Transcript Presentatie H13
Slide 1
LauwersCollege Buitenpost
Hoofdstuk 13 Informatie in organisaties
organisatie: een samenwerkingsverband tussen
mensen die een aantal activiteiten uitvoeren om vooraf
vastgestelde doelen te bereiken.
Twee soorten:
– onderneming: primair gericht op het realiseren van
bedrijfseconomische doelen (winst)
– instelling: accent ligt op het realiseren van nieteconomische doelen (non-profit organisaties)
LauwersCollege Buitenpost
Informatica
Slide 2
LauwersCollege Buitenpost
Rechtsvormen
De rechtsvorm is van belang voor de aansprakelijkheid
en de belastingverplichtingen.
Alle ondernemingen en rechtspersonen in Nederland zijn
wettelijk verplicht zich in te schrijven in het Handelsregister
van de Kamer van Koophandel.
Kenmerkend voor rechtsvormen zonder rechtspersoonlijkheid is dat je met je hele privé-vermogen
aansprakelijk bent als de onderneming failliet gaat.
En als je in gemeenschap van goederen bent getrouwd is je
echtgeno(o)t(e) ook volledig aansprakelijk.
LauwersCollege Buitenpost
Informatica
Slide 3
LauwersCollege Buitenpost
Rechtsvormen
LauwersCollege Buitenpost
Informatica
Slide 4
LauwersCollege Buitenpost
Verticale en horizontale informatiestromen
Verticale communicatie
De communicatiestructuur
van een reclamebureau
weergegeven in een graaf
Horizontale communicatie
Directeur
Hoofd
fabricage
Hoofd
inkoop
Hoofd
verkoop
Hoofd
administratie
Diagonale
communicatie
Productie
medewerkers
LauwersCollege Buitenpost
contact
passerelle
Verkopers
Administratieve
medewerkers
Informatica
Slide 5
LauwersCollege Buitenpost
Verticale en horizontale informatiestromen
Verticale lijnen overheersen als
• het opleidingsniveau van de werknemers sterk uiteenloopt
• het werk is opgedeeld in onafhankelijke deeltaken
Horizontale lijnen overheersen als
• het opleidingsniveau van de werknemers gelijkwaardig is
• Voorbeeld: een school
LauwersCollege Buitenpost
Informatica
Slide 6
LauwersCollege Buitenpost
Organigram, graaf en matrix
Voor het in kaart brengen van de structuur van een organisatie en
de communicatie binnen zo’n organisatie maken we gebruik van:
• organigram:
weergave van de (hiërarchische) structuur van de organisatie, geen
communicatiepijlen maar lijnen.
• communicatiegraaf:
grafische weergave van de communicatielijnen (één- of
tweerichtingsverkeer) m.b.v. pijlen.
• communicatiematrix:
geeft dezelfde informatie als de communicatiegraaf
weergave van de communicatielijnen op de volgende manier:
• 1 = wel communicatie
• 0 = geen communicatie
LauwersCollege Buitenpost
Informatica
Slide 7
LauwersCollege Buitenpost
Organisatiestructuren
De organisatiestructuur van een bedrijf staat in principe los
van de juridische structuur, die bepaald wordt door de
rechtsvorm van het bedrijf.
Als iemand een bedrijf helemaal alleen begint dan wordt hij of
zij een ZZP'er genoemd, dat is de afkorting van Zelfstandige
Zonder Personeel.
Als een aantal gelijkgestemden samen een bedrijf opzetten, en
als het dan zo is dat geen van de vijf de baas is, maar dat ze alle
vijf evenveel te vertellen hebben, dan heeft die organisatie een
ententestructuur
Bij een groot bedrijf is meestal sprake van een lijnorganisatie
LauwersCollege Buitenpost
Informatica
Slide 8
LauwersCollege Buitenpost
Organisatiestructuren
• Lijnorganisatie
• Lijn en staforganisatie
• Lijn en staforganisatie met functionele relaties
• Project en matrixorganisatie
• Ententestructuur
span-of-control: het aantal mensen dat een manager rechtstreeks aanstuurt
depth-of-control:het aantal lagen met leidinggevenden tussen de directeur en
de mensen die het eigenlijke werk doen.
zes-man-regel: een manager stuurt niet meer dan zes man aan, maar
bij routinewerk kun je tot circa tien mensen gaan
LauwersCollege Buitenpost
Informatica
Slide 9
LauwersCollege Buitenpost
De klassieke lijnorganisatie
Kenmerken:
• Hiërarchie / top-down
• Piramide-achtige opbouw
Voordelen:
• Eenvoudige structuur
• Duidelijke afbakening van taken en
bevoegdheden
Chef
productie
Chef
personeels
zaken
Ploegbaas1
Ploegbaas 2
Medewerkers
productie
Medewerkers
productie
LauwersCollege Buitenpost
Nadelen:
• Communicatielijnen erg lang
• Topmanagement snel overbelast
• Weinig flexibiliteit
Voorbeeld: het leger
Directeur
Chef
administratie
Chef
inkoop
Chef
verkoop
Medewerkers
administratie
Hoofd
verkoop
Filiaal
hoofden
Vertegenwoordigers
Medewerkers
filialen
Informatica
Slide 10
LauwersCollege Buitenpost
De moderne lijnorganisatie
Bij een klassieke lijnorganisatie is alleen
sprake van top-downlijnen.
Bij een moderne lijnorganisatie krijgen de
werknemers ook gelegenheid hun ervaringen en
ideeën aan hun leidinggevenden door te geven,
we spreken dan van goals down/plans up.
En er wordt vrijwel altijd ook horizontale communicatie
ingebouwd. Dit noemen we een contact passerelle.
LauwersCollege Buitenpost
Informatica
Slide 11
LauwersCollege Buitenpost
De staf- en lijnorganisatie
Directeur
Chef
productie
Stafafdeling
ondersteunt werkvoorber.
leiding
Staf
Chef
verkoop
Stafafdeling
calculatie
Stafafdeling
reclame
Stafafdeling
winkelinrichting
Ploegbaas 1
Ploegbaas 2
Hoofd
verkoop
Filiaalhoofden
Medewerkers
productie
Medewerkers
productie
Vertegenwoordigers
Medewerkers
filialen
LauwersCollege Buitenpost
Informatica
Slide 12
LauwersCollege Buitenpost
De staf- en lijnorganisatie
Stafleden ondersteunen de leidinggevenden
Voordelen:
• Door ondersteuning met stafleden kunnen de afdelingen groter
zijn.
• Eenvoudige structuur
• Duidelijke afbakening van taken en bevoegdheden
Nadelen:
• Stafleden hebben weinig kennis van zaken van het echte werk
• Bijna uitsluitend verticale communicatie
• Lange communicatiekanalen
• Weinig flexibiliteit
LauwersCollege Buitenpost
Informatica
Slide 13
LauwersCollege Buitenpost
De projectorganisatie
Directeur
Chef
verkoop
Chef
inkoop
Chef
administratie
Chef
productie
Medewerker
verkoop
Medewerker
inkoop
Medewerker
administratie
Medewerker
productie
Medewerker
verkoop
Medewerker
inkoop
Medewerker
administratie
Medewerker
productie
projectgroep
Projectleider
nieuw product
LauwersCollege Buitenpost
Informatica
Slide 14
LauwersCollege Buitenpost
De projectorganisatie
Bij activiteiten die het hele bedrijf raken.
Bijvoorbeeld de introductie van een nieuw product.
Kenmerken:
• Hiërarchie wordt doorbroken
• Projectgroep is tijdelijk
• Leden van de groep zijn gelijkwaardig
• Leden worden gekozen op basis van kennis
LauwersCollege Buitenpost
Informatica
Slide 15
LauwersCollege Buitenpost
De matrixorganisatie
Directie
Chef
afdeling A
Chef
afdeling B
Chef
afdeling AC
Projectleider
project 1
Werknemer 1
Werknemer 2
Werknemer 3
Projectleider
project 2
Werknemer 4
Werknemer 5
Werknemer 6
LauwersCollege Buitenpost
Informatica
Slide 16
LauwersCollege Buitenpost
De matrixorganisatie
•Voor organisaties met continue problemen
• Permanente projectgroepen
• Werknemer heeft meerdere chefs
Voordelen:
• Geschikt voor de oplossing van complexe problemen
• Kleine kans op fouten (dubbele controle)
Nadelen:
• Waar ligt de verantwoordelijkheid
• Mensen moeten erg goed kunnen samenwerken
• Loyaliteitsproblemen
LauwersCollege Buitenpost
Informatica
Slide 17
LauwersCollege Buitenpost
De Ententeorganisatie
Lid 1
Lid 2
Lid 6
Voorzitter
Lid 3
Lid 5
Lid 4
LauwersCollege Buitenpost
Informatica
Slide 18
LauwersCollege Buitenpost
De Ententeorganisatie
Kenmerken:
• Ieder lid heeft dezelfde rechten en plichten
• Voorzitter leidt technisch de vergadering
Voordelen:
• Maakt optimaal gebruik van aanwezige deskundigheid
• Betrokkenheid van medewerkers is groot
Nadelen:
• Groepen niet groter dan 15 personen
• Leden met hetzelfde kennisniveau
LauwersCollege Buitenpost
Informatica
Slide 19
LauwersCollege Buitenpost
Informatielijnen binnen de organisatie
Directie
Top-down
Extern
Bottom-up
Goals-down
Extern
Bottom-up
Werknemers
LauwersCollege Buitenpost
Werknemers
Werknemers
Informatica
Slide 20
LauwersCollege Buitenpost
Informatie m.b.t. de basisonderdelen van een bedrijf
De strategische top heeft behoefte aan
informatie over alle belangrijke zaken
die zich in het bedrijf afspelen. De
informatie is globaal, en heeft vaak
betrekking op de toekomst.
Naast interne informatie speelt ook
externe informatie een belangrijke rol.
De uitvoerende kern heeft vooral
interne informatie nodig. Die
informatie is gedetailleerd en actueel
LauwersCollege Buitenpost
Informatica
Slide 21
LauwersCollege Buitenpost
Informatiestromen
Om de informatiestromen zo goed mogelijk te benutten,
zal aan bepaalde voorwaarden moeten worden voldaan:
• Er wordt met een netwerk gewerkt
• Er is een mailserver, dat is een speciale computer waar de
emailberichten van en voor alle werknemers worden
opgeslagen bijvoorbeeld m.b.v. Microsoft Exchange Server
• Vaak zijn er nog andere dedicated servers, bijv. een webserver
• Er is vooraf goed nagedacht over de inrichting van
het netwerk m.b.v. gebruikersgroepen:
• - Iedere werknemer krijgt de juist informatie
• - Iedere werknemer heeft de juiste rechten om berichten
te kunnen lezen, wijzigen of verwijderen (=autorisatie)
LauwersCollege Buitenpost
Informatica
Slide 22
LauwersCollege Buitenpost
Voordelen ICT
Voor informatiestromen binnen organisatie gebruikt men
steeds meer de mogelijkheden van ICT.
Voordelen:
• Ondersteuning bij communicatie
• Verbetering kwaliteit werk
• Procesversnelling, dus kostprijsverlaging
• Minder werknemers nodig, efficiëntie neemt toe
• Verkorting van de lijnen
LauwersCollege Buitenpost
Informatica
Slide 23
LauwersCollege Buitenpost
Toepassingsgebieden ICT in bedrijven
Workflow Management Systemen (WMF):
zorgen voor het op een gestructureerde manier verdelen van werk en
het stroomlijnen van werkprocessen.
Enterprise Resource Planning (ERP):
software dat gebruikt wordt ter ondersteuning van alle processen binnen een
bedrijf. In principe kunnen alle bedrijfsfuncties ermee worden bestuurd.
Voorbeelden: SAP en Exact
Computer Aided Design / Computer Aided Manufacturing (CAD/CAM):
Een CAD/CAM-systeem is een programma waarmee je kunt ontwerpen,
maar ook fabriceren. Er kan een CNC draai- of freesmachine aangestuurd
worden waarmee het ontwerp wordt gefabriceerd.
LauwersCollege Buitenpost
Informatica
Slide 24
LauwersCollege Buitenpost
Toepassingsgebieden ICT in bedrijven
Electronic Data Interchange (EDI):
• electronische uitwisseling van gegevens tussen verschillende organisaties
• bijvoorbeeld: bestellingen plaatsen, rekeningen versturen
• Als de gegevens worden verstuurd wordt de administratie van de ontvanger
automatisch bijgewerkt, en wordt er een verwerkingsproces in werking gezet
• De programma’s van zender en ontvanger moeten dan wel naadloos op
elkaar aansluiten; meestal wordt daarbij gebruik gemaakt van de
EDIFACT-standaard.
EINDE
LauwersCollege Buitenpost
Informatica
LauwersCollege Buitenpost
Hoofdstuk 13 Informatie in organisaties
organisatie: een samenwerkingsverband tussen
mensen die een aantal activiteiten uitvoeren om vooraf
vastgestelde doelen te bereiken.
Twee soorten:
– onderneming: primair gericht op het realiseren van
bedrijfseconomische doelen (winst)
– instelling: accent ligt op het realiseren van nieteconomische doelen (non-profit organisaties)
LauwersCollege Buitenpost
Informatica
Slide 2
LauwersCollege Buitenpost
Rechtsvormen
De rechtsvorm is van belang voor de aansprakelijkheid
en de belastingverplichtingen.
Alle ondernemingen en rechtspersonen in Nederland zijn
wettelijk verplicht zich in te schrijven in het Handelsregister
van de Kamer van Koophandel.
Kenmerkend voor rechtsvormen zonder rechtspersoonlijkheid is dat je met je hele privé-vermogen
aansprakelijk bent als de onderneming failliet gaat.
En als je in gemeenschap van goederen bent getrouwd is je
echtgeno(o)t(e) ook volledig aansprakelijk.
LauwersCollege Buitenpost
Informatica
Slide 3
LauwersCollege Buitenpost
Rechtsvormen
LauwersCollege Buitenpost
Informatica
Slide 4
LauwersCollege Buitenpost
Verticale en horizontale informatiestromen
Verticale communicatie
De communicatiestructuur
van een reclamebureau
weergegeven in een graaf
Horizontale communicatie
Directeur
Hoofd
fabricage
Hoofd
inkoop
Hoofd
verkoop
Hoofd
administratie
Diagonale
communicatie
Productie
medewerkers
LauwersCollege Buitenpost
contact
passerelle
Verkopers
Administratieve
medewerkers
Informatica
Slide 5
LauwersCollege Buitenpost
Verticale en horizontale informatiestromen
Verticale lijnen overheersen als
• het opleidingsniveau van de werknemers sterk uiteenloopt
• het werk is opgedeeld in onafhankelijke deeltaken
Horizontale lijnen overheersen als
• het opleidingsniveau van de werknemers gelijkwaardig is
• Voorbeeld: een school
LauwersCollege Buitenpost
Informatica
Slide 6
LauwersCollege Buitenpost
Organigram, graaf en matrix
Voor het in kaart brengen van de structuur van een organisatie en
de communicatie binnen zo’n organisatie maken we gebruik van:
• organigram:
weergave van de (hiërarchische) structuur van de organisatie, geen
communicatiepijlen maar lijnen.
• communicatiegraaf:
grafische weergave van de communicatielijnen (één- of
tweerichtingsverkeer) m.b.v. pijlen.
• communicatiematrix:
geeft dezelfde informatie als de communicatiegraaf
weergave van de communicatielijnen op de volgende manier:
• 1 = wel communicatie
• 0 = geen communicatie
LauwersCollege Buitenpost
Informatica
Slide 7
LauwersCollege Buitenpost
Organisatiestructuren
De organisatiestructuur van een bedrijf staat in principe los
van de juridische structuur, die bepaald wordt door de
rechtsvorm van het bedrijf.
Als iemand een bedrijf helemaal alleen begint dan wordt hij of
zij een ZZP'er genoemd, dat is de afkorting van Zelfstandige
Zonder Personeel.
Als een aantal gelijkgestemden samen een bedrijf opzetten, en
als het dan zo is dat geen van de vijf de baas is, maar dat ze alle
vijf evenveel te vertellen hebben, dan heeft die organisatie een
ententestructuur
Bij een groot bedrijf is meestal sprake van een lijnorganisatie
LauwersCollege Buitenpost
Informatica
Slide 8
LauwersCollege Buitenpost
Organisatiestructuren
• Lijnorganisatie
• Lijn en staforganisatie
• Lijn en staforganisatie met functionele relaties
• Project en matrixorganisatie
• Ententestructuur
span-of-control: het aantal mensen dat een manager rechtstreeks aanstuurt
depth-of-control:het aantal lagen met leidinggevenden tussen de directeur en
de mensen die het eigenlijke werk doen.
zes-man-regel: een manager stuurt niet meer dan zes man aan, maar
bij routinewerk kun je tot circa tien mensen gaan
LauwersCollege Buitenpost
Informatica
Slide 9
LauwersCollege Buitenpost
De klassieke lijnorganisatie
Kenmerken:
• Hiërarchie / top-down
• Piramide-achtige opbouw
Voordelen:
• Eenvoudige structuur
• Duidelijke afbakening van taken en
bevoegdheden
Chef
productie
Chef
personeels
zaken
Ploegbaas1
Ploegbaas 2
Medewerkers
productie
Medewerkers
productie
LauwersCollege Buitenpost
Nadelen:
• Communicatielijnen erg lang
• Topmanagement snel overbelast
• Weinig flexibiliteit
Voorbeeld: het leger
Directeur
Chef
administratie
Chef
inkoop
Chef
verkoop
Medewerkers
administratie
Hoofd
verkoop
Filiaal
hoofden
Vertegenwoordigers
Medewerkers
filialen
Informatica
Slide 10
LauwersCollege Buitenpost
De moderne lijnorganisatie
Bij een klassieke lijnorganisatie is alleen
sprake van top-downlijnen.
Bij een moderne lijnorganisatie krijgen de
werknemers ook gelegenheid hun ervaringen en
ideeën aan hun leidinggevenden door te geven,
we spreken dan van goals down/plans up.
En er wordt vrijwel altijd ook horizontale communicatie
ingebouwd. Dit noemen we een contact passerelle.
LauwersCollege Buitenpost
Informatica
Slide 11
LauwersCollege Buitenpost
De staf- en lijnorganisatie
Directeur
Chef
productie
Stafafdeling
ondersteunt werkvoorber.
leiding
Staf
Chef
verkoop
Stafafdeling
calculatie
Stafafdeling
reclame
Stafafdeling
winkelinrichting
Ploegbaas 1
Ploegbaas 2
Hoofd
verkoop
Filiaalhoofden
Medewerkers
productie
Medewerkers
productie
Vertegenwoordigers
Medewerkers
filialen
LauwersCollege Buitenpost
Informatica
Slide 12
LauwersCollege Buitenpost
De staf- en lijnorganisatie
Stafleden ondersteunen de leidinggevenden
Voordelen:
• Door ondersteuning met stafleden kunnen de afdelingen groter
zijn.
• Eenvoudige structuur
• Duidelijke afbakening van taken en bevoegdheden
Nadelen:
• Stafleden hebben weinig kennis van zaken van het echte werk
• Bijna uitsluitend verticale communicatie
• Lange communicatiekanalen
• Weinig flexibiliteit
LauwersCollege Buitenpost
Informatica
Slide 13
LauwersCollege Buitenpost
De projectorganisatie
Directeur
Chef
verkoop
Chef
inkoop
Chef
administratie
Chef
productie
Medewerker
verkoop
Medewerker
inkoop
Medewerker
administratie
Medewerker
productie
Medewerker
verkoop
Medewerker
inkoop
Medewerker
administratie
Medewerker
productie
projectgroep
Projectleider
nieuw product
LauwersCollege Buitenpost
Informatica
Slide 14
LauwersCollege Buitenpost
De projectorganisatie
Bij activiteiten die het hele bedrijf raken.
Bijvoorbeeld de introductie van een nieuw product.
Kenmerken:
• Hiërarchie wordt doorbroken
• Projectgroep is tijdelijk
• Leden van de groep zijn gelijkwaardig
• Leden worden gekozen op basis van kennis
LauwersCollege Buitenpost
Informatica
Slide 15
LauwersCollege Buitenpost
De matrixorganisatie
Directie
Chef
afdeling A
Chef
afdeling B
Chef
afdeling AC
Projectleider
project 1
Werknemer 1
Werknemer 2
Werknemer 3
Projectleider
project 2
Werknemer 4
Werknemer 5
Werknemer 6
LauwersCollege Buitenpost
Informatica
Slide 16
LauwersCollege Buitenpost
De matrixorganisatie
•Voor organisaties met continue problemen
• Permanente projectgroepen
• Werknemer heeft meerdere chefs
Voordelen:
• Geschikt voor de oplossing van complexe problemen
• Kleine kans op fouten (dubbele controle)
Nadelen:
• Waar ligt de verantwoordelijkheid
• Mensen moeten erg goed kunnen samenwerken
• Loyaliteitsproblemen
LauwersCollege Buitenpost
Informatica
Slide 17
LauwersCollege Buitenpost
De Ententeorganisatie
Lid 1
Lid 2
Lid 6
Voorzitter
Lid 3
Lid 5
Lid 4
LauwersCollege Buitenpost
Informatica
Slide 18
LauwersCollege Buitenpost
De Ententeorganisatie
Kenmerken:
• Ieder lid heeft dezelfde rechten en plichten
• Voorzitter leidt technisch de vergadering
Voordelen:
• Maakt optimaal gebruik van aanwezige deskundigheid
• Betrokkenheid van medewerkers is groot
Nadelen:
• Groepen niet groter dan 15 personen
• Leden met hetzelfde kennisniveau
LauwersCollege Buitenpost
Informatica
Slide 19
LauwersCollege Buitenpost
Informatielijnen binnen de organisatie
Directie
Top-down
Extern
Bottom-up
Goals-down
Extern
Bottom-up
Werknemers
LauwersCollege Buitenpost
Werknemers
Werknemers
Informatica
Slide 20
LauwersCollege Buitenpost
Informatie m.b.t. de basisonderdelen van een bedrijf
De strategische top heeft behoefte aan
informatie over alle belangrijke zaken
die zich in het bedrijf afspelen. De
informatie is globaal, en heeft vaak
betrekking op de toekomst.
Naast interne informatie speelt ook
externe informatie een belangrijke rol.
De uitvoerende kern heeft vooral
interne informatie nodig. Die
informatie is gedetailleerd en actueel
LauwersCollege Buitenpost
Informatica
Slide 21
LauwersCollege Buitenpost
Informatiestromen
Om de informatiestromen zo goed mogelijk te benutten,
zal aan bepaalde voorwaarden moeten worden voldaan:
• Er wordt met een netwerk gewerkt
• Er is een mailserver, dat is een speciale computer waar de
emailberichten van en voor alle werknemers worden
opgeslagen bijvoorbeeld m.b.v. Microsoft Exchange Server
• Vaak zijn er nog andere dedicated servers, bijv. een webserver
• Er is vooraf goed nagedacht over de inrichting van
het netwerk m.b.v. gebruikersgroepen:
• - Iedere werknemer krijgt de juist informatie
• - Iedere werknemer heeft de juiste rechten om berichten
te kunnen lezen, wijzigen of verwijderen (=autorisatie)
LauwersCollege Buitenpost
Informatica
Slide 22
LauwersCollege Buitenpost
Voordelen ICT
Voor informatiestromen binnen organisatie gebruikt men
steeds meer de mogelijkheden van ICT.
Voordelen:
• Ondersteuning bij communicatie
• Verbetering kwaliteit werk
• Procesversnelling, dus kostprijsverlaging
• Minder werknemers nodig, efficiëntie neemt toe
• Verkorting van de lijnen
LauwersCollege Buitenpost
Informatica
Slide 23
LauwersCollege Buitenpost
Toepassingsgebieden ICT in bedrijven
Workflow Management Systemen (WMF):
zorgen voor het op een gestructureerde manier verdelen van werk en
het stroomlijnen van werkprocessen.
Enterprise Resource Planning (ERP):
software dat gebruikt wordt ter ondersteuning van alle processen binnen een
bedrijf. In principe kunnen alle bedrijfsfuncties ermee worden bestuurd.
Voorbeelden: SAP en Exact
Computer Aided Design / Computer Aided Manufacturing (CAD/CAM):
Een CAD/CAM-systeem is een programma waarmee je kunt ontwerpen,
maar ook fabriceren. Er kan een CNC draai- of freesmachine aangestuurd
worden waarmee het ontwerp wordt gefabriceerd.
LauwersCollege Buitenpost
Informatica
Slide 24
LauwersCollege Buitenpost
Toepassingsgebieden ICT in bedrijven
Electronic Data Interchange (EDI):
• electronische uitwisseling van gegevens tussen verschillende organisaties
• bijvoorbeeld: bestellingen plaatsen, rekeningen versturen
• Als de gegevens worden verstuurd wordt de administratie van de ontvanger
automatisch bijgewerkt, en wordt er een verwerkingsproces in werking gezet
• De programma’s van zender en ontvanger moeten dan wel naadloos op
elkaar aansluiten; meestal wordt daarbij gebruik gemaakt van de
EDIFACT-standaard.
EINDE
LauwersCollege Buitenpost
Informatica