پايش خوردگی در سازه های بتن مسلح ) (Corrosion Monitoring of Reinforced Concrete Structures تهیه کننده : فرزاد سعیدی ) ([email protected] (دانشجوی کارشناس ی ارشد مهندس.

Download Report

Transcript پايش خوردگی در سازه های بتن مسلح ) (Corrosion Monitoring of Reinforced Concrete Structures تهیه کننده : فرزاد سعیدی ) ([email protected] (دانشجوی کارشناس ی ارشد مهندس.

‫پايش خوردگی در سازه های بتن مسلح‬
‫) ‪(Corrosion Monitoring of Reinforced Concrete Structures‬‬
‫تهیه کننده‪ :‬فرزاد سعیدی‬
‫)‪([email protected]‬‬
‫(دانشجوی کارشناس ی ارشد مهندس ی سازه)‬
‫استاد مشاور‪ :‬جناب آقای دکتر قدس‬
‫جهت ارائه برای استاد ارجمند‪ :‬جناب آقای دکتر میری‬
‫‪Company‬‬
‫‪LOGO‬‬
‫مفهوم پايش خوردگی‬
‫)‪(Concept of corrosion monitoring‬‬
‫پایش جامع تقویت های فوالدی در سازه های بتن مسلح برای دستیابی به نشانه‬
‫هایی از خوردگی را پایش خوردگی )‪ (Corrosion Monitoring‬گویند‪.‬‬
‫در پایش خوردگی معموال علل خوردگی‪ ،‬محل دقیق رخداد آن و سرعت خوردگی‬
‫تعیین می گردد‪.‬‬
‫در این پژوهش همه تکنیک های الکتروشیمیایی و غیرمخرب پایش خوردگی را در‬
‫دو بخش مورد ارزیابی قرار می دهیم‪:‬‬
‫• تکنیک هایی که میزان خطر خوردگی را مشخص می کنند‪.‬‬
‫• تکنیک هایی که میزان سرعت خوردگی را مشخص می کنند‪.‬‬
‫در تشریح هر روش‪ ،‬نوع روش در این تقسیم بندی مشخص شده است‪.‬‬
‫تکنيک های الکتروشیمیایی و غیر مخرب‬
‫)‪(Electrochemical & non-destructive techniques‬‬
‫روش اندازه گیری پتانسیل مدار باز‬
‫روش اندازه گیری پرتونگاری گاما و اشعه ایکس‬
‫روش اندازه گیری پتانسیل سطح‬
‫روش گرمانمای مادون قرمز الکتروشیمیایی‬
‫روش پالس گذرای گالوانوستاتیک‬
‫روش اتالف جرم‬
‫روش اندازه گیری مقاومت ویژه بتن‬
‫روش اندازه گیری ضخامت پوشش‬
‫روش اندازه گیری مقاومت قطبش خطی‬
‫روش سرعت پالس مافوق صوت‬
‫استفاده از سنسورهای خوردگی با قابلیت جاسازی‬
‫روش تحلیل الکتروشیمیایی صدا‬
‫روش برون یابی تافل‬
‫روش تحلیل همساز‬
‫روش طیف سنجی مقاومت ظاهری الکتروشیمیایی‬
‫بازرس ی بصری‬
‫اندازه گیری پتانسیل مدار باز‬
‫)‪(Open circuit potential (OCP) measurement‬‬
‫در سال ‪ 1992‬هرالد و سایرین )‪ (Herald et al‬روش ی تحت عنوان اندازه‬
‫گیری پتانسیل باز ارائه کردند که در سال ‪ 1999‬این روش در استاندارد‬
‫‪ ASTM C876‬تحت عنوان "روش آزمایش برای پتانسیل نیم پیل در‬
‫سازه های بتن مسلح" ذکر شد‪.‬‬
‫در سازه های بتن مسلح‪ ،‬بتن به عنوان یک الکترولیت عمل می کند و تقویت‬
‫فوالدی آن باعث ایجاد پتانسیل می شود‪ .‬مبنای روش اندازه گیری‬
‫پتانسیل مدار باز بر اصل اندازه گیری پتانسیل خوردگی میلگرد نسبت‬
‫به یک الکترود مبنای استاندارد مانند الکترود جیوه سفید اشباع شده‬
‫)‪ (SCE‬صورت می پذیرد‪.‬‬
‫شکل (‪ : )1‬تصویر شماتیک اندازه گیری پتانسیل مدار باز‬
‫اندازه گیری پتانسیل مدار باز‬
‫)‪(Open circuit potential (OCP) measurement‬‬
‫بر اساس استاندارد ‪ ASTM C876‬احتمال خوردگی فوالد بر مبنای مقادیر پتانسیل باز بر اساس جدول (‪ )1‬است‪.‬‬
‫مقادیر پتانسیل مدار باز )‪(OCP‬‬
‫شرایط خوردگی‬
‫میلی ولت‪-‬الکترود مس‪/‬سولفات مس‬
‫میلی ولت‪-‬الکترود جیوه اشباع شده‬
‫خوردگی شدید‬
‫‪> -500‬‬
‫‪> -426‬‬
‫خوردگی باال (‪ >90%‬خطر خوردگی)‬
‫‪> -350‬‬
‫‪> -276‬‬
‫خطر خوردگی متوسط‬
‫‪ -200‬تا ‪-350‬‬
‫‪ -126‬تا ‪-275‬‬
‫خوردگی پایین (‪ >10%‬خطر خوردگی)‬
‫‪< -200‬‬
‫‪< -125‬‬
‫جدول (‪ : )1‬شرایط خوردگی مربوط به روش اندازه گیری پتانسیل مدار باز (پتانسیل نیم سلولی)‬
‫اندازه گیری پتانسیل مدار باز‬
‫)‪(Open circuit potential (OCP) measurement‬‬
‫کاربردها‪ ،‬مزایا و معایب روش اندازه گیری پتانسیل مدار باز به شرح زیر خواهد بود‪:‬‬
‫کاربردها‬
‫مزایا‬
‫بتن های در معرض کلرید‬
‫تخمین سریع میزان خوردگی‬
‫عرشه پل ها‬
‫سازه های دریایی‬
‫صرفه جویی اقتصادی‬
‫آسان بودن روش انجام آزمایش‬
‫ترسیم نقشه خطوط هم‬
‫پتانسیل‬
‫مخرب بودن آزمایش‬
‫غیر‬
‫معایب‬
‫عدم دستیابی به سرعت‬
‫خوردگیی پذیری از عوامل محیطی‬
‫تاثیر‬
‫نیازمند بودن به اپراتور‬
‫متخصص‬
‫تخریب بخش ی از پوشش بتن‬
‫اندازه گیری پتانسیل سطح‬
‫)‪(Surface potential (SP) measurement‬‬
‫روش اندازه گیری پتانسیل سطح در سال ‪ 1995‬توسط ایلزیک )‪ (Ilzik‬مطرح‬
‫شد‪.‬‬
‫در روش اندازه گیری پتانسیل سطح از دو الکترود مبنا استفاده می شود که‬
‫یک الکترود بر روی سطح بتن ثابت نگه داشته می شود و الکترود دیگر‬
‫در طول سطح بتن حرکت داده می شود و پتانسیل سطح بین دو نقطه‬
‫متفاوت اندازه گیری می شود‪.‬‬
‫با استفاده از این روش می توان احتمال خوردگی میلگرد در بتن را بدست‬
‫آورد‪.‬‬
‫روش پتانسیل سطحی به عنوان یک آزمایش غیر مخرب محسوب می شود و هر‬
‫چه اختالف پتانسیل بین مناطق آندی و کاتدی بیشتر باشد‪ ،‬احتمال‬
‫رخداد خوردگی بیشتر است‪.‬‬
‫در این روش هیچ گونه اتصال الکتریکی به میلگرد نیاز نیست‪.‬‬
‫شکل (‪ : )2‬تصویر شماتیک روش اندازه گیری پتانسیل سطح‬
‫اندازه گیری پتانسیل سطح‬
‫)‪(Surface potential (SP) measurement‬‬
‫ماسودا و سایرین )‪ (Masuda et al‬به واسطه بررس ی های آزمایشگاهی به این نتایج دست یافتندکه عالوه بر‬
‫خوردگی های موضعی برای تشخیص آسیب های مکانیکی هم می توان از این روش استفاده کرد‪.‬‬
‫در شکل های زیر نسبت تغییر پتانسیل به زمان را که با استفاده از روش اندازه گیری پتانسیل سطح در دو دوره‬
‫قبل و بعد از خوردگی اندازه گیری شده است را مشاهده می کنید‪.‬‬
‫شکل (‪ : )3‬نسبت تغییر پتانسیل به زمان قبل از خوردگی برای‬
‫دو سنسور متفاوت‬
‫شکل (‪ : )4‬نسبت تغییر پتانسیل به زمان بعد از خوردگی‬
‫روش پالس گذرای گالوانوستاتیک‬
‫)‪(Galvanostic pulse transient method‬‬
‫روش پالس گالوانوستایک در سال ‪ 1997‬توسط السنر و‬
‫سایرین )‪ (Elsener et al‬معرفی شد‪.‬‬
‫یک پالس جریان آندی کوتاه مدت در محدوده ‪ 10 µA‬تا‬
‫‪ 200 µA‬توسط یک الکترود شمارنده مستقر بر روی‬
‫سطح بتن به میلگرد فوالدی اعمال می شود‪ .‬یک حلقه‬
‫محافط )‪ (Guard Ring‬جریان اعمالی را به مساحت‬
‫"‪ "A‬از سطح میلگرد زیر الکترود شمارنده محدود می‬
‫کند‪.‬‬
‫شکل (‪ : )5‬تجهیزات روش پالس گالوانوستاتیک‬
‫بازه زمانی پالس اعمالی ‪ 5‬تا ‪ 30‬ثانیه می باشد‪ .‬این‬
‫جریان اعمالی کوچک منجر به تغییر در پتانسیل‬
‫تقویت فوالدی می شود که توسط دستگاه ثبت‬
‫کننده اطالعات به صورت تابعی از زمان ضبط می‬
‫شود‪.‬‬
‫شکل (‪ : )6‬منحنی قطبش‪-‬زمان پالس‬
‫روش پالس گذرای گالوانوستاتیک‬
‫)‪(Galvanostic pulse transient method‬‬
‫میزان قطبش میلگرد به شرایط خوردگی بستگی دارد و برای میلگرد بدون اثرات خوردگی اختالف‬
‫پتانسیل خوردگی و پتانسیل قطبش باال می باشد‪.‬‬
‫ضعف عمده این روش اینست که مقدار پتانسیل قطبش ماکزیمم )‪ (Vmax‬به واسطه تثبیت پاسخ‬
‫پالس اعمالی رخ می دهد که تعیین آن کار دشواری است‪.‬‬
‫ساتیانارایانان و سایرین )‪ (Sathiyanarayanan et al‬پس از بررس ی های آزمایشگاهی دریافتند‬
‫که روش پالس گالوانوستاتیک مقادیر بزرگتری از سرعت خوردگی را نسبت به روش مرسوم‬
‫قطبش خطی در اختیار ما قرار می دهد و نتایج آزمایش پالس گالوانوستاتیک را قابل اعتمادتر‬
‫تلقی کردند‪.‬‬
‫اندازه گیری مقاومت ویژه بتن‬
‫)‪(Concrete resistivity measurement‬‬
‫روش اندازه گیری مقاومت ویژه بتن در سال ‪ 2002‬توسط موریس و سایرین‬
‫)‪ (Morris et al‬ارائه شد‪.‬‬
‫مقاومت ویژه بتن عموما توسط روش ی به نام چهار کاوشگر ونر ‪(Wenner‬‬
‫)‪ four probe‬اندازه گیری می شود‪.‬‬
‫جریان معلوم ‪ I‬توسط الکترودهای خارجی اعمال می شود و افت پتانسیل ‪V‬‬
‫بین الکترودهای داخلی اندازه گیری می شود و مقاومت اهمی ‪R‬‬
‫محاسبه می شود‪ .‬در نتیجه مقاومت ویژه بتن از رابطه (‪ )1‬بدست می‬
‫آید‪:‬‬
‫‪ρ  2 π  aR‬‬
‫]‪[K Ω - cm‬‬
‫)‪(1‬‬
‫مقاومت ویژه (‪)Ω-cm‬‬
‫خطر خوردگی‬
‫برزگتر از ‪20000‬‬
‫قابل صرف نظر‬
‫‪ 10000‬تا ‪20000‬‬
‫پایین‬
‫‪ 5000‬تا ‪10000‬‬
‫باال‬
‫کمتر از ‪5000‬‬
‫خیلی باال‬
‫جدول (‪ : )2‬رابطه خطر خوردگی با مقاومت ویژه – مدل بجگویک‬
‫شکل (‪ : )7‬مدار اندازه گیری مقاومت ویژه بتن‬
‫بجگویک و سایرین )‪ (Bjegovic et al‬رابطه بین‬
‫مقاومت ویژه و خطر خوردگی را به صورت جدول (‪)2‬‬
‫پیشنهاد کردند‪.‬‬
‫اندازه گیری مقاومت ویژه بتن‬
‫)‪(Concrete resistivity measurement‬‬
‫همچنین کارینو )‪ (Carino‬رابطه بین مقاومت ویژه و خطر خوردگی را به صورت جدول زیر پیشنهاد‬
‫کرد‪.‬‬
‫خطر خوردگی‬
‫مقاومت ویژه (‪)KΩ-cm‬‬
‫‪ 100‬تا ‪< 200‬‬
‫خوردگی ناچیز ‪ -‬بتن خیلی خشک باشد‬
‫‪ 50‬تا ‪100‬‬
‫سرعت خوردگی پایین‬
‫‪ 10‬تا ‪50‬‬
‫سرعت خوردگی متوسط رو به باال – میگرد فعال باشد‬
‫‪>10‬‬
‫مقاومت ویژه سرعت خوردگی را کنترل نمی کند‬
‫جدول (‪ : )3‬رابطه خطر خوردگی با مقاومت ویژه – مدل کارینو‬
‫اندازه گیری مقاومت قطبش خطی‬
‫)‪(Linear polarization resistance (LPR) measurement‬‬
‫روش اندازه گیری مقاومت قطبش خطی در سال ‪ 1957‬توسط استرن و گییری‬
‫)‪ (Stern & Geary‬مطرح شد و در سال های ‪ 1994‬و ‪ 1996‬به ترتیب توسط‬
‫گوورس )‪ (Gowers‬و برومفیلد )‪ (Broomfield‬بازنگری و تکمیل شد‪.‬‬
‫اگر یک ولتاژ اضافی به میلگرد اعمال شود تا در پتانسیل خوردگی آن اغتشاش ایجاد‬
‫کند‪ ،‬یک جریان بین میلگرد و مواد خورنده شکل می گیرد‪ .‬اگر ولتاژ اغتشاش‬
‫‪ ∆E‬به اندازه کافی کوچک باشد‪ ،‬اندازه جریان ‪ ∆I‬با ولتاژ اغتشاش اعمالی‬
‫متناسب خواهد بود‪.‬‬
‫به گونه ای که‬
‫‪ΔE‬‬
‫‪ constant‬‬
‫)‪(2‬‬
‫‪ΔI‬‬
‫این ثابت‪ ،‬بعدی از مقاومت است که به عنوان مقاومت قطبش(‪ )Rp‬شناخته می‬
‫شود‪:‬‬
‫)‪(3‬‬
‫‪ Rp‬‬
‫در نتیجه سرعت خوردگی )‪ (Icorr‬از رابطه زیر محاسبه می شود‪:‬‬
‫)‪(4‬‬
‫‪B‬‬
‫‪Rp‬‬
‫‪ΔE‬‬
‫‪ΔI‬‬
‫‪I corr ‬‬
‫شکل (‪ : )8‬مدار اندازه گیری مقاومت الکتریکی بتن‬
‫اندازه گیری مقاومت قطبش خطی‬
‫)‪(Linear polarization resistance (LPR) measurement‬‬
‫که در آن ‪ B‬ثابت استرن‪-‬گییری )‪ (Stern-Geary‬است‪ .‬برای فلزهای فعال مقدار ‪ 25‬میلی ولت و‬
‫مقدار ‪ 50‬میلی ولت برای فلزهای غیر فعال اتخاذ شده است‪.‬‬
‫برای محاسبه چگالی جریان خوردگی ‪ ،icorr‬مساحت سطحی ‪ A‬از میلگرد قطبیده شده مورد نیاز است‪.‬‬
‫در نتیجه خواهیم داشت‪:‬‬
‫‪I corr‬‬
‫‪‬‬
‫)‪(5‬‬
‫‪A‬‬
‫معیارهای گسترده زیر با توجه به مطالعات میدانی و آزمایشگاهی در جدول زیر آورده شده است‪.‬‬
‫وضعیت خوردگی‬
‫جریان خوردگی )‪(Icorr‬‬
‫خوردگی مورد انتظار نیست‬
‫‪Icorr < 0.2 µA/cm2‬‬
‫خوردگی محتمل در ‪ 10‬تا ‪ 15‬سال آینده‬
‫‪Icorr = 0.2-1.0 µA/cm2‬‬
‫خوردگی محتمل در ‪ 2‬تا ‪ 10‬سال آینده‬
‫‪Icorr = 1.0-10 µA/cm2‬‬
‫خوردگی محتمل در ‪ 2‬سال آینده یا کمتر‬
‫‪Icorr > 10 µA/cm2‬‬
‫جدول (‪ : )4‬رابطه وضعیت خوردگی در برابر جریان خوردگی‬
‫‪icorr‬‬
‫اندازه گیری مقاومت قطبش خطی‬
‫)‪(Linear polarization resistance (LPR) measurement‬‬
‫کیان و سایرین )‪ (Qian et al‬با بررس ی روش مقاومت قطبش خطی بر روی دال ها و رسم نمودار پتانسیل‬
‫خوردگی )‪ (Ecorr‬در مقابل لگاریتم جریان خوردگی )‪ (Icorr‬به این نکته دست یافتند که بین پتانسیل‬
‫خوردگی و سرعت خوردگی همبستگی ضعیفی برقرار است‪.‬‬
‫میالرد و سایرین )‪ (Millard et al‬تلفیقی از دو روش مقاومت ویژه ونر و مقاومت قطبش خطی را برای‬
‫دستیابی به سرعت خوردگی بدون تخریب موضعی بتن بررس ی کردند‪.‬‬
‫شکل (‪ : )9‬دستگاه اندازه گیری مقاومت ویژه بتن‬
‫سنسورهای خوردگی با قابلیت جاسازی‬
‫)‪(Embeddable corrosion sensors‬‬
‫الکترودهای مبنای جاسازی شده )‪: (Embeddable reference electrode‬‬
‫الکترودهای مبنای جاسازی شده )‪ (ERE20‬که در سال ‪ 2010‬توسط شرکت فورس‬
‫تکنولوژی )‪ (Force Technology‬ارائه شدند که بدون نمونه گیری‪ ،‬وقفه در‬
‫استفاده در سازه و حضور در محل اطالعات را دریافت می کند‪.‬‬
‫سنسورهای فیبر نوری ارائه شده توسط فور و هوستان )‪ (Fuhr & Hustan‬در سال‬
‫‪ ،1998‬کرنش سنج های الکتریکی و سیمی ارتعاش ی ارائه شده توسط سانگ و‬
‫سایرین )‪ (Song & et al‬در سال ‪ 2007‬و ابزار خوردگی جاسازی شده )‪(ECI‬‬
‫برای ارزیابی خوردگی بسیار سودمند می باشند‪.‬‬
‫ابزار خوردگی جاسازی شده )‪ (ECI‬قابلیت اندازه گیری پارامترهایی چون مقاومت‬
‫قطبش خطی‪ ،‬پتانسیل مدار باز‪ ،‬دما و پتاسیل مربوط به غلظت یون کلرید را دارد‪.‬‬
‫شکل (‪ : )10‬سنسور ‪ ECI‬در حین عملیات‬
‫سنسورهای خوردگی با قابلیت جاسازی‬
‫)‪(Embeddable corrosion sensors‬‬
‫سنسورهای چندگانه کرو واتچ )‪: (Corro watch multisensor‬‬
‫سنسورهای چندگانه کرو واتچ در سال ‪ 2010‬توسط شرکت فورس‬
‫تکنولوژی )‪ (Force Technology‬ارائه شد در واقع از چهار آند‬
‫فوالدی و یک کاتد فلزی تشکیل شده است که جریان عبوری از میان هر‬
‫یک از آند ها و کاتد مورد نظر بررس ی می شود که با افزایش جریان‬
‫عبوری پدیده خوردگی تشدید می شود‪.‬‬
‫این سنسورها عالوه بر کنترل در محل‪ ،‬با استفاده از یک مودم قابلیت کنترل‬
‫از راه دور را دارند‪.‬‬
‫جین وو و سایرین )‪ (Jin Wu‬در سال ‪ 2009‬با استفاده از تکنولوژی فرکانس‬
‫رادیویی سنسورهای بی سیم را ارائه کرند‪.‬‬
‫دانگ و همکارانش )‪ (Dong et al‬در سال ‪ 2010‬سنسورهای چند کاربره ای‬
‫را پیشنهاد کرد که عالوه بر پیش بینی وضعیت خوردگی میلگرد قابلیت‬
‫ارائه محتویات شیمیایی بتن را دارد‪.‬‬
‫شکل (‪ : )11‬سنسور خوردگی‬
‫برون یابی تافل‬
‫)‪(Tafel extrapolation‬‬
‫روش برون یابی تافل توسط داوسون )‪ (Dawson‬در سال ‪ 1990‬ارائه شد در سال ‪ 2001‬در‬
‫آیینامه ‪ ACI 222R‬قرار گرفت‪.‬‬
‫در این روش با استفاده از شیب های تافل و جریان خوردگی‪ ،‬سرعت خوردگی اندازه گیری می شود‪.‬‬
‫روابط مورد استفاده در این روش مبتنی بر معادالت استرن‪-‬گییری است‪:‬‬
‫از رابطه (‪ )6‬می توان شدت جریان خوردگی (‪ )Icorr‬بر حسب ‪ µA/cm2‬را بدست آورد که در آن‬
‫‪ Rp‬مقاومت قطبش بر حسب ‪ kΩcm2‬می باشد‪ .‬همچنین ‪ ßa‬و ‪ ßc‬ثوابتی اند که با استفاده‬
‫از نمودار تافل می توان آن را بدست آورد‪.‬‬
‫از رابطه (‪ )7‬می توان سرعت خوردگی بر حسب‬
‫‪ µm/yr‬را بدست آورد که در ‪ A‬مساحت‬
‫سطح میلگرد فوالدی بر حسب ‪E.W ،cm‬‬
‫وزن معادل فوالد‪ d ،‬چگالی میلگرد فوالدی بر‬
‫حسب ‪ g/cm3‬می باشد‪.‬‬
‫‪βa  βc‬‬
‫)‪(6‬‬
‫)‪(7‬‬
‫)‪(  m/yr‬‬
‫) ‪2.3  R p  (β a  β c‬‬
‫‪0.129  I corr  E.W‬‬
‫‪dA‬‬
‫‪rate ‬‬
‫‪I corr ‬‬
‫‪Corrosion‬‬
‫برون یابی تافل‬
‫)‪(Tafel extrapolation‬‬
‫سانگ و سایرین )‪ (Song et al‬بیان کردند که تغییرات پتانسیلی در روش تافل ‪ 10‬برابر بیشتر از روش‬
‫مقاومت قطبش خطی می باشد‪.‬‬
‫مزایای روش برون یابی تافل به شرح زیر خواهد بود‪:‬‬
‫معایب‬
‫مزایا‬
‫امکان اندازه گیری مستقیم جریان خوردگی‬
‫امکان اندازه گیری سرعت های خوردگی خیلی پایین‬
‫امکان نظارت های پیوسته سرعت خوردگی یک سیستم‬
‫مفید بودن روش تافل برای مطالعاتی از قبیل ارزیابی نسبت آلیاژها‬
‫طیف سنجی مقاومت ظاهری الکتروشیمیایی‬
‫)‪(Electrochemical impedance spectroscopy‬‬
‫روش طیف سنجی مقاومت ظاهری در سال ‪ 1990‬توسط ونجر و گاالند‬
‫)‪ (Wenger & Galland‬و در سال ‪ 1991‬توسط مک دونالد‬
‫)‪ (MacDonald‬ارائه شد‪.‬‬
‫در این روش ولتاژهای متناوب ‪ 10‬تا ‪ 20‬میلی ولت به میلگرد اعمال می‬
‫شود و در پایان زاویه فاز و جریان نهایی برای فرکانس های متفاوت‬
‫اندازه گیری می شود‪ .‬مقاومت ظاهری سیستم‪ ،‬نسبت ولتاژ ‪AC‬‬
‫به جریان خواهد بود‪ .‬با مطالعه اختالف بین فرکانس ها و‬
‫مقاومت ظاهری‪ ،‬یک مدار الکتریکی معادل تعیین می شود‪ .‬با‬
‫استفاده از جمع آوری طیف های مقاومت ظاهری و پردازش‬
‫اطالعات با استفاده از مدار الکتریکی ساده می توان به سرعت‬
‫خوردگی دست یافت‪.‬‬
‫معایب‬
‫شکل (‪ : )12‬تجهیزات طیف سنجی مقاومت ظاهری‬
‫طیف سنجی مقاومت ظاهری الکتروشیمیایی‬
‫)‪(Electrochemical impedance spectroscopy‬‬
‫به دلیل هزینه های تجهیزاتی باال و پیچیده بودن روش آزمایش‪ ،‬از این روش در‬
‫بررس ی های میدانی کمتر استفاده می شود و بیشتر از آن در مطالعات بنیادی و‬
‫کاربردی استفده می شود‪.‬‬
‫السیا )‪ (Lasia‬پس از بررس ی های گسترده به این نتیجه دست یافت که مشکل‬
‫ترین مساله در روش طیف سنجی مقاومت ظاهری‪ ،‬مدل سازی فرایند های‬
‫الکترودی می باشد‪.‬‬
‫حمدی و سایرین )‪ (Hamdy et al‬پس از پژوهش های علمی‪ ،‬روش طیف سنجی‬
‫مقاومت ظاهری را یک روش قدرتمند در زمینه بررس ی حفاظت خوردگی‬
‫فوالدهای ضد زنگ دانستند‪.‬‬
‫معایب‬
‫شکل (‪ : )13‬تجهیزات طیف سنجی مقاومت ظاهری‬
‫اندازه گیری پرتونگاری گاما و اشعه ایکس‬
‫)‪(X-ray, Gamma radiography measurement‬‬
‫روش پرتونگاری در سال ‪ 2007‬توسط سانگ و سایرین )‪ (Song et al‬ارائه شد‪.‬‬
‫روش پرتو نگاری یکی از روش های غیر مخرب بتنی برای بدست آوردن اطالعاتی پیرامون‬
‫کیفیت بتن و نواقص موجود در سازه های بتن مسلح می باشد‪.‬‬
‫روش پرتونگاری یک روش قابل اعتماد برای مکان یابی ترک های داخلی‪ ،‬حفره ها و‬
‫تفاوت در چگالی بتن می باشد‪.‬‬
‫روش پرتو نگاری‪ ،‬مبتنی بر نشر فوتون توسط یک تولید کننده پرتو می باشد‪.‬این فوتون‬
‫ها به صورت نور مرئی حرکت می کنند‪.‬‬
‫روش های پرتو نگاری به دو دسته تقسیم می شوند‪ .‬اولین روش استفاده از اشعه‬
‫ایکس و دیگری استفاده از اشعه گاما است‪ .‬پرتوهای ایکس و گاما پرتوهای‬
‫الکترومغناطیس ی مرئی می باشند که می توانند در بتن نفوذ کنند و در یک خط‬
‫مستقیم سیر کنند‪.‬‬
‫معایب‬
‫شکل (‪ : )14‬روش پرتونگاری‬
‫گرمانمای مادون قرمز الکتروشیمیایی‬
‫)‪(Infrared thermograph electrochemical‬‬
‫روش گرمانمای مادون قرمز در سال ‪ 2001‬توسط ساتو و سایرین )‪ (Sato et al‬ارائه‬
‫شد‪.‬‬
‫این روش مبتنی بر ارتباط نزدیک ضریب انتشار یون کلرید با خاصیت اتالف گرمایی بتن‬
‫می باشد‪.‬‬
‫این سیستم شامل تجهیزات اشعه نزدیک به مادون قرمز‪ ،‬تصویر برداری طیفی و دوربین‬
‫چند طیفی نزدیک به مادون قرمز می باشد‪.‬‬
‫اشعه های مادون قرمز پراکنده شده از طریق طیف بین با طول موج های متغیر توسط‬
‫املان های حساس ی بر روی دوربین چند طیفی می تواند دریافت شود‪.‬‬
‫این روش یک تکنیک مفید و موثر به منظور دستیابی به محتویات کلرید بر روی سطح‬
‫بتن توسط گرمانما است‪.‬‬
‫معایب‬
‫شکل (‪ : )15‬تجهیزات گرمانمای مادون قرمز‬
‫روش اتالف جرم‬
‫)‪(Mass loss Method‬‬
‫این روش در سال ‪ 1993‬توسط گیلیدی )‪ (Gileadi‬ارائه شد‪.‬‬
‫این روش یکی از روش های قدیمی جهت تعیین سرعت خوردگی می باشد‪ .‬جریان یا‬
‫سرعت خوردگی با توجه به اتالف جرم در یک دوره زمانی و با لحاظ قانون فارادی‬
‫قابل محاسبه است‪.‬‬
‫از این روش بیشتر در مطالعات مربوط به خوردگی اتمسفری استفاده می شود‪ .‬همچنین‬
‫برای اعتبارسنجی نتایج مربوط به روش قطبش خطی و طیف سنجی مقاومت‬
‫ظاهری می توان از این روش استفاده کرد‪.‬‬
‫از این به دلیل ماهیت مخرب آن‪ ،‬زمان بر بودن و محدودیت در استفاده های میدانی‪،‬‬
‫کمتر استفاده می شود‪.‬‬
‫معایب‬
‫اندازه گیری ضخامت پوشش‬
‫)‪(Cover thickness measurement‬‬
‫کلیر و کی )‪ (Clear & Kay‬در سال ‪ 1973‬این روش را ارائه دادند‪.‬‬
‫یک کاورمتر )‪ (covermeter‬برای اندازه گیری پوشش بتن مورد استفاده‬
‫قرار می گیرد‪ .‬با استفاده از آن می توان موقعیت‪ ،‬مسیر و قطر میلگرد‬
‫ها را تشخیص داد‪ .‬اندازه گیری ها‪ ،‬مبتنی بر میرایی یک مدار تشدید‬
‫است‪.‬‬
‫یک جریان متناوب با یک فرکانس مفروض از طریق سیم پیچ کاوشگر‬
‫جریان می یابد که منجر به ایجاد یک میدان مغناطیس ی متناوب می‬
‫شود‪ .‬اشیای فلزی در محدوده این میدان مغناطیس ی‪ ،‬ولتاژ سیم پیچ را‬
‫تغییر میدهند‪ .‬ولتاژ سیم پیچ تابعی از قطر میلگرد و پوشش بتن است‪.‬‬
‫این دستگاه از یک کاوشگر و یک واحد نشانگر تشکیل شده است‪ .‬یک‬
‫سیگنال صوتی و یک المپ در جلوی دستگاه وجود دارد که وجود نواحی‬
‫با پوشش بتن پایین را اخطار می دهد‪.‬‬
‫معایب‬
‫شکل (‪ : )16‬کاورمتر‬
‫تکنیک سرعت پالس مافوق صوت‬
‫)‪(Ultrasonic pulse velocity technique‬‬
‫پراساد و سایرین )‪ (Prasad et al‬در سال ‪ 1983‬این روش را ارائه کردند‪.‬‬
‫سرعت پالس مافوق صوت )‪ (UPV‬یک تکنیک غیر مخرب است که شامل اندازه‬
‫گیری صوت درون مصالح به منظور پیش بینی مقاومت مصالح‪ ،‬کشف وجود‬
‫عیوب داخلی مانند ترک‪ ،‬حفره ها‪ ،‬پوسیدگی و سایر عیوب می باشد‪.‬‬
‫قوت این روش در یافتن تغییرات کلی در شرایط موجود (مانند وجود نواحی با بتن‬
‫ضعیف) به واسطه ساختار صدا می باشد‪.‬‬
‫پالس هایی که توسط یک مبدل منتشر می شوند از میان مصالح منتقل می شوند‬
‫و توسط مبدل دیگر دریافت می شوند‪ ،‬به گونه ای که در فاصله ‪ L‬از مبدل‬
‫فرستنده قرار می گیرند‪ .‬زمان انتقال ‪ T‬بر حسب میکروثانیه از اولین پالس‬
‫دریافت شده توسط دریافت کننده به وسیله ابزار الکترونیکی و به طور دقیق‬
‫مورد اندازه گیری قرار می گیرد‪ .‬از این پارامترهای فیزکی‪ ،‬سرعت پالس می تواند‬
‫به صورت زیر محاسبه شود‪:‬‬
‫)‪(8‬‬
‫‪L‬‬
‫‪T‬‬
‫‪V ‬‬
‫معایب‬
‫شکل (‪ : )17‬دستگاه اولتراسونیک‬
‫تحلیل الکتروشیمیایی صدا‬
‫)‪(Electrochemical noise analysis‬‬
‫این روش در سال ‪ 1992‬توسط ادن و روث ول )‪ (Eden & Rothwell‬معرفی شد‪.‬‬
‫با استفاده از این روش می توان به مکانیزم و سرعت خوردگی در سازه های بتنی پی برد‪.‬‬
‫در این روش منبع تولید صدا در مکان محتمل به خوردگی قرار می گیرد‪ .‬با استفاده از‬
‫دستگاه به راحتی نوسانات پتانسیلی در محدوده مورد نظر قابل ضبط است‪.‬‬
‫یکی از مهمترین فواید این روش اینست که استفاده از آن موجب اختالالت مصنوعی بر‬
‫روی سیستم نمی شود‪.‬‬
‫بسیاری از پژوهشگران معتقدند که با استفاده از این روش می توان انواع خوردگی ها‪،‬‬
‫به صورت حفره‪ ،‬شکاف و ترک خوردگی را مشخص کرد‪.‬‬
‫معایب‬
‫تحلیل همساز‬
‫)‪(Harmonic analysis‬‬
‫روش تحلیل همساز در سال ‪ 1983‬توسط جیل و سایرین )‪ (Gill et al‬معرفی‬
‫شد‪.‬‬
‫روش تحلیل همساز گونه ای از روش مقاومت ظاهری محسوب می شود‪ .‬این‬
‫روش تقریبا سریع تر به جواب ختم می شود‪ ،‬چون پیچیدگی های روش‬
‫الکتروشیمیایی مقاومت ظاهری را ندارد‪.‬‬
‫این روش نسبت به سایر روش های الکتروشیمیایی سرعت قابل مالحظه ای‬
‫دارد‪ ،‬به گونه ای که قادر به اندازه گیری شیب های تافل به طور مستقیم از‬
‫نمونه تحت آزمایش می باشد‪.‬‬
‫روش تحلیل همسان در یک بازه فرکانس ی محدود انجام می پذیرد و در تعیین‬
‫سرعت های خوردگی باال بسیار موثر می باشد‪.‬‬
‫محدودیت جدی روش تحلیل همساز همانند روش های قطبش خطی و طیف‬
‫سنجی مقاومت ظاهری اینست که در صورت رخداد خوردگی موضعی‪ ،‬فرض‬
‫یکنواختی خوردگی مطرح می شود‪.‬‬
‫معایب‬
‫بازرس ی بصری‬
‫)‪(Visual inspection‬‬
‫بازرس ی بصری برای بررس ی سازه به لحاظ ظاهری می باشد‪ .‬برخی اوقات بازرس ی بصری با‬
‫کمک دوربین دو چشم در بازه زمانی هر یک ماه‪ ،‬یک سال یا هر چند سال یکبار‬
‫صورت می پذیرد که این بازه زمانی بستگی به درجه اهمیت سازه و مدت زمان سپری‬
‫شده از ساخت سازه دارد‪.‬‬
‫در برخی از موارد بازرس ی های صوتی به کمک چکش هایی به منظور ارزیابی سالمت سازه‬
‫صورت می پذیرد‪ .‬بازرس ی های دوره ای‪ ،‬اطالعات بصری مانند ترک ها‪ ،‬کیفیت بتن‪،‬‬
‫لکه های زنگ‪ ،‬پوسته شدگی پوشش بتن و وجود میلگردها با پوشش آسیب دیده را‬
‫تحت پوشش قرار می دهد‪.‬‬
‫معایب‬
‫نتایج‬
‫)‪(Conclusions‬‬
‫نتایج‬
‫‪1‬‬
‫تعدادی از روش های الکتروشیمیایی پایش خوردگی مورد بررس ی قرار گرفت‪ .‬هر یک از روش های ارائه شده دارای‬
‫مزایا و محدودیت هایی بود‪ .‬برای دستیابی به اطالعات با کمترین خطا جهت تعیین سرعت خوردگی‪ ،‬ترکیبی از‬
‫روش های ارائه شده توصیه می گردد‪.‬‬
‫‪2‬‬
‫نظارت پیوسته پوشش بتن و میلگرد در بازه های زمانی متفاوت محیا کننده اطالعات مفیدی پیرامون کارایی سازه‬
‫مورد نظر است‪.‬‬
‫از سنسورها در سازه هایی که دچار خوردگی شده است به عنوان بخش ی از استراتژی ترمیم می توان استفاده کرد‪.‬‬
‫استفاده از سنسورها در این نوع سازه ها به منظور ارزیابی عملیات ترمیم و بررس ی چرخه ترمیم در آینده می‬
‫باشد‪.‬‬
‫سیستم های پایش یکپارچه خوردگی‪ ،‬نقش مهمی در کارایی سازه ایفا می کنند‪ .‬در این گونه سیستم ها از‬
‫‪TEXT‬چند کاره به منظور پایش خوردگی و ارزیابی شرایط بتن استفاده می شود‪.‬‬
‫سنسورهای‬
‫توسعه سنسورها با قابلیت جاسازی و ریز پردازنده های ارزان قیمت‪ ،‬برای پایش خوردگی سازه های بتن مسلح‬
‫موجود و جدید توصیه می شود‪ .‬استفاده از این سیستم های پیشرفته با یک رویکرد منطقی به منظور‬
‫ارزیابی سازه های بتن مسلح موجب کاهش هزینه نگهداری ساختمان می شود‪.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪4‬‬
‫‪5‬‬
‫منابع‬
(References)
1. Ahmad, S., Reinforcement corrosion in concrete structures, its monitoring and service
life prediction-a review , Journal of Cement & Concrete Composites, Vol. 25, pp. 459471, 2003.
2. Otieno, M., Beushausen, H., Alexander, M., Prediction of Corrosion Rate in RC
Structures - ACritical Revew, The University of Cape Town, South Africa, 2011.
3. Miller, T., Nondestructive inspection of corrosion and delamination at the concrete-steel
reinforcement, The University of Arizona, pp. 57-58, 2010.
4. Ping Gu, G., Beaudoin, J., Ramachandran, V., corrosion investigation in reinforced
concrete, pp. 469-470.
5. Rhazi, J., Half-cell potential test from the upper-side and the lower-side of reinforced
concrete slabs: a comparative study, Conference on Non-Destructive Testing in Civil
Engineering, Nantes, France, 2009.
6. Nakamura, E., Watanabe, H., Koga, H., Nakamura, M., Ikawa, K., Half-cell potential
measurements to assess corrosion risk of reinforcement steels in a pc bridge,
International Rilem Conference, Como Lake, Italy, 2008.
7. Duffo, G.S., Farina, S.B., Giordano, C.M., Characterization of solid embeddable
reference electrodes for corrosion monitoring in reinforced concrete structures, Journal of
Electrochimica Acta, Vol. 54, pp. 1010-1020, 2009.
‫منابع‬
(References)
8. Masuda, H., Katayama, H., Damage monitoring by surface potential measurement, Japan
9. Sathiyanarayanan, S., Nastarajan, P., Saravanan, K., Srinivasan, S., Venkatachari, G.,
Corrosion monitoring of steel in concrete by galvanostatic pulse technique, Journal of
Cement & Concrete Composites, Vol. 28, pp. 630-637, 2006.
10. Klinghoffer, O., Frolund, T., Poulsen, E., Rebar Corrosion Rate Measurements for
Service Life, ACI Fall Convention, Toronto, Canada, 2000
11. Bjegovic, D., Stipanovic, I., Skazlic, M., Feric, K., Barbalic, I., Case study – corrosion
monitoring in marine enviroment in croatia, The University of Zagreb.
12. Carino, N., Nondestructive techniques to investigate corrosion status in concrete
structures, Journal of Performance of construction facilities, Vol. 13, No. 3, 1999.
13. Millard, S., Sadowski, L., Novel method for linear polarisation resistance corrosion,
Conference on Non-Destructive Testing in Civil Engineering, Nantes, France, 2009.
14. Qian, S.Y., Chagnon, N., Evaluation of corrosion of reinforcement in repaired concrete,
9th International Conference and Exhibition on Structural Fault and Repair, London,
UK, 2001.
15. Dunn, R., Davis, G.D., Ross, R., Corrosion monitoring of steel reinforced concrete
structures using Embedded instrumentation, NACE International, Nantes, France, 2010.
‫منابع‬
(References)
16. Duffo, G.S., Farina, S.B., Development of an embeddable sensor to monitor the
corrosionprocess of new and existing reinforced concrete, Journal of Construction and
Building Materials, Vol. 23, pp. 2746-2751, 2009.
17. Muralidharan, S., Ha, T., Bae, J., Ha, Y., Lee, H., Park, K., Kim, D., Electrochemical studies
on the solid embeddable reference sensors for corrosion monitoring in concrete structure,
Journal of Material Letters, Vol. 60, pp. 651-655, 2006.
18. Muralidharan, S., Ha, T., Bae, J., Ha, Y., Lee, H., Kim, D., A promising potential embeddable
sensor for corrosion monitoring application in concrete, Journal of Measurement, Vol. 40,
pp. 600-606, 2007.
19. Wu, J., Wu, W., Study on wireless sensing for monitoring the corrosion of reinforcement in
concrete structures, Journal of Measurement, Vol. 43, pp. 375-380, 2009.
20. Gang Dong, S., Jian Lin, C.,Gang Hu, R.,Qiang Li, L., Gui Du, R., Effective monitoring of
corrosion in reinforcing steel in concrete constructions by a multi functional sensor, Journal
of Electrochimica Acta, Vol. 25, pp. 1881-1888, 2011.
21. Lasia, A., Electrochemical impedance spectroscopy and its applications, The University of
Sherbrooke, pp. 59-60, 1999.
22. Hamdy, A.S., El-Shenawy, E., El-Bitar, T., Electrochemical impedance spectroscopy study
of the corrosion behavior of some niobium bearing stainless steels in 3.5% nacl, International
Journal of Electrochemical Science, Vol. 1, pp. 171-180, 2006.