Slide 1

BUITENSCHOOLS
KUNSTONDERWIJS


Slide 2

Onderwijsinstellingen buitenschools
Centra voor Kunstzinnige Vorming (CKV's)
muziekscholen: geven muzieklessen / soms ook danslessen

creativiteitscentra: gevarieerd aanbod zoals beeldende
kunst, audiovisuele kunst, dans, dramatische en/of literaire
vorming

gecombineerde instellingen: bieden een combinatie van
muziekschool en creativiteitscentrum


Slide 3

Centra voor de kunsten:
Stichtingen of publieksrechtelijke organisaties
erkend en gesubsidieerd door gemeentelijke of provinciale
overheden.
Verzorgen cursusaanbod op het gebied van muziek, dans,
beeldende kunst inclusief audiovisueel, theater en literatuur.
Leveren ook steeds diensten voor het primair en voortgezet
onderwijs; bijvoorbeeld vakdocenten, kunstaanbod en scholing.


Slide 4

‘Wat

ligt er meer voor de hand
dan de cultuureducatie binnen
het curriculum af te stemmen en
te combineren met het
vrijetijdsonderwijs van centra
voor de kunsten?’
M.J.A van der Hoeven (2003) Instelling en
opdrecht Taakgroep Cultuureducatie in Primair
Onderwijs


Slide 5

CKV’s leveren ook diensten aan:
jongerencentra
buurt- en clubhuizen
volksuniversiteiten
docenten die privé-les geven
amateurkunstverenigingen en
kunstenaarsorganisaties met educatieve activiteiten
organisaties die vakantiecursussen aanbieden

Vrijwel elke gemeente heeft een centrum voor kunstzinnige vorming. Een aantal
landelijke instellingen houdt zich bezig met ondersteuning en kwaliteitsverbetering in
de amateurkunst .


Slide 6

In oktober 2002 - 242 CKV’s:

118 muziekscholen
(166.000 cursisten; 81% jonger dan 18 jaar)
58 creativiteitscentra
(59.000 cursisten; 25% jonger dan 18 jaar)
55 gecombineerde instellingen
(159.000 cursisten, 63% jonger dan 18 jaar)
11 steunfunctie-instellingen
CKV’s werken voor:
kinderen
jongeren
volwassenen


Slide 7

Grootschalige CKV’s:
Hebben een prominente rol in het lokale en
regionale culturele leven.
Bieden kwalitatief hoogwaardige, specialistische
cursussen aan, verzorgd door gekwalificeerde
docenten.
Beschikken bovendien over een basisaanbod ter
introductie op de verschillende kunstdisciplines,
toegankelijk voor een breed publiek.
Hebben zorgvuldig geplande leerroutes en een
groot aanbod van korte cursussen en workshops.


Slide 8

Kunstonderwijs
inspiratie
individuele ontplooiing
overdracht van waarden en tradities
cultuurdeelname
talentontwikkeling
economische impulsen
een actief verenigingsleven
leefbaarheid en sociale samenhang: kunsteducatie levert aan dit
alles een bijdrage

Kunsteducatie is belangrijk voor mensen, organisaties,
scholen, voor gemeenten: voor de samenleving als

geheel.


Slide 9

Kunsteducatie – het leren over en het
beoefenen van kunst maar ook het leren
beoordelen en genieten daarvan – hoort bij
ieders persoonlijke ontwikkeling.


Slide 10

Overal om ons heen is kunst.
Gemeenten nemen verantwoordelijkheid
voor kunst in de openbare ruimte, voor
kunstproducenten en voor het laten
horen of zien van kunst in theaters en op
festivals. Ook nieuwe doelgroepen
worden gestimuleerd toe te treden tot de
wereld van kunst en cultuur.


Slide 11

Argumenten voor gemeenten:
In een tijd waarin zowel maatschappelijk als
politiek veel verandert willen wij de waarde
van kunsteducatieve voorzieningen onder uw
aandacht brengen.
De samenleving heeft baat bij kunsteducatie
en het loont voor gemeenten om daar actief
bij betrokken te zijn. Kunsteducatie vormt de
basis voor een levendige, culturele, bloeiende
en hechte gemeente nu en in de toekomst.


Slide 12

1997
Het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW)
start het project Cultuur en School.
Doel: Alle leerlingen in aanraking brengen met kunst en cultuur.
Hoe?
In een doorlopende leerlijn van basisschool tot eindexamen, ongeacht
schoolniveau.
Door de Regeling versterking cultuureducatie in het primair onderwijs
Door verstrekking CKV-vouchers aan leerlingen in de basisvorming, het
vmbo, en de tweede fase voortgezet onderwijs.
De CKV-vouchers dienen ook als stimulans voor het voortgezet
onderwijs om invulling te geven aan cultuureducatie in het
schoolcurriculum.
Vanaf 2004
ontvangt een toenemend aantal basisscholen een
cultuureducatiesubsidie van E 10,90 per leerling.
Vanaf 2007
wordt deze subsidie niet meer geoormerkt, maar opgenomen in de
lumpsum-financiering


Slide 13

De regelingen van het rijk zijn een
stimuleringsmaatregel.
De gemeenten houden een grote verantwoordelijkheid
voor kunst- en cultuureducatie.
Bij de leerlingen zijn creatieve en kunstzinnige
vermogens aangewakkerd. Het vervolg hierop moet
plaatsvinden tijdens of in:
• de verlengde schooldag
• naschoolse opvang
• vrije tijd


Slide 14

Kunsteducatie-instellingen zijn vaak goed ingebed in de lokale
culturele infrastructuur.
Wat kunnen zij betekenen voor het onderwijs?
Verlenen van diensten aan het onderwijs zoals:
• onderwijsprojecten
• bemiddeling kunstaanbod
• lessen geven op scholen
• advies en begeleiding leerkrachten
CKV's fungeren als de spin in het cultuurweb; zij brengen partijen
zoals het onderwijs, amateurkunst en culturele instellingen bij
elkaar.


Slide 15

CBS gegevens 2003
Wie draagt bij aan de kunsteducatie op scholen?
50% van de muziekscholen,
37% van de creativiteitscentra
63% van de gecombineerde instellingen
In het schooljaar 2004-2005 werd 8,83% van de CKV-vouchers
besteed bij centra voor de kunsten.
Dat is een bedrag van bijna E 600.000 waarvoor de centra specifieke
activiteiten uitgevoerd hebben in het onderwijs.


Slide 16

De grenzen tussen binnenschools en buitenschools
zijn steeds meer aan het vervagen. Het leren
beperkt zich al lang niet meer tot leren binnen de
muren van de school.


Slide 17

• De toekomstige verantwoordelijkheid van
scholen voor een sluitende dagopvang en de
brede school vragen om meer en
andersoortige (culturele) activiteiten rondom
de school. Creativiteit, innovatie, school en
vrije tijd gaan daarbij hand in hand.
• Culturele activiteiten na schooltijd kunnen ook
een bijdrage leveren aan het begrip voor
andere culturen en zo integratie bevorderen.


Slide 18

• De gemeente levert het fundament van het cultuurbeleid. Zij
bepaalt het voorzieningenniveau van lokale culturele
instellingen die kunsteducatie verzorgen. Daarnaast zijn er
instellingen die vanuit de provinciale verantwoordelijkheid
het onderwijs ondersteunen bij hun cultuureducatieve taak.

Landelijke koepelorganisaties:
• Cultuurnetwerk Nederland (expertisecentrum voor
cultuureducatie)
• De Kunstconnectie/VKV (werkgevers- en branchevereniging
van instellingen die zich bezighouden met kunsteducatie en
-participatie)


Slide 19

Aanbod

Aanbod

kortlopende lessen
langlopende lessen en
cursussen in groepsverband
workshops
lezingen

in breedte
in één discipline tot en met meerdere
disciplines

in diepte
oriëntatie voor beginners,
oriëntatie voor gevorderden,
oriëntatie voor specialisten op
verschillende niveaus


Slide 20

Eisen leerinhoud / Examens
geen vastgestelde examens en leerstofeisen
Uitzondering: Muziekonderwijs,
ingedeeld is in vier niveaus:
A, B, C en D, waarbij A het
hoogste niveau is
(certificaatcursussen).

examens hebben geen landelijk erkende status


Slide 21

Organisatie en bestuur
privaatrechtelijke organisaties met eigen bestuur (stichtingen)
publieksrechtelijke organisaties:
onderafdeling van de gemeente, bijvoorbeeld
Gemeentelijke Muziekschool;
openbaar lichaam (Wet Gemeente Regelingen),
bijvoorbeeld Streekmuziekschool

http://www.vkv.nl/


Slide 22

Financiering:
Gemeentelijke subsidie, les- en cursusgelden en overige
inkomsten.

Overige inkomsten zijn:
 vergoedingen van amateurverenigingen voor facilitaire
dienstverlening

 vergoedingen voor dienstverlening aan het regulier
onderwijs
 incidentele projectsubsidies van gemeenten en/of
provincies voor specifieke activiteiten en commerciële
dienstverlening


Slide 23

Kwaliteitszorg
 Een waarderingskader voor toetsing door
Inspectie Onderwijs Cultuureducatie is in
ontwikkeling.
 Deelname aan Kwaliteitssysteem* Kunstzinnige
Vorming (ingevoerd sinds 1997 door de VKV, nu
De Kunstconnectie) is niet verplicht.
*) systeem ter bevordering positionering en
profilering arbeidsverhoudingen en
bedrijfsvoering


Slide 24

CAO Kunsteducatie
De branche kent een CAO:
De Collectieve Arbeidsovereenkomst
Kunsteducatie loopt van 1 april 2006 tot
en met 31 juli 2008


Slide 25

Docenten
Docenten moeten voldoen aan de
benoembaarheidseisen (zie CAO).
Deze omschrijven in detail de eisen
voor een docentschap audiovisueel,
beeldende kunst, dans, drama,
muziek en literaire vorming.


Slide 26

Benoembaarheidseisen
 Over het algemeen wordt een erkende
kunstvakopleiding vereist, aangevuld met een
pedagogisch-didactische scholing.
 Voor docenten beeldende kunst, met uitzondering
van kunstgeschiedenis, wordt bovendien een
actuele kunstenaarspraktijk vereist.
 Op deze benoembaarheidseisen zijn uitzonderingen
gemaakt voor nieuwe kunstvormen, waarvoor (nog)
geen kunstvakopleidingen zijn, zoals acrobatiek,
grime, poppenspel, circus, kalligrafie, airbrush, glas
(in lood) en zijdeschilderen.


Slide 27

Trends en actuele beleidsvragen
Inhoudelijke trends
vernieuwing van het aanbod, zowel breedte als diepte
aanbod dat afgestemd is op specifieke groepen/activiteiten buiten de
instelling (bijvoorbeeld wijkgericht)
aanbieden van kortlopende workshops
aanbod dat aansluit op vragen van het regulier onderwijs (met name
in het kader van het vak Culturele en Kunstzinnige Vorming in het
voortgezet onderwijs)

projectmatiger werken
meer interdisciplinair aanbod
Steeds meer instellingen stellen zogenoemde raamleerplannen op.


Slide 28

Trends en actuele beleidsvragen
Trends op het gebied van organisatie en bestuur
privatisering van gemeentelijke instellingen
positionering ten aanzien van de gemeente
samenwerking met andere instellingen (andere
centra voor de kunsten, onderwijs, sociaal-cultureel
werk, professionele kunst en amateurkunst)
kwaliteitsverbetering management en
bedrijfsvoering


Slide 29

wil jongeren enthousiast maken voor kunst en cultuur. Niet
door ze naar een schouwburg te slepen en te zeggen: "en
nu genieten, want dit is kunst". Maar door ze kunst en
cultuur te laten beleven, te laten proeven.
http://www.bekijkt.nl/cms/Bekijkt_HTML/frameExternal.php?id=326&site=b&cameFrom=35

brengt jongeren in contact met de makers van kunst.
Organiseert workshops rondom voorstellingen. Geeft
jongeren een stem in de media. Organiseert een tournee
met interactief theater en een computergame dat je ook
live kunt spelen. Produceert video's over kunst en cultuur.
En nog veel meer.


Slide 30

Andere
cultuurgebonden
onderwerpen


Slide 31


Slide 32


Slide 33


Slide 34

Kinderen zijn welkom in het MuHKA!
Het hele jaar door boeiende activiteiten waaraan kinderen kunnen deelnemen.
Tijdens actieve tochten ontdekken ze de wonderlijke wereld van het museum
en de kunstwerken. Ogen en oren wijd open. Gewapend met creatieve
opdrachten en in gezelschap van een leuke gids worden geheimen aan de
kunstwerken ontfutseld. De ideeën die de kinderen op dat moment opdoen zijn
van onschatbare waarde voor hun fantasiewereld. Ze gaan ook zelf aan de slag
om hun eigen creatieve invallen vorm te geven.

http://www.muhka.be/

Museum van Hedendaagse Kunst Antwerpen


Slide 35


Slide 36


Slide 37

Nederlands Fotomuseum en Kunsteducatie
Het team Educatie wil:
 Enthousiasmeren
 kennis over fotografie en de
geschiedenis overdragen
 jong en oud, leerlingen, studenten
en fotografen vaardiger en kritischer
maken bij het maken en waarnemen
van fotografisch beeld.
Cas Oorthuys / Jongere leerlingen krijgen les op de
'Taman Siswa'-school, Indonesië (1947)

http://www.nederlandsfotomuseum.nl/nl/index.php


Slide 38

Nederlands Fotomuseum en Kunsteducatie

Hoe?
 Door rondleidingen, projecten,
excursies, workshops, lezingen en
themadagen.
 Zelf fotograferen, onderzoeken,
schrijven, presentaties maken en
kritisch kijken
 leerlingen en studenten leren
verbanden te leggen tussen fotografie
en haar rol in de beeldcultuur.
(Regelmatig i.s.m. de BeeldFabriek.)


Slide 39

Nederlands Fotomuseum en Kunsteducatie
Speciale programma’s voor kinderen
Flitskikker en Lichtende Kamer
Speciale programma's voor kinderen van
zes tot twaalf: Flitskikker.
De Lichtende Kamer is voor jongeren
vanaf twaalf jaar.
Informatie voor werkstukken en
spreekbeurten, maar ook veel leuks om in
de vrije tijd te doen


Slide 40

Symposium Kinderen en beeldcultuur
27 oktober 2006

Wat is het belang van visuele educatie?
Welke criteria kun je hanteren voor het
maken van een fototentoonstelling voor
kinderen?
Hoe kun je als fotograaf in de klas kinderen
zowel actief als reflectief met fotografie
bezig laten zijn?
En hoe implementeer je als basisschool
fotografie/visuele educatie in je curriculum?


Slide 41

Symposium Kinderen en beeldcultuur

Programma

Children, Teachers, and Interpreting Images
Lezing door Terry Barrett (Professor of Art Education at The Ohio State
University) en auteur van o.a. Criticizing photographs. An Introduction to
Understanding Images (1996). De lezing is in het Engels.

Fotograferen met kinderen
Gesprek onder leiding van Ben Hekkema (opleider, projectleider en
manager in de kunsteducatie) met aan tafel Marije van der Hoeven,
fotografe en vakdocent fotografie voor basisscholen in Amsterdam en
auteur van o.a. Klik, ik heb je (1994), een fotoboek met en voor
kinderen, dat in 1995 bekroond werd met de Zilveren Griffel. De tweede
gast is Berniece Siewe. Zij is fotografe en maakte in 2003 het boekje Ik
& de vogelbuurt en deed in samenwerking met Nederlandse en
Marokkaanse kinderen een fotoproject over stad en platteland in
Nederland en Marokko (2005).


Slide 42

Symposium Kinderen en beeldcultuur

Programma (vervolg)

Reportage fotografielessen Paul Krugerschool
Videoverslag van twee fotografielessen met groep 3 en groep 8
op Kunstmagneetschool Paul Kruger in de Haagse
Transvaalbuurt. M.m.v. leerlingen, docenten en directie.
Fototentoonstellingen voor kinderen. Criteria voor beeldkeuzes
Frans van Lokven, fotografieconsulent/tentoonstellingmaker bij
het Brabants Instituut voor School en Kunst geeft inzicht in zijn
selectiecriteria voor fotoexposities voor kinderen

Kinderfotoboeken presentatie
Korte presentatie over de mooiste kinderfotoboeken uit verleden
en heden door Loes van Harrevelt (waarnemend hoofd
Collecties Nederlands fotomuseum)


Slide 43

DE MOOISTE BEWEGING
fotoworkshop


Slide 44

Workshops
Een helder beeld; filosofieworkshop
Schijnbewegingen; animatie workshop
De mooiste beweging; fotoworkshop
Buiten spelen; fotoworkshop
Fantasiewereld; workshop geënsceneerde fotografie
Pinhole camera’s bouwen en de doka


Slide 45


Slide 46

Encounter Visual Literacy
24 oktober / 25 oktober 2006 - Amsterdam
Beeldtaal, een universele ontmoeting!
een internationale conferentie over media en filmeducatie
internationale en nationale presentaties
workshops
expertise op media en filmeducatie terrein vergroten
ervaringen uitwisselen
speeddating bijeenkomst
Encounter Visual Literacy: onderdeel van het Europese project ’Europese
Cinema en Jongeren’.


Slide 47

De partners / deelnemers:
Frankrijk
Italië
Roemenië
Finland
Duitsland
Spanje
Noord Ierland
Nederland
Servië

Encounter Visual Literacy was georganiseerd in samenwerking met:
 Alberdingk Thijm College te Hilversum,
 NIF Nederlands Instituut voor Filmeducatie,
 Filmmuseum.
 NIAF Nederlands Instituut voor Animatie Film,
 Cinekid,
 Nederlands Fonds voor de Film,
 Comenius 3 Network en het Europees Platform.


Slide 48

Encounter Visual Literacy:
ontmoetingen tussen verschillende opvattingen over media-educatie en
mediawijsheid in verschillende landen
ontmoeting tussen mensen, die op dit terrein actief zijn
het opdoen van nieuwe ervaringen (en ideeën voor de onderwijspraktijk)
het uitwisselen hiervan staat voorop tijdens de workshops

Workshops:
fictie of animatiefilm maken (4 uur)
digital story telling ( 2 uur)
recenseren in de klas (2 uur)
montage (2 uur)


Slide 49

Opdracht
 Je krijgt een foto mee naar huis
 Bekijk de foto aandachtig
 De situatie op de afbeelding moet je proberen te reconstrueren in
een eigentijdse versie.
Koppel het beeld aan je persoonlijke belevingswereld

 Maak een nieuwe foto, die gebaseerd is op de eerste afbeelding
 Je moet zorgen dat twee fotos een duidelijke verband met elkaar
hebben.(compositie, kleur, voorwerpen)

 Belangrijk om te onthouden: je bent vrij in je associates
 Deadline: volgende week dinsdag


Slide 50

Buitenschools Kunstonderwijs
Presentatie
Zoë Cochia
Svetlana Prigoditch


Slide 51

http://www.nederlandsfotomuseum.nl/nl/index.php
infoblad_symposium_kinderen_en_beeldcultuur[1].pdf
programma_symposium_kinderen_en_beeldcultuur[1].pdf
nfm_PO_broch_ontwerp[1].pdf
PBkindertentoonstelling[1].pdf
nfm_VO_broch_ontwerp2006_2007[1].pdf
vk rec symp kind-foto 11-06.doc