Transcript OSMANLI YÜKSELİŞ DÖNEMİ(1453-1579) YÜKSELME DÖNEMİ PADİŞAHLARI İstanbul’un Fethinden, Sokullu Mehmet Paşa’nın ölümüne kadar olan dönemdir.  II.Mehmet (Fatih) 14511481  II.Bayezid I.Selim (Yavuz) I.Süleyman (Kanuni)

OSMANLI YÜKSELİŞ DÖNEMİ(1453-1579)
YÜKSELME DÖNEMİ PADİŞAHLARI
İstanbul’un Fethinden, Sokullu
Mehmet Paşa’nın ölümüne kadar
olan dönemdir.
 II.Mehmet (Fatih) 14511481
 II.Bayezid
14811512
 I.Selim (Yavuz)
15121520
 I.Süleyman (Kanuni) 15201566 (46 yıl)
 II.Selim (Sarı Selim) 15661574
 III.Murat
1574-1595
FATİH SULTAN MEHMET DÖNEMİ
(1451-1481)
 İstanbul’un Fethi (29 Mayıs
1453):
 Sebepleri:
 Anadolu - Rumeli toprak
bağlantısını kesmesi.
 Rumeli güvenliğinin
sağlanmak istenmesi.
 Bizans entrikaları (Haçlı
ittifakları, şehzade ve Anadolu
beyliklerini kışkırtmaları)
 Stratejik bir bölge olması.
 Hz.Muhammed’in hadisindeki
müjdeye ulaşmak istenmesi.
OSMANLI DEVLETİ’NİN HAZIRLIKLARI
 Bizans’a, Karadeniz’den
gelebilecek yardımı engellemek
için, Anadolu Hisarı’nın(Güzelce
hisar) karşısına Rumeli Hisarı
(Boğaz Kesen) yaptırılmıştır.
 Bizans’ın Silivri ve Vize kaleleri
alındı.
 Büyük toplar döktürüldü.
 Surlara tırmanmak için tekerlekli
kuleler yaptırıldı.
 Karaman oğulları itaat altına
alındı.
 Balkan devletleri ile saldırmazlık
antlaşmaları yapıldı.
BİZANS’IN HAZIRLIKLARI
 Bizans’ın Hazırlıkları:
 Sur ve Kaleler yeniden elden geçirildi,
tamir edildi.
 Haliç’in ağzı eski gemiler ve zincirlerle
kapatıldı.
 Grejuva (Rum Ateşi) denilen silahların
sayısı arttırıldı.
 Avrupa devletlerinden yardım istendi.
 Kuşatmanın Gelişimi:
 72 parça gemi karadan haliç’e geçirildi.
 53 günlük kuşatmadan sonra alındı.
 Surlara Türk bayrağını ilk diken Ulubatlı
Hasan oldu
FETHİN SONUÇLARI
 Türk Tarihi Bakımından:
 II. Mehmet “Fatih” unvanını
aldı.
 İstanbul, Osmanlı’nın Başkenti
oldu.
 İstanbul boğazı ve Karadeniz
ticaret yolu Osmanlı’nın eline
geçti.
 Rumeli’nin güvenliği sağlandı.
 Anadolu ve Rumeli’nin
bağlantısı sağlandı.
 Osmanlı Kuruluş Dönemi bitti,
Yükseliş dönemi başladı.
DÜNYA TARİHİ AÇISINDAN ÖNEMİ
 Doğu Roma yıkıldı.
 Doğu Ticaret yolları Osmanlı eline
geçtiği için Avrupalılar yeni yollar aradı
ve Coğrafi keşiflere sebep oldu.
 Rönesans hareketlerine zemin
hazırladı.
 Surların yıkıla bileceği anlaşıldı.
 Avrupa’da feodalite zayıfladı. Krallıklar
güçlendi.
 Ortodoksluk Osmanlı himayesine
girdi.
 Orta çağ sona erdi, Yeni çağ başladı.
 Avrupalı devletler, İstanbul’da ilk
sürekli elçiliklerini kurdu.
FATİH DÖNEMİ FETİHLERİ
BALKANLARDA ALINAN YERLER:





Sırbistan ( Belgrad hariç) 1459
Mora Yarımadası
1460
Eflak ve Boğdan
1462-1476
Bosna-Hersek
1463-1465
Arnavutluk
1479
 Not: Bu devirde Osmanlı sınırı
Balkanlarda Tuna Nehrine
kadar ulaştı
ANADOLUDA ALINAN YERLER:
 Amasra (Cenevizlilerden)
(1459)
 Sinop (Candaroğulları)
(1460)
 Trabzon, Trabzon Rum
İmparatorluğu sona erdi
(1461)
 Konya ve Karaman
(Karamanoğulları) (1466)
OSMANLI-AKKOYUNLU MÜCADELESİ
 Otlukbeli Savaşı (1473):
 *Osmanlı X Akkoyunlu
 Sebepleri:
 Uzun Hasan’ın Karamanoğullarına
yardım etmesi.
 Akkoyunlular’ın Venediklilerle
anlaşması.
 Akkoyunlular’ın Osmanlı’dan
Sivas ve Trabzon’u istemesi.
 Fatih’in, doğu sınırının
güvenliğini sağlamak istemesi.
OSMANLI-AKKOYUNLU MÜCADELESİ
Sonuçları:
Osmanlı kazandı.
Doğu Anadolu’nun
güvenliği sağlandı.
Akkoyunlu’nun
yıkılmasına zemin
hazırlandı.
DENİZLERDEKİ FAALİYETLERİ
Ege Adaları: Limni, Eğriboz,
Taşoz, Semadirek, İmroz,
Midilli.
Yunan Adaları: Kefalonya,
Ayamavra, Zanta adaları.
Kırım’ın Fethi (1475):
Karadeniz Türk gölü oldu.
Rodos kuşatması ve
Otranto’nun fethi (1480).
OSMANLI VENEDİK İLİŞKİLERİ(1463-1479)
 İmtiyazlar Antlaşması (1479):
 Her iki taraf aldıkları yerleri geri verecek.
 Kroya ve İşkodra kaleleri Osmanlılarda kalacak.
 Arnavutluk, Mora, Dalmaçya kıyılarının bir kısmı Venediklilere
bırakılacak.
 Venedik yıllık vergi ve savaş tazminatı ödeyecek. Buna karşılık;
 Venedik, İstanbul’da balyoz (elçi) bulundurabilecek.
 Venedik, Osmanlı sularında serbest ticaret yapabilecek.
 Osmanlıdaki Venediklilerin davalarına kendi hakimleri
bakacak.
 Venedik bayrağı taşıyan gemilere saldırılmayacak.
 NOT: İlk imtiyazlar Fatih tarafından ticareti geliştirmek ve
Hıristiyan birliğini parçalamak amacıyla Venediklilere verildi.
DİĞER GELİŞMELER VE ÖZELLİKLERİ
Osmanlı yükseliş dönemine
girmiş ve imparatorluk
olmuştur.
Mevcut kanunlar toplanıp
Kanunname-i Ali Osman
(Fatih Kanunnamesi)
çıkarılmıştır.
Buna göre devletin devamı
için “kardeş katline” izin
verilmiştir.
Böylece devlet merkeziyetçi
bir yapıya kavuşmuştur.
DİĞER GELİŞMELER VE ÖZELLİKLERİ
Divana padişah yerine
sadrazam başkanlık yapmaya
başlamıştır.
Fatih camii ve yanına Sahn-ı
Seman Medreseleri inşa
edilmiştir.
Klasik Osmanlı mimari üslubu
ortaya çıkmıştır.
Cülus Bahşişinin dağıtılması
gelenek haline gelmiştir.
İlk altın para bastırıldı.
II.BAYEZİD DÖNEMİ (1481-1512)
Cem Sultan Olayı:
Fatih’in ölümünden sonra
küçük oğlu Cem sultanın
Bursa’da hükümdarlığını ilan
etmesi ile bu sorun ortaya
çıktı. II.Bayezid’e yenilen Cem
önce Memluklara sonra
Rodos (Saint Jean)
şövalyelerine sığındı ve
oradan Papa’ya teslim edildi.
1495 yılında ölmesi ile sorun
kendiliğinden çözüldü.
II.BAYEZİD DÖNEMİ (1481-1512)
NOT: Cem Sultan olayına;
Memluklar, Karaman
beyleri, Dulkadiroğulları,
Rodos Şövalyeleri ve
Papalık karıştığı için
sorun devletlerarası
(uluslar arası) bir soruna
dönüşmüştür. Bu olayı
öteki şehzade
olaylarından ayıran en
önemli özellik budur.
II.BAYEZİD DÖNEMİ
NOT: 1483’te Cem Sultan
olayına karışan,
Aksaray’da yaşayan
Karaman beyleri
İstanbul’a sürüldüler.
Böylece İstanbul’daki
Aksaray semti oluştu.
İstanbul’da Müslüman
sayısı arttı ve Karaman
beyleri denetim altında
tutulmaya başlandı.
II.BAYEZİD DÖNEMİ
 Karamanoğulları’nın Yıkılması
(1483):
Karamanoğullarına kesin olarak son
verildi.
 Boğdan’ın Fethi’nin
Tamamlanması (1484):
Kili ve Akkerman alınarak Boğdan’ın
fethi tamamlanmıştır.
 NOT: Böylece Kırım ile kara
bağlantısı sağlanmış ve Lehistan
ile ilk ilişkiler başlamıştır.
OSMANLI-MEMLÜK SAVAŞI(1485-1491)






Sebepleri:
Fatih zamanından beri devam
eden Hicaz su yolları meselesi.
Cem Sultan’ı kışkırtmaları.
Ramazan ve Dulkadiroğulları
üzerinde hakimiyet mücadelesi.
Karamanoğulları’nı desteklemeleri.
Hindistan’dan gönderilen
hediyelere Memlüklerin el
koymaları.
Savaşlardan kesin bir sonuç
alınamamıştır. Ramazanoğulları
beyliği toprakları Harameyn Vakıf
toprağı olduğu için Memlüklü
nüfuzuna bırakılmıştır.
II.BAYEZİD DÖNEMİ SİYASİ OLAYLARI
 Osmanlı-Venedik Savaşları
(1499-1502):
Osmanlı; Modon, Koron,
İnebahtı ve Navarin’i almıştır.
 Osmanlı-İran ilişkileri:
Şah İsmail 1502’de
Akkoyunlu devletini yıkarak
Şii- Safevi devletini kurmuştu.
Şah İsmail’in Anadolu’ya
gönderdiği adamlar
ayaklanmalar çıkarmıştır.
(Şahkulu isyanı uzun süre
bastırılamadı).
II.BAYEZİD DÖNEMİ SİYASİ OLAYLARI
Şehzade Selim’in İsyanı:
Trabzon Sancak beyi Yavuz,
Rumeli’de sancak beyliği
istemişse de verilmemiş ve
isyan etmiştir. Başarılı
olamamış fakat ordunun
(yeniçerilerin) hayranlığını
kazanmıştır. Ordunun
baskısı üzerine II.Bayezid
Yavuz’u tahta geçirmek
zorunda kalmıştır.
YAVUZ SULTAN SELİM DÖNEMİ
(1512-1520)
• Şehzadeler Sorunu
Yavuz, kardeşleri ve
yeğenlerini ortadan
kaldırarak rakipsiz
olarak tahtta kaldıktan
sonra asıl amacı olan
Safevi tehlikesini
önlemek için sefere
çıkmıştır.
ÇALDIRAN SAVAŞI (1514)
 Şah İsmail’in Anadolu’da Şiiliği
yayması ve isyanlar çıkarması
karşısında İran üzerine bir sefer
düzenleyen Yavuz, Çaldıran’da
teknik üstünlüğünün de etkisi ile
büyük bir zafer kazanmıştır.
 Sonuçları:
Safevi tehlikesi ve Şii tehdidi bir süre
için engellendi.
 1515 Turnadağ Savaşı ile
Dulkadiroğullarına son verildi.
 NOT 1: Anadolu Türk birliği kesin
olarak sağlanmıştır.
 NOT 2: Memluklar ile sınır komşusu
olundu.
OSMANLI-MEMLÜK SAVAŞLARI
(1516-1517)
Sebepleri:
1-)Memlukların Safevi ile iş
birliği yapması.
2-)Ramazanoğulları üzerinde
hakimiyet mücadelesi.
3-)Yavuz’un İslam dünyasında
birliği sağlamak istemesi.
4-) Baharat yolunu ele geçirmek
istemesi.
OSMANLI-MEMLÜK SAVAŞLARI
(1516-1517)
Sonuçları:
1-)1516 Mercidabık, 1517 Ridaniye savaşları ile Suriye, Filistin,
Kudüs, Mısır ve savaşılmadan Hicaz ele geçirildi.
2-)Memluklar yıkıldı.
3-) Halifelik Osmanlılara geçti.
4-)Osmanlı devlet yönetiminde dini özellik önem kazandı.
Teokratik bir yapıya kavuşmuştur.
5-) Çok büyük ganimetler elde edilmiş ve hazine altın ile
dolmuştur.
6-)Baharat yolu Osmanlı’nın eline geçmiştir.
7-) Kutsal emanetler Osmanlı koruyuculuğuna geçmiştir.
8-) İslam dünyasında birlik sağlanmıştır.
9-) Venedikliler Kıbrıs için ödediği vergiyi Osmanlıya ödemeye
başlamıştır.
KANUNİ SULTAN SÜLEYMAN DÖNEMİ
(1520-1566)
İç İsyanlar:
 Canberdi Gazali İsyanı
(1521): Şam-Siyasi
Ahmet Paşa İsyanı
(1524) : Mısır-Şahsi
Baba Zünnun İsyanı
(1526): YozgatEkonomik
Kalenderoğlu İsyanı
(1527): Karaman-Dini
1-)AVRUPA’DAKİ FETİHLER
 Belgrat’ın Fethi (1521): Orta
Avrupa’nın kapıları Osmanlılara
açılmıştır.
 Mohaç Meydan Muharebesi
(1526):
Macar Kralı Layoş’un çalışmaları
sonucu Kanuni sefere çıkarak
Macaristan’ı Osmanlıya bağladı.
Erdel beyi Yanoş, Macar kralı
yapıldı.
 NOT: Bu durum OsmanlıAvusturya ilişkilerinin
bozulmasına sebep olacaktır.
1-)AVRUPA’DAKİ FETİHLER
I.Viyana Kuşatması (1529):
Ferdinand’ın Yanoş’un
krallığını kabul etmeyerek
saldırması üzerine Kanuni yeni
bir sefere çıktı.
NOT: Ferdinand karşısına
çıkmayınca Viyana’yı kuşatmış
fakat ordunun hazırlıksız
olması ve kış mevsiminin
gelmesi ile başarılı
olunamamış.
ALMAN SEFERİ(1532)
Ferdinand’ın tekrar
Macaristan’a saldırması
üzerine meseleye köklü
çözüm bulmak amacıyla
Kanuni, Şarlken üzerine
sefere çıkmıştır. Karşısına
hiçbir ordu çıkmamıştır.
Ferdinand’ın barış teklifini
İran sorunu yüzünden kabul
etmiştir.
İSTANBUL ANTLAŞMASI(İBRAHİM PAŞA1533)
 1533 İstanbul Antlaşmasına
göre:
 Ferdinand Yanoş’un Macar
krallığını kabul edecek.
 Avusturya kralı protokolde
Osmanlı sadrazamına eşit
sayılacak.
 Avusturya yıllık vergi ve savaş
tazminatı ödeyecek.
 NOT: Avusturya ile yapılan ilk
antlaşmadır. Osmanlı
Avusturya’ya üstünlüğünü
kabul ettirmiştir.
MACARİSTAN’IN FETHİ (1541)
 Ferdinand, Yanoş’un oğlu
Sigismund’un Macar krallığını
kabul etmeyerek saldırınca
sefere çıkan Kanuni Macaristan’ı
3 parçaya bölmüştür
 Zigetvar Seferi (1566):
 Ferdinand’ın yerine geçen oğlu
Maximilyen’in saldırısı üzerine
Kanuni 13. ve son seferine
çıkmıştır. Kale fethedilmeden bir
gün önce ölmüş, kalenin fethini
gerçekleştiren Sokullu Mehmet
Paşa sefere devam etmeyerek
geri dönmüştür.
OSMANLI-FRANSIZ İLİŞKİLERİ
 Kanuni, Şarlken’in Avrupa’da tek güç olmasını engellemek amacı ile
bir taraftan Reform hareketlerini destekler iken diğer taraftan
yaptığı seferler ile Fransa Kralı Fransua’yı kurtarmış ve hatta Şarlken
karşısında güçlü tutabilmek için ekonomik ayrıcalıklar verilmiştir.
 1535 Kapitülasyon Antlaşmasına göre;
1) Fransızlar Osmanlı sularında serbestçe ticaret yapabilecek.
2) Fransız tüccarlardan düşük gümrük vergisi alınacak.
3) Osmanlı ülkesindeki Fransızların kendi aralarındaki davalara
Fransız hakimler bakacak.
4) Osmanlı vatandaşları ile sorun yaşarlar ise Osmanlı mahkemeleri
bakacak fakat tercüman bulundurabilecekler.
5) Aynı haklardan Osmanlı devleti de yararlanabilecek.
6) Bu antlaşma iki hükümdar hayatta kaldığı sürece geçerli olacak.
 NOT: 1740 yılında I.Mahmut zamanında kapitülasyonlar sürekli hale
getirilmiştir.
OSMANLI-İRAN İLİŞKİLERİ(1534-1555)
 Kanuni’nin Avrupa ile
ilgilenmesinden faydalanan İran,
sınırda karışıklıklar çıkarmıştır.
İran üzerine 3 sefer düzenleyen
Kanuni İran’ı ortadan kaldırmayı
düşünürken gelen elçiler ile
antlaşma yapmaya razı
olmuştur.
 1555 Amasya Antlaşması:
 Bağdat, Nahcivan, Erivan
Osmanlıya kalmıştır.
 NOT: İran ile yapılan ilk resmi
antlaşmadır.
HİNT DENİZ SEFERLERİ
 Hint Müslümanlarının yardım
isteği,
 bölgedeki Portekiz üstünlüğüne
son vermek,
 Kızıldeniz’de yeniden üstün
konuma gelebilmek için 4 sefer
düzenlenmiştir.
 1538-Hadım Süleyman Paşa,
1551-Piri Reis,1552-Murat Reis,
1553-Seydi Ali Reis seferleri
gerçekleştiren kaptanlardır.
 Seferlerden istenilen başarı elde
dilememiştir.
SEFERLERİN BAŞARISIZ OLMA NEDENİ
1. Osmanlı kaptanlarının
tecrübesizliği,
2. Donanmanın okyanuslara
dayanıklı olmaması,
3. Hint Müslümanlarından
gereken desteğin
alınamaması,
 Yemen, Aden, Arap
yarımadası, Maskat hakimiyet
altına alınmış. Kızıldeniz ve
Basra körfezi Osmanlı
denetimine alınmıştır.
DENİZLERDEKİ GELİŞMELER
 Rodos’un Fethi (1522): Ege
denizinin güvenliği sağlandı.
 Cezayir’in Alınması (1533):
Barbaros’un Kaptan-ı Derya
olması ile savaşılmadan
Osmanlı topraklarına
katılmıştır.
 Preveze Deniz Zaferi (1538):
Şarlken’in oluşturduğu Andrea
Dorya komutasındaki Haçlı
donanması mağlup edilmiştir.
Akdeniz Türk gölü olmuştur.
DENİZLERDEKİ GELİŞMELER
 Nis Seferi (1543): Fransa’ya
yardım amacı ile mücadele
edilmiştir.
 Trablusgarb’ın Fethi (1551): Sen
Jan Şövalyelerinden Turgut Reis
almıştır.
 Cerbe Savaşı (1559): Turgut reis
ile Andrea Dorya arasında oldu.
İspanyolların elindeki Cerbe adası
alındı.
 Malta Kuşatması (1565): Sen Jan
Şövalyelerinin elinde olan ada
kuşatılmışsa da Turgut Reis’in
şehit düşmesi üzerine kuşatma
kaldırılmıştır.
SOKULLU MEHMET PAŞA DÖNEMİ
(1564-1579)
 Sakız Adasının Fethi (1568):
Cenevizlilerden Piyale Paşa almıştır.
Ege’deki Türk hakimiyeti pekişti.
 Yemen’in Fethi (1568-1570): Koca
Sinan paşa yeniden almıştır.
 Kıbrıs’ın Fethi (1571):
Venediklilerden Kıbrıs’ın alınmasıyla
Doğu Akdeniz tamamen Osmanlı
egemenliğine girmiş, İnebahtı
Savaşına sebep olmuştur.
SOKULLU MEHMET PAŞA DÖNEMİ
 İnebahtı Savaşı (1571): Venedik
öncülüğündeki Haçlı donanmasıyla
yapılan savaşta Osmanlı
donanması imha edilmiş, fakat altı
ay içinde yeni bir donanma inşa
edilmiştir.
 Tunus’un Fethi (1574): Osmanlı’nın
İnebahtı bozgunundan sonra
Akdeniz’de üstünlüğünü devam
ettirdiğinin anlaşıldığı savaştır.
İspanyollardan alınmıştır.
SOKULLU MEHMET PAŞA DÖNEMİ
 Lehistan’ın Osmanlı
Himayesine girmesi (1575):
Erdel Prensini kral seçtiren
Sokullu, böylece Lehistan’ı
himaye altına almış oldu.
 Vadi’üs Seyl Savaşı: Fas
Osmanlı himayesine girmiş,
Kuzey Afrika’nın fethi
tamamlanmıştır. Portekizliler
denizlerdeki üstünlüklerini
İngilizlere kaptırmışlardır.
KANAL PROJELERİ
 Don-Volga Kanal Projesi
1) Ruslar’ın Karadeniz’e inmelerini ve
Kırım’a saldırmalarını önlemek.
2) Kafkas hanlıklarını hakimiyet altına
almak.
3) Orta Asya Türkleri ile doğrudan
irtibata geçmek.
4) İpek yolunu canlandırmak.
5) İran’ı kontrol altında tutmak,
 amaçları ile yapılmak istenmişse de
tamamlanamamıştır.
 NOT: Ayrıca bu dönemde gündeme
gelen Süveyş ve Marmara kanal
projeleri de gerçekleştirilememiştir
HAZIRLAYAN:
Maşuk YOĞURTÇUOĞLU