Slide 1

Nazwa miasta pochodzi od nazwy wsi
Tarnowice i słowa gory, co po staropolsku
oznaczało kopalnie.

Widok miasta Tarnowskie Góry w I poł. XVIII wieku

Historia miasta jest związana z wydobyciem rud srebra, ołowiu i cynku.
Według legendy, pierwszą bryłę kruszcu srebronośnego wyorał chłop Rybka około 1490.
Ówczesny właściciel ziem, Jan II Dobry oraz margrabia Jerzy von Ansbach w 1526 nadali
powstającemu miastu przywilej wspierający górnictwo.
W 1526r Tarnowskie Góry otrzymały prawa miejskie, a dwa lata później ogłoszony został tzw.
Ordunek Górny.
W połowie XVI wieku Tarnowskie Góry były największym ośrodkiem górnictwa kruszcowego
na Górnym Śląsku.
W 1529 protestanci wybudowali pierwszy drewniany kościół, a dwa lata później na jego
miejscu powstał murowany.
16 grudnia 1740 wkroczeniem wojsk pruskich na Śląsk rozpoczęły się wojny śląskie.
w 1788 uruchomiono pierwszą na kontynencie europejskim maszynę parową do odwadniania
wyrobisk górniczych.
W 1873 powstało Starostwo Tarnogórskie.
W 1922 miasto włączono do Polski.

To cykliczna impreza kulturalno-historyczno
w
Tarnowskich
Górach,
organizowana
w pierwszej połowie września corocznie
od 1957 roku.
Nazwa imprezy powstała od
wydobywających
srebrnonośną
zwanych gwarkami.

górników
galenę,

W
ramach
obchodów
Dni
Gwarków
organizowanych
jest
szereg
imprez
sportowych, kulturalnych i rozrywkowych, oraz
pochód historyczny.

Prof. Jan Miodek

Honorowi obywatele miasta

Wybitni tarnogórzanie

Ks. prof. Remigiusz Sobański
Raymond Wawzyniak
ks. prałat Stefan Wylężek
Ks. dr. Gustaw Klapuch
Joachim Janik
Prof. Jan Miodek
Pułkownik śp. Bernard Drzyzga
Profesor Bożenia HagerMałecka
Bolesław Lubosz
Maria Pańczyk-Poździej
ksiądz Jan Twardowski

Józef Piernikarczyk
Jan Nowak
Bronisław Hager
Feliks Piestrak
Bronisław Hager
Józef Korol
Jan Bondkowski
ks. Michał Lewek
Teofil Królik
Jakub Gruzełka
Fryderyk Antes

ks. Michał Lewek
Maria Pańczyk-Poździej

Sztolnia to 600 metrowy fragment
najdłuższej w rejonie Tarnowskich Gór
sztolni
odwadniającej
Głębokiej
należącej do kopalni Fryderyk.
Sztolnię można zwiedzać od 1957 roku.
Jest ona jedną z atrakcji Szlaku
Zabytków
Techniki
Województwa
Śląskiego. Sztolnia „Czarnego Pstrąga”
została uznana za pomnik historii.
Trasa turystyczna znajduje się pomiędzy
szybami Ewa (1826) i Sylwester (1828).
Wody ze sztolni uchodzą do rzeki
Dramy.

Zabytkowa
Kopalnia
Rud
Srebronośnych – t o podziemna trasa
turystyczna umożliwiająca zwiedzanie
podziemi dawnej kopalni kruszców
srebronośnych, założonej w triasowych
dolomitach i wapieniach.
Kopalnia znajduje się obok Sztolni
Czarnego Pstrąga.
Została udostępniona do zwiedzania w
1976 roku. Na powierzchni znajduje się
Muzeum Górnictwa i Skansen Maszyn
Parowych.
Podziemia
zabytkowej
kopalni
i Sztolnia „Czarnego Pstrąga” zostały
uznane za pomnik historii.
Na głębokości 40 m powstał szlak
turystyczny o długości 1700 m i kształcie
trójkąta, łączący trzy szyby: "Anioł",
"Żmija" i "Szczęść Boże".

Ze szlakiem sąsiadują trzy komory o
wielkości od 500 do 2000 m2.
Blisko 300 metrowy fragment trasy
trzeba pokonać łodzią. Przed zejściem
pod ziemię zwiedzający mogą obejrzeć
wystawę
minerałów,
narzędzi
używanych w górnictwie oraz Skansen
Maszyn Parowych.

Ta zabytkowa dzwonnica pochodzi z
dawnej kopalni kruszcu. W XIX i XX
wieku służyła pracownikom kopalni
dolomitu
w
kamieniołomie
"Blachówka".
W 1955 roku, dzięki inicjatywie
Stowarzyszenia Miłośników Ziemi
Tarnogórskiej przeniesiono ją do
centrum Tarnowskich Gór, na plac
Gwarków
przy
kościele
p.w. Św. Piotra i Pawła, gdzie stoi na
podmurowaniu
z
kamienia
wapiennego w miejscu dawnego
domu zbornego gwarków.

Park Miejski w Tarnowskich Górach –
położony na warpiach park w tarnogórskim
Śródmieściu. Rośnie tu blisko 50
gatunków drzew i 10 gatunków krzewów.
W większości rodzimego pochodzenia.
Wejście Parku zwieńcza grupa głazów
narzutowych. Największy spośród nich jest
pomnikiem przyrody. Jeden z głazów ma
tablicę z wierszem Jana Nowaka z 1925 r.
Park obejmuje następujące obiekty:
drewniana
wieża
widokowa,
staw
z fontanną, kawiarenka, korty tenisowe,
górka saneczkowa, muszla koncertowa,
grzybek.

Od 1896 r. architekt Carl Benjamin Szametike rozpoczął wznosić ratusz, kolejny już w
historii Tarnowskich Gór. Projektantem nowej siedziby był berliński architekt Herman
Guth (1851-1924), twórca szeregu obiektów administracyjnych i sakralnych .Pracom
budowlanym towarzyszyło tragiczne wydarzenie: 19 listopada 1897 roku wskutek
nieuwagi pracowników spłonął doszczętnie hełm wieży, wznoszącej się prawie 40
metrów ponad płytą rynku. Mimo to kilka miesięcy później, 11 sierpnia 1898 roku,
nowy ratusz uroczyście oddano do użytku.

Trój-kondygnacyjny obiekt o fasadzie obłożonej lśniącą cegłą klinkierową
wykorzystywany był pierwotnie w następujący sposób: na parterze zlokalizowano
sklepy, na pierwszym piętrze biura magistrackie, na drugim – mieszkanie burmistrza
oraz salę posiedzeń rady miejskiej.
Wnętrze ratuszowe często zmieniało swój wygląd, np. podczas II wojny światowej na
ścianach klatki schodowej widniały sceny z historii miasta wykonane przez
miejscowego malarza Józefa Machwitza. Piękna kuta balustrada z wicią roślinną
zachowała się w klatce schodowej do dziś.
W 2010 roku przeprowadzona została renowacja fasady głównej ratusza.

Kamienice podcieniowe– zabytek i jedna z
największych atrakcji turystycznych
Tarnowskich Gór.
Szereg kamieniczek w zachodniej pierzei
Rynku i przy ulicy Gliwickiej powstał
w 2. poł. XVI wieku, wraz ze
zlokalizowaniem w tym miejscu centralnego
placu miasta.

Arkadowe, otwarte podcienia to jeden z
najbardziej rozpoznawalnych elementów
tarnogórskiej architektury.
We wnętrzach zachowały się archaiczne
cechy architektoniczne - sklepione
kolebkowo piwnice, kamienne odrzwia z
gmerkiem wykonawcy.

Dom Sedlaczka - pochodzący z XVI w. zabytkowy budynek znajdujący się przy
Rynku w Tarnowskich Górach
Pierwotnie był siedzibą Starostów Ziemi Bytomskiej.
W 1805 roku został wykupiony przez czeskiego kupca Jana Sedlaczka, który
urządził w nim, istniejącą do dziś, winiarnię.
Jest to miejsce, gdzie zatrzymał się i biesiadował w 1683 Jan III Sobieski
podczas swojej wyprawy na Wiedeń. Swoją obecnością winiarnię zaszczycili
także August II Mocny (1697), August III (1734), Johann Wolfgang Goethe
(1790) czy Julian Ursyn Niemcewicz (1821).
Po drugiej wojnie światowej budynek był w opłakanym stanie i groziło mu
wyburzenie.

Pałac w Rybnej znajdujący się w Rybnej, dzielnicy Tarnowskich Gór.
Został wzniesiony w 1796 roku z inicjatywy rodziny Warkoczów, a następnie w 1829
przeszedł w ręce rodziny Chrząszczewskich. Po krótkim czasie pałac znalazł się
w posiadaniu rodziny Kosickich, która lekko go przebudowała. W ich władaniu znajdował
się aż do 1922 roku. Od 1935 pałac był siedzibą Związku Strzeleckiego. W czasie II wojny
światowej pałac przeszedł w ręce rodu Henckel von Donnersmarck, gdzie przechowywali
swoje dokumenty. Po roku 1945 w pałacu znajdowały się mieszkania komunalne.
W 1983 roku władze miasta Tarnowskie Góry przekazały odrestaurowany pałac
Stowarzyszeniu Polskich Artystów Muzyków, a w nim samym utworzono Dom Pracy
Twórczej. Od 1998 roku pałac w Rybnej działa jako spółka.
Na początku 2010 roku zaś została wykonana gruntowna renowacja elewacji pałacu.
Obecnie Pałac w Rybnej prowadzi działalność gastronomiczno-hotelarską, włącznie
z organizacją przyjęć okolicznościowych, w tym wesel, bankietów firmowych oraz
biznesowych.

Zamek w stylu renesansu z wewnętrznym dziedzińcem i krużgankami został wybudowany
najpewniej w XVI wieku. Zamek był w następnych wiekach wielokrotnie przebudowywany.
Fundatorem był najprawdopodobniej Piotr Wrochem.
W 1820 r. kupił od Gottlieba von Büttnera zamek wraz z okolicznymi dobrami hrabia Karol
Łazarz Henckel von Donnersmarck ze Świerklańca.
Po II wojnie światowej zamek i dobra tarnowickie zostały znacjonalizowane. Zamek stał się
własnością PGR-u. W ciągu następnych dziesięcioleci coraz bardziej niszczał.
W 2000 r. właścicielem stał się Rajner Smolorz, który podjął się całkowitej renowacji zamku i
otoczenia.
Pod koniec 2010 zakończył się remont zamku oraz jego otoczenia.

Tarnowskie Góry leżą na: szlaku Magistrali Węglowej
(Gdynia – Inowrocław – Zduńska Wola Karsznice – Chorzew
Siemkowice – Działoszyn- Herby Nowe – Tarnowskie Góry – Chorzów
Batory)

szlaku kolejowym Katowice – Lubliniec
szlaku kolejowym Opole – Fosowskie – Tarnowskie
Góry.
Miasto posiada zabytkowy dworzec kolejowy z 1888
roku. Gmach dworca w maju i czerwcu 2007 roku
został dokładnie odrestaurowany i jest teraz jednym
z najpiękniejszych budynków tego typu na Górnym
Śląsku.
W pobliżu Tarnowskich Gór znajduje się jedna z
największych stacji rozrządowych Europy, która
osiąga długość kilku kilometrów od stacji w
Miasteczku Śląskim do stacji w Tarnowskich Górach.
Co bardzo ważne i trwale związane z koleją
tarnogórską jest odpalenie jednej z pierwszych w
Europie maszyn parowych, w 1788 r. Przez miasto
biegnie trasa towarowa.

2012 AG


Slide 2

Nazwa miasta pochodzi od nazwy wsi
Tarnowice i słowa gory, co po staropolsku
oznaczało kopalnie.

Widok miasta Tarnowskie Góry w I poł. XVIII wieku

Historia miasta jest związana z wydobyciem rud srebra, ołowiu i cynku.
Według legendy, pierwszą bryłę kruszcu srebronośnego wyorał chłop Rybka około 1490.
Ówczesny właściciel ziem, Jan II Dobry oraz margrabia Jerzy von Ansbach w 1526 nadali
powstającemu miastu przywilej wspierający górnictwo.
W 1526r Tarnowskie Góry otrzymały prawa miejskie, a dwa lata później ogłoszony został tzw.
Ordunek Górny.
W połowie XVI wieku Tarnowskie Góry były największym ośrodkiem górnictwa kruszcowego
na Górnym Śląsku.
W 1529 protestanci wybudowali pierwszy drewniany kościół, a dwa lata później na jego
miejscu powstał murowany.
16 grudnia 1740 wkroczeniem wojsk pruskich na Śląsk rozpoczęły się wojny śląskie.
w 1788 uruchomiono pierwszą na kontynencie europejskim maszynę parową do odwadniania
wyrobisk górniczych.
W 1873 powstało Starostwo Tarnogórskie.
W 1922 miasto włączono do Polski.

To cykliczna impreza kulturalno-historyczno
w
Tarnowskich
Górach,
organizowana
w pierwszej połowie września corocznie
od 1957 roku.
Nazwa imprezy powstała od
wydobywających
srebrnonośną
zwanych gwarkami.

górników
galenę,

W
ramach
obchodów
Dni
Gwarków
organizowanych
jest
szereg
imprez
sportowych, kulturalnych i rozrywkowych, oraz
pochód historyczny.

Prof. Jan Miodek

Honorowi obywatele miasta

Wybitni tarnogórzanie

Ks. prof. Remigiusz Sobański
Raymond Wawzyniak
ks. prałat Stefan Wylężek
Ks. dr. Gustaw Klapuch
Joachim Janik
Prof. Jan Miodek
Pułkownik śp. Bernard Drzyzga
Profesor Bożenia HagerMałecka
Bolesław Lubosz
Maria Pańczyk-Poździej
ksiądz Jan Twardowski

Józef Piernikarczyk
Jan Nowak
Bronisław Hager
Feliks Piestrak
Bronisław Hager
Józef Korol
Jan Bondkowski
ks. Michał Lewek
Teofil Królik
Jakub Gruzełka
Fryderyk Antes

ks. Michał Lewek
Maria Pańczyk-Poździej

Sztolnia to 600 metrowy fragment
najdłuższej w rejonie Tarnowskich Gór
sztolni
odwadniającej
Głębokiej
należącej do kopalni Fryderyk.
Sztolnię można zwiedzać od 1957 roku.
Jest ona jedną z atrakcji Szlaku
Zabytków
Techniki
Województwa
Śląskiego. Sztolnia „Czarnego Pstrąga”
została uznana za pomnik historii.
Trasa turystyczna znajduje się pomiędzy
szybami Ewa (1826) i Sylwester (1828).
Wody ze sztolni uchodzą do rzeki
Dramy.

Zabytkowa
Kopalnia
Rud
Srebronośnych – t o podziemna trasa
turystyczna umożliwiająca zwiedzanie
podziemi dawnej kopalni kruszców
srebronośnych, założonej w triasowych
dolomitach i wapieniach.
Kopalnia znajduje się obok Sztolni
Czarnego Pstrąga.
Została udostępniona do zwiedzania w
1976 roku. Na powierzchni znajduje się
Muzeum Górnictwa i Skansen Maszyn
Parowych.
Podziemia
zabytkowej
kopalni
i Sztolnia „Czarnego Pstrąga” zostały
uznane za pomnik historii.
Na głębokości 40 m powstał szlak
turystyczny o długości 1700 m i kształcie
trójkąta, łączący trzy szyby: "Anioł",
"Żmija" i "Szczęść Boże".

Ze szlakiem sąsiadują trzy komory o
wielkości od 500 do 2000 m2.
Blisko 300 metrowy fragment trasy
trzeba pokonać łodzią. Przed zejściem
pod ziemię zwiedzający mogą obejrzeć
wystawę
minerałów,
narzędzi
używanych w górnictwie oraz Skansen
Maszyn Parowych.

Ta zabytkowa dzwonnica pochodzi z
dawnej kopalni kruszcu. W XIX i XX
wieku służyła pracownikom kopalni
dolomitu
w
kamieniołomie
"Blachówka".
W 1955 roku, dzięki inicjatywie
Stowarzyszenia Miłośników Ziemi
Tarnogórskiej przeniesiono ją do
centrum Tarnowskich Gór, na plac
Gwarków
przy
kościele
p.w. Św. Piotra i Pawła, gdzie stoi na
podmurowaniu
z
kamienia
wapiennego w miejscu dawnego
domu zbornego gwarków.

Park Miejski w Tarnowskich Górach –
położony na warpiach park w tarnogórskim
Śródmieściu. Rośnie tu blisko 50
gatunków drzew i 10 gatunków krzewów.
W większości rodzimego pochodzenia.
Wejście Parku zwieńcza grupa głazów
narzutowych. Największy spośród nich jest
pomnikiem przyrody. Jeden z głazów ma
tablicę z wierszem Jana Nowaka z 1925 r.
Park obejmuje następujące obiekty:
drewniana
wieża
widokowa,
staw
z fontanną, kawiarenka, korty tenisowe,
górka saneczkowa, muszla koncertowa,
grzybek.

Od 1896 r. architekt Carl Benjamin Szametike rozpoczął wznosić ratusz, kolejny już w
historii Tarnowskich Gór. Projektantem nowej siedziby był berliński architekt Herman
Guth (1851-1924), twórca szeregu obiektów administracyjnych i sakralnych .Pracom
budowlanym towarzyszyło tragiczne wydarzenie: 19 listopada 1897 roku wskutek
nieuwagi pracowników spłonął doszczętnie hełm wieży, wznoszącej się prawie 40
metrów ponad płytą rynku. Mimo to kilka miesięcy później, 11 sierpnia 1898 roku,
nowy ratusz uroczyście oddano do użytku.

Trój-kondygnacyjny obiekt o fasadzie obłożonej lśniącą cegłą klinkierową
wykorzystywany był pierwotnie w następujący sposób: na parterze zlokalizowano
sklepy, na pierwszym piętrze biura magistrackie, na drugim – mieszkanie burmistrza
oraz salę posiedzeń rady miejskiej.
Wnętrze ratuszowe często zmieniało swój wygląd, np. podczas II wojny światowej na
ścianach klatki schodowej widniały sceny z historii miasta wykonane przez
miejscowego malarza Józefa Machwitza. Piękna kuta balustrada z wicią roślinną
zachowała się w klatce schodowej do dziś.
W 2010 roku przeprowadzona została renowacja fasady głównej ratusza.

Kamienice podcieniowe– zabytek i jedna z
największych atrakcji turystycznych
Tarnowskich Gór.
Szereg kamieniczek w zachodniej pierzei
Rynku i przy ulicy Gliwickiej powstał
w 2. poł. XVI wieku, wraz ze
zlokalizowaniem w tym miejscu centralnego
placu miasta.

Arkadowe, otwarte podcienia to jeden z
najbardziej rozpoznawalnych elementów
tarnogórskiej architektury.
We wnętrzach zachowały się archaiczne
cechy architektoniczne - sklepione
kolebkowo piwnice, kamienne odrzwia z
gmerkiem wykonawcy.

Dom Sedlaczka - pochodzący z XVI w. zabytkowy budynek znajdujący się przy
Rynku w Tarnowskich Górach
Pierwotnie był siedzibą Starostów Ziemi Bytomskiej.
W 1805 roku został wykupiony przez czeskiego kupca Jana Sedlaczka, który
urządził w nim, istniejącą do dziś, winiarnię.
Jest to miejsce, gdzie zatrzymał się i biesiadował w 1683 Jan III Sobieski
podczas swojej wyprawy na Wiedeń. Swoją obecnością winiarnię zaszczycili
także August II Mocny (1697), August III (1734), Johann Wolfgang Goethe
(1790) czy Julian Ursyn Niemcewicz (1821).
Po drugiej wojnie światowej budynek był w opłakanym stanie i groziło mu
wyburzenie.

Pałac w Rybnej znajdujący się w Rybnej, dzielnicy Tarnowskich Gór.
Został wzniesiony w 1796 roku z inicjatywy rodziny Warkoczów, a następnie w 1829
przeszedł w ręce rodziny Chrząszczewskich. Po krótkim czasie pałac znalazł się
w posiadaniu rodziny Kosickich, która lekko go przebudowała. W ich władaniu znajdował
się aż do 1922 roku. Od 1935 pałac był siedzibą Związku Strzeleckiego. W czasie II wojny
światowej pałac przeszedł w ręce rodu Henckel von Donnersmarck, gdzie przechowywali
swoje dokumenty. Po roku 1945 w pałacu znajdowały się mieszkania komunalne.
W 1983 roku władze miasta Tarnowskie Góry przekazały odrestaurowany pałac
Stowarzyszeniu Polskich Artystów Muzyków, a w nim samym utworzono Dom Pracy
Twórczej. Od 1998 roku pałac w Rybnej działa jako spółka.
Na początku 2010 roku zaś została wykonana gruntowna renowacja elewacji pałacu.
Obecnie Pałac w Rybnej prowadzi działalność gastronomiczno-hotelarską, włącznie
z organizacją przyjęć okolicznościowych, w tym wesel, bankietów firmowych oraz
biznesowych.

Zamek w stylu renesansu z wewnętrznym dziedzińcem i krużgankami został wybudowany
najpewniej w XVI wieku. Zamek był w następnych wiekach wielokrotnie przebudowywany.
Fundatorem był najprawdopodobniej Piotr Wrochem.
W 1820 r. kupił od Gottlieba von Büttnera zamek wraz z okolicznymi dobrami hrabia Karol
Łazarz Henckel von Donnersmarck ze Świerklańca.
Po II wojnie światowej zamek i dobra tarnowickie zostały znacjonalizowane. Zamek stał się
własnością PGR-u. W ciągu następnych dziesięcioleci coraz bardziej niszczał.
W 2000 r. właścicielem stał się Rajner Smolorz, który podjął się całkowitej renowacji zamku i
otoczenia.
Pod koniec 2010 zakończył się remont zamku oraz jego otoczenia.

Tarnowskie Góry leżą na: szlaku Magistrali Węglowej
(Gdynia – Inowrocław – Zduńska Wola Karsznice – Chorzew
Siemkowice – Działoszyn- Herby Nowe – Tarnowskie Góry – Chorzów
Batory)

szlaku kolejowym Katowice – Lubliniec
szlaku kolejowym Opole – Fosowskie – Tarnowskie
Góry.
Miasto posiada zabytkowy dworzec kolejowy z 1888
roku. Gmach dworca w maju i czerwcu 2007 roku
został dokładnie odrestaurowany i jest teraz jednym
z najpiękniejszych budynków tego typu na Górnym
Śląsku.
W pobliżu Tarnowskich Gór znajduje się jedna z
największych stacji rozrządowych Europy, która
osiąga długość kilku kilometrów od stacji w
Miasteczku Śląskim do stacji w Tarnowskich Górach.
Co bardzo ważne i trwale związane z koleją
tarnogórską jest odpalenie jednej z pierwszych w
Europie maszyn parowych, w 1788 r. Przez miasto
biegnie trasa towarowa.

2012 AG


Slide 3

Nazwa miasta pochodzi od nazwy wsi
Tarnowice i słowa gory, co po staropolsku
oznaczało kopalnie.

Widok miasta Tarnowskie Góry w I poł. XVIII wieku

Historia miasta jest związana z wydobyciem rud srebra, ołowiu i cynku.
Według legendy, pierwszą bryłę kruszcu srebronośnego wyorał chłop Rybka około 1490.
Ówczesny właściciel ziem, Jan II Dobry oraz margrabia Jerzy von Ansbach w 1526 nadali
powstającemu miastu przywilej wspierający górnictwo.
W 1526r Tarnowskie Góry otrzymały prawa miejskie, a dwa lata później ogłoszony został tzw.
Ordunek Górny.
W połowie XVI wieku Tarnowskie Góry były największym ośrodkiem górnictwa kruszcowego
na Górnym Śląsku.
W 1529 protestanci wybudowali pierwszy drewniany kościół, a dwa lata później na jego
miejscu powstał murowany.
16 grudnia 1740 wkroczeniem wojsk pruskich na Śląsk rozpoczęły się wojny śląskie.
w 1788 uruchomiono pierwszą na kontynencie europejskim maszynę parową do odwadniania
wyrobisk górniczych.
W 1873 powstało Starostwo Tarnogórskie.
W 1922 miasto włączono do Polski.

To cykliczna impreza kulturalno-historyczno
w
Tarnowskich
Górach,
organizowana
w pierwszej połowie września corocznie
od 1957 roku.
Nazwa imprezy powstała od
wydobywających
srebrnonośną
zwanych gwarkami.

górników
galenę,

W
ramach
obchodów
Dni
Gwarków
organizowanych
jest
szereg
imprez
sportowych, kulturalnych i rozrywkowych, oraz
pochód historyczny.

Prof. Jan Miodek

Honorowi obywatele miasta

Wybitni tarnogórzanie

Ks. prof. Remigiusz Sobański
Raymond Wawzyniak
ks. prałat Stefan Wylężek
Ks. dr. Gustaw Klapuch
Joachim Janik
Prof. Jan Miodek
Pułkownik śp. Bernard Drzyzga
Profesor Bożenia HagerMałecka
Bolesław Lubosz
Maria Pańczyk-Poździej
ksiądz Jan Twardowski

Józef Piernikarczyk
Jan Nowak
Bronisław Hager
Feliks Piestrak
Bronisław Hager
Józef Korol
Jan Bondkowski
ks. Michał Lewek
Teofil Królik
Jakub Gruzełka
Fryderyk Antes

ks. Michał Lewek
Maria Pańczyk-Poździej

Sztolnia to 600 metrowy fragment
najdłuższej w rejonie Tarnowskich Gór
sztolni
odwadniającej
Głębokiej
należącej do kopalni Fryderyk.
Sztolnię można zwiedzać od 1957 roku.
Jest ona jedną z atrakcji Szlaku
Zabytków
Techniki
Województwa
Śląskiego. Sztolnia „Czarnego Pstrąga”
została uznana za pomnik historii.
Trasa turystyczna znajduje się pomiędzy
szybami Ewa (1826) i Sylwester (1828).
Wody ze sztolni uchodzą do rzeki
Dramy.

Zabytkowa
Kopalnia
Rud
Srebronośnych – t o podziemna trasa
turystyczna umożliwiająca zwiedzanie
podziemi dawnej kopalni kruszców
srebronośnych, założonej w triasowych
dolomitach i wapieniach.
Kopalnia znajduje się obok Sztolni
Czarnego Pstrąga.
Została udostępniona do zwiedzania w
1976 roku. Na powierzchni znajduje się
Muzeum Górnictwa i Skansen Maszyn
Parowych.
Podziemia
zabytkowej
kopalni
i Sztolnia „Czarnego Pstrąga” zostały
uznane za pomnik historii.
Na głębokości 40 m powstał szlak
turystyczny o długości 1700 m i kształcie
trójkąta, łączący trzy szyby: "Anioł",
"Żmija" i "Szczęść Boże".

Ze szlakiem sąsiadują trzy komory o
wielkości od 500 do 2000 m2.
Blisko 300 metrowy fragment trasy
trzeba pokonać łodzią. Przed zejściem
pod ziemię zwiedzający mogą obejrzeć
wystawę
minerałów,
narzędzi
używanych w górnictwie oraz Skansen
Maszyn Parowych.

Ta zabytkowa dzwonnica pochodzi z
dawnej kopalni kruszcu. W XIX i XX
wieku służyła pracownikom kopalni
dolomitu
w
kamieniołomie
"Blachówka".
W 1955 roku, dzięki inicjatywie
Stowarzyszenia Miłośników Ziemi
Tarnogórskiej przeniesiono ją do
centrum Tarnowskich Gór, na plac
Gwarków
przy
kościele
p.w. Św. Piotra i Pawła, gdzie stoi na
podmurowaniu
z
kamienia
wapiennego w miejscu dawnego
domu zbornego gwarków.

Park Miejski w Tarnowskich Górach –
położony na warpiach park w tarnogórskim
Śródmieściu. Rośnie tu blisko 50
gatunków drzew i 10 gatunków krzewów.
W większości rodzimego pochodzenia.
Wejście Parku zwieńcza grupa głazów
narzutowych. Największy spośród nich jest
pomnikiem przyrody. Jeden z głazów ma
tablicę z wierszem Jana Nowaka z 1925 r.
Park obejmuje następujące obiekty:
drewniana
wieża
widokowa,
staw
z fontanną, kawiarenka, korty tenisowe,
górka saneczkowa, muszla koncertowa,
grzybek.

Od 1896 r. architekt Carl Benjamin Szametike rozpoczął wznosić ratusz, kolejny już w
historii Tarnowskich Gór. Projektantem nowej siedziby był berliński architekt Herman
Guth (1851-1924), twórca szeregu obiektów administracyjnych i sakralnych .Pracom
budowlanym towarzyszyło tragiczne wydarzenie: 19 listopada 1897 roku wskutek
nieuwagi pracowników spłonął doszczętnie hełm wieży, wznoszącej się prawie 40
metrów ponad płytą rynku. Mimo to kilka miesięcy później, 11 sierpnia 1898 roku,
nowy ratusz uroczyście oddano do użytku.

Trój-kondygnacyjny obiekt o fasadzie obłożonej lśniącą cegłą klinkierową
wykorzystywany był pierwotnie w następujący sposób: na parterze zlokalizowano
sklepy, na pierwszym piętrze biura magistrackie, na drugim – mieszkanie burmistrza
oraz salę posiedzeń rady miejskiej.
Wnętrze ratuszowe często zmieniało swój wygląd, np. podczas II wojny światowej na
ścianach klatki schodowej widniały sceny z historii miasta wykonane przez
miejscowego malarza Józefa Machwitza. Piękna kuta balustrada z wicią roślinną
zachowała się w klatce schodowej do dziś.
W 2010 roku przeprowadzona została renowacja fasady głównej ratusza.

Kamienice podcieniowe– zabytek i jedna z
największych atrakcji turystycznych
Tarnowskich Gór.
Szereg kamieniczek w zachodniej pierzei
Rynku i przy ulicy Gliwickiej powstał
w 2. poł. XVI wieku, wraz ze
zlokalizowaniem w tym miejscu centralnego
placu miasta.

Arkadowe, otwarte podcienia to jeden z
najbardziej rozpoznawalnych elementów
tarnogórskiej architektury.
We wnętrzach zachowały się archaiczne
cechy architektoniczne - sklepione
kolebkowo piwnice, kamienne odrzwia z
gmerkiem wykonawcy.

Dom Sedlaczka - pochodzący z XVI w. zabytkowy budynek znajdujący się przy
Rynku w Tarnowskich Górach
Pierwotnie był siedzibą Starostów Ziemi Bytomskiej.
W 1805 roku został wykupiony przez czeskiego kupca Jana Sedlaczka, który
urządził w nim, istniejącą do dziś, winiarnię.
Jest to miejsce, gdzie zatrzymał się i biesiadował w 1683 Jan III Sobieski
podczas swojej wyprawy na Wiedeń. Swoją obecnością winiarnię zaszczycili
także August II Mocny (1697), August III (1734), Johann Wolfgang Goethe
(1790) czy Julian Ursyn Niemcewicz (1821).
Po drugiej wojnie światowej budynek był w opłakanym stanie i groziło mu
wyburzenie.

Pałac w Rybnej znajdujący się w Rybnej, dzielnicy Tarnowskich Gór.
Został wzniesiony w 1796 roku z inicjatywy rodziny Warkoczów, a następnie w 1829
przeszedł w ręce rodziny Chrząszczewskich. Po krótkim czasie pałac znalazł się
w posiadaniu rodziny Kosickich, która lekko go przebudowała. W ich władaniu znajdował
się aż do 1922 roku. Od 1935 pałac był siedzibą Związku Strzeleckiego. W czasie II wojny
światowej pałac przeszedł w ręce rodu Henckel von Donnersmarck, gdzie przechowywali
swoje dokumenty. Po roku 1945 w pałacu znajdowały się mieszkania komunalne.
W 1983 roku władze miasta Tarnowskie Góry przekazały odrestaurowany pałac
Stowarzyszeniu Polskich Artystów Muzyków, a w nim samym utworzono Dom Pracy
Twórczej. Od 1998 roku pałac w Rybnej działa jako spółka.
Na początku 2010 roku zaś została wykonana gruntowna renowacja elewacji pałacu.
Obecnie Pałac w Rybnej prowadzi działalność gastronomiczno-hotelarską, włącznie
z organizacją przyjęć okolicznościowych, w tym wesel, bankietów firmowych oraz
biznesowych.

Zamek w stylu renesansu z wewnętrznym dziedzińcem i krużgankami został wybudowany
najpewniej w XVI wieku. Zamek był w następnych wiekach wielokrotnie przebudowywany.
Fundatorem był najprawdopodobniej Piotr Wrochem.
W 1820 r. kupił od Gottlieba von Büttnera zamek wraz z okolicznymi dobrami hrabia Karol
Łazarz Henckel von Donnersmarck ze Świerklańca.
Po II wojnie światowej zamek i dobra tarnowickie zostały znacjonalizowane. Zamek stał się
własnością PGR-u. W ciągu następnych dziesięcioleci coraz bardziej niszczał.
W 2000 r. właścicielem stał się Rajner Smolorz, który podjął się całkowitej renowacji zamku i
otoczenia.
Pod koniec 2010 zakończył się remont zamku oraz jego otoczenia.

Tarnowskie Góry leżą na: szlaku Magistrali Węglowej
(Gdynia – Inowrocław – Zduńska Wola Karsznice – Chorzew
Siemkowice – Działoszyn- Herby Nowe – Tarnowskie Góry – Chorzów
Batory)

szlaku kolejowym Katowice – Lubliniec
szlaku kolejowym Opole – Fosowskie – Tarnowskie
Góry.
Miasto posiada zabytkowy dworzec kolejowy z 1888
roku. Gmach dworca w maju i czerwcu 2007 roku
został dokładnie odrestaurowany i jest teraz jednym
z najpiękniejszych budynków tego typu na Górnym
Śląsku.
W pobliżu Tarnowskich Gór znajduje się jedna z
największych stacji rozrządowych Europy, która
osiąga długość kilku kilometrów od stacji w
Miasteczku Śląskim do stacji w Tarnowskich Górach.
Co bardzo ważne i trwale związane z koleją
tarnogórską jest odpalenie jednej z pierwszych w
Europie maszyn parowych, w 1788 r. Przez miasto
biegnie trasa towarowa.

2012 AG


Slide 4

Nazwa miasta pochodzi od nazwy wsi
Tarnowice i słowa gory, co po staropolsku
oznaczało kopalnie.

Widok miasta Tarnowskie Góry w I poł. XVIII wieku

Historia miasta jest związana z wydobyciem rud srebra, ołowiu i cynku.
Według legendy, pierwszą bryłę kruszcu srebronośnego wyorał chłop Rybka około 1490.
Ówczesny właściciel ziem, Jan II Dobry oraz margrabia Jerzy von Ansbach w 1526 nadali
powstającemu miastu przywilej wspierający górnictwo.
W 1526r Tarnowskie Góry otrzymały prawa miejskie, a dwa lata później ogłoszony został tzw.
Ordunek Górny.
W połowie XVI wieku Tarnowskie Góry były największym ośrodkiem górnictwa kruszcowego
na Górnym Śląsku.
W 1529 protestanci wybudowali pierwszy drewniany kościół, a dwa lata później na jego
miejscu powstał murowany.
16 grudnia 1740 wkroczeniem wojsk pruskich na Śląsk rozpoczęły się wojny śląskie.
w 1788 uruchomiono pierwszą na kontynencie europejskim maszynę parową do odwadniania
wyrobisk górniczych.
W 1873 powstało Starostwo Tarnogórskie.
W 1922 miasto włączono do Polski.

To cykliczna impreza kulturalno-historyczno
w
Tarnowskich
Górach,
organizowana
w pierwszej połowie września corocznie
od 1957 roku.
Nazwa imprezy powstała od
wydobywających
srebrnonośną
zwanych gwarkami.

górników
galenę,

W
ramach
obchodów
Dni
Gwarków
organizowanych
jest
szereg
imprez
sportowych, kulturalnych i rozrywkowych, oraz
pochód historyczny.

Prof. Jan Miodek

Honorowi obywatele miasta

Wybitni tarnogórzanie

Ks. prof. Remigiusz Sobański
Raymond Wawzyniak
ks. prałat Stefan Wylężek
Ks. dr. Gustaw Klapuch
Joachim Janik
Prof. Jan Miodek
Pułkownik śp. Bernard Drzyzga
Profesor Bożenia HagerMałecka
Bolesław Lubosz
Maria Pańczyk-Poździej
ksiądz Jan Twardowski

Józef Piernikarczyk
Jan Nowak
Bronisław Hager
Feliks Piestrak
Bronisław Hager
Józef Korol
Jan Bondkowski
ks. Michał Lewek
Teofil Królik
Jakub Gruzełka
Fryderyk Antes

ks. Michał Lewek
Maria Pańczyk-Poździej

Sztolnia to 600 metrowy fragment
najdłuższej w rejonie Tarnowskich Gór
sztolni
odwadniającej
Głębokiej
należącej do kopalni Fryderyk.
Sztolnię można zwiedzać od 1957 roku.
Jest ona jedną z atrakcji Szlaku
Zabytków
Techniki
Województwa
Śląskiego. Sztolnia „Czarnego Pstrąga”
została uznana za pomnik historii.
Trasa turystyczna znajduje się pomiędzy
szybami Ewa (1826) i Sylwester (1828).
Wody ze sztolni uchodzą do rzeki
Dramy.

Zabytkowa
Kopalnia
Rud
Srebronośnych – t o podziemna trasa
turystyczna umożliwiająca zwiedzanie
podziemi dawnej kopalni kruszców
srebronośnych, założonej w triasowych
dolomitach i wapieniach.
Kopalnia znajduje się obok Sztolni
Czarnego Pstrąga.
Została udostępniona do zwiedzania w
1976 roku. Na powierzchni znajduje się
Muzeum Górnictwa i Skansen Maszyn
Parowych.
Podziemia
zabytkowej
kopalni
i Sztolnia „Czarnego Pstrąga” zostały
uznane za pomnik historii.
Na głębokości 40 m powstał szlak
turystyczny o długości 1700 m i kształcie
trójkąta, łączący trzy szyby: "Anioł",
"Żmija" i "Szczęść Boże".

Ze szlakiem sąsiadują trzy komory o
wielkości od 500 do 2000 m2.
Blisko 300 metrowy fragment trasy
trzeba pokonać łodzią. Przed zejściem
pod ziemię zwiedzający mogą obejrzeć
wystawę
minerałów,
narzędzi
używanych w górnictwie oraz Skansen
Maszyn Parowych.

Ta zabytkowa dzwonnica pochodzi z
dawnej kopalni kruszcu. W XIX i XX
wieku służyła pracownikom kopalni
dolomitu
w
kamieniołomie
"Blachówka".
W 1955 roku, dzięki inicjatywie
Stowarzyszenia Miłośników Ziemi
Tarnogórskiej przeniesiono ją do
centrum Tarnowskich Gór, na plac
Gwarków
przy
kościele
p.w. Św. Piotra i Pawła, gdzie stoi na
podmurowaniu
z
kamienia
wapiennego w miejscu dawnego
domu zbornego gwarków.

Park Miejski w Tarnowskich Górach –
położony na warpiach park w tarnogórskim
Śródmieściu. Rośnie tu blisko 50
gatunków drzew i 10 gatunków krzewów.
W większości rodzimego pochodzenia.
Wejście Parku zwieńcza grupa głazów
narzutowych. Największy spośród nich jest
pomnikiem przyrody. Jeden z głazów ma
tablicę z wierszem Jana Nowaka z 1925 r.
Park obejmuje następujące obiekty:
drewniana
wieża
widokowa,
staw
z fontanną, kawiarenka, korty tenisowe,
górka saneczkowa, muszla koncertowa,
grzybek.

Od 1896 r. architekt Carl Benjamin Szametike rozpoczął wznosić ratusz, kolejny już w
historii Tarnowskich Gór. Projektantem nowej siedziby był berliński architekt Herman
Guth (1851-1924), twórca szeregu obiektów administracyjnych i sakralnych .Pracom
budowlanym towarzyszyło tragiczne wydarzenie: 19 listopada 1897 roku wskutek
nieuwagi pracowników spłonął doszczętnie hełm wieży, wznoszącej się prawie 40
metrów ponad płytą rynku. Mimo to kilka miesięcy później, 11 sierpnia 1898 roku,
nowy ratusz uroczyście oddano do użytku.

Trój-kondygnacyjny obiekt o fasadzie obłożonej lśniącą cegłą klinkierową
wykorzystywany był pierwotnie w następujący sposób: na parterze zlokalizowano
sklepy, na pierwszym piętrze biura magistrackie, na drugim – mieszkanie burmistrza
oraz salę posiedzeń rady miejskiej.
Wnętrze ratuszowe często zmieniało swój wygląd, np. podczas II wojny światowej na
ścianach klatki schodowej widniały sceny z historii miasta wykonane przez
miejscowego malarza Józefa Machwitza. Piękna kuta balustrada z wicią roślinną
zachowała się w klatce schodowej do dziś.
W 2010 roku przeprowadzona została renowacja fasady głównej ratusza.

Kamienice podcieniowe– zabytek i jedna z
największych atrakcji turystycznych
Tarnowskich Gór.
Szereg kamieniczek w zachodniej pierzei
Rynku i przy ulicy Gliwickiej powstał
w 2. poł. XVI wieku, wraz ze
zlokalizowaniem w tym miejscu centralnego
placu miasta.

Arkadowe, otwarte podcienia to jeden z
najbardziej rozpoznawalnych elementów
tarnogórskiej architektury.
We wnętrzach zachowały się archaiczne
cechy architektoniczne - sklepione
kolebkowo piwnice, kamienne odrzwia z
gmerkiem wykonawcy.

Dom Sedlaczka - pochodzący z XVI w. zabytkowy budynek znajdujący się przy
Rynku w Tarnowskich Górach
Pierwotnie był siedzibą Starostów Ziemi Bytomskiej.
W 1805 roku został wykupiony przez czeskiego kupca Jana Sedlaczka, który
urządził w nim, istniejącą do dziś, winiarnię.
Jest to miejsce, gdzie zatrzymał się i biesiadował w 1683 Jan III Sobieski
podczas swojej wyprawy na Wiedeń. Swoją obecnością winiarnię zaszczycili
także August II Mocny (1697), August III (1734), Johann Wolfgang Goethe
(1790) czy Julian Ursyn Niemcewicz (1821).
Po drugiej wojnie światowej budynek był w opłakanym stanie i groziło mu
wyburzenie.

Pałac w Rybnej znajdujący się w Rybnej, dzielnicy Tarnowskich Gór.
Został wzniesiony w 1796 roku z inicjatywy rodziny Warkoczów, a następnie w 1829
przeszedł w ręce rodziny Chrząszczewskich. Po krótkim czasie pałac znalazł się
w posiadaniu rodziny Kosickich, która lekko go przebudowała. W ich władaniu znajdował
się aż do 1922 roku. Od 1935 pałac był siedzibą Związku Strzeleckiego. W czasie II wojny
światowej pałac przeszedł w ręce rodu Henckel von Donnersmarck, gdzie przechowywali
swoje dokumenty. Po roku 1945 w pałacu znajdowały się mieszkania komunalne.
W 1983 roku władze miasta Tarnowskie Góry przekazały odrestaurowany pałac
Stowarzyszeniu Polskich Artystów Muzyków, a w nim samym utworzono Dom Pracy
Twórczej. Od 1998 roku pałac w Rybnej działa jako spółka.
Na początku 2010 roku zaś została wykonana gruntowna renowacja elewacji pałacu.
Obecnie Pałac w Rybnej prowadzi działalność gastronomiczno-hotelarską, włącznie
z organizacją przyjęć okolicznościowych, w tym wesel, bankietów firmowych oraz
biznesowych.

Zamek w stylu renesansu z wewnętrznym dziedzińcem i krużgankami został wybudowany
najpewniej w XVI wieku. Zamek był w następnych wiekach wielokrotnie przebudowywany.
Fundatorem był najprawdopodobniej Piotr Wrochem.
W 1820 r. kupił od Gottlieba von Büttnera zamek wraz z okolicznymi dobrami hrabia Karol
Łazarz Henckel von Donnersmarck ze Świerklańca.
Po II wojnie światowej zamek i dobra tarnowickie zostały znacjonalizowane. Zamek stał się
własnością PGR-u. W ciągu następnych dziesięcioleci coraz bardziej niszczał.
W 2000 r. właścicielem stał się Rajner Smolorz, który podjął się całkowitej renowacji zamku i
otoczenia.
Pod koniec 2010 zakończył się remont zamku oraz jego otoczenia.

Tarnowskie Góry leżą na: szlaku Magistrali Węglowej
(Gdynia – Inowrocław – Zduńska Wola Karsznice – Chorzew
Siemkowice – Działoszyn- Herby Nowe – Tarnowskie Góry – Chorzów
Batory)

szlaku kolejowym Katowice – Lubliniec
szlaku kolejowym Opole – Fosowskie – Tarnowskie
Góry.
Miasto posiada zabytkowy dworzec kolejowy z 1888
roku. Gmach dworca w maju i czerwcu 2007 roku
został dokładnie odrestaurowany i jest teraz jednym
z najpiękniejszych budynków tego typu na Górnym
Śląsku.
W pobliżu Tarnowskich Gór znajduje się jedna z
największych stacji rozrządowych Europy, która
osiąga długość kilku kilometrów od stacji w
Miasteczku Śląskim do stacji w Tarnowskich Górach.
Co bardzo ważne i trwale związane z koleją
tarnogórską jest odpalenie jednej z pierwszych w
Europie maszyn parowych, w 1788 r. Przez miasto
biegnie trasa towarowa.

2012 AG


Slide 5

Nazwa miasta pochodzi od nazwy wsi
Tarnowice i słowa gory, co po staropolsku
oznaczało kopalnie.

Widok miasta Tarnowskie Góry w I poł. XVIII wieku

Historia miasta jest związana z wydobyciem rud srebra, ołowiu i cynku.
Według legendy, pierwszą bryłę kruszcu srebronośnego wyorał chłop Rybka około 1490.
Ówczesny właściciel ziem, Jan II Dobry oraz margrabia Jerzy von Ansbach w 1526 nadali
powstającemu miastu przywilej wspierający górnictwo.
W 1526r Tarnowskie Góry otrzymały prawa miejskie, a dwa lata później ogłoszony został tzw.
Ordunek Górny.
W połowie XVI wieku Tarnowskie Góry były największym ośrodkiem górnictwa kruszcowego
na Górnym Śląsku.
W 1529 protestanci wybudowali pierwszy drewniany kościół, a dwa lata później na jego
miejscu powstał murowany.
16 grudnia 1740 wkroczeniem wojsk pruskich na Śląsk rozpoczęły się wojny śląskie.
w 1788 uruchomiono pierwszą na kontynencie europejskim maszynę parową do odwadniania
wyrobisk górniczych.
W 1873 powstało Starostwo Tarnogórskie.
W 1922 miasto włączono do Polski.

To cykliczna impreza kulturalno-historyczno
w
Tarnowskich
Górach,
organizowana
w pierwszej połowie września corocznie
od 1957 roku.
Nazwa imprezy powstała od
wydobywających
srebrnonośną
zwanych gwarkami.

górników
galenę,

W
ramach
obchodów
Dni
Gwarków
organizowanych
jest
szereg
imprez
sportowych, kulturalnych i rozrywkowych, oraz
pochód historyczny.

Prof. Jan Miodek

Honorowi obywatele miasta

Wybitni tarnogórzanie

Ks. prof. Remigiusz Sobański
Raymond Wawzyniak
ks. prałat Stefan Wylężek
Ks. dr. Gustaw Klapuch
Joachim Janik
Prof. Jan Miodek
Pułkownik śp. Bernard Drzyzga
Profesor Bożenia HagerMałecka
Bolesław Lubosz
Maria Pańczyk-Poździej
ksiądz Jan Twardowski

Józef Piernikarczyk
Jan Nowak
Bronisław Hager
Feliks Piestrak
Bronisław Hager
Józef Korol
Jan Bondkowski
ks. Michał Lewek
Teofil Królik
Jakub Gruzełka
Fryderyk Antes

ks. Michał Lewek
Maria Pańczyk-Poździej

Sztolnia to 600 metrowy fragment
najdłuższej w rejonie Tarnowskich Gór
sztolni
odwadniającej
Głębokiej
należącej do kopalni Fryderyk.
Sztolnię można zwiedzać od 1957 roku.
Jest ona jedną z atrakcji Szlaku
Zabytków
Techniki
Województwa
Śląskiego. Sztolnia „Czarnego Pstrąga”
została uznana za pomnik historii.
Trasa turystyczna znajduje się pomiędzy
szybami Ewa (1826) i Sylwester (1828).
Wody ze sztolni uchodzą do rzeki
Dramy.

Zabytkowa
Kopalnia
Rud
Srebronośnych – t o podziemna trasa
turystyczna umożliwiająca zwiedzanie
podziemi dawnej kopalni kruszców
srebronośnych, założonej w triasowych
dolomitach i wapieniach.
Kopalnia znajduje się obok Sztolni
Czarnego Pstrąga.
Została udostępniona do zwiedzania w
1976 roku. Na powierzchni znajduje się
Muzeum Górnictwa i Skansen Maszyn
Parowych.
Podziemia
zabytkowej
kopalni
i Sztolnia „Czarnego Pstrąga” zostały
uznane za pomnik historii.
Na głębokości 40 m powstał szlak
turystyczny o długości 1700 m i kształcie
trójkąta, łączący trzy szyby: "Anioł",
"Żmija" i "Szczęść Boże".

Ze szlakiem sąsiadują trzy komory o
wielkości od 500 do 2000 m2.
Blisko 300 metrowy fragment trasy
trzeba pokonać łodzią. Przed zejściem
pod ziemię zwiedzający mogą obejrzeć
wystawę
minerałów,
narzędzi
używanych w górnictwie oraz Skansen
Maszyn Parowych.

Ta zabytkowa dzwonnica pochodzi z
dawnej kopalni kruszcu. W XIX i XX
wieku służyła pracownikom kopalni
dolomitu
w
kamieniołomie
"Blachówka".
W 1955 roku, dzięki inicjatywie
Stowarzyszenia Miłośników Ziemi
Tarnogórskiej przeniesiono ją do
centrum Tarnowskich Gór, na plac
Gwarków
przy
kościele
p.w. Św. Piotra i Pawła, gdzie stoi na
podmurowaniu
z
kamienia
wapiennego w miejscu dawnego
domu zbornego gwarków.

Park Miejski w Tarnowskich Górach –
położony na warpiach park w tarnogórskim
Śródmieściu. Rośnie tu blisko 50
gatunków drzew i 10 gatunków krzewów.
W większości rodzimego pochodzenia.
Wejście Parku zwieńcza grupa głazów
narzutowych. Największy spośród nich jest
pomnikiem przyrody. Jeden z głazów ma
tablicę z wierszem Jana Nowaka z 1925 r.
Park obejmuje następujące obiekty:
drewniana
wieża
widokowa,
staw
z fontanną, kawiarenka, korty tenisowe,
górka saneczkowa, muszla koncertowa,
grzybek.

Od 1896 r. architekt Carl Benjamin Szametike rozpoczął wznosić ratusz, kolejny już w
historii Tarnowskich Gór. Projektantem nowej siedziby był berliński architekt Herman
Guth (1851-1924), twórca szeregu obiektów administracyjnych i sakralnych .Pracom
budowlanym towarzyszyło tragiczne wydarzenie: 19 listopada 1897 roku wskutek
nieuwagi pracowników spłonął doszczętnie hełm wieży, wznoszącej się prawie 40
metrów ponad płytą rynku. Mimo to kilka miesięcy później, 11 sierpnia 1898 roku,
nowy ratusz uroczyście oddano do użytku.

Trój-kondygnacyjny obiekt o fasadzie obłożonej lśniącą cegłą klinkierową
wykorzystywany był pierwotnie w następujący sposób: na parterze zlokalizowano
sklepy, na pierwszym piętrze biura magistrackie, na drugim – mieszkanie burmistrza
oraz salę posiedzeń rady miejskiej.
Wnętrze ratuszowe często zmieniało swój wygląd, np. podczas II wojny światowej na
ścianach klatki schodowej widniały sceny z historii miasta wykonane przez
miejscowego malarza Józefa Machwitza. Piękna kuta balustrada z wicią roślinną
zachowała się w klatce schodowej do dziś.
W 2010 roku przeprowadzona została renowacja fasady głównej ratusza.

Kamienice podcieniowe– zabytek i jedna z
największych atrakcji turystycznych
Tarnowskich Gór.
Szereg kamieniczek w zachodniej pierzei
Rynku i przy ulicy Gliwickiej powstał
w 2. poł. XVI wieku, wraz ze
zlokalizowaniem w tym miejscu centralnego
placu miasta.

Arkadowe, otwarte podcienia to jeden z
najbardziej rozpoznawalnych elementów
tarnogórskiej architektury.
We wnętrzach zachowały się archaiczne
cechy architektoniczne - sklepione
kolebkowo piwnice, kamienne odrzwia z
gmerkiem wykonawcy.

Dom Sedlaczka - pochodzący z XVI w. zabytkowy budynek znajdujący się przy
Rynku w Tarnowskich Górach
Pierwotnie był siedzibą Starostów Ziemi Bytomskiej.
W 1805 roku został wykupiony przez czeskiego kupca Jana Sedlaczka, który
urządził w nim, istniejącą do dziś, winiarnię.
Jest to miejsce, gdzie zatrzymał się i biesiadował w 1683 Jan III Sobieski
podczas swojej wyprawy na Wiedeń. Swoją obecnością winiarnię zaszczycili
także August II Mocny (1697), August III (1734), Johann Wolfgang Goethe
(1790) czy Julian Ursyn Niemcewicz (1821).
Po drugiej wojnie światowej budynek był w opłakanym stanie i groziło mu
wyburzenie.

Pałac w Rybnej znajdujący się w Rybnej, dzielnicy Tarnowskich Gór.
Został wzniesiony w 1796 roku z inicjatywy rodziny Warkoczów, a następnie w 1829
przeszedł w ręce rodziny Chrząszczewskich. Po krótkim czasie pałac znalazł się
w posiadaniu rodziny Kosickich, która lekko go przebudowała. W ich władaniu znajdował
się aż do 1922 roku. Od 1935 pałac był siedzibą Związku Strzeleckiego. W czasie II wojny
światowej pałac przeszedł w ręce rodu Henckel von Donnersmarck, gdzie przechowywali
swoje dokumenty. Po roku 1945 w pałacu znajdowały się mieszkania komunalne.
W 1983 roku władze miasta Tarnowskie Góry przekazały odrestaurowany pałac
Stowarzyszeniu Polskich Artystów Muzyków, a w nim samym utworzono Dom Pracy
Twórczej. Od 1998 roku pałac w Rybnej działa jako spółka.
Na początku 2010 roku zaś została wykonana gruntowna renowacja elewacji pałacu.
Obecnie Pałac w Rybnej prowadzi działalność gastronomiczno-hotelarską, włącznie
z organizacją przyjęć okolicznościowych, w tym wesel, bankietów firmowych oraz
biznesowych.

Zamek w stylu renesansu z wewnętrznym dziedzińcem i krużgankami został wybudowany
najpewniej w XVI wieku. Zamek był w następnych wiekach wielokrotnie przebudowywany.
Fundatorem był najprawdopodobniej Piotr Wrochem.
W 1820 r. kupił od Gottlieba von Büttnera zamek wraz z okolicznymi dobrami hrabia Karol
Łazarz Henckel von Donnersmarck ze Świerklańca.
Po II wojnie światowej zamek i dobra tarnowickie zostały znacjonalizowane. Zamek stał się
własnością PGR-u. W ciągu następnych dziesięcioleci coraz bardziej niszczał.
W 2000 r. właścicielem stał się Rajner Smolorz, który podjął się całkowitej renowacji zamku i
otoczenia.
Pod koniec 2010 zakończył się remont zamku oraz jego otoczenia.

Tarnowskie Góry leżą na: szlaku Magistrali Węglowej
(Gdynia – Inowrocław – Zduńska Wola Karsznice – Chorzew
Siemkowice – Działoszyn- Herby Nowe – Tarnowskie Góry – Chorzów
Batory)

szlaku kolejowym Katowice – Lubliniec
szlaku kolejowym Opole – Fosowskie – Tarnowskie
Góry.
Miasto posiada zabytkowy dworzec kolejowy z 1888
roku. Gmach dworca w maju i czerwcu 2007 roku
został dokładnie odrestaurowany i jest teraz jednym
z najpiękniejszych budynków tego typu na Górnym
Śląsku.
W pobliżu Tarnowskich Gór znajduje się jedna z
największych stacji rozrządowych Europy, która
osiąga długość kilku kilometrów od stacji w
Miasteczku Śląskim do stacji w Tarnowskich Górach.
Co bardzo ważne i trwale związane z koleją
tarnogórską jest odpalenie jednej z pierwszych w
Europie maszyn parowych, w 1788 r. Przez miasto
biegnie trasa towarowa.

2012 AG


Slide 6

Nazwa miasta pochodzi od nazwy wsi
Tarnowice i słowa gory, co po staropolsku
oznaczało kopalnie.

Widok miasta Tarnowskie Góry w I poł. XVIII wieku

Historia miasta jest związana z wydobyciem rud srebra, ołowiu i cynku.
Według legendy, pierwszą bryłę kruszcu srebronośnego wyorał chłop Rybka około 1490.
Ówczesny właściciel ziem, Jan II Dobry oraz margrabia Jerzy von Ansbach w 1526 nadali
powstającemu miastu przywilej wspierający górnictwo.
W 1526r Tarnowskie Góry otrzymały prawa miejskie, a dwa lata później ogłoszony został tzw.
Ordunek Górny.
W połowie XVI wieku Tarnowskie Góry były największym ośrodkiem górnictwa kruszcowego
na Górnym Śląsku.
W 1529 protestanci wybudowali pierwszy drewniany kościół, a dwa lata później na jego
miejscu powstał murowany.
16 grudnia 1740 wkroczeniem wojsk pruskich na Śląsk rozpoczęły się wojny śląskie.
w 1788 uruchomiono pierwszą na kontynencie europejskim maszynę parową do odwadniania
wyrobisk górniczych.
W 1873 powstało Starostwo Tarnogórskie.
W 1922 miasto włączono do Polski.

To cykliczna impreza kulturalno-historyczno
w
Tarnowskich
Górach,
organizowana
w pierwszej połowie września corocznie
od 1957 roku.
Nazwa imprezy powstała od
wydobywających
srebrnonośną
zwanych gwarkami.

górników
galenę,

W
ramach
obchodów
Dni
Gwarków
organizowanych
jest
szereg
imprez
sportowych, kulturalnych i rozrywkowych, oraz
pochód historyczny.

Prof. Jan Miodek

Honorowi obywatele miasta

Wybitni tarnogórzanie

Ks. prof. Remigiusz Sobański
Raymond Wawzyniak
ks. prałat Stefan Wylężek
Ks. dr. Gustaw Klapuch
Joachim Janik
Prof. Jan Miodek
Pułkownik śp. Bernard Drzyzga
Profesor Bożenia HagerMałecka
Bolesław Lubosz
Maria Pańczyk-Poździej
ksiądz Jan Twardowski

Józef Piernikarczyk
Jan Nowak
Bronisław Hager
Feliks Piestrak
Bronisław Hager
Józef Korol
Jan Bondkowski
ks. Michał Lewek
Teofil Królik
Jakub Gruzełka
Fryderyk Antes

ks. Michał Lewek
Maria Pańczyk-Poździej

Sztolnia to 600 metrowy fragment
najdłuższej w rejonie Tarnowskich Gór
sztolni
odwadniającej
Głębokiej
należącej do kopalni Fryderyk.
Sztolnię można zwiedzać od 1957 roku.
Jest ona jedną z atrakcji Szlaku
Zabytków
Techniki
Województwa
Śląskiego. Sztolnia „Czarnego Pstrąga”
została uznana za pomnik historii.
Trasa turystyczna znajduje się pomiędzy
szybami Ewa (1826) i Sylwester (1828).
Wody ze sztolni uchodzą do rzeki
Dramy.

Zabytkowa
Kopalnia
Rud
Srebronośnych – t o podziemna trasa
turystyczna umożliwiająca zwiedzanie
podziemi dawnej kopalni kruszców
srebronośnych, założonej w triasowych
dolomitach i wapieniach.
Kopalnia znajduje się obok Sztolni
Czarnego Pstrąga.
Została udostępniona do zwiedzania w
1976 roku. Na powierzchni znajduje się
Muzeum Górnictwa i Skansen Maszyn
Parowych.
Podziemia
zabytkowej
kopalni
i Sztolnia „Czarnego Pstrąga” zostały
uznane za pomnik historii.
Na głębokości 40 m powstał szlak
turystyczny o długości 1700 m i kształcie
trójkąta, łączący trzy szyby: "Anioł",
"Żmija" i "Szczęść Boże".

Ze szlakiem sąsiadują trzy komory o
wielkości od 500 do 2000 m2.
Blisko 300 metrowy fragment trasy
trzeba pokonać łodzią. Przed zejściem
pod ziemię zwiedzający mogą obejrzeć
wystawę
minerałów,
narzędzi
używanych w górnictwie oraz Skansen
Maszyn Parowych.

Ta zabytkowa dzwonnica pochodzi z
dawnej kopalni kruszcu. W XIX i XX
wieku służyła pracownikom kopalni
dolomitu
w
kamieniołomie
"Blachówka".
W 1955 roku, dzięki inicjatywie
Stowarzyszenia Miłośników Ziemi
Tarnogórskiej przeniesiono ją do
centrum Tarnowskich Gór, na plac
Gwarków
przy
kościele
p.w. Św. Piotra i Pawła, gdzie stoi na
podmurowaniu
z
kamienia
wapiennego w miejscu dawnego
domu zbornego gwarków.

Park Miejski w Tarnowskich Górach –
położony na warpiach park w tarnogórskim
Śródmieściu. Rośnie tu blisko 50
gatunków drzew i 10 gatunków krzewów.
W większości rodzimego pochodzenia.
Wejście Parku zwieńcza grupa głazów
narzutowych. Największy spośród nich jest
pomnikiem przyrody. Jeden z głazów ma
tablicę z wierszem Jana Nowaka z 1925 r.
Park obejmuje następujące obiekty:
drewniana
wieża
widokowa,
staw
z fontanną, kawiarenka, korty tenisowe,
górka saneczkowa, muszla koncertowa,
grzybek.

Od 1896 r. architekt Carl Benjamin Szametike rozpoczął wznosić ratusz, kolejny już w
historii Tarnowskich Gór. Projektantem nowej siedziby był berliński architekt Herman
Guth (1851-1924), twórca szeregu obiektów administracyjnych i sakralnych .Pracom
budowlanym towarzyszyło tragiczne wydarzenie: 19 listopada 1897 roku wskutek
nieuwagi pracowników spłonął doszczętnie hełm wieży, wznoszącej się prawie 40
metrów ponad płytą rynku. Mimo to kilka miesięcy później, 11 sierpnia 1898 roku,
nowy ratusz uroczyście oddano do użytku.

Trój-kondygnacyjny obiekt o fasadzie obłożonej lśniącą cegłą klinkierową
wykorzystywany był pierwotnie w następujący sposób: na parterze zlokalizowano
sklepy, na pierwszym piętrze biura magistrackie, na drugim – mieszkanie burmistrza
oraz salę posiedzeń rady miejskiej.
Wnętrze ratuszowe często zmieniało swój wygląd, np. podczas II wojny światowej na
ścianach klatki schodowej widniały sceny z historii miasta wykonane przez
miejscowego malarza Józefa Machwitza. Piękna kuta balustrada z wicią roślinną
zachowała się w klatce schodowej do dziś.
W 2010 roku przeprowadzona została renowacja fasady głównej ratusza.

Kamienice podcieniowe– zabytek i jedna z
największych atrakcji turystycznych
Tarnowskich Gór.
Szereg kamieniczek w zachodniej pierzei
Rynku i przy ulicy Gliwickiej powstał
w 2. poł. XVI wieku, wraz ze
zlokalizowaniem w tym miejscu centralnego
placu miasta.

Arkadowe, otwarte podcienia to jeden z
najbardziej rozpoznawalnych elementów
tarnogórskiej architektury.
We wnętrzach zachowały się archaiczne
cechy architektoniczne - sklepione
kolebkowo piwnice, kamienne odrzwia z
gmerkiem wykonawcy.

Dom Sedlaczka - pochodzący z XVI w. zabytkowy budynek znajdujący się przy
Rynku w Tarnowskich Górach
Pierwotnie był siedzibą Starostów Ziemi Bytomskiej.
W 1805 roku został wykupiony przez czeskiego kupca Jana Sedlaczka, który
urządził w nim, istniejącą do dziś, winiarnię.
Jest to miejsce, gdzie zatrzymał się i biesiadował w 1683 Jan III Sobieski
podczas swojej wyprawy na Wiedeń. Swoją obecnością winiarnię zaszczycili
także August II Mocny (1697), August III (1734), Johann Wolfgang Goethe
(1790) czy Julian Ursyn Niemcewicz (1821).
Po drugiej wojnie światowej budynek był w opłakanym stanie i groziło mu
wyburzenie.

Pałac w Rybnej znajdujący się w Rybnej, dzielnicy Tarnowskich Gór.
Został wzniesiony w 1796 roku z inicjatywy rodziny Warkoczów, a następnie w 1829
przeszedł w ręce rodziny Chrząszczewskich. Po krótkim czasie pałac znalazł się
w posiadaniu rodziny Kosickich, która lekko go przebudowała. W ich władaniu znajdował
się aż do 1922 roku. Od 1935 pałac był siedzibą Związku Strzeleckiego. W czasie II wojny
światowej pałac przeszedł w ręce rodu Henckel von Donnersmarck, gdzie przechowywali
swoje dokumenty. Po roku 1945 w pałacu znajdowały się mieszkania komunalne.
W 1983 roku władze miasta Tarnowskie Góry przekazały odrestaurowany pałac
Stowarzyszeniu Polskich Artystów Muzyków, a w nim samym utworzono Dom Pracy
Twórczej. Od 1998 roku pałac w Rybnej działa jako spółka.
Na początku 2010 roku zaś została wykonana gruntowna renowacja elewacji pałacu.
Obecnie Pałac w Rybnej prowadzi działalność gastronomiczno-hotelarską, włącznie
z organizacją przyjęć okolicznościowych, w tym wesel, bankietów firmowych oraz
biznesowych.

Zamek w stylu renesansu z wewnętrznym dziedzińcem i krużgankami został wybudowany
najpewniej w XVI wieku. Zamek był w następnych wiekach wielokrotnie przebudowywany.
Fundatorem był najprawdopodobniej Piotr Wrochem.
W 1820 r. kupił od Gottlieba von Büttnera zamek wraz z okolicznymi dobrami hrabia Karol
Łazarz Henckel von Donnersmarck ze Świerklańca.
Po II wojnie światowej zamek i dobra tarnowickie zostały znacjonalizowane. Zamek stał się
własnością PGR-u. W ciągu następnych dziesięcioleci coraz bardziej niszczał.
W 2000 r. właścicielem stał się Rajner Smolorz, który podjął się całkowitej renowacji zamku i
otoczenia.
Pod koniec 2010 zakończył się remont zamku oraz jego otoczenia.

Tarnowskie Góry leżą na: szlaku Magistrali Węglowej
(Gdynia – Inowrocław – Zduńska Wola Karsznice – Chorzew
Siemkowice – Działoszyn- Herby Nowe – Tarnowskie Góry – Chorzów
Batory)

szlaku kolejowym Katowice – Lubliniec
szlaku kolejowym Opole – Fosowskie – Tarnowskie
Góry.
Miasto posiada zabytkowy dworzec kolejowy z 1888
roku. Gmach dworca w maju i czerwcu 2007 roku
został dokładnie odrestaurowany i jest teraz jednym
z najpiękniejszych budynków tego typu na Górnym
Śląsku.
W pobliżu Tarnowskich Gór znajduje się jedna z
największych stacji rozrządowych Europy, która
osiąga długość kilku kilometrów od stacji w
Miasteczku Śląskim do stacji w Tarnowskich Górach.
Co bardzo ważne i trwale związane z koleją
tarnogórską jest odpalenie jednej z pierwszych w
Europie maszyn parowych, w 1788 r. Przez miasto
biegnie trasa towarowa.

2012 AG


Slide 7

Nazwa miasta pochodzi od nazwy wsi
Tarnowice i słowa gory, co po staropolsku
oznaczało kopalnie.

Widok miasta Tarnowskie Góry w I poł. XVIII wieku

Historia miasta jest związana z wydobyciem rud srebra, ołowiu i cynku.
Według legendy, pierwszą bryłę kruszcu srebronośnego wyorał chłop Rybka około 1490.
Ówczesny właściciel ziem, Jan II Dobry oraz margrabia Jerzy von Ansbach w 1526 nadali
powstającemu miastu przywilej wspierający górnictwo.
W 1526r Tarnowskie Góry otrzymały prawa miejskie, a dwa lata później ogłoszony został tzw.
Ordunek Górny.
W połowie XVI wieku Tarnowskie Góry były największym ośrodkiem górnictwa kruszcowego
na Górnym Śląsku.
W 1529 protestanci wybudowali pierwszy drewniany kościół, a dwa lata później na jego
miejscu powstał murowany.
16 grudnia 1740 wkroczeniem wojsk pruskich na Śląsk rozpoczęły się wojny śląskie.
w 1788 uruchomiono pierwszą na kontynencie europejskim maszynę parową do odwadniania
wyrobisk górniczych.
W 1873 powstało Starostwo Tarnogórskie.
W 1922 miasto włączono do Polski.

To cykliczna impreza kulturalno-historyczno
w
Tarnowskich
Górach,
organizowana
w pierwszej połowie września corocznie
od 1957 roku.
Nazwa imprezy powstała od
wydobywających
srebrnonośną
zwanych gwarkami.

górników
galenę,

W
ramach
obchodów
Dni
Gwarków
organizowanych
jest
szereg
imprez
sportowych, kulturalnych i rozrywkowych, oraz
pochód historyczny.

Prof. Jan Miodek

Honorowi obywatele miasta

Wybitni tarnogórzanie

Ks. prof. Remigiusz Sobański
Raymond Wawzyniak
ks. prałat Stefan Wylężek
Ks. dr. Gustaw Klapuch
Joachim Janik
Prof. Jan Miodek
Pułkownik śp. Bernard Drzyzga
Profesor Bożenia HagerMałecka
Bolesław Lubosz
Maria Pańczyk-Poździej
ksiądz Jan Twardowski

Józef Piernikarczyk
Jan Nowak
Bronisław Hager
Feliks Piestrak
Bronisław Hager
Józef Korol
Jan Bondkowski
ks. Michał Lewek
Teofil Królik
Jakub Gruzełka
Fryderyk Antes

ks. Michał Lewek
Maria Pańczyk-Poździej

Sztolnia to 600 metrowy fragment
najdłuższej w rejonie Tarnowskich Gór
sztolni
odwadniającej
Głębokiej
należącej do kopalni Fryderyk.
Sztolnię można zwiedzać od 1957 roku.
Jest ona jedną z atrakcji Szlaku
Zabytków
Techniki
Województwa
Śląskiego. Sztolnia „Czarnego Pstrąga”
została uznana za pomnik historii.
Trasa turystyczna znajduje się pomiędzy
szybami Ewa (1826) i Sylwester (1828).
Wody ze sztolni uchodzą do rzeki
Dramy.

Zabytkowa
Kopalnia
Rud
Srebronośnych – t o podziemna trasa
turystyczna umożliwiająca zwiedzanie
podziemi dawnej kopalni kruszców
srebronośnych, założonej w triasowych
dolomitach i wapieniach.
Kopalnia znajduje się obok Sztolni
Czarnego Pstrąga.
Została udostępniona do zwiedzania w
1976 roku. Na powierzchni znajduje się
Muzeum Górnictwa i Skansen Maszyn
Parowych.
Podziemia
zabytkowej
kopalni
i Sztolnia „Czarnego Pstrąga” zostały
uznane za pomnik historii.
Na głębokości 40 m powstał szlak
turystyczny o długości 1700 m i kształcie
trójkąta, łączący trzy szyby: "Anioł",
"Żmija" i "Szczęść Boże".

Ze szlakiem sąsiadują trzy komory o
wielkości od 500 do 2000 m2.
Blisko 300 metrowy fragment trasy
trzeba pokonać łodzią. Przed zejściem
pod ziemię zwiedzający mogą obejrzeć
wystawę
minerałów,
narzędzi
używanych w górnictwie oraz Skansen
Maszyn Parowych.

Ta zabytkowa dzwonnica pochodzi z
dawnej kopalni kruszcu. W XIX i XX
wieku służyła pracownikom kopalni
dolomitu
w
kamieniołomie
"Blachówka".
W 1955 roku, dzięki inicjatywie
Stowarzyszenia Miłośników Ziemi
Tarnogórskiej przeniesiono ją do
centrum Tarnowskich Gór, na plac
Gwarków
przy
kościele
p.w. Św. Piotra i Pawła, gdzie stoi na
podmurowaniu
z
kamienia
wapiennego w miejscu dawnego
domu zbornego gwarków.

Park Miejski w Tarnowskich Górach –
położony na warpiach park w tarnogórskim
Śródmieściu. Rośnie tu blisko 50
gatunków drzew i 10 gatunków krzewów.
W większości rodzimego pochodzenia.
Wejście Parku zwieńcza grupa głazów
narzutowych. Największy spośród nich jest
pomnikiem przyrody. Jeden z głazów ma
tablicę z wierszem Jana Nowaka z 1925 r.
Park obejmuje następujące obiekty:
drewniana
wieża
widokowa,
staw
z fontanną, kawiarenka, korty tenisowe,
górka saneczkowa, muszla koncertowa,
grzybek.

Od 1896 r. architekt Carl Benjamin Szametike rozpoczął wznosić ratusz, kolejny już w
historii Tarnowskich Gór. Projektantem nowej siedziby był berliński architekt Herman
Guth (1851-1924), twórca szeregu obiektów administracyjnych i sakralnych .Pracom
budowlanym towarzyszyło tragiczne wydarzenie: 19 listopada 1897 roku wskutek
nieuwagi pracowników spłonął doszczętnie hełm wieży, wznoszącej się prawie 40
metrów ponad płytą rynku. Mimo to kilka miesięcy później, 11 sierpnia 1898 roku,
nowy ratusz uroczyście oddano do użytku.

Trój-kondygnacyjny obiekt o fasadzie obłożonej lśniącą cegłą klinkierową
wykorzystywany był pierwotnie w następujący sposób: na parterze zlokalizowano
sklepy, na pierwszym piętrze biura magistrackie, na drugim – mieszkanie burmistrza
oraz salę posiedzeń rady miejskiej.
Wnętrze ratuszowe często zmieniało swój wygląd, np. podczas II wojny światowej na
ścianach klatki schodowej widniały sceny z historii miasta wykonane przez
miejscowego malarza Józefa Machwitza. Piękna kuta balustrada z wicią roślinną
zachowała się w klatce schodowej do dziś.
W 2010 roku przeprowadzona została renowacja fasady głównej ratusza.

Kamienice podcieniowe– zabytek i jedna z
największych atrakcji turystycznych
Tarnowskich Gór.
Szereg kamieniczek w zachodniej pierzei
Rynku i przy ulicy Gliwickiej powstał
w 2. poł. XVI wieku, wraz ze
zlokalizowaniem w tym miejscu centralnego
placu miasta.

Arkadowe, otwarte podcienia to jeden z
najbardziej rozpoznawalnych elementów
tarnogórskiej architektury.
We wnętrzach zachowały się archaiczne
cechy architektoniczne - sklepione
kolebkowo piwnice, kamienne odrzwia z
gmerkiem wykonawcy.

Dom Sedlaczka - pochodzący z XVI w. zabytkowy budynek znajdujący się przy
Rynku w Tarnowskich Górach
Pierwotnie był siedzibą Starostów Ziemi Bytomskiej.
W 1805 roku został wykupiony przez czeskiego kupca Jana Sedlaczka, który
urządził w nim, istniejącą do dziś, winiarnię.
Jest to miejsce, gdzie zatrzymał się i biesiadował w 1683 Jan III Sobieski
podczas swojej wyprawy na Wiedeń. Swoją obecnością winiarnię zaszczycili
także August II Mocny (1697), August III (1734), Johann Wolfgang Goethe
(1790) czy Julian Ursyn Niemcewicz (1821).
Po drugiej wojnie światowej budynek był w opłakanym stanie i groziło mu
wyburzenie.

Pałac w Rybnej znajdujący się w Rybnej, dzielnicy Tarnowskich Gór.
Został wzniesiony w 1796 roku z inicjatywy rodziny Warkoczów, a następnie w 1829
przeszedł w ręce rodziny Chrząszczewskich. Po krótkim czasie pałac znalazł się
w posiadaniu rodziny Kosickich, która lekko go przebudowała. W ich władaniu znajdował
się aż do 1922 roku. Od 1935 pałac był siedzibą Związku Strzeleckiego. W czasie II wojny
światowej pałac przeszedł w ręce rodu Henckel von Donnersmarck, gdzie przechowywali
swoje dokumenty. Po roku 1945 w pałacu znajdowały się mieszkania komunalne.
W 1983 roku władze miasta Tarnowskie Góry przekazały odrestaurowany pałac
Stowarzyszeniu Polskich Artystów Muzyków, a w nim samym utworzono Dom Pracy
Twórczej. Od 1998 roku pałac w Rybnej działa jako spółka.
Na początku 2010 roku zaś została wykonana gruntowna renowacja elewacji pałacu.
Obecnie Pałac w Rybnej prowadzi działalność gastronomiczno-hotelarską, włącznie
z organizacją przyjęć okolicznościowych, w tym wesel, bankietów firmowych oraz
biznesowych.

Zamek w stylu renesansu z wewnętrznym dziedzińcem i krużgankami został wybudowany
najpewniej w XVI wieku. Zamek był w następnych wiekach wielokrotnie przebudowywany.
Fundatorem był najprawdopodobniej Piotr Wrochem.
W 1820 r. kupił od Gottlieba von Büttnera zamek wraz z okolicznymi dobrami hrabia Karol
Łazarz Henckel von Donnersmarck ze Świerklańca.
Po II wojnie światowej zamek i dobra tarnowickie zostały znacjonalizowane. Zamek stał się
własnością PGR-u. W ciągu następnych dziesięcioleci coraz bardziej niszczał.
W 2000 r. właścicielem stał się Rajner Smolorz, który podjął się całkowitej renowacji zamku i
otoczenia.
Pod koniec 2010 zakończył się remont zamku oraz jego otoczenia.

Tarnowskie Góry leżą na: szlaku Magistrali Węglowej
(Gdynia – Inowrocław – Zduńska Wola Karsznice – Chorzew
Siemkowice – Działoszyn- Herby Nowe – Tarnowskie Góry – Chorzów
Batory)

szlaku kolejowym Katowice – Lubliniec
szlaku kolejowym Opole – Fosowskie – Tarnowskie
Góry.
Miasto posiada zabytkowy dworzec kolejowy z 1888
roku. Gmach dworca w maju i czerwcu 2007 roku
został dokładnie odrestaurowany i jest teraz jednym
z najpiękniejszych budynków tego typu na Górnym
Śląsku.
W pobliżu Tarnowskich Gór znajduje się jedna z
największych stacji rozrządowych Europy, która
osiąga długość kilku kilometrów od stacji w
Miasteczku Śląskim do stacji w Tarnowskich Górach.
Co bardzo ważne i trwale związane z koleją
tarnogórską jest odpalenie jednej z pierwszych w
Europie maszyn parowych, w 1788 r. Przez miasto
biegnie trasa towarowa.

2012 AG


Slide 8

Nazwa miasta pochodzi od nazwy wsi
Tarnowice i słowa gory, co po staropolsku
oznaczało kopalnie.

Widok miasta Tarnowskie Góry w I poł. XVIII wieku

Historia miasta jest związana z wydobyciem rud srebra, ołowiu i cynku.
Według legendy, pierwszą bryłę kruszcu srebronośnego wyorał chłop Rybka około 1490.
Ówczesny właściciel ziem, Jan II Dobry oraz margrabia Jerzy von Ansbach w 1526 nadali
powstającemu miastu przywilej wspierający górnictwo.
W 1526r Tarnowskie Góry otrzymały prawa miejskie, a dwa lata później ogłoszony został tzw.
Ordunek Górny.
W połowie XVI wieku Tarnowskie Góry były największym ośrodkiem górnictwa kruszcowego
na Górnym Śląsku.
W 1529 protestanci wybudowali pierwszy drewniany kościół, a dwa lata później na jego
miejscu powstał murowany.
16 grudnia 1740 wkroczeniem wojsk pruskich na Śląsk rozpoczęły się wojny śląskie.
w 1788 uruchomiono pierwszą na kontynencie europejskim maszynę parową do odwadniania
wyrobisk górniczych.
W 1873 powstało Starostwo Tarnogórskie.
W 1922 miasto włączono do Polski.

To cykliczna impreza kulturalno-historyczno
w
Tarnowskich
Górach,
organizowana
w pierwszej połowie września corocznie
od 1957 roku.
Nazwa imprezy powstała od
wydobywających
srebrnonośną
zwanych gwarkami.

górników
galenę,

W
ramach
obchodów
Dni
Gwarków
organizowanych
jest
szereg
imprez
sportowych, kulturalnych i rozrywkowych, oraz
pochód historyczny.

Prof. Jan Miodek

Honorowi obywatele miasta

Wybitni tarnogórzanie

Ks. prof. Remigiusz Sobański
Raymond Wawzyniak
ks. prałat Stefan Wylężek
Ks. dr. Gustaw Klapuch
Joachim Janik
Prof. Jan Miodek
Pułkownik śp. Bernard Drzyzga
Profesor Bożenia HagerMałecka
Bolesław Lubosz
Maria Pańczyk-Poździej
ksiądz Jan Twardowski

Józef Piernikarczyk
Jan Nowak
Bronisław Hager
Feliks Piestrak
Bronisław Hager
Józef Korol
Jan Bondkowski
ks. Michał Lewek
Teofil Królik
Jakub Gruzełka
Fryderyk Antes

ks. Michał Lewek
Maria Pańczyk-Poździej

Sztolnia to 600 metrowy fragment
najdłuższej w rejonie Tarnowskich Gór
sztolni
odwadniającej
Głębokiej
należącej do kopalni Fryderyk.
Sztolnię można zwiedzać od 1957 roku.
Jest ona jedną z atrakcji Szlaku
Zabytków
Techniki
Województwa
Śląskiego. Sztolnia „Czarnego Pstrąga”
została uznana za pomnik historii.
Trasa turystyczna znajduje się pomiędzy
szybami Ewa (1826) i Sylwester (1828).
Wody ze sztolni uchodzą do rzeki
Dramy.

Zabytkowa
Kopalnia
Rud
Srebronośnych – t o podziemna trasa
turystyczna umożliwiająca zwiedzanie
podziemi dawnej kopalni kruszców
srebronośnych, założonej w triasowych
dolomitach i wapieniach.
Kopalnia znajduje się obok Sztolni
Czarnego Pstrąga.
Została udostępniona do zwiedzania w
1976 roku. Na powierzchni znajduje się
Muzeum Górnictwa i Skansen Maszyn
Parowych.
Podziemia
zabytkowej
kopalni
i Sztolnia „Czarnego Pstrąga” zostały
uznane za pomnik historii.
Na głębokości 40 m powstał szlak
turystyczny o długości 1700 m i kształcie
trójkąta, łączący trzy szyby: "Anioł",
"Żmija" i "Szczęść Boże".

Ze szlakiem sąsiadują trzy komory o
wielkości od 500 do 2000 m2.
Blisko 300 metrowy fragment trasy
trzeba pokonać łodzią. Przed zejściem
pod ziemię zwiedzający mogą obejrzeć
wystawę
minerałów,
narzędzi
używanych w górnictwie oraz Skansen
Maszyn Parowych.

Ta zabytkowa dzwonnica pochodzi z
dawnej kopalni kruszcu. W XIX i XX
wieku służyła pracownikom kopalni
dolomitu
w
kamieniołomie
"Blachówka".
W 1955 roku, dzięki inicjatywie
Stowarzyszenia Miłośników Ziemi
Tarnogórskiej przeniesiono ją do
centrum Tarnowskich Gór, na plac
Gwarków
przy
kościele
p.w. Św. Piotra i Pawła, gdzie stoi na
podmurowaniu
z
kamienia
wapiennego w miejscu dawnego
domu zbornego gwarków.

Park Miejski w Tarnowskich Górach –
położony na warpiach park w tarnogórskim
Śródmieściu. Rośnie tu blisko 50
gatunków drzew i 10 gatunków krzewów.
W większości rodzimego pochodzenia.
Wejście Parku zwieńcza grupa głazów
narzutowych. Największy spośród nich jest
pomnikiem przyrody. Jeden z głazów ma
tablicę z wierszem Jana Nowaka z 1925 r.
Park obejmuje następujące obiekty:
drewniana
wieża
widokowa,
staw
z fontanną, kawiarenka, korty tenisowe,
górka saneczkowa, muszla koncertowa,
grzybek.

Od 1896 r. architekt Carl Benjamin Szametike rozpoczął wznosić ratusz, kolejny już w
historii Tarnowskich Gór. Projektantem nowej siedziby był berliński architekt Herman
Guth (1851-1924), twórca szeregu obiektów administracyjnych i sakralnych .Pracom
budowlanym towarzyszyło tragiczne wydarzenie: 19 listopada 1897 roku wskutek
nieuwagi pracowników spłonął doszczętnie hełm wieży, wznoszącej się prawie 40
metrów ponad płytą rynku. Mimo to kilka miesięcy później, 11 sierpnia 1898 roku,
nowy ratusz uroczyście oddano do użytku.

Trój-kondygnacyjny obiekt o fasadzie obłożonej lśniącą cegłą klinkierową
wykorzystywany był pierwotnie w następujący sposób: na parterze zlokalizowano
sklepy, na pierwszym piętrze biura magistrackie, na drugim – mieszkanie burmistrza
oraz salę posiedzeń rady miejskiej.
Wnętrze ratuszowe często zmieniało swój wygląd, np. podczas II wojny światowej na
ścianach klatki schodowej widniały sceny z historii miasta wykonane przez
miejscowego malarza Józefa Machwitza. Piękna kuta balustrada z wicią roślinną
zachowała się w klatce schodowej do dziś.
W 2010 roku przeprowadzona została renowacja fasady głównej ratusza.

Kamienice podcieniowe– zabytek i jedna z
największych atrakcji turystycznych
Tarnowskich Gór.
Szereg kamieniczek w zachodniej pierzei
Rynku i przy ulicy Gliwickiej powstał
w 2. poł. XVI wieku, wraz ze
zlokalizowaniem w tym miejscu centralnego
placu miasta.

Arkadowe, otwarte podcienia to jeden z
najbardziej rozpoznawalnych elementów
tarnogórskiej architektury.
We wnętrzach zachowały się archaiczne
cechy architektoniczne - sklepione
kolebkowo piwnice, kamienne odrzwia z
gmerkiem wykonawcy.

Dom Sedlaczka - pochodzący z XVI w. zabytkowy budynek znajdujący się przy
Rynku w Tarnowskich Górach
Pierwotnie był siedzibą Starostów Ziemi Bytomskiej.
W 1805 roku został wykupiony przez czeskiego kupca Jana Sedlaczka, który
urządził w nim, istniejącą do dziś, winiarnię.
Jest to miejsce, gdzie zatrzymał się i biesiadował w 1683 Jan III Sobieski
podczas swojej wyprawy na Wiedeń. Swoją obecnością winiarnię zaszczycili
także August II Mocny (1697), August III (1734), Johann Wolfgang Goethe
(1790) czy Julian Ursyn Niemcewicz (1821).
Po drugiej wojnie światowej budynek był w opłakanym stanie i groziło mu
wyburzenie.

Pałac w Rybnej znajdujący się w Rybnej, dzielnicy Tarnowskich Gór.
Został wzniesiony w 1796 roku z inicjatywy rodziny Warkoczów, a następnie w 1829
przeszedł w ręce rodziny Chrząszczewskich. Po krótkim czasie pałac znalazł się
w posiadaniu rodziny Kosickich, która lekko go przebudowała. W ich władaniu znajdował
się aż do 1922 roku. Od 1935 pałac był siedzibą Związku Strzeleckiego. W czasie II wojny
światowej pałac przeszedł w ręce rodu Henckel von Donnersmarck, gdzie przechowywali
swoje dokumenty. Po roku 1945 w pałacu znajdowały się mieszkania komunalne.
W 1983 roku władze miasta Tarnowskie Góry przekazały odrestaurowany pałac
Stowarzyszeniu Polskich Artystów Muzyków, a w nim samym utworzono Dom Pracy
Twórczej. Od 1998 roku pałac w Rybnej działa jako spółka.
Na początku 2010 roku zaś została wykonana gruntowna renowacja elewacji pałacu.
Obecnie Pałac w Rybnej prowadzi działalność gastronomiczno-hotelarską, włącznie
z organizacją przyjęć okolicznościowych, w tym wesel, bankietów firmowych oraz
biznesowych.

Zamek w stylu renesansu z wewnętrznym dziedzińcem i krużgankami został wybudowany
najpewniej w XVI wieku. Zamek był w następnych wiekach wielokrotnie przebudowywany.
Fundatorem był najprawdopodobniej Piotr Wrochem.
W 1820 r. kupił od Gottlieba von Büttnera zamek wraz z okolicznymi dobrami hrabia Karol
Łazarz Henckel von Donnersmarck ze Świerklańca.
Po II wojnie światowej zamek i dobra tarnowickie zostały znacjonalizowane. Zamek stał się
własnością PGR-u. W ciągu następnych dziesięcioleci coraz bardziej niszczał.
W 2000 r. właścicielem stał się Rajner Smolorz, który podjął się całkowitej renowacji zamku i
otoczenia.
Pod koniec 2010 zakończył się remont zamku oraz jego otoczenia.

Tarnowskie Góry leżą na: szlaku Magistrali Węglowej
(Gdynia – Inowrocław – Zduńska Wola Karsznice – Chorzew
Siemkowice – Działoszyn- Herby Nowe – Tarnowskie Góry – Chorzów
Batory)

szlaku kolejowym Katowice – Lubliniec
szlaku kolejowym Opole – Fosowskie – Tarnowskie
Góry.
Miasto posiada zabytkowy dworzec kolejowy z 1888
roku. Gmach dworca w maju i czerwcu 2007 roku
został dokładnie odrestaurowany i jest teraz jednym
z najpiękniejszych budynków tego typu na Górnym
Śląsku.
W pobliżu Tarnowskich Gór znajduje się jedna z
największych stacji rozrządowych Europy, która
osiąga długość kilku kilometrów od stacji w
Miasteczku Śląskim do stacji w Tarnowskich Górach.
Co bardzo ważne i trwale związane z koleją
tarnogórską jest odpalenie jednej z pierwszych w
Europie maszyn parowych, w 1788 r. Przez miasto
biegnie trasa towarowa.

2012 AG


Slide 9

Nazwa miasta pochodzi od nazwy wsi
Tarnowice i słowa gory, co po staropolsku
oznaczało kopalnie.

Widok miasta Tarnowskie Góry w I poł. XVIII wieku

Historia miasta jest związana z wydobyciem rud srebra, ołowiu i cynku.
Według legendy, pierwszą bryłę kruszcu srebronośnego wyorał chłop Rybka około 1490.
Ówczesny właściciel ziem, Jan II Dobry oraz margrabia Jerzy von Ansbach w 1526 nadali
powstającemu miastu przywilej wspierający górnictwo.
W 1526r Tarnowskie Góry otrzymały prawa miejskie, a dwa lata później ogłoszony został tzw.
Ordunek Górny.
W połowie XVI wieku Tarnowskie Góry były największym ośrodkiem górnictwa kruszcowego
na Górnym Śląsku.
W 1529 protestanci wybudowali pierwszy drewniany kościół, a dwa lata później na jego
miejscu powstał murowany.
16 grudnia 1740 wkroczeniem wojsk pruskich na Śląsk rozpoczęły się wojny śląskie.
w 1788 uruchomiono pierwszą na kontynencie europejskim maszynę parową do odwadniania
wyrobisk górniczych.
W 1873 powstało Starostwo Tarnogórskie.
W 1922 miasto włączono do Polski.

To cykliczna impreza kulturalno-historyczno
w
Tarnowskich
Górach,
organizowana
w pierwszej połowie września corocznie
od 1957 roku.
Nazwa imprezy powstała od
wydobywających
srebrnonośną
zwanych gwarkami.

górników
galenę,

W
ramach
obchodów
Dni
Gwarków
organizowanych
jest
szereg
imprez
sportowych, kulturalnych i rozrywkowych, oraz
pochód historyczny.

Prof. Jan Miodek

Honorowi obywatele miasta

Wybitni tarnogórzanie

Ks. prof. Remigiusz Sobański
Raymond Wawzyniak
ks. prałat Stefan Wylężek
Ks. dr. Gustaw Klapuch
Joachim Janik
Prof. Jan Miodek
Pułkownik śp. Bernard Drzyzga
Profesor Bożenia HagerMałecka
Bolesław Lubosz
Maria Pańczyk-Poździej
ksiądz Jan Twardowski

Józef Piernikarczyk
Jan Nowak
Bronisław Hager
Feliks Piestrak
Bronisław Hager
Józef Korol
Jan Bondkowski
ks. Michał Lewek
Teofil Królik
Jakub Gruzełka
Fryderyk Antes

ks. Michał Lewek
Maria Pańczyk-Poździej

Sztolnia to 600 metrowy fragment
najdłuższej w rejonie Tarnowskich Gór
sztolni
odwadniającej
Głębokiej
należącej do kopalni Fryderyk.
Sztolnię można zwiedzać od 1957 roku.
Jest ona jedną z atrakcji Szlaku
Zabytków
Techniki
Województwa
Śląskiego. Sztolnia „Czarnego Pstrąga”
została uznana za pomnik historii.
Trasa turystyczna znajduje się pomiędzy
szybami Ewa (1826) i Sylwester (1828).
Wody ze sztolni uchodzą do rzeki
Dramy.

Zabytkowa
Kopalnia
Rud
Srebronośnych – t o podziemna trasa
turystyczna umożliwiająca zwiedzanie
podziemi dawnej kopalni kruszców
srebronośnych, założonej w triasowych
dolomitach i wapieniach.
Kopalnia znajduje się obok Sztolni
Czarnego Pstrąga.
Została udostępniona do zwiedzania w
1976 roku. Na powierzchni znajduje się
Muzeum Górnictwa i Skansen Maszyn
Parowych.
Podziemia
zabytkowej
kopalni
i Sztolnia „Czarnego Pstrąga” zostały
uznane za pomnik historii.
Na głębokości 40 m powstał szlak
turystyczny o długości 1700 m i kształcie
trójkąta, łączący trzy szyby: "Anioł",
"Żmija" i "Szczęść Boże".

Ze szlakiem sąsiadują trzy komory o
wielkości od 500 do 2000 m2.
Blisko 300 metrowy fragment trasy
trzeba pokonać łodzią. Przed zejściem
pod ziemię zwiedzający mogą obejrzeć
wystawę
minerałów,
narzędzi
używanych w górnictwie oraz Skansen
Maszyn Parowych.

Ta zabytkowa dzwonnica pochodzi z
dawnej kopalni kruszcu. W XIX i XX
wieku służyła pracownikom kopalni
dolomitu
w
kamieniołomie
"Blachówka".
W 1955 roku, dzięki inicjatywie
Stowarzyszenia Miłośników Ziemi
Tarnogórskiej przeniesiono ją do
centrum Tarnowskich Gór, na plac
Gwarków
przy
kościele
p.w. Św. Piotra i Pawła, gdzie stoi na
podmurowaniu
z
kamienia
wapiennego w miejscu dawnego
domu zbornego gwarków.

Park Miejski w Tarnowskich Górach –
położony na warpiach park w tarnogórskim
Śródmieściu. Rośnie tu blisko 50
gatunków drzew i 10 gatunków krzewów.
W większości rodzimego pochodzenia.
Wejście Parku zwieńcza grupa głazów
narzutowych. Największy spośród nich jest
pomnikiem przyrody. Jeden z głazów ma
tablicę z wierszem Jana Nowaka z 1925 r.
Park obejmuje następujące obiekty:
drewniana
wieża
widokowa,
staw
z fontanną, kawiarenka, korty tenisowe,
górka saneczkowa, muszla koncertowa,
grzybek.

Od 1896 r. architekt Carl Benjamin Szametike rozpoczął wznosić ratusz, kolejny już w
historii Tarnowskich Gór. Projektantem nowej siedziby był berliński architekt Herman
Guth (1851-1924), twórca szeregu obiektów administracyjnych i sakralnych .Pracom
budowlanym towarzyszyło tragiczne wydarzenie: 19 listopada 1897 roku wskutek
nieuwagi pracowników spłonął doszczętnie hełm wieży, wznoszącej się prawie 40
metrów ponad płytą rynku. Mimo to kilka miesięcy później, 11 sierpnia 1898 roku,
nowy ratusz uroczyście oddano do użytku.

Trój-kondygnacyjny obiekt o fasadzie obłożonej lśniącą cegłą klinkierową
wykorzystywany był pierwotnie w następujący sposób: na parterze zlokalizowano
sklepy, na pierwszym piętrze biura magistrackie, na drugim – mieszkanie burmistrza
oraz salę posiedzeń rady miejskiej.
Wnętrze ratuszowe często zmieniało swój wygląd, np. podczas II wojny światowej na
ścianach klatki schodowej widniały sceny z historii miasta wykonane przez
miejscowego malarza Józefa Machwitza. Piękna kuta balustrada z wicią roślinną
zachowała się w klatce schodowej do dziś.
W 2010 roku przeprowadzona została renowacja fasady głównej ratusza.

Kamienice podcieniowe– zabytek i jedna z
największych atrakcji turystycznych
Tarnowskich Gór.
Szereg kamieniczek w zachodniej pierzei
Rynku i przy ulicy Gliwickiej powstał
w 2. poł. XVI wieku, wraz ze
zlokalizowaniem w tym miejscu centralnego
placu miasta.

Arkadowe, otwarte podcienia to jeden z
najbardziej rozpoznawalnych elementów
tarnogórskiej architektury.
We wnętrzach zachowały się archaiczne
cechy architektoniczne - sklepione
kolebkowo piwnice, kamienne odrzwia z
gmerkiem wykonawcy.

Dom Sedlaczka - pochodzący z XVI w. zabytkowy budynek znajdujący się przy
Rynku w Tarnowskich Górach
Pierwotnie był siedzibą Starostów Ziemi Bytomskiej.
W 1805 roku został wykupiony przez czeskiego kupca Jana Sedlaczka, który
urządził w nim, istniejącą do dziś, winiarnię.
Jest to miejsce, gdzie zatrzymał się i biesiadował w 1683 Jan III Sobieski
podczas swojej wyprawy na Wiedeń. Swoją obecnością winiarnię zaszczycili
także August II Mocny (1697), August III (1734), Johann Wolfgang Goethe
(1790) czy Julian Ursyn Niemcewicz (1821).
Po drugiej wojnie światowej budynek był w opłakanym stanie i groziło mu
wyburzenie.

Pałac w Rybnej znajdujący się w Rybnej, dzielnicy Tarnowskich Gór.
Został wzniesiony w 1796 roku z inicjatywy rodziny Warkoczów, a następnie w 1829
przeszedł w ręce rodziny Chrząszczewskich. Po krótkim czasie pałac znalazł się
w posiadaniu rodziny Kosickich, która lekko go przebudowała. W ich władaniu znajdował
się aż do 1922 roku. Od 1935 pałac był siedzibą Związku Strzeleckiego. W czasie II wojny
światowej pałac przeszedł w ręce rodu Henckel von Donnersmarck, gdzie przechowywali
swoje dokumenty. Po roku 1945 w pałacu znajdowały się mieszkania komunalne.
W 1983 roku władze miasta Tarnowskie Góry przekazały odrestaurowany pałac
Stowarzyszeniu Polskich Artystów Muzyków, a w nim samym utworzono Dom Pracy
Twórczej. Od 1998 roku pałac w Rybnej działa jako spółka.
Na początku 2010 roku zaś została wykonana gruntowna renowacja elewacji pałacu.
Obecnie Pałac w Rybnej prowadzi działalność gastronomiczno-hotelarską, włącznie
z organizacją przyjęć okolicznościowych, w tym wesel, bankietów firmowych oraz
biznesowych.

Zamek w stylu renesansu z wewnętrznym dziedzińcem i krużgankami został wybudowany
najpewniej w XVI wieku. Zamek był w następnych wiekach wielokrotnie przebudowywany.
Fundatorem był najprawdopodobniej Piotr Wrochem.
W 1820 r. kupił od Gottlieba von Büttnera zamek wraz z okolicznymi dobrami hrabia Karol
Łazarz Henckel von Donnersmarck ze Świerklańca.
Po II wojnie światowej zamek i dobra tarnowickie zostały znacjonalizowane. Zamek stał się
własnością PGR-u. W ciągu następnych dziesięcioleci coraz bardziej niszczał.
W 2000 r. właścicielem stał się Rajner Smolorz, który podjął się całkowitej renowacji zamku i
otoczenia.
Pod koniec 2010 zakończył się remont zamku oraz jego otoczenia.

Tarnowskie Góry leżą na: szlaku Magistrali Węglowej
(Gdynia – Inowrocław – Zduńska Wola Karsznice – Chorzew
Siemkowice – Działoszyn- Herby Nowe – Tarnowskie Góry – Chorzów
Batory)

szlaku kolejowym Katowice – Lubliniec
szlaku kolejowym Opole – Fosowskie – Tarnowskie
Góry.
Miasto posiada zabytkowy dworzec kolejowy z 1888
roku. Gmach dworca w maju i czerwcu 2007 roku
został dokładnie odrestaurowany i jest teraz jednym
z najpiękniejszych budynków tego typu na Górnym
Śląsku.
W pobliżu Tarnowskich Gór znajduje się jedna z
największych stacji rozrządowych Europy, która
osiąga długość kilku kilometrów od stacji w
Miasteczku Śląskim do stacji w Tarnowskich Górach.
Co bardzo ważne i trwale związane z koleją
tarnogórską jest odpalenie jednej z pierwszych w
Europie maszyn parowych, w 1788 r. Przez miasto
biegnie trasa towarowa.

2012 AG


Slide 10

Nazwa miasta pochodzi od nazwy wsi
Tarnowice i słowa gory, co po staropolsku
oznaczało kopalnie.

Widok miasta Tarnowskie Góry w I poł. XVIII wieku

Historia miasta jest związana z wydobyciem rud srebra, ołowiu i cynku.
Według legendy, pierwszą bryłę kruszcu srebronośnego wyorał chłop Rybka około 1490.
Ówczesny właściciel ziem, Jan II Dobry oraz margrabia Jerzy von Ansbach w 1526 nadali
powstającemu miastu przywilej wspierający górnictwo.
W 1526r Tarnowskie Góry otrzymały prawa miejskie, a dwa lata później ogłoszony został tzw.
Ordunek Górny.
W połowie XVI wieku Tarnowskie Góry były największym ośrodkiem górnictwa kruszcowego
na Górnym Śląsku.
W 1529 protestanci wybudowali pierwszy drewniany kościół, a dwa lata później na jego
miejscu powstał murowany.
16 grudnia 1740 wkroczeniem wojsk pruskich na Śląsk rozpoczęły się wojny śląskie.
w 1788 uruchomiono pierwszą na kontynencie europejskim maszynę parową do odwadniania
wyrobisk górniczych.
W 1873 powstało Starostwo Tarnogórskie.
W 1922 miasto włączono do Polski.

To cykliczna impreza kulturalno-historyczno
w
Tarnowskich
Górach,
organizowana
w pierwszej połowie września corocznie
od 1957 roku.
Nazwa imprezy powstała od
wydobywających
srebrnonośną
zwanych gwarkami.

górników
galenę,

W
ramach
obchodów
Dni
Gwarków
organizowanych
jest
szereg
imprez
sportowych, kulturalnych i rozrywkowych, oraz
pochód historyczny.

Prof. Jan Miodek

Honorowi obywatele miasta

Wybitni tarnogórzanie

Ks. prof. Remigiusz Sobański
Raymond Wawzyniak
ks. prałat Stefan Wylężek
Ks. dr. Gustaw Klapuch
Joachim Janik
Prof. Jan Miodek
Pułkownik śp. Bernard Drzyzga
Profesor Bożenia HagerMałecka
Bolesław Lubosz
Maria Pańczyk-Poździej
ksiądz Jan Twardowski

Józef Piernikarczyk
Jan Nowak
Bronisław Hager
Feliks Piestrak
Bronisław Hager
Józef Korol
Jan Bondkowski
ks. Michał Lewek
Teofil Królik
Jakub Gruzełka
Fryderyk Antes

ks. Michał Lewek
Maria Pańczyk-Poździej

Sztolnia to 600 metrowy fragment
najdłuższej w rejonie Tarnowskich Gór
sztolni
odwadniającej
Głębokiej
należącej do kopalni Fryderyk.
Sztolnię można zwiedzać od 1957 roku.
Jest ona jedną z atrakcji Szlaku
Zabytków
Techniki
Województwa
Śląskiego. Sztolnia „Czarnego Pstrąga”
została uznana za pomnik historii.
Trasa turystyczna znajduje się pomiędzy
szybami Ewa (1826) i Sylwester (1828).
Wody ze sztolni uchodzą do rzeki
Dramy.

Zabytkowa
Kopalnia
Rud
Srebronośnych – t o podziemna trasa
turystyczna umożliwiająca zwiedzanie
podziemi dawnej kopalni kruszców
srebronośnych, założonej w triasowych
dolomitach i wapieniach.
Kopalnia znajduje się obok Sztolni
Czarnego Pstrąga.
Została udostępniona do zwiedzania w
1976 roku. Na powierzchni znajduje się
Muzeum Górnictwa i Skansen Maszyn
Parowych.
Podziemia
zabytkowej
kopalni
i Sztolnia „Czarnego Pstrąga” zostały
uznane za pomnik historii.
Na głębokości 40 m powstał szlak
turystyczny o długości 1700 m i kształcie
trójkąta, łączący trzy szyby: "Anioł",
"Żmija" i "Szczęść Boże".

Ze szlakiem sąsiadują trzy komory o
wielkości od 500 do 2000 m2.
Blisko 300 metrowy fragment trasy
trzeba pokonać łodzią. Przed zejściem
pod ziemię zwiedzający mogą obejrzeć
wystawę
minerałów,
narzędzi
używanych w górnictwie oraz Skansen
Maszyn Parowych.

Ta zabytkowa dzwonnica pochodzi z
dawnej kopalni kruszcu. W XIX i XX
wieku służyła pracownikom kopalni
dolomitu
w
kamieniołomie
"Blachówka".
W 1955 roku, dzięki inicjatywie
Stowarzyszenia Miłośników Ziemi
Tarnogórskiej przeniesiono ją do
centrum Tarnowskich Gór, na plac
Gwarków
przy
kościele
p.w. Św. Piotra i Pawła, gdzie stoi na
podmurowaniu
z
kamienia
wapiennego w miejscu dawnego
domu zbornego gwarków.

Park Miejski w Tarnowskich Górach –
położony na warpiach park w tarnogórskim
Śródmieściu. Rośnie tu blisko 50
gatunków drzew i 10 gatunków krzewów.
W większości rodzimego pochodzenia.
Wejście Parku zwieńcza grupa głazów
narzutowych. Największy spośród nich jest
pomnikiem przyrody. Jeden z głazów ma
tablicę z wierszem Jana Nowaka z 1925 r.
Park obejmuje następujące obiekty:
drewniana
wieża
widokowa,
staw
z fontanną, kawiarenka, korty tenisowe,
górka saneczkowa, muszla koncertowa,
grzybek.

Od 1896 r. architekt Carl Benjamin Szametike rozpoczął wznosić ratusz, kolejny już w
historii Tarnowskich Gór. Projektantem nowej siedziby był berliński architekt Herman
Guth (1851-1924), twórca szeregu obiektów administracyjnych i sakralnych .Pracom
budowlanym towarzyszyło tragiczne wydarzenie: 19 listopada 1897 roku wskutek
nieuwagi pracowników spłonął doszczętnie hełm wieży, wznoszącej się prawie 40
metrów ponad płytą rynku. Mimo to kilka miesięcy później, 11 sierpnia 1898 roku,
nowy ratusz uroczyście oddano do użytku.

Trój-kondygnacyjny obiekt o fasadzie obłożonej lśniącą cegłą klinkierową
wykorzystywany był pierwotnie w następujący sposób: na parterze zlokalizowano
sklepy, na pierwszym piętrze biura magistrackie, na drugim – mieszkanie burmistrza
oraz salę posiedzeń rady miejskiej.
Wnętrze ratuszowe często zmieniało swój wygląd, np. podczas II wojny światowej na
ścianach klatki schodowej widniały sceny z historii miasta wykonane przez
miejscowego malarza Józefa Machwitza. Piękna kuta balustrada z wicią roślinną
zachowała się w klatce schodowej do dziś.
W 2010 roku przeprowadzona została renowacja fasady głównej ratusza.

Kamienice podcieniowe– zabytek i jedna z
największych atrakcji turystycznych
Tarnowskich Gór.
Szereg kamieniczek w zachodniej pierzei
Rynku i przy ulicy Gliwickiej powstał
w 2. poł. XVI wieku, wraz ze
zlokalizowaniem w tym miejscu centralnego
placu miasta.

Arkadowe, otwarte podcienia to jeden z
najbardziej rozpoznawalnych elementów
tarnogórskiej architektury.
We wnętrzach zachowały się archaiczne
cechy architektoniczne - sklepione
kolebkowo piwnice, kamienne odrzwia z
gmerkiem wykonawcy.

Dom Sedlaczka - pochodzący z XVI w. zabytkowy budynek znajdujący się przy
Rynku w Tarnowskich Górach
Pierwotnie był siedzibą Starostów Ziemi Bytomskiej.
W 1805 roku został wykupiony przez czeskiego kupca Jana Sedlaczka, który
urządził w nim, istniejącą do dziś, winiarnię.
Jest to miejsce, gdzie zatrzymał się i biesiadował w 1683 Jan III Sobieski
podczas swojej wyprawy na Wiedeń. Swoją obecnością winiarnię zaszczycili
także August II Mocny (1697), August III (1734), Johann Wolfgang Goethe
(1790) czy Julian Ursyn Niemcewicz (1821).
Po drugiej wojnie światowej budynek był w opłakanym stanie i groziło mu
wyburzenie.

Pałac w Rybnej znajdujący się w Rybnej, dzielnicy Tarnowskich Gór.
Został wzniesiony w 1796 roku z inicjatywy rodziny Warkoczów, a następnie w 1829
przeszedł w ręce rodziny Chrząszczewskich. Po krótkim czasie pałac znalazł się
w posiadaniu rodziny Kosickich, która lekko go przebudowała. W ich władaniu znajdował
się aż do 1922 roku. Od 1935 pałac był siedzibą Związku Strzeleckiego. W czasie II wojny
światowej pałac przeszedł w ręce rodu Henckel von Donnersmarck, gdzie przechowywali
swoje dokumenty. Po roku 1945 w pałacu znajdowały się mieszkania komunalne.
W 1983 roku władze miasta Tarnowskie Góry przekazały odrestaurowany pałac
Stowarzyszeniu Polskich Artystów Muzyków, a w nim samym utworzono Dom Pracy
Twórczej. Od 1998 roku pałac w Rybnej działa jako spółka.
Na początku 2010 roku zaś została wykonana gruntowna renowacja elewacji pałacu.
Obecnie Pałac w Rybnej prowadzi działalność gastronomiczno-hotelarską, włącznie
z organizacją przyjęć okolicznościowych, w tym wesel, bankietów firmowych oraz
biznesowych.

Zamek w stylu renesansu z wewnętrznym dziedzińcem i krużgankami został wybudowany
najpewniej w XVI wieku. Zamek był w następnych wiekach wielokrotnie przebudowywany.
Fundatorem był najprawdopodobniej Piotr Wrochem.
W 1820 r. kupił od Gottlieba von Büttnera zamek wraz z okolicznymi dobrami hrabia Karol
Łazarz Henckel von Donnersmarck ze Świerklańca.
Po II wojnie światowej zamek i dobra tarnowickie zostały znacjonalizowane. Zamek stał się
własnością PGR-u. W ciągu następnych dziesięcioleci coraz bardziej niszczał.
W 2000 r. właścicielem stał się Rajner Smolorz, który podjął się całkowitej renowacji zamku i
otoczenia.
Pod koniec 2010 zakończył się remont zamku oraz jego otoczenia.

Tarnowskie Góry leżą na: szlaku Magistrali Węglowej
(Gdynia – Inowrocław – Zduńska Wola Karsznice – Chorzew
Siemkowice – Działoszyn- Herby Nowe – Tarnowskie Góry – Chorzów
Batory)

szlaku kolejowym Katowice – Lubliniec
szlaku kolejowym Opole – Fosowskie – Tarnowskie
Góry.
Miasto posiada zabytkowy dworzec kolejowy z 1888
roku. Gmach dworca w maju i czerwcu 2007 roku
został dokładnie odrestaurowany i jest teraz jednym
z najpiękniejszych budynków tego typu na Górnym
Śląsku.
W pobliżu Tarnowskich Gór znajduje się jedna z
największych stacji rozrządowych Europy, która
osiąga długość kilku kilometrów od stacji w
Miasteczku Śląskim do stacji w Tarnowskich Górach.
Co bardzo ważne i trwale związane z koleją
tarnogórską jest odpalenie jednej z pierwszych w
Europie maszyn parowych, w 1788 r. Przez miasto
biegnie trasa towarowa.

2012 AG


Slide 11

Nazwa miasta pochodzi od nazwy wsi
Tarnowice i słowa gory, co po staropolsku
oznaczało kopalnie.

Widok miasta Tarnowskie Góry w I poł. XVIII wieku

Historia miasta jest związana z wydobyciem rud srebra, ołowiu i cynku.
Według legendy, pierwszą bryłę kruszcu srebronośnego wyorał chłop Rybka około 1490.
Ówczesny właściciel ziem, Jan II Dobry oraz margrabia Jerzy von Ansbach w 1526 nadali
powstającemu miastu przywilej wspierający górnictwo.
W 1526r Tarnowskie Góry otrzymały prawa miejskie, a dwa lata później ogłoszony został tzw.
Ordunek Górny.
W połowie XVI wieku Tarnowskie Góry były największym ośrodkiem górnictwa kruszcowego
na Górnym Śląsku.
W 1529 protestanci wybudowali pierwszy drewniany kościół, a dwa lata później na jego
miejscu powstał murowany.
16 grudnia 1740 wkroczeniem wojsk pruskich na Śląsk rozpoczęły się wojny śląskie.
w 1788 uruchomiono pierwszą na kontynencie europejskim maszynę parową do odwadniania
wyrobisk górniczych.
W 1873 powstało Starostwo Tarnogórskie.
W 1922 miasto włączono do Polski.

To cykliczna impreza kulturalno-historyczno
w
Tarnowskich
Górach,
organizowana
w pierwszej połowie września corocznie
od 1957 roku.
Nazwa imprezy powstała od
wydobywających
srebrnonośną
zwanych gwarkami.

górników
galenę,

W
ramach
obchodów
Dni
Gwarków
organizowanych
jest
szereg
imprez
sportowych, kulturalnych i rozrywkowych, oraz
pochód historyczny.

Prof. Jan Miodek

Honorowi obywatele miasta

Wybitni tarnogórzanie

Ks. prof. Remigiusz Sobański
Raymond Wawzyniak
ks. prałat Stefan Wylężek
Ks. dr. Gustaw Klapuch
Joachim Janik
Prof. Jan Miodek
Pułkownik śp. Bernard Drzyzga
Profesor Bożenia HagerMałecka
Bolesław Lubosz
Maria Pańczyk-Poździej
ksiądz Jan Twardowski

Józef Piernikarczyk
Jan Nowak
Bronisław Hager
Feliks Piestrak
Bronisław Hager
Józef Korol
Jan Bondkowski
ks. Michał Lewek
Teofil Królik
Jakub Gruzełka
Fryderyk Antes

ks. Michał Lewek
Maria Pańczyk-Poździej

Sztolnia to 600 metrowy fragment
najdłuższej w rejonie Tarnowskich Gór
sztolni
odwadniającej
Głębokiej
należącej do kopalni Fryderyk.
Sztolnię można zwiedzać od 1957 roku.
Jest ona jedną z atrakcji Szlaku
Zabytków
Techniki
Województwa
Śląskiego. Sztolnia „Czarnego Pstrąga”
została uznana za pomnik historii.
Trasa turystyczna znajduje się pomiędzy
szybami Ewa (1826) i Sylwester (1828).
Wody ze sztolni uchodzą do rzeki
Dramy.

Zabytkowa
Kopalnia
Rud
Srebronośnych – t o podziemna trasa
turystyczna umożliwiająca zwiedzanie
podziemi dawnej kopalni kruszców
srebronośnych, założonej w triasowych
dolomitach i wapieniach.
Kopalnia znajduje się obok Sztolni
Czarnego Pstrąga.
Została udostępniona do zwiedzania w
1976 roku. Na powierzchni znajduje się
Muzeum Górnictwa i Skansen Maszyn
Parowych.
Podziemia
zabytkowej
kopalni
i Sztolnia „Czarnego Pstrąga” zostały
uznane za pomnik historii.
Na głębokości 40 m powstał szlak
turystyczny o długości 1700 m i kształcie
trójkąta, łączący trzy szyby: "Anioł",
"Żmija" i "Szczęść Boże".

Ze szlakiem sąsiadują trzy komory o
wielkości od 500 do 2000 m2.
Blisko 300 metrowy fragment trasy
trzeba pokonać łodzią. Przed zejściem
pod ziemię zwiedzający mogą obejrzeć
wystawę
minerałów,
narzędzi
używanych w górnictwie oraz Skansen
Maszyn Parowych.

Ta zabytkowa dzwonnica pochodzi z
dawnej kopalni kruszcu. W XIX i XX
wieku służyła pracownikom kopalni
dolomitu
w
kamieniołomie
"Blachówka".
W 1955 roku, dzięki inicjatywie
Stowarzyszenia Miłośników Ziemi
Tarnogórskiej przeniesiono ją do
centrum Tarnowskich Gór, na plac
Gwarków
przy
kościele
p.w. Św. Piotra i Pawła, gdzie stoi na
podmurowaniu
z
kamienia
wapiennego w miejscu dawnego
domu zbornego gwarków.

Park Miejski w Tarnowskich Górach –
położony na warpiach park w tarnogórskim
Śródmieściu. Rośnie tu blisko 50
gatunków drzew i 10 gatunków krzewów.
W większości rodzimego pochodzenia.
Wejście Parku zwieńcza grupa głazów
narzutowych. Największy spośród nich jest
pomnikiem przyrody. Jeden z głazów ma
tablicę z wierszem Jana Nowaka z 1925 r.
Park obejmuje następujące obiekty:
drewniana
wieża
widokowa,
staw
z fontanną, kawiarenka, korty tenisowe,
górka saneczkowa, muszla koncertowa,
grzybek.

Od 1896 r. architekt Carl Benjamin Szametike rozpoczął wznosić ratusz, kolejny już w
historii Tarnowskich Gór. Projektantem nowej siedziby był berliński architekt Herman
Guth (1851-1924), twórca szeregu obiektów administracyjnych i sakralnych .Pracom
budowlanym towarzyszyło tragiczne wydarzenie: 19 listopada 1897 roku wskutek
nieuwagi pracowników spłonął doszczętnie hełm wieży, wznoszącej się prawie 40
metrów ponad płytą rynku. Mimo to kilka miesięcy później, 11 sierpnia 1898 roku,
nowy ratusz uroczyście oddano do użytku.

Trój-kondygnacyjny obiekt o fasadzie obłożonej lśniącą cegłą klinkierową
wykorzystywany był pierwotnie w następujący sposób: na parterze zlokalizowano
sklepy, na pierwszym piętrze biura magistrackie, na drugim – mieszkanie burmistrza
oraz salę posiedzeń rady miejskiej.
Wnętrze ratuszowe często zmieniało swój wygląd, np. podczas II wojny światowej na
ścianach klatki schodowej widniały sceny z historii miasta wykonane przez
miejscowego malarza Józefa Machwitza. Piękna kuta balustrada z wicią roślinną
zachowała się w klatce schodowej do dziś.
W 2010 roku przeprowadzona została renowacja fasady głównej ratusza.

Kamienice podcieniowe– zabytek i jedna z
największych atrakcji turystycznych
Tarnowskich Gór.
Szereg kamieniczek w zachodniej pierzei
Rynku i przy ulicy Gliwickiej powstał
w 2. poł. XVI wieku, wraz ze
zlokalizowaniem w tym miejscu centralnego
placu miasta.

Arkadowe, otwarte podcienia to jeden z
najbardziej rozpoznawalnych elementów
tarnogórskiej architektury.
We wnętrzach zachowały się archaiczne
cechy architektoniczne - sklepione
kolebkowo piwnice, kamienne odrzwia z
gmerkiem wykonawcy.

Dom Sedlaczka - pochodzący z XVI w. zabytkowy budynek znajdujący się przy
Rynku w Tarnowskich Górach
Pierwotnie był siedzibą Starostów Ziemi Bytomskiej.
W 1805 roku został wykupiony przez czeskiego kupca Jana Sedlaczka, który
urządził w nim, istniejącą do dziś, winiarnię.
Jest to miejsce, gdzie zatrzymał się i biesiadował w 1683 Jan III Sobieski
podczas swojej wyprawy na Wiedeń. Swoją obecnością winiarnię zaszczycili
także August II Mocny (1697), August III (1734), Johann Wolfgang Goethe
(1790) czy Julian Ursyn Niemcewicz (1821).
Po drugiej wojnie światowej budynek był w opłakanym stanie i groziło mu
wyburzenie.

Pałac w Rybnej znajdujący się w Rybnej, dzielnicy Tarnowskich Gór.
Został wzniesiony w 1796 roku z inicjatywy rodziny Warkoczów, a następnie w 1829
przeszedł w ręce rodziny Chrząszczewskich. Po krótkim czasie pałac znalazł się
w posiadaniu rodziny Kosickich, która lekko go przebudowała. W ich władaniu znajdował
się aż do 1922 roku. Od 1935 pałac był siedzibą Związku Strzeleckiego. W czasie II wojny
światowej pałac przeszedł w ręce rodu Henckel von Donnersmarck, gdzie przechowywali
swoje dokumenty. Po roku 1945 w pałacu znajdowały się mieszkania komunalne.
W 1983 roku władze miasta Tarnowskie Góry przekazały odrestaurowany pałac
Stowarzyszeniu Polskich Artystów Muzyków, a w nim samym utworzono Dom Pracy
Twórczej. Od 1998 roku pałac w Rybnej działa jako spółka.
Na początku 2010 roku zaś została wykonana gruntowna renowacja elewacji pałacu.
Obecnie Pałac w Rybnej prowadzi działalność gastronomiczno-hotelarską, włącznie
z organizacją przyjęć okolicznościowych, w tym wesel, bankietów firmowych oraz
biznesowych.

Zamek w stylu renesansu z wewnętrznym dziedzińcem i krużgankami został wybudowany
najpewniej w XVI wieku. Zamek był w następnych wiekach wielokrotnie przebudowywany.
Fundatorem był najprawdopodobniej Piotr Wrochem.
W 1820 r. kupił od Gottlieba von Büttnera zamek wraz z okolicznymi dobrami hrabia Karol
Łazarz Henckel von Donnersmarck ze Świerklańca.
Po II wojnie światowej zamek i dobra tarnowickie zostały znacjonalizowane. Zamek stał się
własnością PGR-u. W ciągu następnych dziesięcioleci coraz bardziej niszczał.
W 2000 r. właścicielem stał się Rajner Smolorz, który podjął się całkowitej renowacji zamku i
otoczenia.
Pod koniec 2010 zakończył się remont zamku oraz jego otoczenia.

Tarnowskie Góry leżą na: szlaku Magistrali Węglowej
(Gdynia – Inowrocław – Zduńska Wola Karsznice – Chorzew
Siemkowice – Działoszyn- Herby Nowe – Tarnowskie Góry – Chorzów
Batory)

szlaku kolejowym Katowice – Lubliniec
szlaku kolejowym Opole – Fosowskie – Tarnowskie
Góry.
Miasto posiada zabytkowy dworzec kolejowy z 1888
roku. Gmach dworca w maju i czerwcu 2007 roku
został dokładnie odrestaurowany i jest teraz jednym
z najpiękniejszych budynków tego typu na Górnym
Śląsku.
W pobliżu Tarnowskich Gór znajduje się jedna z
największych stacji rozrządowych Europy, która
osiąga długość kilku kilometrów od stacji w
Miasteczku Śląskim do stacji w Tarnowskich Górach.
Co bardzo ważne i trwale związane z koleją
tarnogórską jest odpalenie jednej z pierwszych w
Europie maszyn parowych, w 1788 r. Przez miasto
biegnie trasa towarowa.

2012 AG


Slide 12

Nazwa miasta pochodzi od nazwy wsi
Tarnowice i słowa gory, co po staropolsku
oznaczało kopalnie.

Widok miasta Tarnowskie Góry w I poł. XVIII wieku

Historia miasta jest związana z wydobyciem rud srebra, ołowiu i cynku.
Według legendy, pierwszą bryłę kruszcu srebronośnego wyorał chłop Rybka około 1490.
Ówczesny właściciel ziem, Jan II Dobry oraz margrabia Jerzy von Ansbach w 1526 nadali
powstającemu miastu przywilej wspierający górnictwo.
W 1526r Tarnowskie Góry otrzymały prawa miejskie, a dwa lata później ogłoszony został tzw.
Ordunek Górny.
W połowie XVI wieku Tarnowskie Góry były największym ośrodkiem górnictwa kruszcowego
na Górnym Śląsku.
W 1529 protestanci wybudowali pierwszy drewniany kościół, a dwa lata później na jego
miejscu powstał murowany.
16 grudnia 1740 wkroczeniem wojsk pruskich na Śląsk rozpoczęły się wojny śląskie.
w 1788 uruchomiono pierwszą na kontynencie europejskim maszynę parową do odwadniania
wyrobisk górniczych.
W 1873 powstało Starostwo Tarnogórskie.
W 1922 miasto włączono do Polski.

To cykliczna impreza kulturalno-historyczno
w
Tarnowskich
Górach,
organizowana
w pierwszej połowie września corocznie
od 1957 roku.
Nazwa imprezy powstała od
wydobywających
srebrnonośną
zwanych gwarkami.

górników
galenę,

W
ramach
obchodów
Dni
Gwarków
organizowanych
jest
szereg
imprez
sportowych, kulturalnych i rozrywkowych, oraz
pochód historyczny.

Prof. Jan Miodek

Honorowi obywatele miasta

Wybitni tarnogórzanie

Ks. prof. Remigiusz Sobański
Raymond Wawzyniak
ks. prałat Stefan Wylężek
Ks. dr. Gustaw Klapuch
Joachim Janik
Prof. Jan Miodek
Pułkownik śp. Bernard Drzyzga
Profesor Bożenia HagerMałecka
Bolesław Lubosz
Maria Pańczyk-Poździej
ksiądz Jan Twardowski

Józef Piernikarczyk
Jan Nowak
Bronisław Hager
Feliks Piestrak
Bronisław Hager
Józef Korol
Jan Bondkowski
ks. Michał Lewek
Teofil Królik
Jakub Gruzełka
Fryderyk Antes

ks. Michał Lewek
Maria Pańczyk-Poździej

Sztolnia to 600 metrowy fragment
najdłuższej w rejonie Tarnowskich Gór
sztolni
odwadniającej
Głębokiej
należącej do kopalni Fryderyk.
Sztolnię można zwiedzać od 1957 roku.
Jest ona jedną z atrakcji Szlaku
Zabytków
Techniki
Województwa
Śląskiego. Sztolnia „Czarnego Pstrąga”
została uznana za pomnik historii.
Trasa turystyczna znajduje się pomiędzy
szybami Ewa (1826) i Sylwester (1828).
Wody ze sztolni uchodzą do rzeki
Dramy.

Zabytkowa
Kopalnia
Rud
Srebronośnych – t o podziemna trasa
turystyczna umożliwiająca zwiedzanie
podziemi dawnej kopalni kruszców
srebronośnych, założonej w triasowych
dolomitach i wapieniach.
Kopalnia znajduje się obok Sztolni
Czarnego Pstrąga.
Została udostępniona do zwiedzania w
1976 roku. Na powierzchni znajduje się
Muzeum Górnictwa i Skansen Maszyn
Parowych.
Podziemia
zabytkowej
kopalni
i Sztolnia „Czarnego Pstrąga” zostały
uznane za pomnik historii.
Na głębokości 40 m powstał szlak
turystyczny o długości 1700 m i kształcie
trójkąta, łączący trzy szyby: "Anioł",
"Żmija" i "Szczęść Boże".

Ze szlakiem sąsiadują trzy komory o
wielkości od 500 do 2000 m2.
Blisko 300 metrowy fragment trasy
trzeba pokonać łodzią. Przed zejściem
pod ziemię zwiedzający mogą obejrzeć
wystawę
minerałów,
narzędzi
używanych w górnictwie oraz Skansen
Maszyn Parowych.

Ta zabytkowa dzwonnica pochodzi z
dawnej kopalni kruszcu. W XIX i XX
wieku służyła pracownikom kopalni
dolomitu
w
kamieniołomie
"Blachówka".
W 1955 roku, dzięki inicjatywie
Stowarzyszenia Miłośników Ziemi
Tarnogórskiej przeniesiono ją do
centrum Tarnowskich Gór, na plac
Gwarków
przy
kościele
p.w. Św. Piotra i Pawła, gdzie stoi na
podmurowaniu
z
kamienia
wapiennego w miejscu dawnego
domu zbornego gwarków.

Park Miejski w Tarnowskich Górach –
położony na warpiach park w tarnogórskim
Śródmieściu. Rośnie tu blisko 50
gatunków drzew i 10 gatunków krzewów.
W większości rodzimego pochodzenia.
Wejście Parku zwieńcza grupa głazów
narzutowych. Największy spośród nich jest
pomnikiem przyrody. Jeden z głazów ma
tablicę z wierszem Jana Nowaka z 1925 r.
Park obejmuje następujące obiekty:
drewniana
wieża
widokowa,
staw
z fontanną, kawiarenka, korty tenisowe,
górka saneczkowa, muszla koncertowa,
grzybek.

Od 1896 r. architekt Carl Benjamin Szametike rozpoczął wznosić ratusz, kolejny już w
historii Tarnowskich Gór. Projektantem nowej siedziby był berliński architekt Herman
Guth (1851-1924), twórca szeregu obiektów administracyjnych i sakralnych .Pracom
budowlanym towarzyszyło tragiczne wydarzenie: 19 listopada 1897 roku wskutek
nieuwagi pracowników spłonął doszczętnie hełm wieży, wznoszącej się prawie 40
metrów ponad płytą rynku. Mimo to kilka miesięcy później, 11 sierpnia 1898 roku,
nowy ratusz uroczyście oddano do użytku.

Trój-kondygnacyjny obiekt o fasadzie obłożonej lśniącą cegłą klinkierową
wykorzystywany był pierwotnie w następujący sposób: na parterze zlokalizowano
sklepy, na pierwszym piętrze biura magistrackie, na drugim – mieszkanie burmistrza
oraz salę posiedzeń rady miejskiej.
Wnętrze ratuszowe często zmieniało swój wygląd, np. podczas II wojny światowej na
ścianach klatki schodowej widniały sceny z historii miasta wykonane przez
miejscowego malarza Józefa Machwitza. Piękna kuta balustrada z wicią roślinną
zachowała się w klatce schodowej do dziś.
W 2010 roku przeprowadzona została renowacja fasady głównej ratusza.

Kamienice podcieniowe– zabytek i jedna z
największych atrakcji turystycznych
Tarnowskich Gór.
Szereg kamieniczek w zachodniej pierzei
Rynku i przy ulicy Gliwickiej powstał
w 2. poł. XVI wieku, wraz ze
zlokalizowaniem w tym miejscu centralnego
placu miasta.

Arkadowe, otwarte podcienia to jeden z
najbardziej rozpoznawalnych elementów
tarnogórskiej architektury.
We wnętrzach zachowały się archaiczne
cechy architektoniczne - sklepione
kolebkowo piwnice, kamienne odrzwia z
gmerkiem wykonawcy.

Dom Sedlaczka - pochodzący z XVI w. zabytkowy budynek znajdujący się przy
Rynku w Tarnowskich Górach
Pierwotnie był siedzibą Starostów Ziemi Bytomskiej.
W 1805 roku został wykupiony przez czeskiego kupca Jana Sedlaczka, który
urządził w nim, istniejącą do dziś, winiarnię.
Jest to miejsce, gdzie zatrzymał się i biesiadował w 1683 Jan III Sobieski
podczas swojej wyprawy na Wiedeń. Swoją obecnością winiarnię zaszczycili
także August II Mocny (1697), August III (1734), Johann Wolfgang Goethe
(1790) czy Julian Ursyn Niemcewicz (1821).
Po drugiej wojnie światowej budynek był w opłakanym stanie i groziło mu
wyburzenie.

Pałac w Rybnej znajdujący się w Rybnej, dzielnicy Tarnowskich Gór.
Został wzniesiony w 1796 roku z inicjatywy rodziny Warkoczów, a następnie w 1829
przeszedł w ręce rodziny Chrząszczewskich. Po krótkim czasie pałac znalazł się
w posiadaniu rodziny Kosickich, która lekko go przebudowała. W ich władaniu znajdował
się aż do 1922 roku. Od 1935 pałac był siedzibą Związku Strzeleckiego. W czasie II wojny
światowej pałac przeszedł w ręce rodu Henckel von Donnersmarck, gdzie przechowywali
swoje dokumenty. Po roku 1945 w pałacu znajdowały się mieszkania komunalne.
W 1983 roku władze miasta Tarnowskie Góry przekazały odrestaurowany pałac
Stowarzyszeniu Polskich Artystów Muzyków, a w nim samym utworzono Dom Pracy
Twórczej. Od 1998 roku pałac w Rybnej działa jako spółka.
Na początku 2010 roku zaś została wykonana gruntowna renowacja elewacji pałacu.
Obecnie Pałac w Rybnej prowadzi działalność gastronomiczno-hotelarską, włącznie
z organizacją przyjęć okolicznościowych, w tym wesel, bankietów firmowych oraz
biznesowych.

Zamek w stylu renesansu z wewnętrznym dziedzińcem i krużgankami został wybudowany
najpewniej w XVI wieku. Zamek był w następnych wiekach wielokrotnie przebudowywany.
Fundatorem był najprawdopodobniej Piotr Wrochem.
W 1820 r. kupił od Gottlieba von Büttnera zamek wraz z okolicznymi dobrami hrabia Karol
Łazarz Henckel von Donnersmarck ze Świerklańca.
Po II wojnie światowej zamek i dobra tarnowickie zostały znacjonalizowane. Zamek stał się
własnością PGR-u. W ciągu następnych dziesięcioleci coraz bardziej niszczał.
W 2000 r. właścicielem stał się Rajner Smolorz, który podjął się całkowitej renowacji zamku i
otoczenia.
Pod koniec 2010 zakończył się remont zamku oraz jego otoczenia.

Tarnowskie Góry leżą na: szlaku Magistrali Węglowej
(Gdynia – Inowrocław – Zduńska Wola Karsznice – Chorzew
Siemkowice – Działoszyn- Herby Nowe – Tarnowskie Góry – Chorzów
Batory)

szlaku kolejowym Katowice – Lubliniec
szlaku kolejowym Opole – Fosowskie – Tarnowskie
Góry.
Miasto posiada zabytkowy dworzec kolejowy z 1888
roku. Gmach dworca w maju i czerwcu 2007 roku
został dokładnie odrestaurowany i jest teraz jednym
z najpiękniejszych budynków tego typu na Górnym
Śląsku.
W pobliżu Tarnowskich Gór znajduje się jedna z
największych stacji rozrządowych Europy, która
osiąga długość kilku kilometrów od stacji w
Miasteczku Śląskim do stacji w Tarnowskich Górach.
Co bardzo ważne i trwale związane z koleją
tarnogórską jest odpalenie jednej z pierwszych w
Europie maszyn parowych, w 1788 r. Przez miasto
biegnie trasa towarowa.

2012 AG


Slide 13

Nazwa miasta pochodzi od nazwy wsi
Tarnowice i słowa gory, co po staropolsku
oznaczało kopalnie.

Widok miasta Tarnowskie Góry w I poł. XVIII wieku

Historia miasta jest związana z wydobyciem rud srebra, ołowiu i cynku.
Według legendy, pierwszą bryłę kruszcu srebronośnego wyorał chłop Rybka około 1490.
Ówczesny właściciel ziem, Jan II Dobry oraz margrabia Jerzy von Ansbach w 1526 nadali
powstającemu miastu przywilej wspierający górnictwo.
W 1526r Tarnowskie Góry otrzymały prawa miejskie, a dwa lata później ogłoszony został tzw.
Ordunek Górny.
W połowie XVI wieku Tarnowskie Góry były największym ośrodkiem górnictwa kruszcowego
na Górnym Śląsku.
W 1529 protestanci wybudowali pierwszy drewniany kościół, a dwa lata później na jego
miejscu powstał murowany.
16 grudnia 1740 wkroczeniem wojsk pruskich na Śląsk rozpoczęły się wojny śląskie.
w 1788 uruchomiono pierwszą na kontynencie europejskim maszynę parową do odwadniania
wyrobisk górniczych.
W 1873 powstało Starostwo Tarnogórskie.
W 1922 miasto włączono do Polski.

To cykliczna impreza kulturalno-historyczno
w
Tarnowskich
Górach,
organizowana
w pierwszej połowie września corocznie
od 1957 roku.
Nazwa imprezy powstała od
wydobywających
srebrnonośną
zwanych gwarkami.

górników
galenę,

W
ramach
obchodów
Dni
Gwarków
organizowanych
jest
szereg
imprez
sportowych, kulturalnych i rozrywkowych, oraz
pochód historyczny.

Prof. Jan Miodek

Honorowi obywatele miasta

Wybitni tarnogórzanie

Ks. prof. Remigiusz Sobański
Raymond Wawzyniak
ks. prałat Stefan Wylężek
Ks. dr. Gustaw Klapuch
Joachim Janik
Prof. Jan Miodek
Pułkownik śp. Bernard Drzyzga
Profesor Bożenia HagerMałecka
Bolesław Lubosz
Maria Pańczyk-Poździej
ksiądz Jan Twardowski

Józef Piernikarczyk
Jan Nowak
Bronisław Hager
Feliks Piestrak
Bronisław Hager
Józef Korol
Jan Bondkowski
ks. Michał Lewek
Teofil Królik
Jakub Gruzełka
Fryderyk Antes

ks. Michał Lewek
Maria Pańczyk-Poździej

Sztolnia to 600 metrowy fragment
najdłuższej w rejonie Tarnowskich Gór
sztolni
odwadniającej
Głębokiej
należącej do kopalni Fryderyk.
Sztolnię można zwiedzać od 1957 roku.
Jest ona jedną z atrakcji Szlaku
Zabytków
Techniki
Województwa
Śląskiego. Sztolnia „Czarnego Pstrąga”
została uznana za pomnik historii.
Trasa turystyczna znajduje się pomiędzy
szybami Ewa (1826) i Sylwester (1828).
Wody ze sztolni uchodzą do rzeki
Dramy.

Zabytkowa
Kopalnia
Rud
Srebronośnych – t o podziemna trasa
turystyczna umożliwiająca zwiedzanie
podziemi dawnej kopalni kruszców
srebronośnych, założonej w triasowych
dolomitach i wapieniach.
Kopalnia znajduje się obok Sztolni
Czarnego Pstrąga.
Została udostępniona do zwiedzania w
1976 roku. Na powierzchni znajduje się
Muzeum Górnictwa i Skansen Maszyn
Parowych.
Podziemia
zabytkowej
kopalni
i Sztolnia „Czarnego Pstrąga” zostały
uznane za pomnik historii.
Na głębokości 40 m powstał szlak
turystyczny o długości 1700 m i kształcie
trójkąta, łączący trzy szyby: "Anioł",
"Żmija" i "Szczęść Boże".

Ze szlakiem sąsiadują trzy komory o
wielkości od 500 do 2000 m2.
Blisko 300 metrowy fragment trasy
trzeba pokonać łodzią. Przed zejściem
pod ziemię zwiedzający mogą obejrzeć
wystawę
minerałów,
narzędzi
używanych w górnictwie oraz Skansen
Maszyn Parowych.

Ta zabytkowa dzwonnica pochodzi z
dawnej kopalni kruszcu. W XIX i XX
wieku służyła pracownikom kopalni
dolomitu
w
kamieniołomie
"Blachówka".
W 1955 roku, dzięki inicjatywie
Stowarzyszenia Miłośników Ziemi
Tarnogórskiej przeniesiono ją do
centrum Tarnowskich Gór, na plac
Gwarków
przy
kościele
p.w. Św. Piotra i Pawła, gdzie stoi na
podmurowaniu
z
kamienia
wapiennego w miejscu dawnego
domu zbornego gwarków.

Park Miejski w Tarnowskich Górach –
położony na warpiach park w tarnogórskim
Śródmieściu. Rośnie tu blisko 50
gatunków drzew i 10 gatunków krzewów.
W większości rodzimego pochodzenia.
Wejście Parku zwieńcza grupa głazów
narzutowych. Największy spośród nich jest
pomnikiem przyrody. Jeden z głazów ma
tablicę z wierszem Jana Nowaka z 1925 r.
Park obejmuje następujące obiekty:
drewniana
wieża
widokowa,
staw
z fontanną, kawiarenka, korty tenisowe,
górka saneczkowa, muszla koncertowa,
grzybek.

Od 1896 r. architekt Carl Benjamin Szametike rozpoczął wznosić ratusz, kolejny już w
historii Tarnowskich Gór. Projektantem nowej siedziby był berliński architekt Herman
Guth (1851-1924), twórca szeregu obiektów administracyjnych i sakralnych .Pracom
budowlanym towarzyszyło tragiczne wydarzenie: 19 listopada 1897 roku wskutek
nieuwagi pracowników spłonął doszczętnie hełm wieży, wznoszącej się prawie 40
metrów ponad płytą rynku. Mimo to kilka miesięcy później, 11 sierpnia 1898 roku,
nowy ratusz uroczyście oddano do użytku.

Trój-kondygnacyjny obiekt o fasadzie obłożonej lśniącą cegłą klinkierową
wykorzystywany był pierwotnie w następujący sposób: na parterze zlokalizowano
sklepy, na pierwszym piętrze biura magistrackie, na drugim – mieszkanie burmistrza
oraz salę posiedzeń rady miejskiej.
Wnętrze ratuszowe często zmieniało swój wygląd, np. podczas II wojny światowej na
ścianach klatki schodowej widniały sceny z historii miasta wykonane przez
miejscowego malarza Józefa Machwitza. Piękna kuta balustrada z wicią roślinną
zachowała się w klatce schodowej do dziś.
W 2010 roku przeprowadzona została renowacja fasady głównej ratusza.

Kamienice podcieniowe– zabytek i jedna z
największych atrakcji turystycznych
Tarnowskich Gór.
Szereg kamieniczek w zachodniej pierzei
Rynku i przy ulicy Gliwickiej powstał
w 2. poł. XVI wieku, wraz ze
zlokalizowaniem w tym miejscu centralnego
placu miasta.

Arkadowe, otwarte podcienia to jeden z
najbardziej rozpoznawalnych elementów
tarnogórskiej architektury.
We wnętrzach zachowały się archaiczne
cechy architektoniczne - sklepione
kolebkowo piwnice, kamienne odrzwia z
gmerkiem wykonawcy.

Dom Sedlaczka - pochodzący z XVI w. zabytkowy budynek znajdujący się przy
Rynku w Tarnowskich Górach
Pierwotnie był siedzibą Starostów Ziemi Bytomskiej.
W 1805 roku został wykupiony przez czeskiego kupca Jana Sedlaczka, który
urządził w nim, istniejącą do dziś, winiarnię.
Jest to miejsce, gdzie zatrzymał się i biesiadował w 1683 Jan III Sobieski
podczas swojej wyprawy na Wiedeń. Swoją obecnością winiarnię zaszczycili
także August II Mocny (1697), August III (1734), Johann Wolfgang Goethe
(1790) czy Julian Ursyn Niemcewicz (1821).
Po drugiej wojnie światowej budynek był w opłakanym stanie i groziło mu
wyburzenie.

Pałac w Rybnej znajdujący się w Rybnej, dzielnicy Tarnowskich Gór.
Został wzniesiony w 1796 roku z inicjatywy rodziny Warkoczów, a następnie w 1829
przeszedł w ręce rodziny Chrząszczewskich. Po krótkim czasie pałac znalazł się
w posiadaniu rodziny Kosickich, która lekko go przebudowała. W ich władaniu znajdował
się aż do 1922 roku. Od 1935 pałac był siedzibą Związku Strzeleckiego. W czasie II wojny
światowej pałac przeszedł w ręce rodu Henckel von Donnersmarck, gdzie przechowywali
swoje dokumenty. Po roku 1945 w pałacu znajdowały się mieszkania komunalne.
W 1983 roku władze miasta Tarnowskie Góry przekazały odrestaurowany pałac
Stowarzyszeniu Polskich Artystów Muzyków, a w nim samym utworzono Dom Pracy
Twórczej. Od 1998 roku pałac w Rybnej działa jako spółka.
Na początku 2010 roku zaś została wykonana gruntowna renowacja elewacji pałacu.
Obecnie Pałac w Rybnej prowadzi działalność gastronomiczno-hotelarską, włącznie
z organizacją przyjęć okolicznościowych, w tym wesel, bankietów firmowych oraz
biznesowych.

Zamek w stylu renesansu z wewnętrznym dziedzińcem i krużgankami został wybudowany
najpewniej w XVI wieku. Zamek był w następnych wiekach wielokrotnie przebudowywany.
Fundatorem był najprawdopodobniej Piotr Wrochem.
W 1820 r. kupił od Gottlieba von Büttnera zamek wraz z okolicznymi dobrami hrabia Karol
Łazarz Henckel von Donnersmarck ze Świerklańca.
Po II wojnie światowej zamek i dobra tarnowickie zostały znacjonalizowane. Zamek stał się
własnością PGR-u. W ciągu następnych dziesięcioleci coraz bardziej niszczał.
W 2000 r. właścicielem stał się Rajner Smolorz, który podjął się całkowitej renowacji zamku i
otoczenia.
Pod koniec 2010 zakończył się remont zamku oraz jego otoczenia.

Tarnowskie Góry leżą na: szlaku Magistrali Węglowej
(Gdynia – Inowrocław – Zduńska Wola Karsznice – Chorzew
Siemkowice – Działoszyn- Herby Nowe – Tarnowskie Góry – Chorzów
Batory)

szlaku kolejowym Katowice – Lubliniec
szlaku kolejowym Opole – Fosowskie – Tarnowskie
Góry.
Miasto posiada zabytkowy dworzec kolejowy z 1888
roku. Gmach dworca w maju i czerwcu 2007 roku
został dokładnie odrestaurowany i jest teraz jednym
z najpiękniejszych budynków tego typu na Górnym
Śląsku.
W pobliżu Tarnowskich Gór znajduje się jedna z
największych stacji rozrządowych Europy, która
osiąga długość kilku kilometrów od stacji w
Miasteczku Śląskim do stacji w Tarnowskich Górach.
Co bardzo ważne i trwale związane z koleją
tarnogórską jest odpalenie jednej z pierwszych w
Europie maszyn parowych, w 1788 r. Przez miasto
biegnie trasa towarowa.

2012 AG


Slide 14

Nazwa miasta pochodzi od nazwy wsi
Tarnowice i słowa gory, co po staropolsku
oznaczało kopalnie.

Widok miasta Tarnowskie Góry w I poł. XVIII wieku

Historia miasta jest związana z wydobyciem rud srebra, ołowiu i cynku.
Według legendy, pierwszą bryłę kruszcu srebronośnego wyorał chłop Rybka około 1490.
Ówczesny właściciel ziem, Jan II Dobry oraz margrabia Jerzy von Ansbach w 1526 nadali
powstającemu miastu przywilej wspierający górnictwo.
W 1526r Tarnowskie Góry otrzymały prawa miejskie, a dwa lata później ogłoszony został tzw.
Ordunek Górny.
W połowie XVI wieku Tarnowskie Góry były największym ośrodkiem górnictwa kruszcowego
na Górnym Śląsku.
W 1529 protestanci wybudowali pierwszy drewniany kościół, a dwa lata później na jego
miejscu powstał murowany.
16 grudnia 1740 wkroczeniem wojsk pruskich na Śląsk rozpoczęły się wojny śląskie.
w 1788 uruchomiono pierwszą na kontynencie europejskim maszynę parową do odwadniania
wyrobisk górniczych.
W 1873 powstało Starostwo Tarnogórskie.
W 1922 miasto włączono do Polski.

To cykliczna impreza kulturalno-historyczno
w
Tarnowskich
Górach,
organizowana
w pierwszej połowie września corocznie
od 1957 roku.
Nazwa imprezy powstała od
wydobywających
srebrnonośną
zwanych gwarkami.

górników
galenę,

W
ramach
obchodów
Dni
Gwarków
organizowanych
jest
szereg
imprez
sportowych, kulturalnych i rozrywkowych, oraz
pochód historyczny.

Prof. Jan Miodek

Honorowi obywatele miasta

Wybitni tarnogórzanie

Ks. prof. Remigiusz Sobański
Raymond Wawzyniak
ks. prałat Stefan Wylężek
Ks. dr. Gustaw Klapuch
Joachim Janik
Prof. Jan Miodek
Pułkownik śp. Bernard Drzyzga
Profesor Bożenia HagerMałecka
Bolesław Lubosz
Maria Pańczyk-Poździej
ksiądz Jan Twardowski

Józef Piernikarczyk
Jan Nowak
Bronisław Hager
Feliks Piestrak
Bronisław Hager
Józef Korol
Jan Bondkowski
ks. Michał Lewek
Teofil Królik
Jakub Gruzełka
Fryderyk Antes

ks. Michał Lewek
Maria Pańczyk-Poździej

Sztolnia to 600 metrowy fragment
najdłuższej w rejonie Tarnowskich Gór
sztolni
odwadniającej
Głębokiej
należącej do kopalni Fryderyk.
Sztolnię można zwiedzać od 1957 roku.
Jest ona jedną z atrakcji Szlaku
Zabytków
Techniki
Województwa
Śląskiego. Sztolnia „Czarnego Pstrąga”
została uznana za pomnik historii.
Trasa turystyczna znajduje się pomiędzy
szybami Ewa (1826) i Sylwester (1828).
Wody ze sztolni uchodzą do rzeki
Dramy.

Zabytkowa
Kopalnia
Rud
Srebronośnych – t o podziemna trasa
turystyczna umożliwiająca zwiedzanie
podziemi dawnej kopalni kruszców
srebronośnych, założonej w triasowych
dolomitach i wapieniach.
Kopalnia znajduje się obok Sztolni
Czarnego Pstrąga.
Została udostępniona do zwiedzania w
1976 roku. Na powierzchni znajduje się
Muzeum Górnictwa i Skansen Maszyn
Parowych.
Podziemia
zabytkowej
kopalni
i Sztolnia „Czarnego Pstrąga” zostały
uznane za pomnik historii.
Na głębokości 40 m powstał szlak
turystyczny o długości 1700 m i kształcie
trójkąta, łączący trzy szyby: "Anioł",
"Żmija" i "Szczęść Boże".

Ze szlakiem sąsiadują trzy komory o
wielkości od 500 do 2000 m2.
Blisko 300 metrowy fragment trasy
trzeba pokonać łodzią. Przed zejściem
pod ziemię zwiedzający mogą obejrzeć
wystawę
minerałów,
narzędzi
używanych w górnictwie oraz Skansen
Maszyn Parowych.

Ta zabytkowa dzwonnica pochodzi z
dawnej kopalni kruszcu. W XIX i XX
wieku służyła pracownikom kopalni
dolomitu
w
kamieniołomie
"Blachówka".
W 1955 roku, dzięki inicjatywie
Stowarzyszenia Miłośników Ziemi
Tarnogórskiej przeniesiono ją do
centrum Tarnowskich Gór, na plac
Gwarków
przy
kościele
p.w. Św. Piotra i Pawła, gdzie stoi na
podmurowaniu
z
kamienia
wapiennego w miejscu dawnego
domu zbornego gwarków.

Park Miejski w Tarnowskich Górach –
położony na warpiach park w tarnogórskim
Śródmieściu. Rośnie tu blisko 50
gatunków drzew i 10 gatunków krzewów.
W większości rodzimego pochodzenia.
Wejście Parku zwieńcza grupa głazów
narzutowych. Największy spośród nich jest
pomnikiem przyrody. Jeden z głazów ma
tablicę z wierszem Jana Nowaka z 1925 r.
Park obejmuje następujące obiekty:
drewniana
wieża
widokowa,
staw
z fontanną, kawiarenka, korty tenisowe,
górka saneczkowa, muszla koncertowa,
grzybek.

Od 1896 r. architekt Carl Benjamin Szametike rozpoczął wznosić ratusz, kolejny już w
historii Tarnowskich Gór. Projektantem nowej siedziby był berliński architekt Herman
Guth (1851-1924), twórca szeregu obiektów administracyjnych i sakralnych .Pracom
budowlanym towarzyszyło tragiczne wydarzenie: 19 listopada 1897 roku wskutek
nieuwagi pracowników spłonął doszczętnie hełm wieży, wznoszącej się prawie 40
metrów ponad płytą rynku. Mimo to kilka miesięcy później, 11 sierpnia 1898 roku,
nowy ratusz uroczyście oddano do użytku.

Trój-kondygnacyjny obiekt o fasadzie obłożonej lśniącą cegłą klinkierową
wykorzystywany był pierwotnie w następujący sposób: na parterze zlokalizowano
sklepy, na pierwszym piętrze biura magistrackie, na drugim – mieszkanie burmistrza
oraz salę posiedzeń rady miejskiej.
Wnętrze ratuszowe często zmieniało swój wygląd, np. podczas II wojny światowej na
ścianach klatki schodowej widniały sceny z historii miasta wykonane przez
miejscowego malarza Józefa Machwitza. Piękna kuta balustrada z wicią roślinną
zachowała się w klatce schodowej do dziś.
W 2010 roku przeprowadzona została renowacja fasady głównej ratusza.

Kamienice podcieniowe– zabytek i jedna z
największych atrakcji turystycznych
Tarnowskich Gór.
Szereg kamieniczek w zachodniej pierzei
Rynku i przy ulicy Gliwickiej powstał
w 2. poł. XVI wieku, wraz ze
zlokalizowaniem w tym miejscu centralnego
placu miasta.

Arkadowe, otwarte podcienia to jeden z
najbardziej rozpoznawalnych elementów
tarnogórskiej architektury.
We wnętrzach zachowały się archaiczne
cechy architektoniczne - sklepione
kolebkowo piwnice, kamienne odrzwia z
gmerkiem wykonawcy.

Dom Sedlaczka - pochodzący z XVI w. zabytkowy budynek znajdujący się przy
Rynku w Tarnowskich Górach
Pierwotnie był siedzibą Starostów Ziemi Bytomskiej.
W 1805 roku został wykupiony przez czeskiego kupca Jana Sedlaczka, który
urządził w nim, istniejącą do dziś, winiarnię.
Jest to miejsce, gdzie zatrzymał się i biesiadował w 1683 Jan III Sobieski
podczas swojej wyprawy na Wiedeń. Swoją obecnością winiarnię zaszczycili
także August II Mocny (1697), August III (1734), Johann Wolfgang Goethe
(1790) czy Julian Ursyn Niemcewicz (1821).
Po drugiej wojnie światowej budynek był w opłakanym stanie i groziło mu
wyburzenie.

Pałac w Rybnej znajdujący się w Rybnej, dzielnicy Tarnowskich Gór.
Został wzniesiony w 1796 roku z inicjatywy rodziny Warkoczów, a następnie w 1829
przeszedł w ręce rodziny Chrząszczewskich. Po krótkim czasie pałac znalazł się
w posiadaniu rodziny Kosickich, która lekko go przebudowała. W ich władaniu znajdował
się aż do 1922 roku. Od 1935 pałac był siedzibą Związku Strzeleckiego. W czasie II wojny
światowej pałac przeszedł w ręce rodu Henckel von Donnersmarck, gdzie przechowywali
swoje dokumenty. Po roku 1945 w pałacu znajdowały się mieszkania komunalne.
W 1983 roku władze miasta Tarnowskie Góry przekazały odrestaurowany pałac
Stowarzyszeniu Polskich Artystów Muzyków, a w nim samym utworzono Dom Pracy
Twórczej. Od 1998 roku pałac w Rybnej działa jako spółka.
Na początku 2010 roku zaś została wykonana gruntowna renowacja elewacji pałacu.
Obecnie Pałac w Rybnej prowadzi działalność gastronomiczno-hotelarską, włącznie
z organizacją przyjęć okolicznościowych, w tym wesel, bankietów firmowych oraz
biznesowych.

Zamek w stylu renesansu z wewnętrznym dziedzińcem i krużgankami został wybudowany
najpewniej w XVI wieku. Zamek był w następnych wiekach wielokrotnie przebudowywany.
Fundatorem był najprawdopodobniej Piotr Wrochem.
W 1820 r. kupił od Gottlieba von Büttnera zamek wraz z okolicznymi dobrami hrabia Karol
Łazarz Henckel von Donnersmarck ze Świerklańca.
Po II wojnie światowej zamek i dobra tarnowickie zostały znacjonalizowane. Zamek stał się
własnością PGR-u. W ciągu następnych dziesięcioleci coraz bardziej niszczał.
W 2000 r. właścicielem stał się Rajner Smolorz, który podjął się całkowitej renowacji zamku i
otoczenia.
Pod koniec 2010 zakończył się remont zamku oraz jego otoczenia.

Tarnowskie Góry leżą na: szlaku Magistrali Węglowej
(Gdynia – Inowrocław – Zduńska Wola Karsznice – Chorzew
Siemkowice – Działoszyn- Herby Nowe – Tarnowskie Góry – Chorzów
Batory)

szlaku kolejowym Katowice – Lubliniec
szlaku kolejowym Opole – Fosowskie – Tarnowskie
Góry.
Miasto posiada zabytkowy dworzec kolejowy z 1888
roku. Gmach dworca w maju i czerwcu 2007 roku
został dokładnie odrestaurowany i jest teraz jednym
z najpiękniejszych budynków tego typu na Górnym
Śląsku.
W pobliżu Tarnowskich Gór znajduje się jedna z
największych stacji rozrządowych Europy, która
osiąga długość kilku kilometrów od stacji w
Miasteczku Śląskim do stacji w Tarnowskich Górach.
Co bardzo ważne i trwale związane z koleją
tarnogórską jest odpalenie jednej z pierwszych w
Europie maszyn parowych, w 1788 r. Przez miasto
biegnie trasa towarowa.

2012 AG


Slide 15

Nazwa miasta pochodzi od nazwy wsi
Tarnowice i słowa gory, co po staropolsku
oznaczało kopalnie.

Widok miasta Tarnowskie Góry w I poł. XVIII wieku

Historia miasta jest związana z wydobyciem rud srebra, ołowiu i cynku.
Według legendy, pierwszą bryłę kruszcu srebronośnego wyorał chłop Rybka około 1490.
Ówczesny właściciel ziem, Jan II Dobry oraz margrabia Jerzy von Ansbach w 1526 nadali
powstającemu miastu przywilej wspierający górnictwo.
W 1526r Tarnowskie Góry otrzymały prawa miejskie, a dwa lata później ogłoszony został tzw.
Ordunek Górny.
W połowie XVI wieku Tarnowskie Góry były największym ośrodkiem górnictwa kruszcowego
na Górnym Śląsku.
W 1529 protestanci wybudowali pierwszy drewniany kościół, a dwa lata później na jego
miejscu powstał murowany.
16 grudnia 1740 wkroczeniem wojsk pruskich na Śląsk rozpoczęły się wojny śląskie.
w 1788 uruchomiono pierwszą na kontynencie europejskim maszynę parową do odwadniania
wyrobisk górniczych.
W 1873 powstało Starostwo Tarnogórskie.
W 1922 miasto włączono do Polski.

To cykliczna impreza kulturalno-historyczno
w
Tarnowskich
Górach,
organizowana
w pierwszej połowie września corocznie
od 1957 roku.
Nazwa imprezy powstała od
wydobywających
srebrnonośną
zwanych gwarkami.

górników
galenę,

W
ramach
obchodów
Dni
Gwarków
organizowanych
jest
szereg
imprez
sportowych, kulturalnych i rozrywkowych, oraz
pochód historyczny.

Prof. Jan Miodek

Honorowi obywatele miasta

Wybitni tarnogórzanie

Ks. prof. Remigiusz Sobański
Raymond Wawzyniak
ks. prałat Stefan Wylężek
Ks. dr. Gustaw Klapuch
Joachim Janik
Prof. Jan Miodek
Pułkownik śp. Bernard Drzyzga
Profesor Bożenia HagerMałecka
Bolesław Lubosz
Maria Pańczyk-Poździej
ksiądz Jan Twardowski

Józef Piernikarczyk
Jan Nowak
Bronisław Hager
Feliks Piestrak
Bronisław Hager
Józef Korol
Jan Bondkowski
ks. Michał Lewek
Teofil Królik
Jakub Gruzełka
Fryderyk Antes

ks. Michał Lewek
Maria Pańczyk-Poździej

Sztolnia to 600 metrowy fragment
najdłuższej w rejonie Tarnowskich Gór
sztolni
odwadniającej
Głębokiej
należącej do kopalni Fryderyk.
Sztolnię można zwiedzać od 1957 roku.
Jest ona jedną z atrakcji Szlaku
Zabytków
Techniki
Województwa
Śląskiego. Sztolnia „Czarnego Pstrąga”
została uznana za pomnik historii.
Trasa turystyczna znajduje się pomiędzy
szybami Ewa (1826) i Sylwester (1828).
Wody ze sztolni uchodzą do rzeki
Dramy.

Zabytkowa
Kopalnia
Rud
Srebronośnych – t o podziemna trasa
turystyczna umożliwiająca zwiedzanie
podziemi dawnej kopalni kruszców
srebronośnych, założonej w triasowych
dolomitach i wapieniach.
Kopalnia znajduje się obok Sztolni
Czarnego Pstrąga.
Została udostępniona do zwiedzania w
1976 roku. Na powierzchni znajduje się
Muzeum Górnictwa i Skansen Maszyn
Parowych.
Podziemia
zabytkowej
kopalni
i Sztolnia „Czarnego Pstrąga” zostały
uznane za pomnik historii.
Na głębokości 40 m powstał szlak
turystyczny o długości 1700 m i kształcie
trójkąta, łączący trzy szyby: "Anioł",
"Żmija" i "Szczęść Boże".

Ze szlakiem sąsiadują trzy komory o
wielkości od 500 do 2000 m2.
Blisko 300 metrowy fragment trasy
trzeba pokonać łodzią. Przed zejściem
pod ziemię zwiedzający mogą obejrzeć
wystawę
minerałów,
narzędzi
używanych w górnictwie oraz Skansen
Maszyn Parowych.

Ta zabytkowa dzwonnica pochodzi z
dawnej kopalni kruszcu. W XIX i XX
wieku służyła pracownikom kopalni
dolomitu
w
kamieniołomie
"Blachówka".
W 1955 roku, dzięki inicjatywie
Stowarzyszenia Miłośników Ziemi
Tarnogórskiej przeniesiono ją do
centrum Tarnowskich Gór, na plac
Gwarków
przy
kościele
p.w. Św. Piotra i Pawła, gdzie stoi na
podmurowaniu
z
kamienia
wapiennego w miejscu dawnego
domu zbornego gwarków.

Park Miejski w Tarnowskich Górach –
położony na warpiach park w tarnogórskim
Śródmieściu. Rośnie tu blisko 50
gatunków drzew i 10 gatunków krzewów.
W większości rodzimego pochodzenia.
Wejście Parku zwieńcza grupa głazów
narzutowych. Największy spośród nich jest
pomnikiem przyrody. Jeden z głazów ma
tablicę z wierszem Jana Nowaka z 1925 r.
Park obejmuje następujące obiekty:
drewniana
wieża
widokowa,
staw
z fontanną, kawiarenka, korty tenisowe,
górka saneczkowa, muszla koncertowa,
grzybek.

Od 1896 r. architekt Carl Benjamin Szametike rozpoczął wznosić ratusz, kolejny już w
historii Tarnowskich Gór. Projektantem nowej siedziby był berliński architekt Herman
Guth (1851-1924), twórca szeregu obiektów administracyjnych i sakralnych .Pracom
budowlanym towarzyszyło tragiczne wydarzenie: 19 listopada 1897 roku wskutek
nieuwagi pracowników spłonął doszczętnie hełm wieży, wznoszącej się prawie 40
metrów ponad płytą rynku. Mimo to kilka miesięcy później, 11 sierpnia 1898 roku,
nowy ratusz uroczyście oddano do użytku.

Trój-kondygnacyjny obiekt o fasadzie obłożonej lśniącą cegłą klinkierową
wykorzystywany był pierwotnie w następujący sposób: na parterze zlokalizowano
sklepy, na pierwszym piętrze biura magistrackie, na drugim – mieszkanie burmistrza
oraz salę posiedzeń rady miejskiej.
Wnętrze ratuszowe często zmieniało swój wygląd, np. podczas II wojny światowej na
ścianach klatki schodowej widniały sceny z historii miasta wykonane przez
miejscowego malarza Józefa Machwitza. Piękna kuta balustrada z wicią roślinną
zachowała się w klatce schodowej do dziś.
W 2010 roku przeprowadzona została renowacja fasady głównej ratusza.

Kamienice podcieniowe– zabytek i jedna z
największych atrakcji turystycznych
Tarnowskich Gór.
Szereg kamieniczek w zachodniej pierzei
Rynku i przy ulicy Gliwickiej powstał
w 2. poł. XVI wieku, wraz ze
zlokalizowaniem w tym miejscu centralnego
placu miasta.

Arkadowe, otwarte podcienia to jeden z
najbardziej rozpoznawalnych elementów
tarnogórskiej architektury.
We wnętrzach zachowały się archaiczne
cechy architektoniczne - sklepione
kolebkowo piwnice, kamienne odrzwia z
gmerkiem wykonawcy.

Dom Sedlaczka - pochodzący z XVI w. zabytkowy budynek znajdujący się przy
Rynku w Tarnowskich Górach
Pierwotnie był siedzibą Starostów Ziemi Bytomskiej.
W 1805 roku został wykupiony przez czeskiego kupca Jana Sedlaczka, który
urządził w nim, istniejącą do dziś, winiarnię.
Jest to miejsce, gdzie zatrzymał się i biesiadował w 1683 Jan III Sobieski
podczas swojej wyprawy na Wiedeń. Swoją obecnością winiarnię zaszczycili
także August II Mocny (1697), August III (1734), Johann Wolfgang Goethe
(1790) czy Julian Ursyn Niemcewicz (1821).
Po drugiej wojnie światowej budynek był w opłakanym stanie i groziło mu
wyburzenie.

Pałac w Rybnej znajdujący się w Rybnej, dzielnicy Tarnowskich Gór.
Został wzniesiony w 1796 roku z inicjatywy rodziny Warkoczów, a następnie w 1829
przeszedł w ręce rodziny Chrząszczewskich. Po krótkim czasie pałac znalazł się
w posiadaniu rodziny Kosickich, która lekko go przebudowała. W ich władaniu znajdował
się aż do 1922 roku. Od 1935 pałac był siedzibą Związku Strzeleckiego. W czasie II wojny
światowej pałac przeszedł w ręce rodu Henckel von Donnersmarck, gdzie przechowywali
swoje dokumenty. Po roku 1945 w pałacu znajdowały się mieszkania komunalne.
W 1983 roku władze miasta Tarnowskie Góry przekazały odrestaurowany pałac
Stowarzyszeniu Polskich Artystów Muzyków, a w nim samym utworzono Dom Pracy
Twórczej. Od 1998 roku pałac w Rybnej działa jako spółka.
Na początku 2010 roku zaś została wykonana gruntowna renowacja elewacji pałacu.
Obecnie Pałac w Rybnej prowadzi działalność gastronomiczno-hotelarską, włącznie
z organizacją przyjęć okolicznościowych, w tym wesel, bankietów firmowych oraz
biznesowych.

Zamek w stylu renesansu z wewnętrznym dziedzińcem i krużgankami został wybudowany
najpewniej w XVI wieku. Zamek był w następnych wiekach wielokrotnie przebudowywany.
Fundatorem był najprawdopodobniej Piotr Wrochem.
W 1820 r. kupił od Gottlieba von Büttnera zamek wraz z okolicznymi dobrami hrabia Karol
Łazarz Henckel von Donnersmarck ze Świerklańca.
Po II wojnie światowej zamek i dobra tarnowickie zostały znacjonalizowane. Zamek stał się
własnością PGR-u. W ciągu następnych dziesięcioleci coraz bardziej niszczał.
W 2000 r. właścicielem stał się Rajner Smolorz, który podjął się całkowitej renowacji zamku i
otoczenia.
Pod koniec 2010 zakończył się remont zamku oraz jego otoczenia.

Tarnowskie Góry leżą na: szlaku Magistrali Węglowej
(Gdynia – Inowrocław – Zduńska Wola Karsznice – Chorzew
Siemkowice – Działoszyn- Herby Nowe – Tarnowskie Góry – Chorzów
Batory)

szlaku kolejowym Katowice – Lubliniec
szlaku kolejowym Opole – Fosowskie – Tarnowskie
Góry.
Miasto posiada zabytkowy dworzec kolejowy z 1888
roku. Gmach dworca w maju i czerwcu 2007 roku
został dokładnie odrestaurowany i jest teraz jednym
z najpiękniejszych budynków tego typu na Górnym
Śląsku.
W pobliżu Tarnowskich Gór znajduje się jedna z
największych stacji rozrządowych Europy, która
osiąga długość kilku kilometrów od stacji w
Miasteczku Śląskim do stacji w Tarnowskich Górach.
Co bardzo ważne i trwale związane z koleją
tarnogórską jest odpalenie jednej z pierwszych w
Europie maszyn parowych, w 1788 r. Przez miasto
biegnie trasa towarowa.

2012 AG


Slide 16

Nazwa miasta pochodzi od nazwy wsi
Tarnowice i słowa gory, co po staropolsku
oznaczało kopalnie.

Widok miasta Tarnowskie Góry w I poł. XVIII wieku

Historia miasta jest związana z wydobyciem rud srebra, ołowiu i cynku.
Według legendy, pierwszą bryłę kruszcu srebronośnego wyorał chłop Rybka około 1490.
Ówczesny właściciel ziem, Jan II Dobry oraz margrabia Jerzy von Ansbach w 1526 nadali
powstającemu miastu przywilej wspierający górnictwo.
W 1526r Tarnowskie Góry otrzymały prawa miejskie, a dwa lata później ogłoszony został tzw.
Ordunek Górny.
W połowie XVI wieku Tarnowskie Góry były największym ośrodkiem górnictwa kruszcowego
na Górnym Śląsku.
W 1529 protestanci wybudowali pierwszy drewniany kościół, a dwa lata później na jego
miejscu powstał murowany.
16 grudnia 1740 wkroczeniem wojsk pruskich na Śląsk rozpoczęły się wojny śląskie.
w 1788 uruchomiono pierwszą na kontynencie europejskim maszynę parową do odwadniania
wyrobisk górniczych.
W 1873 powstało Starostwo Tarnogórskie.
W 1922 miasto włączono do Polski.

To cykliczna impreza kulturalno-historyczno
w
Tarnowskich
Górach,
organizowana
w pierwszej połowie września corocznie
od 1957 roku.
Nazwa imprezy powstała od
wydobywających
srebrnonośną
zwanych gwarkami.

górników
galenę,

W
ramach
obchodów
Dni
Gwarków
organizowanych
jest
szereg
imprez
sportowych, kulturalnych i rozrywkowych, oraz
pochód historyczny.

Prof. Jan Miodek

Honorowi obywatele miasta

Wybitni tarnogórzanie

Ks. prof. Remigiusz Sobański
Raymond Wawzyniak
ks. prałat Stefan Wylężek
Ks. dr. Gustaw Klapuch
Joachim Janik
Prof. Jan Miodek
Pułkownik śp. Bernard Drzyzga
Profesor Bożenia HagerMałecka
Bolesław Lubosz
Maria Pańczyk-Poździej
ksiądz Jan Twardowski

Józef Piernikarczyk
Jan Nowak
Bronisław Hager
Feliks Piestrak
Bronisław Hager
Józef Korol
Jan Bondkowski
ks. Michał Lewek
Teofil Królik
Jakub Gruzełka
Fryderyk Antes

ks. Michał Lewek
Maria Pańczyk-Poździej

Sztolnia to 600 metrowy fragment
najdłuższej w rejonie Tarnowskich Gór
sztolni
odwadniającej
Głębokiej
należącej do kopalni Fryderyk.
Sztolnię można zwiedzać od 1957 roku.
Jest ona jedną z atrakcji Szlaku
Zabytków
Techniki
Województwa
Śląskiego. Sztolnia „Czarnego Pstrąga”
została uznana za pomnik historii.
Trasa turystyczna znajduje się pomiędzy
szybami Ewa (1826) i Sylwester (1828).
Wody ze sztolni uchodzą do rzeki
Dramy.

Zabytkowa
Kopalnia
Rud
Srebronośnych – t o podziemna trasa
turystyczna umożliwiająca zwiedzanie
podziemi dawnej kopalni kruszców
srebronośnych, założonej w triasowych
dolomitach i wapieniach.
Kopalnia znajduje się obok Sztolni
Czarnego Pstrąga.
Została udostępniona do zwiedzania w
1976 roku. Na powierzchni znajduje się
Muzeum Górnictwa i Skansen Maszyn
Parowych.
Podziemia
zabytkowej
kopalni
i Sztolnia „Czarnego Pstrąga” zostały
uznane za pomnik historii.
Na głębokości 40 m powstał szlak
turystyczny o długości 1700 m i kształcie
trójkąta, łączący trzy szyby: "Anioł",
"Żmija" i "Szczęść Boże".

Ze szlakiem sąsiadują trzy komory o
wielkości od 500 do 2000 m2.
Blisko 300 metrowy fragment trasy
trzeba pokonać łodzią. Przed zejściem
pod ziemię zwiedzający mogą obejrzeć
wystawę
minerałów,
narzędzi
używanych w górnictwie oraz Skansen
Maszyn Parowych.

Ta zabytkowa dzwonnica pochodzi z
dawnej kopalni kruszcu. W XIX i XX
wieku służyła pracownikom kopalni
dolomitu
w
kamieniołomie
"Blachówka".
W 1955 roku, dzięki inicjatywie
Stowarzyszenia Miłośników Ziemi
Tarnogórskiej przeniesiono ją do
centrum Tarnowskich Gór, na plac
Gwarków
przy
kościele
p.w. Św. Piotra i Pawła, gdzie stoi na
podmurowaniu
z
kamienia
wapiennego w miejscu dawnego
domu zbornego gwarków.

Park Miejski w Tarnowskich Górach –
położony na warpiach park w tarnogórskim
Śródmieściu. Rośnie tu blisko 50
gatunków drzew i 10 gatunków krzewów.
W większości rodzimego pochodzenia.
Wejście Parku zwieńcza grupa głazów
narzutowych. Największy spośród nich jest
pomnikiem przyrody. Jeden z głazów ma
tablicę z wierszem Jana Nowaka z 1925 r.
Park obejmuje następujące obiekty:
drewniana
wieża
widokowa,
staw
z fontanną, kawiarenka, korty tenisowe,
górka saneczkowa, muszla koncertowa,
grzybek.

Od 1896 r. architekt Carl Benjamin Szametike rozpoczął wznosić ratusz, kolejny już w
historii Tarnowskich Gór. Projektantem nowej siedziby był berliński architekt Herman
Guth (1851-1924), twórca szeregu obiektów administracyjnych i sakralnych .Pracom
budowlanym towarzyszyło tragiczne wydarzenie: 19 listopada 1897 roku wskutek
nieuwagi pracowników spłonął doszczętnie hełm wieży, wznoszącej się prawie 40
metrów ponad płytą rynku. Mimo to kilka miesięcy później, 11 sierpnia 1898 roku,
nowy ratusz uroczyście oddano do użytku.

Trój-kondygnacyjny obiekt o fasadzie obłożonej lśniącą cegłą klinkierową
wykorzystywany był pierwotnie w następujący sposób: na parterze zlokalizowano
sklepy, na pierwszym piętrze biura magistrackie, na drugim – mieszkanie burmistrza
oraz salę posiedzeń rady miejskiej.
Wnętrze ratuszowe często zmieniało swój wygląd, np. podczas II wojny światowej na
ścianach klatki schodowej widniały sceny z historii miasta wykonane przez
miejscowego malarza Józefa Machwitza. Piękna kuta balustrada z wicią roślinną
zachowała się w klatce schodowej do dziś.
W 2010 roku przeprowadzona została renowacja fasady głównej ratusza.

Kamienice podcieniowe– zabytek i jedna z
największych atrakcji turystycznych
Tarnowskich Gór.
Szereg kamieniczek w zachodniej pierzei
Rynku i przy ulicy Gliwickiej powstał
w 2. poł. XVI wieku, wraz ze
zlokalizowaniem w tym miejscu centralnego
placu miasta.

Arkadowe, otwarte podcienia to jeden z
najbardziej rozpoznawalnych elementów
tarnogórskiej architektury.
We wnętrzach zachowały się archaiczne
cechy architektoniczne - sklepione
kolebkowo piwnice, kamienne odrzwia z
gmerkiem wykonawcy.

Dom Sedlaczka - pochodzący z XVI w. zabytkowy budynek znajdujący się przy
Rynku w Tarnowskich Górach
Pierwotnie był siedzibą Starostów Ziemi Bytomskiej.
W 1805 roku został wykupiony przez czeskiego kupca Jana Sedlaczka, który
urządził w nim, istniejącą do dziś, winiarnię.
Jest to miejsce, gdzie zatrzymał się i biesiadował w 1683 Jan III Sobieski
podczas swojej wyprawy na Wiedeń. Swoją obecnością winiarnię zaszczycili
także August II Mocny (1697), August III (1734), Johann Wolfgang Goethe
(1790) czy Julian Ursyn Niemcewicz (1821).
Po drugiej wojnie światowej budynek był w opłakanym stanie i groziło mu
wyburzenie.

Pałac w Rybnej znajdujący się w Rybnej, dzielnicy Tarnowskich Gór.
Został wzniesiony w 1796 roku z inicjatywy rodziny Warkoczów, a następnie w 1829
przeszedł w ręce rodziny Chrząszczewskich. Po krótkim czasie pałac znalazł się
w posiadaniu rodziny Kosickich, która lekko go przebudowała. W ich władaniu znajdował
się aż do 1922 roku. Od 1935 pałac był siedzibą Związku Strzeleckiego. W czasie II wojny
światowej pałac przeszedł w ręce rodu Henckel von Donnersmarck, gdzie przechowywali
swoje dokumenty. Po roku 1945 w pałacu znajdowały się mieszkania komunalne.
W 1983 roku władze miasta Tarnowskie Góry przekazały odrestaurowany pałac
Stowarzyszeniu Polskich Artystów Muzyków, a w nim samym utworzono Dom Pracy
Twórczej. Od 1998 roku pałac w Rybnej działa jako spółka.
Na początku 2010 roku zaś została wykonana gruntowna renowacja elewacji pałacu.
Obecnie Pałac w Rybnej prowadzi działalność gastronomiczno-hotelarską, włącznie
z organizacją przyjęć okolicznościowych, w tym wesel, bankietów firmowych oraz
biznesowych.

Zamek w stylu renesansu z wewnętrznym dziedzińcem i krużgankami został wybudowany
najpewniej w XVI wieku. Zamek był w następnych wiekach wielokrotnie przebudowywany.
Fundatorem był najprawdopodobniej Piotr Wrochem.
W 1820 r. kupił od Gottlieba von Büttnera zamek wraz z okolicznymi dobrami hrabia Karol
Łazarz Henckel von Donnersmarck ze Świerklańca.
Po II wojnie światowej zamek i dobra tarnowickie zostały znacjonalizowane. Zamek stał się
własnością PGR-u. W ciągu następnych dziesięcioleci coraz bardziej niszczał.
W 2000 r. właścicielem stał się Rajner Smolorz, który podjął się całkowitej renowacji zamku i
otoczenia.
Pod koniec 2010 zakończył się remont zamku oraz jego otoczenia.

Tarnowskie Góry leżą na: szlaku Magistrali Węglowej
(Gdynia – Inowrocław – Zduńska Wola Karsznice – Chorzew
Siemkowice – Działoszyn- Herby Nowe – Tarnowskie Góry – Chorzów
Batory)

szlaku kolejowym Katowice – Lubliniec
szlaku kolejowym Opole – Fosowskie – Tarnowskie
Góry.
Miasto posiada zabytkowy dworzec kolejowy z 1888
roku. Gmach dworca w maju i czerwcu 2007 roku
został dokładnie odrestaurowany i jest teraz jednym
z najpiękniejszych budynków tego typu na Górnym
Śląsku.
W pobliżu Tarnowskich Gór znajduje się jedna z
największych stacji rozrządowych Europy, która
osiąga długość kilku kilometrów od stacji w
Miasteczku Śląskim do stacji w Tarnowskich Górach.
Co bardzo ważne i trwale związane z koleją
tarnogórską jest odpalenie jednej z pierwszych w
Europie maszyn parowych, w 1788 r. Przez miasto
biegnie trasa towarowa.

2012 AG