Slide 1

ALDOL
KONDENSASYONLARI


Slide 2

• Enolat anyonlarının aldehit ve
ketonlara katılması
• Aldol katılma ürününden su ayrılması
• Sentetik uygulamaları
• Aldol katılmalarının geri
dönüşümlülüğü
• Asit katalizli aldol kondensasyonları
• Çapraz aldol tepkimeleri
• Uygulamalı çapraz aldol tepkimeleri


Slide 3

•Aldol Tepkimesi:
Enolat Anyonlarının Aldehit
ve Ketonlara Katılması

• Asetaldehit, seyreltik NaOH ile oda
sıcaklığında (veya altında) tepkimeye
sokulduğunda, 3-hidroksibütanali
oluşturan bir dimerleşme meydana
gelir.
• 3-hidroksibütanal hem aldehit hem
alkol olduğu için ALDOL ismi
verilmiştir ve bu genel türdeki
tepkimeler aldol katılmaları veya aldol
tepkimeleri olarak isimlendirilmiştir.


Slide 4

Tepkime;


Slide 5

Mekanizma;


Slide 6


Slide 7

•Aldol Katılma Ürününden
Su Ayrılması
• Eğer aldol içeren bazik karışım
ısıtılırsa(önceki örnek), su ayrılması
meydana gelir ve 2-bütenal oluşur.
• Geri kalan alfa-hidrojenlerin asitliği
nedeniyle ve ürünün içerdiği konjuge ikili
bağı tarafından kararlı kılması nedeniyle su
ayrılması kolayca meydana gelir.


Slide 8

Aldol katılma ürününden
su ayrılması;


Slide 9

• Bazı aldol tepkimelerinde, su ayrılması
o kadar kolay gerçekleşir ki ürün aldol
halinde elde edilemez, yerine türevi
olan enal(alken aldehit) elde edilir.
Aldol katılması yerine bir ALDOL
KONDENSASYON u meydana gelir.
• Bir kondensasyon tepkimesi,
moleküllerin, su veya alkol gibi küçük
bir molekülün moleküller arası
ayrılmasıyla birbirine bağlandığı bir
tepkimesidir.


Slide 10

Tepkime;


Slide 11

•SENTETİK
UYGULAMALARI
• Aldol tepkimesi, alfa-hidrojen içeren
aldehitlerin genel bir tepkimesidir.
• Örneğin propanal sulu NaOH çözeltisi
ile tepkimeye girerek 3-hidroksi-2metilpentanal verir.


Slide 12

• Aldol tepkimesi, organik sentezlerde
önemlidir, çünkü bize iki küçük
molekülün aralarında karbon-karbon
bağı oluşturarak bağlandığı bir
yöntem sağlar.
• Aldol ürünlerini, iki fonksiyonel grup
(-OH ve –CHO) içermesi nedeniyle,
başka tepkimelerde de kullanabiliriz.


Slide 13

Sentetik uygulamalara örnek;


Slide 14

• Ketonlar da baz katalizli aldol
katılmalarına uğrarlar fakat onlar için
denge yeğlenmez.
• Bununla birlikte, tepkime, oluşan ürünün
bazla temas etmeden uzaklaştırılmasına
imkan veren özel bir cihaz içerisinde
yapılarak bu karmaşıklığın üstesinden
gelinebilir.
• Ürünün uzaklaştırılması dengeyi sağa
çevirir ve birçok ketonunda başarılı aldol
katılması vermesine imkan sağlar.


Slide 15

Örneğin; aseton aşağıdaki
gibi tepkime verir;


Slide 16

Aldol Katılmalarının Geri
Dönüşümlülüğü;
• Aldol katılması geri
dönüşebilir.Örneğin, eğer asetondan
elde edilen aldol katılma ürünü
kuvvetli bir bazla ısıtılırsa, çoğunlukla
aseton içeren denge karışımına geri
döner.Bu tür tepkimelere RETROALDOL tepkimeleri denir.


Slide 17

Tepkime;


Slide 18

Asit-katalizli Aldol
Kondensasyonları;
• Aldol kondensasyonları asit katalizle de
yapılabilir. Örneğin; asetonun hidrojen
klorür ile etkileştirilmesi bir aldol
kondensasyon ürünü olan 4-metil-3-penten2-onun oluşumuna yol açar.
• Genel olarak, asit-katalizli aldol
tepkimeleri başlangıçta oluşan aldol katılma
ürününden su ayrılmasına neden olur.


Slide 19


Slide 20


Slide 21

Çapraz Aldol Tepkimeleri;
• İki farklı karbonil bileşiği ile başlayan
aldol tepkimesine ÇAPRAZ ALDOL
tepkimesi denir.
• Eğer her iki reaktant da alfahirdojenler içeriyorsa bu tepkimeler
karmaşık bir ürünler karışımı
vereceğinden, sulu NaOH çözeltisi
kullanılarak yapılan çapraz aldol
kondensasyonunun sentetik önemi çok
azdır


Slide 22

Örneğin; eğer asetaldehit ve propanal
kullanarak çapraz aldol katılması
yapsaydık, en az dört ürün elde ederdik;


Slide 23

Uygulamalı Çapraz Aldol
Tepkimeleri;
• NaOH gibi bir baz kullanılarak yapılan
çapraz aldol tepkimeleri,
reaktantlardan biri alfa-hidrojen
içermediğinde ve bu yüzden enolat
anyonu oluşturmadığı için kendi
kendine kondensasyona uğramadığında
kullanışlıdır.


Slide 24

• Diğer yan tepkimeler, bu bileşen baz
içerisine konulup, daha sonra bu
karışıma alfa-hidrojenli bileşik
yavaşça ilave edilerek önlenebilir.
• Bu şartlar altında, alfa-hidrojenli
reaktantın derişimi daima azdır ve bu
reaktantın çoğu enolat anyonu olarak
bulunur.
• Meydana gelen ana tepkime enolat
anyonu ile alfa-hidrojensiz bileşik
arasındadır.


Slide 25


Slide 26

EDA
ARSLAN
200620105003
Kimya II. Öğretim
3. sınıf
2009