Transcript MANEVRALAR TANIMLAR MANEVRA: Sistemin tamamını veya muhtelif kısımlarını gerilim altına almak veya gerilimsiz duruma getirmek için KESİCİ ve AYIRICI lar kullanarak yapılan işlemdir. BARA :Aynı gerilim ve frekanstaki elektrik.

MANEVRALAR
TANIMLAR
MANEVRA: Sistemin tamamını veya
muhtelif kısımlarını gerilim altına
almak
veya
gerilimsiz duruma
getirmek için KESİCİ ve AYIRICI
lar kullanarak yapılan işlemdir.
BARA :Aynı gerilim ve frekanstaki
elektrik enerjisinin toplanıp dağıtıldığı
iletkenlere denir.
TANIMLAR
TRANSFORMATÖR
MERKEZİ:154 kV.’luk gerilimin;
34.5 kV.’a veya 34.5 kV.’luk
gerilimin; 10.5 kV.’a düşürülmesi
için transformatör kullanılan,
tüketim merkezleri yakınlarına
kurulmuş
tesislerdir.
Bu
tesislerde
manevra
yapan
personele de TABLOCU denir.
GİRİŞ 1
GİRİŞ 2
34,5 kV.
TRANSFORMATÖR
MERKEZİ
34,59%1,5/15,8kV.
5MVA
Dyn11
15,8 kV.
FİDER 1
FİDER 2
FİDER 3
TANIMLAR
DAĞITIM MERKEZİ: ( Kesici
ölçü kabini
K.Ö.K.) Dağıtım
sistemlerinde çeşitli branşman
noktalarında ve birden fazla çıkış
bulunan, kesici ve ayırıcılarla
manevra
yapılan
kapalı
tesislerdir. Bu tesislerde manevra
yapan
personellere
ise
MANEVRACI denir.
DAĞITIM MERKEZİ ÖRNEĞİ
GİRİŞ
FİDER 1
FİDER 2
FİDER 3
TANIMLAR
ÇIKIŞ KESİCİSİ: Bir transformatör
merkezi veya dağıtım merkezi’ ne
enerji taşıyan hat veya kablo
donanımını
bara’
ya
bağlayan
kesicidir.
TRANSFER KESİCİ: Bir teçhizatın
kendi kesicisi yerine geçebilen ve ana
bara ile transfer bara’ yı bağlayan
kesicidir. Bir transfer kesici üzerinden
birden fazla kesici beslenemez.
TANIMLAR
KUBLAJ KESİCİ: Çift baralı sistemde
iki
barayı
birbirine
bağlayan
gerektiğinde ring’ i kapatan kesicidir.
RİNG DEVRE: En az üç merkezin
yada iki merkeze bağlı paralel iki
Enerji Nakil Hattının oluşturduğu
kapalı devredir. Herhangi bir nedenle
açmış
olan
bir
ring
devrenin
kapatılabilmesi için her iki taraf
gerilimleri arasında gerilim farkının
%20 nin altında olması şarttır.
RİNG ŞEBEKE ÖRNEĞİ
GİRİŞ
B BARASI
A BARASI
FİDER 1
FİDER 2
FİDER 1
FİDER 3
FİDER 3
FİDER 2
C BARASI
FİDER 1
FİDER 2
FİDER 3
TANIMLAR
PARALEL DEVRE: İki ayrı sistemin
senkronizasyon
şartları
yerine
getirilerek birleştirilmesi ile oluşan
devredir. İki değişik sistemi paralel
çalıştırmak için
Gerilimler arasındaki fark : %15
Frekans farkı
: 0.2 Hz.
Faz açısı
: 30º nin
altında olmalı.

PARALEL ŞEBEKE
ALTERNATÖR

ALTERNATÖR
ÖRNEĞİ
A BARASI
FİDER 2
FİDER 3
FİDER 1
FİDER 3
FİDER 1
FİDER 2
C BARASI

FİDER 1
B BARASI
ALTERNATÖR
FİDER 2
FİDER 3
MANEVRALARDA
GENEL KURALLAR
Bara sistemi ne olursa olsun manevra
yapılırken aşağıdaki kurallara kesinlikle
uyulması şarttır.
Manevraya başlamadan önce İş Güvenliği
malzemeleri kontrol edilerek; Tümünün
manevranın yapılacağı yerde hazır
bulundurulması ve bu malzemelerin
kullanılması mecburidir. Bir dağıtım
transformatör merkezi veya kesici ölçü
kabininde bulunması gerekli iş güvenliği
malzemeleri şunlardır:
İŞ GÜVENLİĞİ
MALZEMELERİ
İzole eldiven.
Güvenlik ayakkabısı.
İzole halı veya tabure.
Neon lambalı ıstanka.
Emniyet kartları veya ikaz ve
ihbar levhaları.
Baret.
Gözlük
AÇMA MANEVRALARI
Açma
manevralarına
önce
kesicilerden başlanır. Kesici açılır
kesicinin her üç fazının da
elektriksel olarak açık olduğu neon
lambalı ıstanka ile kontrol edilir.
Daha sonra BARA ayırıcısından
başlamak üzere ayırıcılar açılır,
daha sonra hat ta ters besleme yok
ise toprak ayırıcısı kapatılır.
KAPAMA MANEVRALARI
Manevraya
önce
TOPRAK
ayırıcısının açılması ile başlanır.
Daha sonra hat ayırıcısı ve bara
ayırıcısı
kapatılır.
Ayırıcı
kontaklarının
yerine
iyice
oturduğu gözle kontrol edildikten
sonra kesici kapatılarak servise
alınmış olur.
BARA SİSTEMLERİ
Dağıtım sistemlerinde kullanılan
bara sistemlerini ve bu baralar
üzerinde yapılan manevralar ile
bara
sistemleri
özelliklerini
aşağıdaki
gibi
sıralamak
mümkündür.
TEK BARALI SİSTEM
BARA
GİRİŞ
FİDER 1
FİDER 2
BAY-PASS AYIRICILI
SİSTEM
BARA
BAY-PAS
AYIRICI
BAY-PAS
AYIRICI
BAY-PAS
AYIRICI
GİRİŞ
FİDER 1
FİDER 2
TRANSFER BARALI
SİSTEM
ANA BARA
TRANSFER BARA
TRANSFER
AYIRICI
TRANSFER
AYIRICI
TRANSFER
AYIRICI
GİRİŞ
FİDER 1
TRANSFER
KESİCİ
FİDER 2
ÇİFT BARALI SİSTEM
GİRİŞ 1
GİRİŞ 2
BARA 1
BARA 2
KUBLAJ
KESİCİ
FİDER 1
FİDER 2
MANEVRALAR
0.4 Kv.’ un üzerindeki manevralar
(Yüksek
Gerilim)
yetkililer
tarafından yaptırılır. 0.4 ve daha
aşağı
gerilimlerdeki
teçhizat
manevraları
ise
çalışma
mahallinde
teçhizat
üzerinde
çalışacak kişiler tarafından yapılır.
0.4 kV.’ un üzerindeki gerilimli merkezlerin
primer tarafında yapılacak manevralarda
çalışma müsaadesi olsun veya olmasın
yetkililerce manevra formu yazdırılması
gereklidir. Ancak transformatörlerin veya
kapasitörlerin dönüşümlü çalışmaları yada
programlı
olarak
devreye
alınıp
çıkarılmaları hallerinde manevra formu
yazdırılmasına gerek yoktur. Bu gibi
manevralar ilgililerce yaptırılır.
MANEVRALARDA TAKİP
EDİLMESİ GEREKLİ USULLER
İlgililerin manevraları, çalışma
müsaadesi formuna uygun olarak
tuttukları MANEVRA FORMU
ile yapılır. Manevrayı yapacak
tablocu veya manevracı manevra
talimatı
alarak
aşağıdaki
usullere uymalıdır.
Manevrayı yaptıracak olan yetkili kendisini
ismen tanıtarak manevrayı yapacak olan
kişiyi de ismen tanımalıdır.
Çalışma müsaadesine uygun olarak servisten
çıkarılacak veya servise alınacak teçhizat için
düzenlenen manevra şeklini tablocu veya
manevracı
MANEVRA
FORMUNA
doldurur.
İlgili
birim
tablocu
veya
manevracıya; formun yazılı talimat olduğunu
belirtmesi gerekir.
Manevralarda takip edilecek işlem
sırası her bir işlem için ayrı bir satıra
yazılır. Talimatlar açık, kısa ve net
olmalı farklı bir anlam taşımamalıdır.
Manevra
yapılacak
kesici
ve
ayırıcıların varsa kod numaraları
yoksa fider isimleri ile belirtilmelidir.
İlgililerin talimatları bitinceye kadar
manevra talimatını yazan kişi manevra
yazmayı kesmez; anlaşılmayan bir konu
varsa talimatı veren kişinin konuşması
bittikten sonra tereddütlü konuların
açıklanmasını ister. Talimatta gerçekten
değişecek bir nokta varsa ilgili birim
manevra formunu iptal ederek ayrı bir
form yazdırır.
Tablocu veya manevracı yetkililer
tarafından yazdırılan ve yazılması
sıra ile bildirilen işlemlerin her birini;
yaptığı işlemi ve saatini manevra
formuna
kaydederek
yetkililere
bildirir. Diğer işlemler için yeni
talimatı bekler talimat verilmeksizin
işlem yapamaz.
İki taraftan beslenen bir teçhizatın servis
dışı edilmesi halinde ilk olarak her iki
merkezden kesiciler daha sonra ayırıcılar
açılır ve iki merkezden toprak ayırıcıları
kapatılır. Servise alınması işleminde ise
açma manevrasının tersi önce her iki
merkezden toprak ayırıcıları açılır, bara ve
hat
ayırıcılarını
kapattıktan
sonra
yetkililerin bilgisi dahilinde kesiciler
kapatılır.
İki değişik bölgeden enerji taşıyan
enerji
nakil
hatlarındaki
manevralarda hattın ait olduğu bölge
yetkilileri
tarafından
yapılan
manevraları diğer bölge yetkilileri
sadece takip eder.
TABLOCU VEYA MANEVRACININ
DİKKAT ETMESİ GEREKLİ HUSUSLAR
Manevraya
başlamadan
manevra formu dikkatle
geçirilmeli.
önce
gözden
Manevrayı
yaparken
manevra
formunu yanında bulundurup hangi
teçhizat üzerinde ne işlem yapıldığını
ve saatini karşı haneye yazmalıdır.
Servisten çıkarılan teçhizatın başka bir
noktadan
beslenebileceği
ihtimalini
dikkate alarak ölçü aletleri ve diğer
cihazlarla kontrol edilmelidir.
Manevra yapılırken herhangi bir şüpheye
düşüldüğünde manevra uygun bir
noktada
bırakılarak
yetkililere
bildirilmelidir.
Tablocu veya manevracı manevra
yaparken dikkatini dağıtacak hiçbir
hareket veya söz söylenmemelidir.
ÇALIŞMA MÜSADESİNİ
GEREKTİREN HALLER
Müşterilerle mutabakat sağlanması işlemini
işletme mühendisleri veya yetki verilmiş
diğer şahıslar sağlar. Mutabakatı sağlayan
kurum elemanının ve müşteri temsilcisinin
isimleri
çalışma
müsaadesi
isteğinde
belirtilmelidir.
Alçak gerilimdeki çalışmalarda çalışma
müsaadesi yazdırılmasına gerek yoktur.
HABERLİ ÇALIŞMALAR
Servis harici bir teçhizat üzerinde
yapılacak
(Transfer
kesici,
yedek
transformatör, transfere alınmış kesiciler
gibi ) tamir, bakım veya herhangi bir
değişiklik amacı ile yapılacak ve sistemin
normal işletme durumunu azaltmayacak
yönde, müşterilerde inkita yaratmayacak
çalışmalar HABERLİ ÇALIŞMALARDIR.
ARIZALI DURUM
ÇALIŞMALARI
Sistemdeki herhangi bir teçhizat
arıza sebebi ile servisten çıkmış veya
çıkarılmış ise söz konusu teçhizat
üzerinde yapılacak çalışmalar arızalı
durum çalışmalarıdır. Bu çalışmalar
için çalışma müsaadesi isteğine gerek
yoktur.
Transformatör, kesici, ayırıcı, ölçü
transformatörleri, bara arızaları ve
bağlantılar, doğal afetlerle can ve mal
güvenliğini tehlikeye düşürecek ani
müdahaleleri gerektiren durumlarda
gerekli müdahale yapıldıktan sonra
manevra yaptırmaya yetkili birimlere
haber verilir.
Arızaya müdahale edecek olan servis
(Transformatör bakım, Hat bakım,
Röle ekibi gibi ) tüm emniyet
tedbirlerini aldıktan sonra çalışmalara
başlar. Daha sonra işin gidişatı ile ilgili
bilgileri sorumlulara bildirir.
DİREK MUHABERE OLANAĞI
OLMAYAN HALLERDE MANEVRALAR
Direk muhabere olanağı olmayan yerlerde
yetkililer manevraları üçüncü bir kişi aracılığı
ile manevrayı yapacak olan kişiye yazdırır.
Üçüncü kişide manevra formunu manevrayı
yapacak olan kişiye yazdırır ve manevra
yapılır. Üçüncü kişi manevra yaptırmaya
yetkili birimin görevini üstlenmiş olur.
Manevrayı yaptıracak olan üçüncü kişi;
manevralar ister tek merkezden isterse birden
fazla merkezden yapılacak olsun manevraları
yaptırmak ve çalışmayı yapacak sorumlu
kişiyle
koordinasyonun
yapılmasından
sorumludur.
GİRİŞ
B BARASI
A BARASI
FİDER 1
FİDER 2
FİDER 3
FİDER 1
YERALTI KABLOSU
FİDER 2
FİDER 3
GİRİŞ 1
GİRİŞ 2
GİRİŞ 1
34,5 kV.
FİDER 1
A BARASI
FİDER 2
34,5 kV.
FİDER 3
E.N.H.
FİDER 1
GİRİŞ 2
B BARASI
FİDER 2
FİDER 3
GİRİŞ 1
GİRİŞ 2
34,5 kV.
34,59%1,5/15,8kV.
5MVA
Dyn11
ANA
ŞALTER
V
Kwh
Ak
Vk
FİDER 1
FİDER 2
YEDEK
YEDEK
252 SOKAK
274 SOKAK
273 SOKAK
15,85%1,5/0,4
100KVA
Yzn5
SOKAK AYD.
400/230 v.
15,8 kV.
A