe.


Slide 13

Promieniowanie gamma jest emitowane
podczas rozpadu alfa i beta. Jest
rodzajem niewidzialnego światła bardzo
wysokiej energii, to ten sam rodzaj
światła co podczerwień, fala radiowa i
rtg. Są to wszystkie rodzaje
promieniowania elektromagnetycznego.


Slide 14

Podczas wybuchu jądrowego bomby atomowej około 5% energii
wybuchu zamienia się na promieniowanie jonizujące w tym i na
promieniowanie gamma. Skutki oddziaływania promieniowania
gamma powstałego podczas wybuchu są mniejsze niż efekty
wywołane falą uderzeniową i promieniowaniem cieplnym. Większym
problemem jest skażenie promieniotwórcze, gdyż powstaje opad
radioaktywny, który wprowadza promieniotwórcze substancje
do wody i żywności. Promieniowanie gamma, powstające podczas
rozpadu pochłoniętych przez istoty żywe izotopów
promieniotwórczych, niemalże w całości jest pochłaniane przez
organizm powodując wzrost dawki promieniowania. W związku z tym
miejsce eksplozji jest skażone i przez długi czas nie nadaje się do
życia. Szacuje się, że w Hiroszimie liczba osób, które umarły w wyniku
napromieniowania, jest porównywalna z liczbą osób jakie zmarły w
wyniku wybuchu.


Slide 15

Grubość warstwy materiału redukującej natężenie promieniowania gamma o połowę

Grubość warstwy materiału redukującej natężenie
promieniowania gamma o połowę
Materiał

Grubość mm
Energia 662 keV

Energia 284 keV

Ołów

63,5

35,6

Stal

172,7

94,0

Beton

533,4

355,6


Slide 16

Mówi się, że niby w niskich stężeniach
promieniowanie gamma nie jest szkodliwe dla
żywych komórek, ponieważ ma tendencje do
przechodzenia przez nie, lecz aby zobaczyć w ciele
narządy, zmiany chorobowe trzeba przed badaniem
wstrzyknąć w żyłę pacjenta radioaktywną
substancję, która rozprzestrzenia się po całym
organizmie. Tam, gdzie znajduje się masa
nowotworowa czy inny guz, gromadzi się jej więcej
i promieniuje gamma. Lekarze używają specjalnych
aparatów (kamer gamma), które są wrażliwe na
promieniowanie gamma i przechwytują obiekt
promieniowania. Wyrafinowane oprogramowanie
komputerowe może ukazać 3-wymiarowy obraz
guza. Komputer może go pokazać po plasterku, to
jest tomografia komputerowa


Slide 17

Uszkodzenia popromienne, ze względu na
rodzaj ich następstw dzielimy na
uszkodzenia somatyczne tj. wpływające na
procesy odpowiedzialne za utrzymanie
organizmu przy życiu oraz genetyczne
tj. naruszające zdolność organizmu do
prawidłowego przekazywania cech swemu
potomstwu.


Slide 18

Typowym skutkiem poważnych uszkodzeń somatycznych jest ostra choroba popromienna.
Składają się na nią m.in. mdłości, bóle i zawroty głowy, ogólne osłabienia, zmiany we krwi,
a następnie biegunki, czasami krwawe z powodu owrzodzeń jelit, skłonności do krwawych
wybroczyn w tkankach, niedokrwistość, wrzodziejące zapalenie gardła, obniżenie
odporności organizmu i wypadanie włosów. W zależności od stopnia uszkodzeń choroba
popromienna może zakończyć się śmiercią lub przejść w fazę przewlekłą ze stopniowym
wyniszczeniem organizmu zakończonym najczęściej białaczką lub anemią aplastyczną i
ostatecznie śmiercią. W wypadku mniejszych uszkodzeń jest szansa na powrót do zdrowia.
Możemy pomóc organizmowi poprzez przeszczep szpiku kostnego.
Jednakże nawet po bardzo słabych objawach choroby popromiennej mogą po wielu latach
wystąpić tzw. skutki opóźnione. Są to:
- przedwczesne starzenie
- skrócenie życia
- niedokrwistość
- białaczka
- nowotwory
- zaćma


Slide 19

Uszkodzenia genetyczne polegają na zmianie
struktury chromosomów wchodzących w skład
komórek rozrodczych. Ich następstwem są
mutację przejawiające się w zmianie
dziedziczonych przez potomstwo cech ustroju.
Uszkodzenia chromosomów, a właściwie zmiany
w składających się na nie genach, są kopiowane
przez następne generację komórek.
Zmieniony nieprawidłowy kod genetyczny może
być tak samo stabilny i czynny jak jego poprawny
odpowiednik. Powoduje to różnego rodzaju wady
dziedziczne potomstwa w kolejnych
pokoleniach.


Slide 20

Promieniowanie rentgenowskie (promieniowanie rtg, promieniowanie X,
promienie X) – rodzaj promieniowania elektromagnetycznego, które jest
generowane podczas wyhamowywania elektronów[1]. Długość fali mieści się w
zakresie od 10 pm do 10 nm. Zakres promieniowania rentgenowskiego
znajduje się pomiędzy nadfioletem i promieniowaniem gamma.


Slide 21

Każdy z nas kilka, a nawet kilkanaście razy w ciągu
swojego życia musi wykonać prześwietlenie promieniami
Roentgena. Stosuje się je w diagnostyce złamań kości i
chorób płuc oraz w tomografii komputerowej.
Promieniowanie X może też być pomocne w terapii
nowotworów. Nie od dziś wiadomo jednak, że
nadużywanie tego typu badań może prowadzić do
oparzeń i choroby popromiennej


Slide 22

Miarą skutków biologicznych promieniowania jonizującego jest dawka
promieniowania. Podstawową jednostką dawki (dokładniej – dawki
skutecznej, obrazującej narażenie całego ciała) jest siwert oznaczany
jako Sv. Jest to duża jednostka, dlatego najczęściej wartości dawek
podaje się w milisiwertach - mSv, gdzie 1 mSv = 0,001 Sv lub w
mikrosiwertach - µSv, gdzie 1 µSv = 0,000001 Sv.
1000 µSv lub 1 mSv - dopuszczalna bezpieczna roczna dawka
promieniowania na jedną osobę
100 mSv - roczna dawka promieniowania, która wyraźnie
podnosi ryzyko zachorowania na raka
8 Sv - dawka śmiertelna bez względu na sposób leczenia,


Slide 23

1 µSv - prześwietlenie ręki,
1 µSv - używanie monitora CRT przez rok,
5 µSv - prześwietlenie zęba,
10 µSv - dawka promieniowania naturalnego, jaką przyjmuje przeciętny człowiek podczas jednego dnia,
40 µSv - lot z Nowego Jorku do Los Angeles
70 µSv - życie w betonowym budynku przez rok,
100 µSv - prześwietlenie klatki piersiowej
1000 µSv lub 1 mSv - dopuszczalna bezpieczna roczna dawka promieniowania na jedną osobę
3 mSv - mammografia,
5.8 mSv - tomografia klatki piersiowej,
6 mSv - przebywanie przez godzinę na obszarze Czarnobyla (pomiar uśredniony - dane na rok. 2010),
10 mSv - tomografia całego ciała,

100 mSv - roczna dawka promieniowania, która wyraźnie podnosi ryzyko zachorowania na
raka,
400 mSv - dawka wywołująca chorobę popromienną o ile została przyjęta w krótkim czasie,
420 mSv - roczna dawka dla kosmonauty na orbicie,
1000 mSv lub 1 Sv - choroba popromienna, nudności, zmniejszenie lub całkowity zanik liczby krwinek powodujące obniżenie
zdolności obronnych ustroju i wystąpienie w wyniku tego ciężkich zakażeń, obniżenie lub nawet zanik krzepliwości krwi,
niedotlenienie tkanek, powstanie wylewów i krwawych wybroczyn w narządach i tkankach, stwarzających
niebezpieczeństwo dla życia,
2 Sv - poważna choroba popromienna, nudności i wymioty, w niektórych przypadkach może skutkować śmiercią,
4 Sv - bardzo poważna choroba popromienna, szansa na przeżycie tylko przy odpowiednim i długotrwałym leczeniu,
5 Sv - bardzo poważna choroba popromienna, wysoka śmiertelność,
8 Sv - dawka śmiertelna bez względu na sposób leczenia,


Slide 24

http://www.vismaya-maitreya.pl/naturalne_leczenie_promieniowanie_alfa_beta_gamma_cz3.html

http://odkrywcy.pl/gid,14362485,title,Czy-rentgen-jestszkodliwy,galeriazdjecie.html?smg4sticaid=6127ef
http://www.paranormalne.pl/topic/27061-dawki-promieniowania-kompendium/

http://gammafizyka.blogspot.com/
http://www.pl.endress.com/eh/sc/europe/pl/pl/home.nsf/#page/~pomiaryradiometryczne-izotopy
http://przypadkipocztowkowe.blogspot.com/2012/02/anglia-7-mrizastosowanie-w-chirurgii.html
http://www.sciaga.pl/tekst/21203-22negatywny_wplyw_promieniowania_na_organizmy_zywe