Disco les 25 Uitleg grammatica

Disco les 25

Aantonende wijs: De vriend zei: ‘ik zie dat het je goed gaat’.

- Constateren van feit - Latijn: indicativus Aanvoegende wijs: De vriend zei: ‘het ga je goed’.

- Uitspreken van wens - Latijn: coniunctivus

Disco les 25

Je gaat in les 25 een nieuwe modus leren: de coniunctivus. Een modus is de houding van de spreker tegenover de actie. Je kent er al een aantal: - Indicativus = objectieve houding - Imperativus = gebiedende houding - Infinitivus - Participium

Disco les 25

In het Nederlands kennen wij de coniunctivus niet, behalve in (wat oudere) uitspraken: - Leve de koningin - God zij met ons De coniunctivus kan worden gebruikt in hoofd en in bijzinnen. In les 25 leer je eerst hoe de coniunctivus in hoofdzinnen wordt gebruikt.

Disco les 25

Het Latijn gebruikt de coniunctivus vaker dan het Nederlands, bijvoorbeeld om aan te geven: - Wens = Hopelijk missen we de trein niet. - Aansporing = Laten we naar Utrecht gaan. - Twijfel = Hoe kon dit nu gebeuren?

- Verbod = Jullie moeten die film niet kijken.

- Mogelijkheid = Je kunt een prijs winnen met die wedstrijd. In de zinnen zie je al dat het Nederlands niet één manier heeft om de coniunctivus te vertalen, maar vooral hulpwerkwoorden of omschrijvingen gebruikt.

Disco les 25

• • • • Bij de vormen van de coniunctivus is klinker wisseling erg belangrijk: Bij de a-stam wordt de a een e Bij de e-stam komt er een a bij de e Bij de i-stam komt er een a bij de i Bij de mk-stam wordt de i/u een a

Disco les 25

Naast het weergeven van een subjectieve zin wordt de coniunctivus ook gebruikt voor de irrealis van het heden.

Een irrealis beschrijft iets dat op dit moment geen werkelijkheid is of kan zijn. Ook al noemen we het de irrealis van het heden, toch gebruiken we de coniunctivus imperfectum.

Disco les 25

De vormen van de coniunctivus imperfectum kun je erg makkelijk herkennen, omdat in de vorm het hele werkwoord voorkomt: - Vocarem - Terreres - Audiretis - Ducerent Dit geldt ook voor de vormen van posse, esse, enz: - Essemus - Iret - Possent - Ferrem

Disco les 25

Voorbeelden van de irrealis: - Als ik nu geld zou hebben, zou ik nu een broodje kunnen kopen. - Had ik nu maar geld!

Deze voorbeelden geven aan dat de wens zich nu afspeelt, ook gebruik je een verleden tijd. Vergelijk: - Als ik geld had gehad, had ik een broodje kunnen kopen.

Disco les 25

Let op: - Utinam staat vaak aan het begin van vraagzinnen en wordt niet vertaald. - Bij utinam komt geen non als ontkenning, maar ne.

Wat moet je kennen en kunnen?

• • • • • Rijtjes van de coniunctivus kennen Vormen van de coniunctivus herkennen Verschillende tijden van de coniunctivus herkennen Verschillende vertalingen van de coniunctivus kennen en toepassen Kiezen tussen de verschillende hulpwerkwoor den van de coniunctivus en die toepassen