Wat u voor B-VCA moet weten :

• Wat is elektriciteit?

• De risico’s en gevaren van elektriciteit • Stroomdoorgang • Weerstand • Vuurverschijnselen • Statische elektriciteit • Beschermingsmaat regelen • niet: Wet van Ohm • wel : werking van dit veiligheidsprincipe • niet: de normen • niet: bouwelektra (wel voor de praktijk) • wel: werking van aarding • wel: verschil tussen aardlekschakelaar en zekering • wel: bevoegheden en vakbekwaamheden Basisveiligheid B-VCA V0.4 Module 7 1

Elektriciteit op het werk

• Elektriciteit • Elektriciteit • Elektriciteit => => => • Elektriciteit => energiebron gevarenbron geeft: weerstand spanning aandachtspunten de risico’s het omgaan er mee Basisveiligheid B-VCA V0.4 Module 7 2

Elektra -1 Spanning

•

Spanning Volt (V) De spanning wordt uitgedrukt in Volt (V). Er zijn globaal vier soorten spanning: Wat

druk

is voor

water

, is

spanning

voor elektriciteit 1.

extra lage spanning: 12 tot 24V., bijvoorbeeld voor speelgoed (ELV) en een maximum van ≤ wisselspanning 50V (en ≤ gelijkspanning 120V) 2.

laagspanning : alle spanningen ≥ 50V tot aan 660V (LV) 3.

middenspanning: alle spanningen tot aan 10.000V

4.

hoogspanning:alle spanningen boven 10.000V tot meer dan 100.000V

Verder kennen wij nog: VEILIGE SPANNING

Basisveiligheid B-VCA V0.4 Module 7 3

Elektra 2

•

Stroomsterkte (I) Stoormsterkte is de hoe veelheid elektriciteit dat door een kabel (of gelei der kan worden gestuurd

•

Weerstand (R) Bij het lopen door die kabel ondervindt elektriciteit weerstand. Weerstand levert ook energie (warmte) Stroomsterkte Ampère (A ) De

hoeveelheid elektriciteit

die ergens door kan worden gestuurd

Basisveiligheid B-VCA V0.4 Module 7

Weerstand Ohm (Ω) De weerstand

hangt af

van: lengte, dikte en aard van geleider

4

Elektra 3

•

Vermogen (P)

•

Wel voor uw veiligheid: Veilige spanning is Heeft met veiligheid niets te maken. Staat alleen voor het verbruik .

50 Volt wisselspanning 120 Volt gelijkspanning Vermogen Watt (W) De

hoeveelheid gebruikte elektriciteit

door bijv. een apparaat

Maar is dit wel een veilige spanning?

Basisveiligheid B-VCA V0.4 Module 7 5

Dat kunnen wij berekenen met de Wet van Ohm

• •

Voltage is in principe niet belangrijk. Je kunt veilig 10.000 Volt krijgen als………..

het Amp èrage maar laag genoeg is.

•

U (Volt) I (Ampère)= ----- R (Weerstand) Voorbeeld berekening stroomdoorgang door lichaam: Onze huidweerstand is normaal 2.000 Ώ, 230V : 2.000 Ώ = 0,0115A = 15,3 mA als het nat is dan is deze veel lager bijvoorbeeld: 230V : 1.000 Ώ = 0,230A = 230 mA

Basisveiligheid B-VCA V0.4 Module 7 6

Elektrocutietabel Stroomsterkte Gevolgen

0,2 ~2 mA voelbaar, vanaf 2mA:kramp 7 ~15 mA sterke krampverschijnselen 10mA: loslaten kost inspanning 15 mA loslaten niet meer mogelijk 20 mA 30 mA 100 mA Hevige pijn + ademhalingsproblemen Ondragelijke pijn, verstikking Dodelijke elktrocutie

Uithoudingstijd

onbepaald onbepaald 15 seconden 10 seconden 1 seconde onmiddelijk Basisveiligheid B-VCA V0.4 Module 7 7

Wat zijn de risico’s en gevaren?

Wacht EFFE een minuutje. Dan sta ik u zo meteen te woord.

Basisveiligheid B-VCA V0.4 Module 7 8

Risico’s van elektriciteit

• Bij het

ONZORGVULDIG

elektriciteit zijn de risico’s: omgaan met

• • • •

oplopen van een schok door stroomdoorgang brandwonden door de hitte en vuurverschijnselen uitbreken van brand door een vlamboog ongevallen in 2e instantie

Basisveiligheid B-VCA V0.4 Module 7 9

Hoe ons beschermen tegen de gevaren :

• Aanraken van delen die stroom voeren

• in de grond liggende middenspanningskabel • elektrische leiding van tram of trein

• Delen die door een defect onder spanning staan

• kapotte kabel van een haspel • dubbel geïsoleerd elektrisch gereedschap dat geaard is

• Elektromagnetische velden

• GSM-masten en ook de GSM-etjes • EM-velden van middenspanningskabels Basisveiligheid B-VCA V0.4 Module 7 10

Gevolgen afhankelijk van:

• • • • • •

Stroomsterkte

•

Wet van Ohm Spanning Lichaamsweerstand

•

Hoe kunt u de weerstand beïnvloeden?

De weg die de stroom door het lichaam neemt De lichamelijke conditie Omgevingsfactoren

•

Bijvoorbeeld vochtige werkomstandigheden Grensstroomsterkte: max. 30 mA gedurende maximaal 0,2 seconden

Basisveiligheid B-VCA V0.4 Module 7 11

Risico’s van elektriciteit beheersen

• • •

Bronaanpak

–

veilige apparatuur

– –

goed onderhoud goede constructie Bron afschermen

–

veiligheidsschakelaars / spanningsdeken op rek Mens beschermen

– – – –

goede apparatuur gebruiken goede reparaties (laten) uitvoeren, keuring Nen3140 geïsoleerde schoenen/laarzen vakbekwaamheid

Basisveiligheid B-VCA V0.4 Module 7 12

Vakbekwaamheid = veiligheid van personen De Aw (art. 8) stelt eisen aan de vakbekwaamheden om taken te kunnen/mogen uitvoeren. De NEN 1010 omschrijft dit:

• • •

Elektrotechnisch personeel Laagspanningsdeskundi ge Ploegleider Bevoegd persoon Deze mogen elektrotechnisch werk uitvoeren

•

Niet-elektrotechnisch personeel Leek (= ongeschoold) Mag geen elektrotechnisch werk uitvoeren!

•

Voldoende onderricht persoon ( zgn. Vopper) Mag eenvoudig elektrotech nisch werk uitvoeren

13

Aardlekschakelaar en smeltveiligheid

•

Aardlekschakelaars dienen ter beveiliging van personen

•

Smeltzekeringen dienen ter beveiliging van installaties

Basisveiligheid B-VCA V0.4 Module 7 14

Veiligheid appartuur in ruimten

Basisveiligheid B-VCA V0.4 Module 7 15